Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2022, Tom 65, Nr 3
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2022, Tom 65, Nr 3 by browse.metadata.rights "Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International"
Now showing 1 - 8 of 8
Results Per Page
Sort Options
- ItemDziałania upodmiotawiające w profilaktyce manipulacji wobec seniorów(Wydawnictwo KUL, 2022-09-30) Lisiecka-Bednarczyk, AgnieszkaArtykuł prezentuje problem manipulacji wobec seniorów w kontekście najczęstszego sposobu oszustw na tzw. legendę, oszustw skierowanych do nich jako konsumentów oraz oddziaływań psychomanipulacyjnych osób indywidualnych i grup. Zawiera także charakterystykę potrzeb seniorów, które często są wykorzystywane przez oszustów, oraz mechanizmów wpływu społecznego ułatwiających manipulację. Zwieńczenie analiz stanowi przedstawienie możliwości profilaktycznego oddziaływania oraz budowania postawy wolnej od manipulacji. The article discusses the problematic practice of senior manipulation with the most common fraud technique known as the ‘legend.’ As consumers, senior citizens suffer from fraud attempts undertaken by individuals and groups who make extensive use of psycho-manipulation mechanisms. This article also discusses the needs experienced by senior citizens that are often exploited by fraudsters, and the social influence mechanisms that facilitate manipulation. The analysis is concluded with a review of possibilities for preventive interventions and for empowering attitudes that protect seniors against manipulation.
- ItemGodność człowieka a ubezwłasnowolnienie seniora(Wydawnictwo KUL, 2022-09-30) Kołodziej, MarcinW polskim systemie prawnym godność człowieka stanowi wartość limitującą stosowanie wszelkich norm. Jest ona przyrodzona i niezbywalna, dlatego jej poszanowanie oraz ochronę uznaje się za jeden z istotnych obowiązków władz publicznych. Obok niej w ustawodawstwie polskim funkcjonuje także instytucja ubezwłasnowolnienia należąca do najpoważniejszych form ingerencji prawnej w sferę elementarnych praw człowieka. Artykuł ma na celu zestawienie w kontekście filozoficzno-teologiczno-prawnym godności człowieka jako wartości konstytucyjnej z instytucją ubezwłasnowolnienia stosowaną w odniesieniu do seniorów. W ocenie dopuszczalności i zasadności zastosowania ubezwłasnowolnienie w konkretnym przypadku niezmiennie musi zostać wzięta pod uwagę wartość, jaką jest godność człowieka. In the Polish legal system, human dignity is the limiting value in applying all norms. Dignity is intrinsic and inalienable. Therefore, respecting and protecting human dignity are considered fundamental duties of public authorities. At the same time, Polish legislation features an institution of incapacitation, which is among the most severe forms of legal interference in the sphere of fundamental human rights. Taking in a broader, philosophical-theological-legal perspective, this article seeks to juxtapose human dignity as a constitutional value against the institution of incapacitation concerning senior citizens. Even if necessity sometimes requires that institution of incapacitation be used, the value of human dignity should be taken into account when assessing the admissibility and lawfulness of its use in particular cases.
- ItemPoszukiwanie form aktywności i aktywizacji seniorów(Wydawnictwo KUL, 2022-09-30) Mitkiewicz, BartoszArtykuł charakteryzuje aktywność i aktywizację seniorów oraz personalistyczny wymiar tej aktywności, ukazuje także aktywność fizyczną jako sposób budowania relacji międzyludzkich. Mając na uwadze jedność psycho-fizyczno-duchową człowieka, proponuje się spojrzenie na aktywność fizyczną seniorów z perspektywy filozofii personalistycznej, by z niej czerpać inspiracje do aktywizacji starszego pokolenia. Aktywne starzenie się jest związane głównie z obszarami aktywności zawodowej i społecznej oraz szeroko rozumianą jakością życia opartą na dobrym zdrowiu. Pojęcie „aktywne starzenie się” coraz częściej zastępuje „pomyślna starość”. Niepodważalny element tej drugiej stanowi aktywność, której forma fizyczna jest warunkiem funkcjonowania w świecie. W okresie starości powinna być ona traktowana jako konieczność i potrzeba na drodze spokojnego, szczęśliwego i zdrowego życia. The article outlines the characteristics of activity and activation of senior citizens and highlights the personalistic dimension of this activity. It shows how physical activity can be used in building interpersonal relationships. Bearing in mind that each human being represents a physical, psychological and spiritual unity, it is suggested that the physical activity of senior citizens be approached from the perspective of personalistic philosophy as a source of inspiration for the activation of the elderly. Active ageing is mainly related to the areas of professional and social activity and a broadly defined quality of life based on good health and well-being. The term “active ageing” is increasingly being replaced by “successful ageing.” An indisputable element of the latter is staying active, with physical activity being a prerequisite for the overall functioning in the world. In old age, physical activity should be regarded as a necessity and a need for a peaceful, happy and healthy life.
