Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2016, Tom 59, Nr 2
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
- ItemKomisja Edukacji Narodowej a Encyklopedia, albo słownik rozumowany nauk, sztuk i rzemiosł (cz. 2. wymiar dydaktyczny)(Wydawnictwo KUL, 2016) Janeczek, StanisławThis paper combines on the one hand the educational ideals and didactics in the schools of the Polish–Lithuanian Commonwealth reformed by the Commission of National Education (1773), and on the other hand one of the most representative testimonies of the then intellectual culture, i.e. Encyclopédie ou dictionnaire universel raisonné des sciences, des arts et des métiers, published in the years 1751–1780. It shows continuity with regard to learned culture and the place of philosophy in modern school. In accord with the standards of the Encyclopédie the European school preserved the course of philosophy in the spirit of philosophia recentiorum, at least at the university level. This philosophy took a critical approach in its assimilation of the elements of modern epistemology, especially the accomplishments of modern natural sciences. Such attitude was also typical of the school reformed in the mid-eighteenth century in the Commonwealth, especially by the orders of Piarists and Jesuits. The Commission had introduced independent mathematical and natural subjects, a fact that limited philosophy. In secondary schools philosophy was reduced to logic and practical ethics, and at universities to natural law with social, political, and economic elements. For this reason they even departed from a traditional structure of university, with a propedeuctic faculty of philosophy, when in the spirit of the physiocratic physical and moral orders a two-element structure of universities was established. Despite these changes, philosophical elements can be found even in the didactics of natural sciences in the schools of the Commission. The same tendencies are apparent in the then European school, therefore in the form of interpretations drawing on the category of substance and its properties, or even the conception of the animal soul.
- ItemSocjologia moralności Marii Ossowskiej w opinii wybranych środowisk katolickich(Wydawnictwo KUL, 2016) Mariański, JanuszW Polsce rozwój socjologii moralności wiąże się z działalnością naukową Marii Ossowskiej. Pragnęła ona zachować postawę badacza faktów z dziedziny moralności, opisując i wyjaśniając to wszystko, co w przekonaniach ludzi należy do dziedziny moralności. Nie uprawiała etyki normatywnej, lecz naukę o moralności, postulując jej programową bezzałożeniowość. Etycy wywodzący się z kręgów katolickich domagali się, by obok nauki o moralności, często przez nich nazywanej etyką opisową (empiryczną), była uprawniona jako naukowa etyka normatywna. Polemiki z poglądami Ossowskiej miały charakter fragmentaryczny, pojawiały się w pracach niektórych etyków i socjologów. Etycy katoliccy zajmowali się przede wszystkim problemami etyki normatywnej. Niniejsze opracowanie prezentuje ustosunkowanie się etyków i socjologów z kręgów katolickich z lat 80. i późniejszych XX wieku do wybranych prac Marii Ossowskiej. In Poland, the development of the sociology of morality is related to Maria Ossowska’s scholarly activities. She studied social facts in the context of morality, describing and explaining all that, which in the opinion of people, belongs to realm of morality. Ossowska did not practice normative ethics, but the science of morality, postulating its assumptionlessness. Ethicists who stemmed from Catholic circles demanded that along with the science of morality scientific-normative ethics should also be cultivated. Polemics with Ossowska were fragmentary in character and appeared in the works of some ethicists and sociologists. Catholic ethicists primarily probed the problems of normative ethics. The paper presents the stance of the Catholic ethicists and sociologists of the 1980s and 90s, towards some of Maria Ossowska’s writings.
- ItemW zdeterminowanym świecie. O stoickiej sile rządzącej kosmosem(Wydawnictwo KUL, 2016) Wiśniewski, HubertCzy życie ludzi jest zdeterminowane? Na to pytanie próbuję dać odpowiedź poprzez analizę filozofii stoickiej. Stoicy wierzyli, że cały świat jest tą samą materialną substancją, w tym również Bóg. Kosmos jest wynikiem działania Boga będącego aktywną zasadą, rozumianą jako Opatrzność czy Przeznaczenie. Bóg-Logos troszczy się o cały świat i kieruje nim od wewnątrz. Istnieją jednak różnice pomiędzy rozumieniem przeznaczenia będącego pewnym łańcuchem przyczyn następujących po sobie, a opatrznością, która jest boską mądrością czuwającą nad światem. Wszelkie pozostałe różnice ukazują filozofię stoików jako przemyślany i spójny system logiczno-wierzeniowy. Is human life is determinated? On this question I try to answer through the analysis of the Stoic philosophy. The Stoics believed that whole world, including God, is material substance, and every thing has a particle of God. The cosmos is the result of the action of God and exists from one fire to the next. God is the active principle which is understood as Providence (pro,noia) and Fate (ei`marme,nh), and He takes care of the world and directs from the inside. However, there is a difference between Providence and Fate. Divine providence is a power – God extends the providence to the whole world, but fate is a chain of causes.
