Verbum Vitae, 2023, T. 41, Nr 1: Kościół i eklezjologia - wczoraj i dziś

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/4919

Browse

Browsing Verbum Vitae, 2023, T. 41, Nr 1: Kościół i eklezjologia - wczoraj i dziś by browse.metadata.rights "Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska"

Now showing 1 - 13 of 13
  • Item
    Influencer katolicki: tożsamość i posłannictwo w kontekście misji Kościoła
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Wyrostkiewicz, Michał; Sosnowska, Joanna; Wójciszyn-Wasil, Aneta
    Influencerstwo jest obecnie popularną formą medialnego oddziaływania, a influencerzy, jako twórcy treści medialnych, ciesząc się autorytetem i zaufaniem odbiorców, przyjmują rolę liderów cyfrowych społeczności. Coraz częściej poruszają tematy związane z religią, Bogiem, Kościołem oraz kwestiami dotyczącymi wiary i moralności katolickiej. Ta nowa forma przekazu nauki Kościoła stanowi przedmiot niniejszych analiz. Po nakreśleniu kontekstu i ukazaniu punktu wyjścia oraz przedstawieniu założeń metodologicznych opisywanych badań zaprezentowano status influencera we współczesnej nauce. Scharakteryzowano tożsamość influencera i stosowany przez niego model komunikacji. Ukazano efekty zestawienia wiedzy o influencerze z misją Kościoła, co prowadzi do odpowiedzi na pytanie, czy aktywność influencerska może być realizacją działalności ewangelizacyjnej oraz wspólnototwórczej. Wśród rezultatów i konkluzji podano definicję influencera katolickiego jako człowieka utożsamiającego się z Kościołem i gromadzącego grupę followersów nie wokół siebie, ale Chrystusa żyjącego we wspólnocie eklezjalnej. Wskazano też konkretne zadania i miejsce influencera katolickiego w strukturze kościelnej, a także nawiązano do typowej dla influencera promocji marki, która tu oznacza „markę eklezjalną”. Kościół, który chce spełnić swoją misję we współczesnym zmediatyzowanym świecie i społeczeństwie informacyjnym, to Kościół otwarty na nowe rozwiązania z obszaru nowoczesnych mediów i komunikacji, a jednocześnie nieprzyjmujący nowych trendów bezkrytycznie, lecz rozpatrujący je w ramach interdyscypinarnej eklezjologiczno-medioznawczej refleksji naukowej.
  • Item
    Israel as the Living Temple of God (Exod 19:5-6)
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Lemański, Janusz Adam
    Exod 19:3–8 and the description of Israel’s identity as a chosen nation bound by a covenant with YHWH (Exod 19:5–6: special possession, kingdom of priests, holy nation) have much in common both with statements known from deuteronomistic and priestly texts as well as from the so-called School of Holiness. This multiplicity of thematic, conceptual and linguistic connections makes the source classification and dating of this text quite difficult. The only consensus today is that it was written at the earliest just after the Babylonian exile. In this paper, the description of Israel’s identity in Exod 19:5–6 is linked to the priestly concept of the portable sanctuary, in which the specific location of the sanctuary (the sanctuary in the desert) is no longer important and not only the king or the priests are responsible for it, but the entire nation. This vocation is to be realized by the nation’s attitude of faithfulness to God (Exod 19:5a) in everyday life. In this way, sacred space in Israel goes beyond the walls of the temple and even Jerusalem (as according to Ezechiel), nor is it any longer limited to selected moments (visit to the sanctuary), but encompasses the entire life of the nation in all its aspects.
  • Item
    Jacek Kucharski, Magdala i Maria Magdalena. Studium historyczne i egzegetyczno-teologiczne (Rozprawy i Studia Biblijne 55; Warszawa: Vocatio 2021)
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Podeszwa, Paweł Adam
    Recenzja książki: Jacek Kucharski, Magdala i Maria Magdalena. Studium historyczne i egzegetyczno-teologiczne (Rozprawy i Studia Biblijne 55; Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio” 2021). Ss. 655. 120 PLN. ISBN 978-83-7829-332-3
  • Item
    Janusz Lemański, Narodziny Izraela. Szkice historyczno-biblijne (Uniwersytet Szczeciński. Rozprawy i Studia 1203; Szczecin: Wydawnictwo Naukowe US 2021)
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Niesiołowski-Spanò, Łukasz
    Recenzja książki: Janusz Lemański, Narodziny Izraela. Szkice historyczno-biblijne (Uniwersytet Szczeciński. Rozprawy i Studia, t. 1203; Szczecin: Wydawnictwo Naukowe US 2021). Ss. 348; ISBN: 978-83-7972-460-4.
