Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2017, Tom 60, Nr 3

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/6976

Browse

Browsing Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2017, Tom 60, Nr 3 by Issue Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 20 of 30
  • Item
    Wpływ alternatywnych sposobów rozwiązywania sporów na efektywność ochrony prawnej
    (2017) Świrgoń-Skok, Renata; Arkuszewska, Aneta
    Zasada efektywności, chociaż nie została wyraźnie wyartykułowana w traktatach, pełni istotną funkcję w systemie unijnej ochrony prawnej. Oczywiście problem efektywności prawa może być rozpatrywany już na etapie jego stanowienia, ale przedmiotem niniejszego opracowania są elementy związane z efektywną ochroną praw podmiotowych. Sprawy z zakresu prawa prywatnego mogą być załatwiane nie tylko przez państwowe organy sądowe, lecz także przez powołane do tego wolą stron sądy polubowne. Jest to możliwe dzięki fundamentalnej dla prawa prywatnego zasadzie autonomii woli, która na gruncie postępowania cywilnego wraża się m.in. poprzez umożliwienie stronom dokonania wyboru, czy zwrócą się o udzielenie ochrony do sądu państwowego, czy skorzystają z innej drogi dochodzenia roszczenia. Sąd arbitrażowy powinien pełnić zatem nie tylko funkcję organu rozstrzygającego spory w trybie orzeczniczym, ale co istotniejsze powinien rozwiązywać te spory przy udziale stron tak, aby możliwe było ich pojednanie lub co najmniej zapobieganie dalszej antagonizacji. Stąd też tak istotne jest zadbanie o sprawność i efektywność postępowań toczących się przed sądem polubownym, i spojrzenie na te kwestie w szerszym aspekcie postępowania cywilnego. Wynika to przede wszystkim z faktu, że chociaż sądownictwo polubowne nie jest częścią składową sądownictwa państwowego, to jednak działając zamiast sądów państwowych i udzielając ochrony prawnej, jako takie realizują zadania, które należą do państwa, zatem państwo sankcjonuje działalność sądów polubownych. Tym samym wiele problemów odnoszących się do przebiegu postępowania przed sądem powszechnym można odnaleźć również w toku postępowania arbitrażowego, choć dzięki mniejszemu formalizmowi to ostatnie z pewnością dysponuje większym zakresem środków, pozwalających na uniknięcie niesprawności i nieefektywności prowadzonych czynności. Oczywiści trudno jest jednoznaczne stwierdzić, czy postępowanie polubowne jest efektywne, decyduje o tym bowiem wiele indywidualnych czynników, jak np. skład sądu polubownego oraz charakter konkretnej sprawy. Ważnym elementem jest przygotowanie sądu polubownego do rozpoznawania spraw o charakterze cywilnym. Z jednej strony ważne jest sporządzenie i stosowanie jak najlepszych procedur (zapewniające szybkość i rzetelność postępowania) rozpoznawania tych spraw w toku postępowania arbitrażowego. Braki w tym względzie, mimo najwyższego stopnia profesjonalizmu zawodowego arbitrów, nie pozwolą na efektywną ochronę prawną strony, która się o nią ubiega przed sądem polubownym. Z drugiej strony istotne jest właściwe podejście składu orzekającego do badanej sprawy, dążenie do jej ugodowego załatwienia, przy czym działanie z należytą starannością. Tak było już w prawie rzymskim, ponieważ rzymska myśl prawna twórczo zaadaptowana do potrzeb kolejnych pokoleń, znajduje swoje zastosowania również wobec wyzwań współczesnego procesu cywilnego. W tym także w odniesieniu do kwestii związanych z potrzebą zapewnienia realizacji prawa dostępu do sądu i prawa do efektywnego procesu cywilnego. Even though it has not been explicitly articulated in the treaties, the principle of effectiveness plays an important role in the EU system of legal protection. The problem of their effectiveness may, obviously, be examined at the stage of creating the laws, yet this study focuses on selected aspects of effective protection of subjective rights. Private law cases may be handled not only by national judicial bodies, but also by courts of arbitration appointed for the purpose by the will of the parties involved. This is enabled by the principle of party autonomy, fundamental under private law, which in proceedings under civil law is expressed e.g. by the parties’ freedom to decide whether they will turn for protection to national court of law or will pursue their claims otherwise. Hence, in addition to its function as a body resolving disputes by means of adjudication, court of arbitration should settle the matters with the interested parties so that it becomes possible to reconcile differences between them, or at least to prevent further estrangement. Given the above, it is particularly important to ensure efficiency and effectiveness of proceedings held before courts of conciliation and to look at these issues in a broader context of civil proceedings. This mainly results from the fact that although arbitration system is not part of national jurisdiction, by acting in place of national courts of justice and providing legal protection, courts of arbitration perform tasks designated to the state, therefore their operation is sanctioned by the state. Consequently, numerous problems related to the course of proceeding before common courts of law can also be identified in arbitration procedures, even though the latter, having more flexibility, may apply a wider range of means to avoid the inefficiency and lack of effectiveness in their operations. It is obviously difficult to explicitly decide whether or not arbitration proceeding is effective as this depends on a number of factors, such as the composition of the arbitration court and nature of the specific case. Another matter of importance is the competence of the arbitration body in handling claims in civil proceedings. On the one hand it is important to define and apply optimum procedures in examining such cases under arbitration proceeding (to ensure rapid and fair settlement). Any related deficiencies, despite professional expertise of the arbiters, will be an impediment to effective legal protection for the party bringing their claim to arbitration court. On the other hand, it is crucial that the adjudicating panel applies adequate approach to the relevant matter, aiming at its amicable resolution and acting with due diligence. This was already the case in Roman law, because Roman legal concepts creatively adapted to the needs of the successive generations, are also applicable to challenges of the modern civil proceeding. This also relates to the need to ensure access to jurisdiction and to enforce the right of effective civil law procedure.
