Studia Prawnicze KUL, 2022, nr 1

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/3010

Browse

Browsing Studia Prawnicze KUL, 2022, nr 1 by browse.metadata.rights "Attribution 4.0 International"

Now showing 1 - 20 of 22
  • Item
    Administracja publiczna jako zjawisko prawne
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Wrzosek, Stanisław
    Celem artykułu jest przedstawienie pozycji administracji publicznej w strukturze współczesnego państwa i nauki administracji wśród innych dyscyplin naukowych. Przedmiotem badawczym artykułu jest administracja publiczna ukazana – zgodnie z założeniami nauki administracji – jako organizacja będąca rodzajem systemu. Tak rozumiana administracja jest potraktowana jako zjawisko prawne. Istota administracji, niezależnie od przemian zachodzących w państwie, opiera się bowiem na zasadzie legalności. Oznacza to, że jej struktura i formy działania są ściśle związane przepisami prawa. Na ten system administracji publicznej oddziałują różnorodne elementy jej otoczenia zewnętrznego. Otoczenie wewnętrzne administracji jest także bardzo zróżnicowane. W artykule zostało wskazane, że administracja publiczna, pomimo iż jest obiektem zainteresowania różnorodnych dyscyplin naukowych, jest przede wszystkim obiektem zainteresowania badawczego w ramach dziedziny nauk prawnych. Pierwszym podstawowym wnioskiem wyciągniętym z rozważań zawartych w artykule jest wskazanie, że ze względu na związanie administracji prawem i możliwość stosowania tylko tych form działania, które określa prawo, podstawową dyscypliną, w ramach której należy analizować zagadnienia funkcjonowania administracji, jest dyscyplina „nauki prawne”. Na tej podstawie wysnuty jest drugi wniosek, że naukę administracji należy traktować jako subdyscyplinę nauk prawnych. Jest to subdyscyplina naukowa, która wykorzystując osiągnięcia z zakresu pozaprawnych dyscyplin naukowych, będzie analizowała skuteczność i celowość działania administracji, ale w oparciu o granice wyznaczone przez prawo.
  • Item
    Analiza wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie X przeciwko État belge, C 930/19. Rola TSUE we wzmacnianiu ochrony ofiar przemocy domowej
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Kosińska, Anna Magdalena
    Opracowanie stanowi glosę aprobującą orzeczenia w sprawie X przeciwko État belge C 930/19. W orzeczeniu Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej dokonał wykładni art. 13 dyrektywy obywatelskiej w kontekście zachowania prawa pobytu przez członka rodziny obywatela Unii, który jest obywatelem państwa trzeciego i przed wszczęciem postępowania rozwodowego był ofiarą przemocy domowej. Do tej pory TSUE tylko raz rozpatrywał pytanie prejudycjalne dotyczące wykładni tego artykułu – w sprawie N.A. Trybunał zmienił w orzeczeniu w sprawie X swoją dotychczasową linię orzeczniczą i uznał, że zachowanie prawa pochodnego pobytu przez małżonka – obywatela państwa trzeciego, który był ofiarą przemocy domowej, w sytuacji gdy współmałżonek – obywatel Unii opuścił państwo goszczące i nie zostało jeszcze wszczęte postępowanie rozwodowe, umożliwia udzielenie ochrony ofierze przemocy i tym samym jest zgodne z art. 1 Karty Praw Podstawowych, gwarantującym nienaruszalną godność człowieka.