  • Item
    Joseph Ratzinger’s Very Critical Diagnosis and Apology of the Catholic Church
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Kaucha, Krzysztof
    Many devoted and well-educated Catholics begin to doubt the need for the Church. Flooded by the plethora of publications about the Church’s dark pages and scandals in the past and today they feel pain and are ashamed. On the other hand, they realize that the Church can be neither a mistake nor a lie. Undoubtedly, Catholics and Catholic theology need today an honest and serious apology of the Catholic Church that will not conceal any of her true weaknesses. This paper seeks to prove that such an apology is offered by Joseph Ratzinger (1927–2022). It is an attempt to recreate it on the basis of his entire intellectual output. His diagnosis of the Catholic Church is bitterly critical, he indicates many ecclesial problems that seem to be carried over from one generation to the next. At the same time, he provides an original apology of the Catholic Church that can surely be helpful in accepting the bipolar truth about her: God’s real presence has been so many times mediated by the disappointing Church. This article’s final part attempts to critically evaluate the effectiveness of Ratzinger’s apology from the contemporary perspective of ardent Catholics.
  • Item
    Kościół i egzystencja. Ku eklezjologii pretekstowej
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Nadbrzeżny, Antoni
    Celem artykułu jest ukazanie znaczenia, sensu i potrzeby nowego typu myślenia o Kościele, określonego przez autora mianem „eklezjologii pretekstowej”. Należy ona do nurtu teologii „oddolnej” i stanowi próbę odpowiedzi na egzystencjalne i religijne aspiracje współczesnego człowieka, żyjącego w kulturze, którą charakteryzują dwa zasadnicze zjawiska: globalna „logorea” i powszechny „nomadyzm”. Fenomeny te współokreślają swoisty styl życia dzisiejszych ludzi, którzy w swojej egzystencji doświadczają bolesnego połączenia nadmiaru słów z presją hipermobilności. Dotychczasowa posoborowa eklezjologia (ad extra) wychodziła naprzeciw tym zjawiskom, tworząc opracowania eklezjologiczne o charakterze kontekstualnym przy zastosowaniu zaczerpniętej od Paula Tillicha metody korelacji. Jednak z powodu akceleracji społecznych, kulturowych i religijnych kontekstów ludzkiej egzystencji tradycyjne propozycje ze strony eklezjologii kontekstualnej okazują się niewystarczające. Szybkie tempo „ucieczki kontekstów” praktycznie uniemożliwia ich gruntowną analizę. Powstaje więc pilna potrzeba metodycznego wypracowania mniejszych i bardziej operatywnych form eklezjologicznych. W związku z tym powstające mikroeklezjologie – oparte na abdukcyjnym sposobie rozumowania – doceniają znaczenie kategorii egzystencjalnego pretekstu. Stanowi on spontaniczną i niepowtarzalną okazję do sformułowania krótkiej, treściwej i profetycznie prowokującej wypowiedzi teologicznej, skierowanej do współczesnych odbiorców zmagających się zarówno z kulturową obsesją mobilności, jak i z inflacją słowa pisanego i mówionego.
  • Item
    Od katolicyzmu do katolickości. W poszukiwaniu adekwatnej eklezjologii dialogicznej
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Nadbrzeżny, Antoni
    Celem artykułu jest ukazanie znaczenia, sensu i potrzeby nowego typu myślenia o Kościele, które zostało określone mianem „eklezjologii dialogicznej”. Stanowi ona odpowiedź na wezwanie Soboru Watykańskiego II do budowania relacji między Kościołem i światem współczesnym opartej na kategorii dialogu. Zawarte w tytule sformułowanie „od katolicyzmu do katolickości” sugeruje konieczność odejścia od defensywnej wizji Eklezji (określanej mianem katolicyzmu) na rzecz afirmacji otwartej i dialogicznie rozumianej katolickości Kościoła. Wypracowanie adekwatnej, spójnej i wiarygodnej eklezjologii dialogicznej wymaga głębszego przemyślenia znaczenia dialogicznej istoty Kościoła, precyzyjnego określenia adresatów, płaszczyzn i celów eklezjalnego dialogu ad extra. Artykuł, ukazując Kościół jako dialogiczny sakrament zbawienia w historii, łączy perspektywę teologiczną (dogmatyczną) z egzystencjalną, uwzględnia wrażliwość współczesnych ludzi na trudny do akceptacji fenomen cierpienia, który z racji swego uniwersalizmu może jednak stanowić płaszczyznę twórczego spotkania ludzi wierzących z ateistami/agnostykami. W swym teologicznym przekazie artykuł jest wyrazem chrześcijańskiej nadziei, objawiającej swą siłę również we współczesnej, zsekularyzowanej „kulturze tymczasowości”. Ukazuje wartość autentycznego spotkania ludzi reprezentujących różne religie i światopoglądy, którzy w ramach uczciwie prowadzonego dialogu mogą odkryć głębszy sens swojej wiary, egzystencji i współpracy w obronie zagrożonego człowieczeństwa, obiektywnie stanowiącego imago Dei.