  • Item
    Ne eat iudex ultra petita partium od prawa rzymskiego do czasów współczesnych. Uwagi na tle polskiego procesu cywilnego
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Laskowska-Hulisz, Agnieszka
    Zasada ne eat iudex ultra petita partium, czyli niech nie wychodzi sędzia ponad żądania stron ujmowana jest współcześnie jako zakaz orzekania przez sąd ponad żądanie. Zasada ta nie znajduje dosłownego potwierdzenia w tekstach prawa rzymskiego. Pochodzi ona z późniejszych opracowań nawiązujących do tego prawa. W prawie współczesnym sentencja ta jest wyrazem jednej z podstawowych i zarazem najważniejszych zasad orzekania oraz gwarancją realizacji w procesie cywilnym zasady dyspozycyjności. Zasada ta bowiem wskazuje na to, że uprawnienie do wszczęcia procesu cywilnego oraz do wyznaczenia granic poszukiwanej ochrony prawnej przysługuje uprawnionemu podmiotowi. Co z kolei wyraża się w tym, że sąd nie może wszcząć procesu bez wniosku (pozwu) strony, nie może orzekać co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem ani zasądzać ponad żądanie. W celu omówienia tytułowego zagadnienia w artykule przybliżono w pierwszej kolejności genezę tej zasady, następnie ewolucję historycznoprawna polskiej regulacji prawnej odnoszącej się do tej zasady, aby w końcu krótko przedstawić kształt, jaki tej zasadzie nadał ustawodawca polski w kodeksie postępowania cywilnego. The principle ne eat iudex ultra petita partium, that is let the judge does not go beyond the demands of the parties is nowadays recognized as a prohibition of judicial over the demand. This principle is not literally confirmed in the texts of Roman law. It comes from later studies referring to this law. In modern law, this sentence is an expression of one of the basic and at the same time the most important rules of adjudication and the guarantee of the implementation of the principle of availability in the civil process. The rule is the right to initiate a civil trial and to determine the limits of the legal protection sought are vested in the legitimate entity. In turn, it is expressed in the fact that the court is not allowed to initiate the trial without the party’s claim it is not allowed to decide on the object that was not covered by the request or award more than the request. In order to discuss the title issue in the paper, the genesis of that principle and then the historical and legal evolution of the Polish legal regulations related to this principle was briefly presented in the paper, in order to present briefly the form which the Polish legislature gave in the Code of Civil Procedure.
  • Item
    Fraudulent conveyance in Poland – actio Pauliana
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Gil, Piotr
    Obecny model zaskarżania czynności prawnej upadłego, określony w przepisach ustawy Prawo upadłościowe z 2003r., część pierwsza, dział 3- Bezskuteczność i zaskarżanie czynności upadłego, jest zbliżony do pierwowzoru rzymskiego przypisywanego pretorowi L.A. Paulianowi. Okres pełnienia stanowiska pretora przez L.A. Pauliana przypadał na 191 r. p.n.e., ale samo określenie actio pauliana pojawia się wiele setek lat później w Digestach. Ustawodawca polski zwiększa skuteczność ochrony realizowanej z wykorzystaniem tzw. prawa zaskarżania według art. 131 p.u. w zw. z art. 527 i n. k.c. Skarga pauliańska według przepisów art. 527 i n. k.c. służy ochronie zapobiegliwego wierzyciela, który wystąpił z powództwem (zarzutem) przeciwko osobie trzeciej i uzyskał sądowe uznanie bezskuteczności czynności dłużnika w stosunku do siebie. Natomiast zaskarżanie czynności upadłego w ramach prawa upadłościowego powoduje skutek w postaci bezskuteczności czynności, która dotyczy wszystkich wierzycieli upadłościowych, przez co realizuje ochronę interesu grupowego. Zaskarżanie czynności upadłego służy w dalszej perspektywie odzyskaniu usuniętych składników majątkowych. Odzyskane składniki posłużą do zaspokojenia wierzycieli upadłościowych na zasadach określonych w Prawie upadłościowym. Każda czynność prawna upadłego, niezależnie od formy jej dokonania, rozporządzająca lub zobowiązująco-rozporządzająca zmierzająca do pokrzywdzenia wierzycieli może stać się przedmiotem zaskarżania. Przedmiotem zaskarżania poza typowymi czynnościami w postaci umowy sprzedaży, zamiany, zwolnienia z długu, czy darowizny można uczynić odrzucenie spadku, dział spadku, który pomijałby upadłego w podziale spadku. Dopuszczalne jest także zaskarżanie zgodnego wniosku dłużnika i pozostałych uczestników postępowania o podział majątku wspólnego i zniesienie współwłasności, jeżeli w wyniku uwzględnienia tego wniosku przedmioty majątkowe objęte podziałem zostały nabyte przez uczestników postępowania niebędących dłużnikami. Przedmiotem zaskarżania mogą stać się niektóre czynności procesowe wywołujące skutki materialnoprawne, takie jak uznanie powództwa (art. 213 § 2 k.p.c.), ugoda (art. 223 k.p.c.), albo zrzeczenie się roszczenia towarzyszące cofnięciu pozwu (art. 203 k.p.c.). Prawo zaskarżania albo inaczej skarga pauliańska w upadłości, jako samodzielna instytucja prawna stanowi kompleksowe rozwiązanie legislacyjne chroniące interes grupowy wierzycieli upadłościowych. Jednak dla usunięcia niekiedy odmiennych praktyk w zakresie stosowania tej instytucji pożądane byłoby rozwinięcie uregulowań zamieszczonych w ustawie Prawo upadłościowe.