  • Item
  • Item
    Consultatio veteris cuiusdam iurisconsulti - Rozdział II
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Kulawiak-Cyrankowska, Joanna; Dziedzic, Bartłomiej; Lindner, Maria; Melka, Grzegorz
  • Item
  • Item
    Ethical principles in the use of Artificial Intelligence in the financial sector from a European perspective
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Parra-Rodriguez, Carmen
    Artificial intelligence (AI) has become part of our daily lives and is a fundamental tool for developing private and professional operations. In this sense, one of the sectors where AI has had the greatest impact has been the financial sector, where it is necessary to establish a regulatory framework to address two fundamental issues to ensure its proper functioning, specifically those aspects that affect digital transparency and neutral algorithms. To address both aspects, the European Union, through its various institutions, has established guidelines for Member States to apply ethical principles that align financial digitalisation with sustainability and the Sustainable Development Goals set out in the 2030 Agenda. These ethical values have been regrouped in a series of principles that must be present in the legislation that regulates future financial operations, ensuring their application within the territory of the European Union. In this regard, financial digitalisation must ensure principles that control risks, creating technologically applicable rules for all sectors that guarantee a level playing field between States without fragmenting the internal market. To this end, they must carry out a prior impartial and external assessment for each operation, based on specific and defined criteria that do not violate fundamental rights or the security standards established in EU law. The methodology used in this article is descriptive, compiling European regulatory projects, taking into account academic studies on ethics in the financial sector.
  • Item
    Ks. Henryk Misztal (1936-2020)
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Misztal-Konecka, Joanna
    Artykuł stanowi wspomnienie oraz prezentację życia i dorobku śp. Ks. Prof. Henryka Misztala (1936-2020), wieloletniego pracownika Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL, wybitnego znawcy prawa wyznaniowego i  kanonizacyjnego, nauczyciela i wychowawcy młodzieży. Ukazuje jego drogę zawodową, związaną z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II, rozwój zainteresowań badawczych oraz zaangażowanie na rozmaitych polach aktywności naukowej, dydaktycznej i osobistej. Henryk Misztal uzyskał stopień doktora w 1968 r., doktora habilitowanego w 1979 r., tytuł profesora w 1986 r., a stanowisko profesora zwyczajnego w 1992 r. W latach 1983-1987 był prodziekanem Wydziału Prawa Kanonicznego i Nauk Prawnych, zaś w latach 1987-1989 dziekanem tego Wydziału. W latach 1996-1997 pełnił funkcję Kierownika Sekcji Prawa Kanonicznego na Wydziale Prawa Kanonicznego i Świeckiego. Z największym zaangażowaniem kierował Katedrą Prawa Wyznaniowego w latach 1980-2007, zaś Katedrą Prawa Kanonizacyjnego w latach 1984-2004. Te dwa kierunki zainteresowań zdominowały jego aktywność badawczą i organizacyjną. Artykuł przedstawia główne pola badawczych dociekań Henryka Misztala, poczynając od cenzury uprzedniej druków kościelnych, przez prawo kanonizacyjne, po prawo wyznaniowe. Zwraca uwagę tak na ilościowo, jak i jakościowo imponującą skalę dorobku naukowego, na który składa się ponad 500 pozycji, z czego 42 są opracowaniami książkowymi. W artykule przedstawiono również zaangażowanie Księdza Profesora na niwie Kościoła lubelskiego. Nie zapomniano o tym, że był człowiekiem pracowitym, obowiązkowym i skromnym.
  • Item
    Międzynarodowe i krajowe aspekty opodatkowania dochodów członków załóg statków morskich. Węzłowe kontrowersje
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Kucia-Guściora, Beata
    Artykuł stanowi egzegezę przepisów krajowych i międzynarodowych oraz orzecznictwa, której celem jest naświetlenie powstających w praktyce wielopłaszczyznowych problemów interpretacyjnych związanych z opodatkowaniem członków załóg statków morskich. Autor dokonuje analizy uwarunkowań zasad opodatkowania marynarzy oraz stosowanych wobec nich preferencji podatkowych. Podjęta problematyka pozwoliła na sformułowanie tezy, iż reguły opodatkowania, w tym korzystanie z ulg i zwolnień podatkowych, w odniesieniu do członków załóg statków morskich uzależnione są od szeregu czynników, co w praktyce prowadzi do znacznego zróżnicowania ich sytuacji prawnopodatkowej.