- ItemSpotkanie teraźniejszości z przeszłością i przyszłością. Wartość solidarności międzypokoleniowej we współczesnym nauczaniu papieskim(Wydawnictwo KUL, 2022-09-30) Ochman, AndrzejArtykuł jest próbą pokazania problematyki transferu międzypokoleniowego w optyce nauczania papieskiego. Starzenie się społeczeństwa stanowi fakt, wobec którego już nie formułuje się pytania „jak dożyć starości?”, ale „jak przeżyć starość?”. W konsekwencji pojawia się dwojaka możliwość: albo traktowanie starości jako obciążenie, albo jako ważny zasób. To drugie rozwiązanie jest zdecydowanie bardziej pożądane, gdyż niesie obopólną korzyść, tzn. starsi czują się zaopiekowani i włączeni w dalszy bieg życia rodziny i społeczeństwa, natomiast młode pokolenie może korzystać z dobrodziejstwa ich doświadczenia i mądrości. Relacyjność i wymiana darów są wpisane w przeżywanie społecznej natury człowieka, a także wiary w Boga. Włączenie starszych i młodszych we wspólny bieg życia jest elementem tworzącym tożsamość, daje poczucie inkluzywności, rodzi wspólnotowość i odpowiedzialność. The article is an attempt to show the question of intergenerational transfer in the optics of papal teaching. The ageing of the population is a fact that is difficult to argue with. Today, the question is no longer “how to live to old age?”, but “how to survive old age?”. The consequence of the problem posed in this way is a twofold possibility: either treating old age as a burden or as an important resource. The second solution is definitely more appropriate, because it brings mutual benefits, i.e. elders feel taken care of and involved in the life of the family and society, while the young generation can benefit from their experience and wisdom. Relationality and exchange of gifts are inscribed in experiencing the social nature of human and are also the faith in God. Inclusion older and younger people in the common course of life is an element that creates identity, gives a sense of inclusiveness, gives rise to community and brings out responsibility.
- Item„Starość? Sama definicja? To jest skomplikowane…”. Wokół rozumienia pojęcia starości przez przedstawicieli różnych pokoleń(Wydawnictwo KUL, 2022-09-30) Kramkowska, EmiliaArtykuł przedstawia sposoby rozumienia pojęcia starości wyrażane przez przedstawicieli pokolenia tradycjonalistów, pokolenia baby boomers oraz pokolenia X i Y, którzy uczestniczyli w badaniach jakościowych prowadzonych od stycznia do kwietnia 2022 roku. Zastosowane podejście obejmuje komparację prezentowanych punktów widzenia oraz stanowi próbę wyjaśnienia ich uwarunkowań, na podstawie opisanego w literaturze przedmiotu profilu każdej z generacji. Przeprowadzona analiza potwierdza, że przynależność do konkretnego pokolenia determinuje sposób postrzegania starości. Znajomość jej definiowania przez przedstawicieli czterech pokoleń może być pomocna w kształtowaniu postawy szacunku i tolerancji, niezbędnej dla zgodnego współżycia pokoleń egzystujących w społeczeństwie. The article discusses how the concept of old age is understood by representatives of the traditionalist generation, baby boomers, generation X and generation Y, who participated in qualitative research conducted in January–April 2022. The article is a comparative study of the presented viewpoints, and it attempts to explain their determinants as anchored in the profiles of each generation outlined in the literature. The analysis confirms that belonging to a particular generation determines the way in which old age is perceived. Recognising the diversity of definitions of old age exhibited by the respondents can be helpful in shaping attitudes of respect and tolerance, which are necessary for the consensual social coexistence of diverse generations.