  • Item
    Przyznanie się oskarżonego do winy w rzymskim procesie karnym
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Chmiel, Andrzej
    Przyznanie się oskarżonego do winy przez cały okres republiki aż do II wieku n.e. było traktowane jako wystraczająca podstawa do wydania skazującego wyroku w rzymskim procesie karnym. Takie postępowanie było przede wszystkim wynikiem tego, iż czyn sprawcy postrzegano tylko z punktu widzenia jego skutków, a nie motywacji oskarżonego. Dopiero w okresie cesarstwa confessio zostało poddane kontroli początkowo samego cesarza, a następnie jego urzędników. W czasach pryncypatu sędzia, w którego rolę wcielał się cesarski urzędnik, został wyposażony w stosowne narzędzie, które miało umożliwić mu dotarcie do prawdy. Tym ostatnim stały się tormenta. Wydaje się, iż to właśnie pojawienie się tortur wymusiło zwłaszcza na rzymskiej jurysprudencji zainteresowanie, zarówno problematyką zawinienia sprawcy czynu, ale także, psychologiczną oceną wiarygodności jego wyjaśnień. W efekcie, to tormenta doprowadziły do tego, iż przyznanie się do winy przestało być traktowane w rzymskim procesie karnym jako regina probationum. During the whole period of the Roman Republic until the second century AD, defendant’s confession was regarded as a sufficient basis for conviction in the Roman criminal procedure. This approach resulted mostly from the fact that the perpetrator’s act was viewed only from the perspective of its effects and not the defendant’s motives. Only during the Roman Empire period confessio came under the supervision of first the Caesar himself and then his officials. During the Principate period, a judge, whose role was fulfilled by a Caesar’s official, was granted certain tools which were supposed to help him find out the truth. These tools were tormenta. It seems that the introduction of torture forced especially the Roman jurisprudence to become interested in the problem of the perpetrator’s guilt and also in psychological evaluation of credibility of the culprit’s testimony. Consequently, it was due to tormenta that confession ceased to be regarded as regina probationum in the Roman criminal procedure.
  • Item
    Protección del consumidor en los mercados: una perspectiva romanística del derecho de información y la transactio
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Zamora Manzano, José Luis
    In the present paper, we will focus on information on consumer protection and mediation which allows a much quicker resolution of any conflicts that arise in the matter of consumption, emphasizing the sources of Roman law where we find the Consumer protection carried out by the aediles, who were in charge of controlling and monitoring the markets, speculation and weights and measures, for this we analyze mainly sources such as D.21.1.1.1 and the vice that originated the redhibition D.21.16 and 21.1.14.10, among others. Moreover, the jurisdiction of the aediles developed in the same way as the praetors within their sphere of competence of the markets, the resolution of conflicts through the transaction that implies a history of mediation and that today is articulated as an alternative method of dispute resolution. Subsequently we analyze the bases that remain on some principles of current consumer law and the panorama that shows the incorporation of EU directives such as 2011/83/EU and the recent 2013/11/EU that encourages alternative dispute resolution (ADR).
  • Item
    Samopomoc jako alternatywny sposób zapewnienia efektywnej ochrony praw prywatnych w prawie rzymskim
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Amielańczyk, Krzysztof
    Celem artykułu jest prezentacja rzymskich regulacji dotyczących samopomocy z perspektywy metod kwalifikacji jej dopuszczalności z uwzględnieniem zarówno normatywnej treści oryginalnych aktów prawnych (Ustawa XII Tablic, Ustawa Akwiljańska, prawo pretorskie), jak i treści dodanych przez cesarzy i jurysprudencję. Samopomoc stanowiła alternatywną drogę zapewnienia efektywnej ochrony praw prywatnych w prawie rzymskim począwszy od okresu archaicznego aż po czasy justyniańskie. Należy odróżnić samopomoc aktywną i samopomoc pasywną. Samopomoc aktywna była stale poddawana ograniczeniom, aż w końcu została zakazana dekretem Marka Aureliusza (decretum divi Marci). Jeśli chodzi o samopomoc pasywną, można stwierdzić, że obecność i znaczenie zasady vim vi repellere licet są oczywiste od narodzin rzymskiego prawa prywatnego. Rzymianie nie stworzyli żadnych teoretycznych podstaw dla samopomocy, w szczególności dla uprawnionego pozbawienia kogoś życia, jednakże pomimo braku odpowiednich teoretycznych konstrukcji dla samopomocy nie kwestionowali zasady, że „siłę można odeprzeć siłą”. W ten sposób, w warunkach „obrony koniecznej”, które to uprawnienie wynikało już z samego prawa natury, a następnie zostało potwierdzone w ustawach, dozwolone było nawet pozbawienie życia napastnika, który zagroził naruszeniem dóbr ofiary takich jak życie, zdrowie czy mienie. The article aims to present Roman regulations concerning self-help, from the perspective of the methods of classifying its legality taking into account both the normative contents of original laws (lex duodecim tabularum, lex Aquilia, ius praetorium), as well as those added by later legislative factors: emperors and jurisprudence. Self-help was an alternative way to secure effective protection of private rights in Roman law since archaic period to Justinian’s time. The active self-help can be differentiated from the passive one. The active self-help have been constantly limited and finally was forbidden by decretum divi Marci. As to the passive self-help one may say, that the presence and meaning of vim vi repellere licet principle in the Roman private law was obvious from its very beginning. Romans did not come up with theory on the self-help, specially with theory of the justification of lawful killing. However, in spite of the absence of proper constructions of self defense in Roman private law, this is out of question that Romans could agree with the rule: “force can be repelled by force”. In this way, under the right to “necessary self-defense” that already stemmed from the very law of nature, yet was confirmed in laws, it was even allowed to kill attacker who threatened to violate such interests of the victim as life, health or property.