  • Item
    Na peryferiach choroby i cierpienia. Praktyka Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych pontyfikatu papieża Franciszka
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Fiejdasz-Buczek, Lidia
    Autorka, przyjmując za punkt wyjścia nauczanie papieża Franciszka w czasie pandemii COVID-19 na temat doświadczenia choroby, cierpienia i śmierci oraz zachętę, by w tym trudnym czasie czerpać wzory do naśladowania z przykładów świętych i błogosławionych, postawiała tezę: czy w prowadzonych aktualnie przez Kongregację Spraw Kanonizacyjnych procesach kanonizacyjnych odnajdziemy postaci, które mogą inspirować osoby dotknięte chorobą i cierpieniem? Czy Kongregacja prowadzi jakieś procesy kanonizacyjne lekarzy, pielęgniarek i personelu medycznego? Spośród ponad 3,5 tysiąca męczenników i wyznawców dokonała wyboru kilkudziesięciu postaci czasowo najbliższych współczesnemu człowiekowi (z XX i XXI w.), aby ukazać walor eklezjalny (momentum ecclesiale) ich spraw. Posługując się metodą dogmatyczno-prawną oraz teologiczno-prawną, Autorka wykazała, że w orzecznictwie Kongregacji wzory do naśladowania odnajdą ludzie w każdym wieku i stanie, dotknięci nieuleczalną chorobą (jak bł. Carlo Acutis, Alexia González-Barros, czy bł. Nuncjusz Sulprizio), niepełnosprawnością (jak ks. Alojzy Schwartz), różnorakim cierpieniem (Benedetta Bianchi Porro). Wśród czcigodnych sług Bożych, świętych i błogosławionych są twórcy dzieł służących ochronie zdrowia (św. Matka Teresa z Kalkuty, św. Maria Teresa Chiramel Mankidiyan, bł. ks. Luigi Novarese, bł. Matka Róża Czacka, Urszula Mezzini, bł. bp Álvaro del Portillo), lekarze (np. Mariano Mullerat i Soldevila) i pielęgniarki różnych specjalizacji (Hanna Chrzanowska), położne, pielęgniarz Luigi Bordino, studenci medycyny (np. bł. Sandra Sabattini), ochotniczki Czerwonego Krzyża (María Pilar Gullón Yturriaga, Octavia Iglesias Blanco, Olga Pérez-Monteserín Núñez), profesorowie medycyny (bł. José Gregorio Hernández Cisneros, Jérôme Lejeune), pracujący w warunkach epidemii (bł. Irene Stefani, ks. Saturnino López Novoa i in.). Są to osoby bardzo nowoczesne, zasłużone dla współczesnej nauki, kandydaci do Pokojowej Nagrody Nobla (Alojzy Schwartz) oraz jej laureaci (Jan Paweł II, Matka Teresa z Kalkuty). Wszyscy wyróżniali się głęboką wiarą, praktyką cnót w stopniu heroicznym, zwłaszcza triadą nadziei, miłości i wiary. Z zapałem wychodzili na peryferie, by nieść ulgę cierpiącym. W ich osobach Kościół świętuje „kreatywność chrześcijańskiego miłosierdzia”.