  • Item
    Pomiędzy faktem a fikcją, historią a bajką, czyli o sporze pomiędzy biblijnymi „minimalistami” i „maksymalistami”. W odpowiedzi na recenzję Łukasza Niesiołowskiego-Spanò
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Lemański, Janusz Adam
    Ks. prof. dr hab. Janusz Lemański odpowiada na recenzję książki Narodziny Izraela. Szkice historyczno-biblijne (Uniwersytet Szczeciński. Rozprawy i Studia, 1203; Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 2021), przygotowaną przez prof. Łukasza Niesiołowskiego-Spanò.
  • Item
    Powstawanie Kościoła: od eklezjogenezy chrystocentrycznej do eklezjogenezy trynitarnej
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Napiórkowski, Andrzej Adam
    W okresie posoborowym w nauce o Kościele nastąpił znaczący rozwój, w którym należy odróżniać to, co trwale aktualne, od spraw zmiennych i historycznych. Oznacza to, że źródła Objawienia się nie zmieniają, ale rozwija się nasze ich rozumienie. Zagłębiając się w tajemnicę Kościoła, musimy dostrzec zarówno jego ciągłą zmianę, jak i zmieniające się jego rozumienie. Wielkie osiągnięcia biblistyki, patrystyki i innych nauk w XIX i XX wieku zmuszają zatem do zrewidowania dotychczasowego obrazu Kościoła. W artykule chodzi o ukazanie ścisłego powiązania Objawienia Starego Testamentu z Objawieniem Nowego Testamentu, aby czerpać więcej z judaizmu biblijnego. Trzeba też odkrywać bogactwo myśli patrystycznej i z ekumeniczną wrażliwością podchodzić do dziedzictwa Wschodu. Dlatego na prezentowaną przez nas eklezjogenezę składa się 5 etapów formacji Kościoła. Te przesłanki wnoszą sporo pobudzających inspiracji do nowego rozumienia Boga i człowieka. Zbyt dużym uproszczeniem jest mówienie o Kościele, sprowadzając go zaledwie do Boga. Nie ma rzeczywistości kościelnej bez człowieka, chociaż sami ludzie, nawet ci, którzy są ochrzczeni, nie są jeszcze Kościołem. Obie rzeczywistości – boska i ludzka – wspólnie budują Eklezję. Stąd – nie tracąc z pola widzenia eklezjalnego teandryzmu – należy pamiętać, że bosko-ludzka wspólnota to rzeczywistość, która nieustannie się staje, jest pełna zbawczej dynamiki. I tak jak posoborowa eklezjologia odeszła od twierdzenia, że Jezus Chrystus założył Kościół, tak dzisiaj czyni ona następny krok i podejmuje wysiłek odchodzenia od redukowania Kościoła tylko do aspektu chrystocentrycznego, aby widzieć w nim bardziej aspekt trynitarny.
  • Item
    Public Witness of the Church. Inspiration of Benedict XVI
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Łużyński, Wiesław
    Benedict XVI is a prominent theologian and an insightful observer of social life. One of the topics to which he devotes a great deal of attention is the presence of Christianity and the Church in the public sphere. The title of this article refers to a speech made by the pope during the ad lamina visit of the bishops of the United States, in which he explicitly states that “the Church’s witness is of its nature public”. This article aims to answer the question: What role do the Church and Christianity play in the public sphere? This is a very topical issue that is worth exploring more thoroughly. Particularly inspiring here is the teaching of Benedict XVI, who presents the topic in an interesting and original way. The descriptive analytical method was used in the preparation of the text. The following detailed issues will be submitted in the presentation of the topic: characterization of the public sphere, the place of the Church in this sphere, and the inspiring character of Christianity in the culture of nations that remain in an invigorating dialogue with Christianity and the Church. This article intends to shed light on the inalienability of Christianity in the socio-political culture of the West.