  • Item
    Adversarial character of civil appeal proceedings – selected issues
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Rzewuski, Maciej
    Among the particular branches of law, one can distinguish the so-called primary principles of law. They mirror the basic assumptions of a specific area of law. Adversarial principle is regarded as one of such principles within the field of civil proceeding. In the most general approach, the principle indicates the burden that rests on the parties – presenting factual situation and invoking evidence to support it. Under this rule, the cognition of civil court is limited solely to assessing the evidence introduced by parties and providing a suitable decision on this basis. Introduction of the adversarial principle ought to significantly contribute to creating a quick and efficient mechanism for bringing to justice based on evidence invoked by the parties. Winning the court case ought to constitute a reward for appropriate fulfillment of one’s law-imposed obligation to present rationale. Na gruncie poszczególnych gałęzi prawa wyróżnia się tzw. naczelne zasady prawa, będące odzwierciedleniem podstawowych założeń danej dziedziny prawa. Do takich zasad na gruncie postępowania cywilnego, zaliczana jest zasada kontradyktoryjności. W najbardziej ogólnym ujęciu oznacza ona obciążenie stron procesowych ciężarem przytaczania okoliczności faktycznych i zgłaszania dowodów na ich poparcie. Kognicja sądu cywilnego, w myśl tej zasady, sprowadza się jedynie do oceny zaoferowanego przez strony materiału dowodowego i wydania na tej podstawie stosownego rozstrzygnięcia. Wprowadzenie zasady kontradyktoryjności powinno w sposób odczuwalny przyczynić się do stworzenia szybkiego i efektywnego mechanizmu służącego do wymierzania sprawiedliwości na podstawie materiału dowodowego zaoferowanego przez strony. Nagrodą za należyte wywiązanie się z nałożonego ustawą obowiązku wykazania swoich racji, winno być wygranie procesu.
  • Item
    Il diritto delle comunità umane intenzionali: nuovi ordinamenti giuridici?
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Piliu, Salvatore
    Il presente intervento si propone di analizzare dal punto di vista giuridico il nuovo fenomeno, oramai globalizzato, delle comunità umane intenzionali, con l’intento di comprendere se queste nuove tipologie di aggregazione di individui possano essere considerate come forme alternative di collettività organizzate produttive di modelli giuridici differenti rispetto a quelli tradizionali, ovvero capaci di dar vita a nuovi ordinamenti giuridici, partendo dall’assunto ubi societas, ibi ius. Partendo dalle definizioni elaborate nel campo della sociologia giuridica di comunità e di comunità intenzionali, si è poi analizzata la problematica inerente la capacità delle comunità intenzionali di produrre regole giuridiche da applicare ai componenti delle comunità. È stata poi esaminata l’organizzazione giuridica della Comunità di Damanhur, situata in Piemonte (Italia), in cui vi sono norme interne di diritto privato e di diritto pubblico che regolano la vita dei consociati, un vero e proprio sistema giuridico interno della Comunità, che pone non pochi problemi nel rapporto con il diritto italiano. Il nuovo progetto di legge presentato nel 2017 al Parlamento italiano, in merito al riconoscimento giuridico delle Comunità intenzionali, potrebbe regolare in maniera definitiva questa materia, ovvero i rapporti tra Comunità e Stato di appartenenza, con il conseguente riconoscimento della esistenza di ‘ordinamenti giuridici autonomi’ facenti capo alle Comunità intenzionali. The purpose of this paper is to analyze from a legal standpoint the new, globalized phenomenon of intentional human communities, in order to understand whether these new types of human collectives can be considered as alternative forms of traditional organizational models and capable of creating new legal systems, starting from the assertion ubi societas ibi ius. Basing on the definitions elaborated in the field of legal sociology and intentional communities, we analyzed a intentional community’s capacity to produce legal rules that apply to that members. The legal organization of the Community of Damanhur, located in Piedmont (Italy), where there are internal rules of private and public law regulating the life of its members, is a genuine legal system, which poses many problems in relation to Italian law. The new bill submitted to the Italian Parliament in 2017 on the legal recognition of intentional communities could definitively regulate the relationship between an Intentional Community and the State, with the consequent recognition of the existence of ‘autonomous legal systems’ for all Intentional Communities.
