Roczniki Nauk Społecznych, 2020, T. 48, nr 1
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
- ItemCollectivism, Individualism, and Cardinal Stefan Wyszyński’s Personalistic Concept of Man(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020) Jedynak, WitoldArtykuł omawia kwestię kolektywizmu i indywidualizmu w kontekście personalistycznej wizji człowieka w ujęciu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Prakseologiczne ujęcie personalizmu Wyszyńskiego wpisuje chrześcijańską naukę społeczną w konkretne realia społeczno-polityczne powojennej rzeczywistości Polski. W tym kontekście krytyczna analiza koncepcji osoby ludzkiej funkcjonującej w wymiarze powyższych ideologii ma istotne znaczenie. Niniejszy artykuł wyjaśnia zatem specyfikę skrajnych koncepcji człowieka wpisanych w ideologię kolektywizmu i indywidualizmu. Pozwala to lepiej pojąć, na czym polega niebezpieczeństwo wypaczenia wizji życia społecznego w odniesieniu współczesnej cywilizacji świata zachodniego. W tym sensie personalistyczna wizja życia ludzkiego ukazuje, że współczesne modele życia społecznego, jeżeli mają być kształtowane na „miarę człowieka”, muszą opierać się na systemach promujących wartości proludzkie, wpisane w autentycznie humanistyczną wizję człowieka i obywatela. The article debates the issues of collectivism and individualism in the context of Cardinal Stefan Wyszyński’s personalistic vision of man. The praxeological approach to Wyszyński’s personalism inscribes the Christian social teaching in post-war Poland’s specific socio-political realities. In this context, a critical analysis of the concept of the human person functioning in the dimension of various ideologies is essential. For that reason, the above article will explain the specificity of the collectivist and individualistic ideology. It allows us to understand better the danger of distorting social life’s vision concerning the Western world’s modern civilization. In this sense, a personalistic idea of human life shows that contemporary social life models, if they are to be shaped “a human measure,” must be based on systems promoting “pro-human” values, inscribed in an authentically humanistic vision of man and citizen.
- ItemThe Leader’s Role in Building Religious Social Capital: A Religious Regional Community Leader in Poland(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020) Jedynak, WitoldArtykuł analizuje religijną i społeczną aktywność biskupa Ignacego Tokarczuka w celu wskazania jego roli w procesie wytwarzania religijnego kapitału społecznego. Badania zostały oparte na analizie dostępnych źródeł, w szczególności tekstów dotyczących pracy duszpasterskiej Tokarczuka. Badania wskazują, że w trudnym okresie epoki komunistycznej biskup przemyski był niekwestionowanym liderem lokalnej społeczności używającym środków religijnych do budowania religijnego kapitału społecznego. Biskup Tokarczuk zręcznie umacniał katolickie inicjatywy oddolne i aktywizował lokalne wspólnoty religijne. Jego religijne i społeczne wysiłki przygotowały podstawy do budowy społeczeństwa obywatelskiego. Rezultaty społecznej i religijnej pracy Biskupa, w którą były zaangażowane zarówno osoby duchowne, jak i świeckie, były imponujące. This paper analyses the religious and social efforts of Bishop Ignacy Tokarczuk in order to identify his role in the process of generating religious social capital. The research was based on an analysis of available sources and in particular published texts on the Bishop’s pastoral work. It demonstrates that during the difficult times of the communist era, the Bishop of Przemyśl was an unquestioned leader of local communities, who used religious resources to build religious social capital. Bishop Tokarczuk skilfully balanced Catholic bottom-up initiatives and activated local religious communities. His religious and social efforts prepared the ground for building a civil society. The results of Bishop’s social and religious work, which priests and lay Catholics also became in-volved in were impressive.