  • Item
    Reinterpretacja prymatu biskupa Rzymu w kontekście współczesnej debaty o synodalności
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Krupka, Aneta
    Artykuł podejmuje temat reinterpretacji rozumienia prymatu biskupa Rzymu w kontekście współczesnej debaty o synodalności. Po pierwsze, wskazano na wybrane historyczne argumenty przemawiające za ściśle eklezjalną interpretacją prymatu. Po drugie, omówiono prymacjalną teologię Vaticanum I. Po trzecie, opisano recepcję definicji prymatu i nieomylności papieża, ze szczególnym uwzględnieniem pojęcia kolegialności. Na końcu wykazano, w jaki sposób współczesna debata o synodalności jest konkretnym wyzwaniem dla rozumienia prymatu. Analiza źródeł historycznych oraz Magisterium Kościoła skłania do wniosku, że synodalność Kościoła domaga się także bardziej eklezjalnego widzenia prymatu. Rola biskupa Rzymu może być właściwie zrozumiała jedynie z uwzględnieniem jego głębokiego kościelnego zakorzenienia jako sługi jedności Kościoła. Współczesne dokumenty Kościoła wyrażają to przede wszystkim poprzez powiązane widzenie trzech rzeczywistości: prymatu (biskupa Rzymu), kolegialności (biskupów) oraz synodalności (Ludu Bożego).
  • Item
    Relacja Kościoła do Pisma Świętego według Johna Webstera
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Zatwardnicki, Sławomir
    Problemem podjętym w artykule jest kwestia relacji Kościoła do Pisma Świętego w twórczości Johna Webstera. W pierwszej części zaprezentowano poglądy anglikańskiego teologa ukazujące ontologię Pisma Świętego w jej związku z eklezjologią, a w drugiej – poddano je krytycznej ocenie z perspektywy teologii katolickiej; w tym celu wykorzystano zwłaszcza teologię Josepha Ratzingera. Webster prezentuje Kościół jako creatura verbi divini, którego stałą cechą jest bycie słuchaczem viva vox Dei. W związku z tym proponuje ujmować Kościół w kategorii „duchowej widzialności”. Przyjmowana przez niego koncepcja Kościoła wiąże się z autorytetem Pisma Świętego jako narzędzia służącego Zmartwychwstałemu do wypowiadania teraźniejszego słowa za pośrednictwem natchnionych słów „proroków i apostołów”. Ten sam Duch Święty, który oświecał autorów natchnionych oraz dawał im natchnienie, odegrał również główną rolę w procesie formowania się kanonu. Uznanie kanoniczności było zdaniem Webstera przede wszystkim aktem recepcji oraz posłusznego przyjęcia daru Bożego. Wiele cennych spostrzeżeń uczonego może zostać zasymilowanych w teologii katolickiej, ale jedynie pod warunkiem „kontrreformacyjnego” odczytania poglądów myśliciela, którego refleksje są silnie znaczone teologią reformowaną. Ewentualne zużytkowanie myśli Webstera wiązałoby się z poszerzeniem rozumienia słowa Bożego, dowartościowaniem misterium Eklezji oraz postawieniem mocniejszego akcentu na przeszły wymiar tekstów biblijnych.
  • Item
    Synody według świadectw św. Augustyna – rozumienie ich roli i znaczenia w Kościele afrykańskim
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Jaśkiewicz, Sylwester
    Spojrzenie na Kościół Afryki przełomu IV i V wieku przez pryzmat instytucji synodu pozwala dobrze uwydatnić nie tylko jego kondycję, ale i żywotność. Szczególnie cenne w tym względzie jest świadectwo św. Augustyna, biskupa Hippony. Jego eklezjologii zawdzięczamy ważny rozdział nauki o synodach na chrześcijańskim Zachodzie, która była mocno osadzona w dwu węzłowych problemach: schizmie donatystycznej i herezji pelagianizmu. Augustyn, mówiąc o synodach, posługuje się kilkadziesiąt razy terminem synodus i aż kilkaset razy terminem concilium. Termin ten rozumie zasadniczo jako zebranie, zgromadzenie w jedno (in unum congregare) biskupów (coetus episcoporum). Czasami na zgromadzeniach tych byli obecni kapłani i diakoni. W swojej nauce o synodach biskup Hippony podejmuje wiele ważnych kwestii: powagi, autorytetu (auctoritas) synodów; stojących przed nimi zadań, zwłaszcza w kontekście prawowierności nauki i zasad życia Kościoła; kolegialności biskupów; roszczeń Kościoła Afryki do autonomii. Synody, nie ciesząc się taką powagą jak Pismo Święte czy sięgające tradycji apostolskiej zwyczaje obecne w Kościele, odgrywały jednak w jego życiu niezastąpioną rolę, gdyż ich zdecydowane i wiążące postanowienia (constitutionis, gesta concilii) wzmocniły nie tylko jego powagę, ale uczyniły go także na arenie Kościoła powszechnego Kościołem wiodącym.