  • Item
    Nauka Gracjana o świadkach
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Burczak, Krzysztof
    Przedmiotem badań przedstawionych w artykule jest Dekret Gracjana w aspekcie instytucji świadka w procesach zarówno cywilnych, jak i karnych. Celem przeprowadzonych analiz tekstów prawnych oraz dicta Gracjana było uzyskanie potwierdzenia dla przyjętej hipotezy badawczej dotyczącej instytucji świadka. W Dekrecie obecne są teksty prawne zarówno prawa kanonicznego, jak i rzymskiego. Prawo kanoniczne posiłkowało się prawem rzymskim w zakresie wielu instytucji procesowych, również instytucji świadka. Metody badawcze, którymi posłużono się w analizie tekstów prawnych, to metoda historycznoprawna oraz dogmatycznoprawna. W wyniku przeprowadzonych badań potwierdzono przyjętą hipotezę badawczą, że instytucja świadka zarówno w prawie kanonicznym, jak i w normach prawa rzymskiego obecnych w Dekrecie cechuje się zasadniczo takimi samymi wymogami stawianymi świadkom, z zachowaniem elementów różnicujących, specyficznych dla procesu kanonicznego. W procesach kanonicznych nigdy nie wolno było dołączać do przysięgi próby wrzątku lub rozpalonego żelaza. Gracjan zawarł w Dekrecie dorobek jurysprudencji rzymskiej i kanonicznej do XII w. W jego nauce o świadkach odzwierciedla się troska sądownictwa rzymskiego i kościelnego o zachowanie zgodnej z prawem procedury procesowej, dotarcie do prawdy o zdarzeniu i wydanie sprawiedliwego wyroku. Jego nauka o świadkach, poza oczywistymi przestarzałymi normami, pozostaje aktualna do dziś.
  • Item
    Od Redakcji
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Misztal-Konecka, Joanna; Kucia-Guściora, Beata; Staszewski, Wojciech
  • Item
  • Item
  • Item
    Pozaparlamentarne formy partycypacji obywateli w podejmowaniu decyzji politycznych – dekompozycja współczesnego parlamentaryzmu
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Sagan, Stanisław
    Celem opracowania jest zwrócenie uwagi na nowe formy demokracji, które dekomponują współczesny parlamentaryzm. Rozrywają one związek pomiędzy wyłanianiem ciał przedstawicielskich (parlamentów) z wyborami powszechnymi. Wprowadzane formy reprezentacji obywateli opierają się na metodzie losowania. Jest to powrót do korzeni demokracji ateńskiej i politycznej praktyki suwerenności narodu. Do tych nowatorskich form należy zaliczyć demokrację deliberatywną i demokrację uczestniczącą. Najbardziej znaną formą demokracji deliberatywnej są panele obywatelskie. Celem paneli obywatelskich jest wypracowanie konsensusu oraz przywrócenie zaufania do pozapartyjnego sposobu podejmowania decyzji politycznych. Starają się one rozwiązywać ważne problemy społeczne i polityczne. W Irlandii doprowadziły do zmiany konstytucji. Był to, nie tylko medialny, sukces tej nowej formy reprezentacji obywateli. Stosowanie najnowszych technologii informatycznych i komunikacyjnych znajduje swoje odzwierciedlenie także we współczesnym parlamentaryzmie. Przyczyniają się one do kumulowania informacji w rękach rządu, co zwiększa jego nieformalną pozycję. Pojawiają się tu pojęcia demokracji medialnej i demokracji smartfonowej. Te nowe zjawiska przyczyniają się także do dekompozycji parlamentaryzmu naszych czasów.
  • Item
    Prawa dzieci do wyrażania własnych poglądów a prawa rodziców do wychowywania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami – uwarunkowania prawnomiędzynarodowe
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Szwed, Agata; Cała-Wacinkiewicz, Ewelina
    Celem artykułu jest analiza relacji między prawem dzieci do wyrażania własnych poglądów a prawem rodziców do wychowywania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami z perspektywy prawnomiędzynarodowej. Dokonano w nim interpretacji tekstów międzynarodowych z zakresu międzynarodowego prawa praw człowieka, bowiem oba zawarte w tytule prawa stanowią immanentną część katalogu podstawowych praw człowieka. Podjęte badania pozwolą określić prawdziwość hipotezy badawczej, zgodnie z którą wyznaczenie relacji między dwoma tytułowymi prawami ma każdorazowo charakter zindywidualizowany i uznaniowy oraz jest raczej konsekwencją czynników społecznych aniżeli prawnych, przy uwzględnieniu gwarancji wynikających z aktów prawno-człowieczych.