  • Item
    Szybkość, sprawność i efektywność postępowania cywilnego – zagadnienia podstawowe
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Flaga-Gieruszyńska, Kinga
    Autorka przedstawiła trzy podstawowe pojęcia odnoszące się do prakseologicznych aspektów przebiegu postępowania cywilnego. Pierwszym pojęciem jest szybkość postępowania jako postulat przeciwdziałania przewlekłości postępowania. Drugim pojęciem jest sprawność rozumiana jako połączenie szybkości i odpowiedniego zorganizowania czynności w toku postępowania dążącego do celu, jakim jest trafne rozstrzygnięcie sądu. Trzecim pojęciem jest efektywność, co do której zasadnicze znaczenie ma optymalne osiągnięcie tego celu przy zaangażowaniu odpowiednich kosztów. The Author presented three basic concepts related to the praxeological aspects of the course of civil proceedings. The first concept is the speed of the proceedings as a postulate counteracting the excessive length of the proceedings. The second concept is the efficiency understood as a combination of speed and proper organization of activities in the course of the proceedings aiming at a correct decision of the court. The third concept is the effectiveness, for which it is essential to achieve the goal optimally with the involvement of appropriate costs.
  • Item
    Problem ochrony interesu właściciela nieruchomości przy ustanawianiu służebności przesyłu
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Kursa, Sławomir Patrycjusz
    Artykuł zawiera ocenę ochrony prawnej interesu właściciela nieruchomości przy ustanawianiu służebności przesyłu według obowiązującej regulacji i w projektach nowelizacji dotyczących służebności przesyłu. Rozważa kwestię ustalania „odpowiedniego wynagrodzenia” za ustanowienie służebności przesyłu. Autor prezentuje wniosek de lege ferenda w postaci propozycji wprowadzenia przepisu blankietowego, na podstawie którego właściwy minister określiłby w drodze rozporządzenia szerokość pasa niezbędnego do wykonywania przez przedsiębiorców przesyłowych swoich uprawnień, z uwzględnieniem rodzajów, specyfiki i parametrów urządzeń przesyłowych, co prowadziłoby do ujednolicenia praktyki w tym względzie. The article includes an evaluation of the legal protection of the interest of the property owner in establishing the servitude of the transmission according to the binding regulations and in the draft amendments to the servitude of transmission. Considers the issue of determining an “adequate remuneration” for establishing the servitude of transmission. The author presents a proposal de lege ferenda in the form of a proposal for a blanket regulation under which the competent minister would determine by regulation the width of the zone necessary for the transmission company to exercise its entitlements, taking into account the types, specifics and parameters of transmission devices, which would lead to the unification of practice in this regard.
  • Item
    Mediación policial y tutela judicial efectiva en la actualidad: reflexiones de una romanista
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Guillamón, Carmen Lázaro
    No se duda de que el derecho a la tutela judicial efectiva es clave en la conformación del Estado de Derecho, pero también ha impedido la posibilidad de establecer formas de justicia extrajudicial a las que se apela en los últimos tiempos como fórmula de salvación para una Justicia enferma. El estudio de esta cuestión requiere un análisis histórico de las fuentes jurídicas romanas, este será el marco histórico que fundamenta desde un punto de vista dogmático la actividad de la Policía como gestora de conflictos. Así, se pondrá de relieve la importancia del método de los juristas romanos y del trabajo del Pretor –magistrado jurisdiccional- no sólo como antecedentes históricos, sino como elementos esenciales en la configuración del Sistema de Administración de Justicia en el que la mediación ha de ser tratada como uno de sus instrumentos. It is not disputed that the right to effective judicial protection is the key in shaping the State of Law, but it has also impeded the possibility of establishing forms of extrajudicial justice, which are considered a salvation for a “sick” justice system. The study of this issue requires a historical analysis of the Roman law, which will produce a historical framework for presenting the activity of the Police as a conflict manager from a dogmatic point of view. Thus, the importance of and the work of praetors – jurisdiccional magistrate- will be highlighted, not only as historical antecedents, but as essential elements in the configuration of the Justice Administration System in which mediation has to be included as one of its instruments.
  • Item
    Ochrona sądowa w postępowaniach dyscyplinarnych lekarzy. Analiza orzeczeń kasacyjnych Sądu Najwyższego
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Wrześniewska-Wal, Iwona
    W artykule rozważana jest instytucja kasacji w sprawach dyscyplinarnych lekarzy. Wskazane zostały podstawowe różnice pomiędzy tą kasacją a kasacją przewidzianą przez przepisy kodeksu postępowania karnego. Ze względu na deontologię postępowania dyscyplinarnego lekarzy, nie ulega wątpliwości, że w świetle Konstytucji jest dopuszczalne i nawet nieuniknione, takie ukształtowanie modelu kontroli postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy, który przewiduje odstępstwa od standardów obowiązujących w postępowaniu karnym sensu stricto. Przeprowadzona w pracy analiza orzecznictwa Sądu Najwyższego w sprawach dyscyplinarnych lekarzy pod kątem efektywnej ochrony sądowej uwzględnia kasacje z lat 2011-2016. This article discusses the cassation institution in disciplinary cases of doctors. The basic differences between this cassation and the cassation provided for by the Code of Criminal Procedure are indicated. Due to the deontology of the disciplinary proceedings of doctors, there is no doubt that in the light of the Constitution it is permissible and even unavoidable to form such a model of conduct control on the professional liability of physicians, which provides for derogations from the standards in force in criminal procedure sensu stricto. The analysis of Supreme Court case law in disciplinary cases of doctors in terms of effective court protection takes into account the cassations of the years 2011-2016.