- ItemOskar Gottlieb Blarr i jego kulturowy wkład w pojednanie polsko-niemieckie(Wydawnictwo KUL, 2016) Gładkowski, KrzysztofAutor przedstawił sylwetkę Oskara Gottlieba Blarra, kompozytora, organisty, kantora, dyrygenta z Düsseldorfu, który 14 października 2016 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Oskar Gottlieb Blarr urodził się w 1934 roku w Sandlak pod Bartoszycami. Jest nadal związany z swoją ziemią rodzinną, w której zrodził się jego talent muzyczny i zamiłowanie szczególne do organów. The author presents the figure of Oskar Gottlieb Blarr, a composer, organist, cantor and conductor from Düsseldorf, who received a honorary doctorate from the University of Warmia and Mazury in Olsztyn on October 14, 2016. Oskar Gottlieb Blarr was born in 1934 in Sandlack/Bartenstein (today Sędławki near Bartoszyce). He is still connected to his homeland where his musical talent and passion, especialy for organs, were born. Oskar Gottlieb Blarr is convinced that the improvement of the relations between the Polish and Germans was possible mainly through art. Blarr assigns a special rlole to music as a mean of international understanding in its own right, thw role which, accroding to him, is not sufficiently appreciated. The important figures who led Oscar Gottlieb Blarr to know Polish culture were prominent avant-garde composers, such as Krzysztof Penderecki, Witold Lutosławski, Kazimierz Serocki, Krzysztof Meyer, Włodzimierz Kotański, and conductors Witold Rowicki, Jan Krenz, Henryk Czyż. Their achievements have gained recognition in Germany and constituted a tool for Polish-German reconciliation. Oskar Gottlieb Blarr studied composition with Krzysztof Penderecki in Essen and Berlin. Contact with Penderecki resulted in aused the Blarr’s renewed interest his former homeland – East Prussia. He arrived to Poland in 1970 and performed as an organist with the Symphony Orchestra of Cologne, which was conducted by Witold Rowicki, at Warsaw Autmun Festival. Then he went to Bartoszyce, to the church of St. John the Evangelist and Our Lady of Czestochowa in search of the remains of Baroque organs. From that time until today Blarr has done everything in his power to restate the former glory and sound to historic organs in various places Poland, especially Warmia and Mazury. Moreover, Blarr gave many concerts in Poland and organized performances of Polsih musicians in Germany. The concerts of Polish and German artists may serve as an example of Blarr’s activity for the Polish-German concilation. Blarr prepared and conducted following concerts: the oratory Quo vadis Opus 30 by FelixNowowiejski in Düsseldorf in 1989, his own Symphony No. 1 Janusz Korczak en karem concerto in Warsaw in 2003, and another of his own symphonies – Symphony No. 3 in honor of Immanuel Kant Zum ewigen Frieden in Olsztyn in 2005. Blarr dedicated many of his compositions to outsanding Poles including: cantata In te Domine speravi (1970) dedicated to priest, martyr and saint Maximilian Kolbe, Symphony No. 1 Janusz Korczak en karem concerto, dedicated to Janusz Korczak (1985, 1992 premiere at the Tonhalle in Düsseldorf) and the composition for flute, guitar and bass Das Heimweh des Walerian Wróbel/The homesickness of Walerian Wróbel (premiere in Düsseldorf in 2005). These works were carried out under his leadership in Poland and Germany. Among these works, his Symphony No. 4 In honor of Nicolaus Copernicus has special importance in Blarr’s work for Polish-German reconciliation. Its premiere was in October 2011 at the Tonhalle in Düsseldorf.
- Item“You are gonna have to learn how to cook” – The role of foodways in revising hierarchical patient-caregiver relationship in John Sayles’s Passion Fish(Wydawnictwo KUL, 2016) Niewiadomska-Flis, UrszulaA transformation of hierarchical patient-caregiver relationship between May-Alice and Chantelle, complicated by racism inscribed in the relationship between a white mistress and a black helper, is negotiated through the use of food – its preparation, serving, and daily as well as festive meals. It is my intention to trace and analyze the role of food in the evolution of their relationship. I will demonstrate that food helps these women to build affectionate coexistence and meaningful communication across the color line, rather than re-inscribes racial asymmetry into their relationship through references to the served and the servant dichotomy. Ewolucja hierarchicznej zależności pacjent-opiekun między głównymi bohaterkami filmu Wygrać z Losem, May-Alice Culhane and Chantelle, którą dodatkowo komplikują różnice rasowe widoczne w relacjach białej pani domu a jej czarną służącą, w dużej mierze dokonuje się poprzez łączące kobiety czynności związane z jedzeniem – jego przygotowywaniem, podawaniem, z funkcjonowaniem potraw zarówno w życiu codziennym, jak i w momentach uroczystych. Celem artykułu jest prześledzenie i zanalizowanie roli posiłków jako czynnika stymulującego przebieg tego procesu. Szkic przedstawia, w jaki sposób jedzenie pomaga May-Alice i Chantelle zbudować relację interpersonalną opartą na czułości oraz porozumieniu, pozwala im, dzięki odrzuceniu uprzedzeń rasowych, wyjść poza paradygmatyczne role białej pani domu i jej czarnej służącej. Definiując swoje relacje między zależną pacjentką i odpowiedzialną opiekunką, dwie kobiety muszą skonfrontować swoje uprzedzenia, stanąć twarzą w twarz ze sobą, przyjąć postawę empatycznego współdziałania.