- Item„Odwrócony dekalog”, popękana kultura. Socjologiczne refleksje wokół kultury i religijności(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020) Świątkiewicz, WojciechPostawy wobec Dekalogu wyrażające się w akceptacji lub odrzuceniu jego zasad stanowią sygnaturę kierunku przemian chrześcijańskiej cywilizacji i kultury. Wyniki ogólnopolskich socjologicznych badań empirycznych prowadzonych wśród młodzieży akademickiej w roku 2017 były przesłanką do konkluzji o dekonstrukcji Dekalogu, który podlega procedurom relatywizacji i zostaje wpisany w kulturowe przestrzenie przejścia od moralności obiektywnej do moralności subiektywnej, od moralności nakazów i zakazów do moralności swobodnych wyborów usprawiedliwianych zasadą sytuacyjnego konformizmu. Postawy wobec Dekalogu są nie tylko konsekwencją selektywnych wyborów i odrzuceń, lecz także subiektywnego komponowania i swobodnego strukturyzowania dekalogicznych zasad. „Dekalog odwrócony” ukazuje popękane fundamenty chrześcijańskiej cywilizacji i zagubione doświadczenie tożsamości kulturowej wyrażającej się w formule etsi Deus non daretur. Artykuł składa się z sześciu punktów: Wprowadzenie: Kultura i religia, Rola religii w procesach legitymizacji kultury, Dekalog w tradycji chrześcijańskiej i jego rola w kulturze, Dekalog akceptowany i odrzucany, Dekalog głęboko wierzących i systematycznie praktykujących, Wnioski. Attitudes towards the Ten Commandments, expressed in accepting or rejecting its principles, mark the direction of changes in Christian civilization and culture. The results of nationwide sociological empirical research conducted among university students in 2017 were a premise for the conclusions on the deconstruction of the Decalogue, which is subject to relativization procedures and inscribed in the cultural spaces of transition from objective morality to subjective morality, from the morality of orders and prohibitions to the morality of free choices justified by the principle of situational conformism. Attitudes towards the Decalogue are not only a consequence of selective choices and rejections but also of subjective composing and free structuring of decalogical principles. The in-verted decalogue shows the broken foundations of Christian civilization and the lost experience of cultural identity expressed in the formula etsi Deus non daretur. The article consists of six points: Introduction: Culture and Religion, The Role of Religion in the Processes of Cultural Legitimation, The Decalogue in the Christian Tradition and its Role in Culture, Accepted and Rejected The Decalogue, The Decalogue of Deeply Believers and Systematic Practitioners, Conclusions.
- ItemKościół i parafia w doświadczeniach polskich migrantów(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020) Adamczyk, TomaszArtykuł ukazuje instytucjonalno-wspólnotowy wymiar religijności polskich migrantów w Wielkiej Brytanii. Analizie socjologicznej zostały poddane trzy zagadnienia: Kościół, parafia oraz osoby duchowne, które zostały ukazane z perspektywy doświadczeń respondentów. Materiał empiryczny został zgromadzony z wykorzystaniem metody badań jakościowych za pomocą techniki wywiadu pogłębionego. Analiza socjologiczna ukazała, że w społeczeństwie pluralistycznym zmiany w parametrze instytucjonalnym religijności mają charakter wielokierunkowy. W multikulturowym społeczeństwie część migrantów negatywnie ocenia instytucjonalny wymiar funkcjonowania Kościoła czy parafii, dla innych te instytucje – szczególnie w warunkach migracyjnych – stają się ważne i bardzo potrzebne. Ocena osób duchownych jest również zdywersyfikowana i często uwarunkowana poziomem religijności osoby badanej. The article shows the institutional and societal dimension of the religiosity of Polish migrants in Great Britain. Three issues were subjected to sociological analysis: church, parish and clergy, which were presented from the perspective of the respondents’ experience. Empirical material was collected using the qualitative research method using in-depth interview techniques. Sociological analysis has shown that in a pluralistic society, changes in the institutional parameter of religiosity are multidirectional. In a multicultural society, some migrants negatively assess the institutional dimension of the functioning of the Church or parish, for others, especially in the context of migration, they become important and much needed. The assessment of the clergy is also diversified and often depends on the level of religiosity of the examined person.
- ItemJanusz Mariański, Maturzyści puławscy w latach 1994-2016. Szkic do portretu młodych Polaków(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020) Moczuk, Eugeniusz