  • Item
    Dochodzenie roszczeń wynikających z przewlekle prowadzonego postępowania sądowego
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Ciućkowska, Katarzyna
    Niniejszy artykuł dotyka problematyki długości postępowań sądowych i przewlekłości postępowań. Odnosi się do konstytucyjnych i konwencyjnych regulacji dotyczących prawa do sądu oraz prawa do rzetelnego procesu, z których wynika prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie. Także problematyka dotycząca dochodzenia kompensaty szkody majątkowej i niemajątkowej w związku z przewlekłością postępowania objęta została zakresem artykułu. This paper deals with the issues related to the lenght of court proceedings and chronicity of litigations. It concernes constitutional and conventional regulations related to the right to the court and the right to a fair trail, from which follows the right to reasonable time of litigation. Also problems conected to compensation for pecuniary and non-pecuniary damages arrising from chronicity of litigation found their reflections in this article.
  • Item
    The institution of the State’s liability for detrimental acts of officials – do today binding legal orders give effective (legal and judicial) protection to the victim and the State? – some remarks on German, Polish and European Union law from Roman law perspective
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Krygier, Agata
    The institution of State’s liability for detrimental acts of officials has its roots in ancient legal systems, especially in Roman law. Due to the fact that the Romans did not recognize the State as the legal person in today’s meaning, it clearly explains why a guilty official (lat. magistratus) bore personal liability for damage caused in exercising his duties. In this legal system the State completely protected its interests while the victims could only sued some of guilty magistrates what it did not guarantee them (i.e. the vicitims) effective (legal and judicial) protection. Over centuries, the institution has gradually evaluated from magistrate’s personal liability to the State’s liability (i.a. in Germany and in Poland). Nowadays, scholars and practising lawyers ponder over if binding provisions in both countries give effective (legal and judicial) protection for detrimental acts of officials: the victims against the State on the one hand and the State against the deliquent official on the other hand. It seems that there are no so many doubts about the victim’s protection, what it cannot be said in relation to the protection of the State’s interests. It is also interesting how this institution functions in the European Union? Because of the fact that the institution of the State’s liability, and in particular its effectiveness, is widely discussed in legal community, the main aim of the author is to take an attempt to answer the question which is posed in the topic. Instytucja odpowiedzialności państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy ma swoje korzenie w starożytnych systemach prawnych, w szczególności w prawie rzymskim. Ze względu na fakt, iż Rzymianie nie wyróżniali państwa jako osoby prawnej w dzisiejszym tego słowa znaczeniu, w sposób jasny wyjaśnia dlaczego winny urzędnik (łac. magistratus) ponosił osobistą odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu swoich obowiązków. W tym systemie prawnym, państwo w pełni chroniło swoje interesy, podczas gdy poszkodowani mogli pozywać tylko niektórych urzędników, co nie gwarantowało im (tj. poszkodowanym) skutecznej (prawnej i sądowej) ochrony. Na przestrzeni wieków, instytucja ta stopniowo ewoluowała od osobistej odpowiedzialności urzędnika do odpowiedzialności państwa, m.in. w Niemczech i w Polsce. Współcześnie, uczeni jak i praktykujący prawnicy zastanawiają się, czy obowiązujące przepisy prawne w obu państwach zapewniają skuteczną (prawną oraz sądową) ochronę za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy: poszkodowanemu względem państwa z jednej strony, a państwu względem winnego urzędnika z drugiej strony. Wydaje się, że nie ma zbyt wielu wątpliwości w odniesieniu do ochrony poszkodowanego, czego nie można stwierdzić w stosunku do ochrony interesów państwa. Zastanawiające jest również zagadnienie, w jaki sposób instytucja ta funkcjonuje w prawie Unii Europejskiej? Ponieważ obecnie instytucja odpowiedzialności państwa, a w szczególności jej skuteczność, jest szeroko dyskutowana w środowisku prawnym, głównym celem autorki jest podjęcie próby odpowiedzi na pytanie zawarte w tytule niniejszej publikacji.