- ItemUczenie się przez całe życie jako element uczestnictwa społecznego osób starszych i ich aktywnego starzenia się(Wydawnictwo KUL, 2022-09-30) Adamczyk, MonikaArtykuł traktuje o znaczeniu edukacji ustawicznej w procesie aktywnego i pomyślnego starzenia się. Edukacja w okresie późnej dorosłości jest ważnym zagadnieniem, szczególnie w obliczu starzenia się społeczeństwa i zmian zachodzących we wszystkich sferach funkcjonowania człowieka. Pozwala ona na wszechstronny rozwój, zapewnia orientację w ciągle zmieniającej się rzeczywistości społecznej i stwarza możliwość poprawy jakości życia w różnych jego obszarach. Przez proces uczenia się osoba starsza współtworzy warunki do poprawy swojego życia i staje się świadomym uczestnikiem życia społecznego. Edukacja umożliwia seniorom funkcjonowanie w przestrzeni życia społecznego na takich samych zasadach jak młodsze grupy wiekowe, a tym samym przeciwdziała marginalizacji. This article addresses the importance of lifelong education in the process of active and successful ageing. Education in late adulthood is an important issue especially in context of ageing society and changes taking place in all spheres of human functioning. Lifelong education enables all-round development, provides orientation in the ever-changing social reality and creates opportunities to improve the quality of life in various areas. Through the learning process, the older person co-creates the conditions for improving his or her life and becomes a conscious participant of social life. Lifelong education, among other things, enables seniors to function in the space of social life on an equal footing compared with younger age groups, which counteracts social marginalisation of older age groups.
- ItemWartość edukacji w życiu seniora(Wydawnictwo KUL, 2022-09-30) Malik, MagdalenaW związku ze zmianami zachodzącymi w nowoczesnych społeczeństwach wzrosło zainteresowanie życiem osób starszych. Obecnie seniorzy korzystają z bogatej oferty edukacyjnej, do której zalicza się m.in. uniwersytety trzeciego wieku, kluby seniora, programy ogólnokrajowe i lokalne oraz działania instytucji kulturalno-oświatowych. Celem artykułu jest przedstawienie aktywności osób starszych na przykładzie wybranych ofert edukacyjnych oraz zwrócenie uwagi na ich niezależność i odpowiedzialność, a także zaangażowanie społeczne i międzykulturowe. Literatura przedmiotu i doświadczenia w pracy z seniorami pozwalają stwierdzić, że udział w wymienionych zadaniach przyczynia się do budowania więzi społecznych, wzbogacenia posiadanej wiedzy i nabycia nowych umiejętności. Zaangażowanie wpływa na zmniejszenie zagrożenia wykluczeniem społecznym, ukazuje potencjał osób starszych, który mogą wykorzystać w oświacie, kulturze czy na rynku pracy. Prowadzone inicjatywy edukacyjne dla seniorów w przyszłości powinny uwzględniać i nadal rozwijać działania związane z obsługą w zakresie nowych technologii, bezpieczeństwem i integracją międzypokoleniową. Due to changes in contemporary societies, interest in researching the life of senior citizens has increased. Today, senior citizens benefit from a wide educational offer, which include universities of the third age, senior citizens’ clubs, national and local programmes and activities at cultural and educational institutions. The aim of this article is to characterise the activities of senior citizens by discussing examples of selected educational offers developed to empower senior autonomy and self-responsibility as well as their social and intercultural engagement. The literature on the subject and the author’s own experience in working with seniors allow a conclusion that participation in the above-mentioned activities contributes to the building of social ties, enrichment of existing knowledge and acquisition of new skills. Participation reduces the risk of social exclusion and demonstrates the potential that seniors can use employ in education, culture or the labour market. Future educational initiatives for senior citizens should include and further develop activities related to support for new technologies, safety and intergenerational integration.