  • Item
    Prawo dalszego prowadzenia działalności gospodarczej w świetle austriackiej ustawy o działalności gospodarczej
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Widerski, Paweł
    W artykule przedstawiona została problematyka prawa dalszego prowadzenia działalności gospodarczej unormowanego w prawie austriackim. Zgodnie z definicją legalną jest to prawo kontynuowania działalności gospodarczej na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej innej osoby. Prawo dalszego prowadzenia działalności gospodarczej powstaje dodatkowo do zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej właściciela przedsiębiorstwa i stanowi ono niezależną podstawę prawną do prowadzenia działalności gospodarczej. Zasadniczo służy utrzymaniu przedsiębiorstwa po śmierci przedsiębiorcy, ale jego celem może być także przymusowa sprzedaż przedsiębiorstwa w celu zaspokojenia wierzycieli. W prawie polskim nie ma jednak możliwości wprowadzenia prawa dalszego prowadzenia działalności gospodarczej przede wszystkim dlatego, że nabycie spadku przez spadkobierców następuje tu ipso iure w chwili śmierci spadkodawcy.
  • Item
    Przeciwdziałanie alienacji rodzicielskiej w postępowaniu cywilnym – sprawy dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Woś, Paulina
    Nowelizacją z dnia 26 maja 2011 r., która weszła w życie 13 sierpnia 2011 r., wprowadzono do Kodeksu postępowania cywilnego instytucję wykonywania kontaktów z dzieckiem. Ma ona na celu wyegzekwowanie określonych w orzeczeniu lub ugodzie kontaktów z dzieckiem poprzez zagrożenie koniecznością spełnienia świadczenia o charakterze pieniężnym. Postępowanie ma charakter dwuetapowy. W I etapie polega ona na możliwości zagrożenia przez sąd, w II etapie zaś nakazania zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, jako konsekwencji naruszenia postanowień o kontaktach rodziców z dziećmi. Omawiane w niniejszym opracowaniu instrumenty są narzędziem służącym przywróceniu przestrzegania ustaleń dotyczących sfery kontaktów pomiędzy rodzicami a dziećmi. Opracowania Ministerstwa Sprawiedliwości oraz badania ankietowe i aktowe pokazują, że negatywne emocje i złe doświadczenia związane z relacjami osobistymi rodziców są jedną z głównych przyczyn ograniczających skuteczność postępowań o wykonywanie kontaktów. Głębokie konflikty pomiędzy rodzicami, występująca postawa konfrontacyjna, a także traktowanie postępowania o wykonywanie kontaktów jako oręża walki w innych sprawach, skutecznie udaremniają celowość prowadzonych postępowań, pogłębiając zjawisko alienacji rodzicielskiej. W artykule poddano analizie problematykę z zakresu postępowań o wykonywanie kontaktów z dzieckiem w kontekście zjawiska alienacji rodzicielskiej. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy rozwiązania przyjęte przeszło 11 lat temu, mające stanowić instrumenty umożliwiające osobie uprawnionej egzekwowanie ustalonych w orzeczeniu bądź ugodzie kontaktów z dzieckiem, są wystarczające do przeciwdziałania przemocy, jaką jest alienacja rodzicielska.
  • Item
  • Item
    Sprawiedliwość społeczna w poglądach Antoniego Szymańskiego
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Potrzeszcz, Jadwiga
    W kontekście istniejących współcześnie trudności z określeniem, czym jest sprawiedliwość społeczna, poglądy Antoniego Szymańskiego zdaniem autorki rzucają światło na istotę problemu i przynoszą jego rozwiązanie. Niesłusznie pozostają one obecnie w całkowitym zapomnieniu. Celem artykułu jest dokonanie krytycznej analizy dzieł Antoniego Szymańskiego oraz zrekonstruowanie jego poglądów na temat sprawiedliwości społecznej. Analiza dzieł Antoniego Szymańskiego została przeprowadzona w kontekście encykliki Quadragesimo anno.
  • Item