  • Item
    Efektywność prawa umów. Rola sądów
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Szczerbowski, Jakub
    Efektywność prawa umów leży w centrum zainteresowania stron umowy, w szczególności w przypadku umów pomiędzy profesjonalistami. Pomimo tego, litera prawa rzadko odnosi się do efektywności jako kategorii prawnej. Organizacja i funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości wpływa na koszty transakcyjne stosunków umownych. Ten wpływ można podzielić na dwie szerokie kategorie, wpływ niestabilności lub rozbieżności w orzecznictwie i wpływ dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Powszechnie uznaje się, że stabilność orzecznictwa wpływa pozytywnie na dostęp do wymiaru sprawiedliwości poprzez zmniejszanie pobudek do wytaczania powództw. Odmienny pogląd proponuje E. Posner w eksperymencie myślowym, w którym rażąco niekompetentne sądy mają mimo wszystko prowadzić do wykonania umowy przez strony – poprzez wywołanie w stronach umowy niechęci do procesu. W niniejszym tekście przeprowadzono polemikę z powyższym poglądem kwestionując zarówno jego założenia jak i jego wiarygodność w stosunku do obserwacji rzeczywistości. Effectiveness of every contract lies in the center of interest of the parties, especially in contracts between professional entrepreneurs. Despite this law in books rarely acknowledges effectiveness as a category. Organization and functioning of the judiciary has influence on the transaction costs of contracts. This influence can be divided into two broad categories, the influence of instability or divergence of court decisions, and the influence of access to justice. It is generally concluded, that stability of court decisions influences access to justice as it minimizes incentives for disputes. A different view is proposed by E. Posner in his thought experiment, in which radically incompetent courts still compel contractual parties to perform – mainly by deterring them from using the judicial system. This paper discusses the validity of this thought experiment by questioning its assumptions and its ability to explain empirical observations.
  • Item
    Taking evidence ex officio by the court
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Rzewuska, Magdalena
    The paper discusses the problem of taking evidence ex officio by the court. This topic was selected due to controversies it arouses both in the doctrine and judicature. This work attempts to provide answers to the four important questions: is admitting evidence ex officio by the court in compliance with constitutional principles?; is it restricted only to specific circumstances?; is the duty to present evidence by the court always left to its discretion?; should the court allow evidence ex officio in the event the parties are represented by professional legal representatives? Problematyka poruszona w pracy dotyczy przeprowadzenia dowodów przez sąd z urzędu. Niniejszy temat został wybrany z uwagi na kontrowersje, jakie za sobą niesie tak w doktrynie, jak i judykaturze. W pracy tej, autorka stara się odpowiedzieć na cztery ważne pytania: czy dopuszczenie przez sąd dowodu z urzędu jest zgodne z konstytucyjnymi zasadami?; czy jest ograniczone jedynie do wyjątkowych okoliczności?; czy inicjatywa dowodowa sądu jest zawsze pozostawiona jego uznaniu?; czy sąd powinien dopuścić dowód z urzędu w przypadku, gdy strony są reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników?
  • Item
    Zasada sprawnej egzekucji sądowej jako element efektywnego wymiaru sprawiedliwości
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Derlatka, Joanna
    Zasada efektywnej ochrony sądowej stanowi element unijnego porządku prawnego, systemu konwencyjnego oraz występuje w systemach krajowych. Podstawowym elementem skutecznej ochrony prawnej jest prawo do sądu (art. 47 zd. 1 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności). Zasada sprawnej egzekucji stanowi istotę prawa do sądu. Sprawna egzekucja sprzyja pogłębianiu zaufania obywateli do organów wymiaru sprawiedliwości. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wykonanie orzeczenia jest integralną częścią procesu. Postępowanie rozpoznawcze stanowi tzw. „fazę wstępną”, zaś egzekucja służy właściwej realizacji efektywnej ochrony sądowej. Postępowanie egzekucyjne służy zaspokojeniu roszczeń wierzyciela, których nie udało mu się uzyskać dobrowolnie. Zasada sprawnej egzekucji w pełni realizuje interes wierzyciela, nie zaś dłużnika. Egzekucja sądowa, stanowiąca istotę postępowania egzekucyjnego, powinna przebiegać w sposób sprawny i szybki. Sprawność egzekucji gwarantują stosowane przez organy egzekucyjne, tj. komornika oraz sąd, środki przymusu przewidziane w ustawie procesowej. Zasada prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP) oraz zasada demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP) chronią egzekucję prawomocnych wyroków. Postępowanie egzekucyjne wyróżnia działanie dwóch naczelnych zasad postępowania cywilnego, tj. zasady formalizmu oraz dyspozycyjności. The principle of effective judicial protection constitutes an element of the EU law, the Convention system and is found in national systems. The right to a court is a fundamental element of effective legal protection (Article 47/1 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union, Article 6, Paragraph 1 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms). The principle of effective enforcement is the essence of the right to a court. Efficient execution enhances citizens’ confidence in the law. According to the Constitutional Court, the execution of a court ruling is an integral part of the trial. Examination proceedings constitute the so-called “preliminary stage”, and the execution serves the proper implementation of effective judicial protection. Enforcement proceedings serve the fulfillment of the creditor’s claims, which he has not been able to obtain on a voluntary basis. The principle of effective enforcement fully serves the interests of the creditor, not the debtor. Court enforcement, which is the essence of enforcement proceedings, should be conducted in a fast and efficient manner. The efficiency of enforcement is ensured by enforcement bodies, i.e. bailiffs and courts, coercive measures provided for by the law of civil procedure. The principle of the right to a court (Article 45, Paragraph 1 of the Constitution of the Republic of Poland) and the principle of democratic rule of law (Article 2 of the Constitution of the Republic of Poland) protect the execution of final judgments. Enforcement proceedings is distinguished by the operation of two main principles of civil proceedings, i.e. the principle of formalism and availability.
  • Item
    Los límites de la tutela judicial efectiva al impugnar las decisiones de la autoridad de resolución bancaria Española
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Ortiz, María Lidón Lara
    La tutela judicial efectiva se configura como un derecho fundamental cuyo núcleo esencial es el acceso a la jurisdicción. La dicción literal del artículo 24.1 de la Constitución española ofrece una apariencia de un amplio acceso para los ciudadanos a efectos de obtener la protección de sus derechos en los procedimientos judiciales, y en realidad, no es tan amplio como parece, ya que incluye el derecho a obtener un pronunciamiento judicial de conformidad con lo previsto en la ley, el cual puede ser de inadmisibilidad de la impugnación o de la demanda inicial, si la pretensión no se basa en los presupuestos legales que permiten el ejercicio de la acción. En consecuencia, existen áreas jurídicas en las que la configuración legal del acceso a la justicia es tan restrictiva que entraña quedar al margen de la jurisdicción a efectos de poder impugnar algunos actos o resoluciones. Este trabajo pretende analizar los límites de las impugnaciones de actos y pronunciamientos emitidos por la autoridad bancaria de resolución en España, con la finalidad de verificar si la garantía constitucional de la tutela judicial efectiva queda vulnerada o es admisible, a pesar de la reducción del ámbito de tal derecho en los procedimientos de resolución bancaria. Effective judicial protection is considered a fundamental right which essence is access to jurisdiction. The literal diction of Article 24.1 of the Spanish Constitution gives an appearance of a broad civil access to protection of civil rights in judicial proceedings. However, it is not as broad as it may seem, as it only includes the right to obtain a judicial pronouncement in accordance with the provisions of the law that can be of inadmissibility of the challenge or of the initial claim, if the claim is not based on the legal presuppositions that allow the exercise action. Thus, there are areas in which the legal configuration of access to justice is so restrictive that it entails being locked out of jurisdiction in order to challenge many acts or settlements. This paper aims to analyse the limits of the challanges of the acts and pronouncements of the banking resolution authority in Spain, in order to verify whether – in spite of these limits – the constitutional guarantee of the effective judicial protection is undermined in these cases, or if such reduction in the scope of the banking regulation is admissible.
  • Item
    Il procedimento disciplinare notarile e la sua evoluzione storica
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Parente, Ferdinando
    Nel testo della legge 16 febbraio 1913, n. 89, il procedimento disciplinare notarile era modulato sulla diversificazione delle competenze secondo la gravità delle sanzioni. Per le sanzioni disciplinari più gravi – l’ammenda, la sospensione e la destituzione – la competenza per i tre gradi di giudizio era affidata al giudice ordinario, ossia al Tribunale, alla Corte d’Appello e alla Corte di Cassazione. Per le sanzioni meno gravi – l’avvertimento e la censura – la competenza, nel primo grado, era conferita al Consiglio notarile distrettuale, che decideva con provvedimento impugnabile dinanzi al giudice ordinario. Il d.lgs. 1 agosto 2006, n. 249 ha modificato radicalmente il regime del procedimento disciplinare notarile e ha istituito la Commissione amministrativa regionale di disciplina (Co.Re.Di.), avente natura amministrativa, per l’applicazione delle sanzioni disciplinari e delle misure cautelari notarili e per la valutazione dei presupposti di cessazione temporanea o definitiva dalle funzioni notarili. Nel quadro della riforma, invece, al Consiglio notarile distrettuale il legislatore ha assegnato il mero ruolo d’indagine e di controllo sul regolare svolgimento dell’attività notarile ed il potere di attivare il procedimento disciplinare tramite il diritto di azione accreditato al suo presidente In the law of 16 February 1913, no. 89, the notarial disciplinary procedure was modified introducing diversification of powers according to the severity of the penalties. For the most serious disciplinary sanctions – fine, suspension and dismissal – the jurisdiction was assigned to the common courts, namely the Court of First Instance, the Court of Appeal and the Court of Cassation. For the less serious penalties – warnings and censorships – the jurisdiction was conferred on the District Notary Council, which rulings could be challenged in front of common courts. Dec. 1, 2006, no. 249 has radically altered the regime of the notarial disciplinary procedure and established the Regional Disciplinary Commission (Co.Re.Di.), which has an administrative nature, concerning the application of disciplinary sanctions and precautionary measures, as well as the assessment of the conditions of temporary or definitive termination of notarial functions. In the framework of the reform, however, the District Notary Council was assigned the mere task of supervision and control over the regular conduct of the notary activity and the power to initiate disciplinary proceedings through the right of action was attributed to its chairman.
  • Item
    Giustizia e diritti
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Tafaro, Sebastiano
    La proclamazione di diritti senza contestuale strumenti che ne assicurino l’effettività è fonte di crisi de diritto e della Giustizia. Occorre proporre un nuovo ‘modello’, per il quale il diritto ed il processo romano appaiono fonte di suggestioni e di spunti innovativi applicabili anche all’oggi. In particolare è inammissibile l’enfatizzazione dei ‘Trattati’ sino al punto di minacciare l’uomo e l’ambiente. Il diritto romano indica la via per impedire l’assoggettamento agli interessi economico- finanziari di pochi. The proclamation of rights without contextual means to ensure. is not an effective source of justice and leads to a justice crisis. A new ‘model’ must be proposed , which sees the Roman law and process as a source of innovative suggestions and ideas that apply to the present. In particular, it is important to emphasize the ‘Treaties’ as threatening to man and the environment. The Roman law indicates the way to prevent the underlying economic and financial reign of the few.
Ustawowy zakres dozwolonego użytku