Browsing by Author "Maroń, Grzegorz"

Now showing 1 - 9 of 9
  • Item
    Historia, współczesność i przyszłość katolickich szkół prawniczych – perspektywa amerykańska
    (Wydawnictwo KUL, 2019-09-30) Maroń, Grzegorz
    W artykule przedstawiono genezę, ewolucję i stan obecny katolickich szkół prawniczych w USA na tle zachodzących zmian społecznych i kulturowych. Od lat 60-70. minionego stulecia większość z nominalnie katolickich szkół prawniczych w Stanach Zjednoczonych praktycznie nie różni się od swoich świeckich odpowiedników. W ocenie Autora wyraźną katolicką tożsamość tych szkół należy kształtować, kierując się postanowieniami Konstytucji apostolskiej Jana Pawła II Ex Corde Ecclesiae. W pierwszej kolejności tożsamość ta powinna przejawiać się w działalności badawczo-dydaktycznej. Program nauczania studentów oraz twórczość naukowa wykładowców powinny uwzględniać bogatą katolicką tradycję filozoficzno-teologiczną. Katolickie szkoły prawnicze, nie tylko te w Stanach Zjednoczonych, są powołane do integralności religijnej tożsamości z pełnym profesjonalizmem, wiary z rozumem, respektowania katolickiej doktryny i moralności z działaniem ściśle naukowym i krytycznym ukierunkowanym na poszukiwanie i głoszenie obiektywnej prawdy, przekazywania wiedzy studentom z ich duchowo-intelektualną formacją.
  • Item
    Kategoria „wartości chrześcijańskich” w polskim orzecznictwie
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Maroń, Grzegorz
    Przedmiotem artykułu jest problematyka bezpośrednich odniesień do wartości chrześcijańskich w uzasadnieniach judykatów polskich sądów. Za cel opracowania postawiono zrekonstruowanie sposobu posługiwania się niniejszą kategorią wartości w sądowej argumentacji. Tak określone zamierzenie badawcze zrealizowano poprzez kwalitatywne studium tekstów wyroków i postanowień rodzimych sądów zgromadzonych w bazie Systemu Informacji Prawnej LEX. Analiza orzecznictwa pozwoliła na sformułowanie kilku głównych wniosków. Po pierwsze, krytycznie odniesiono się do redukowania przez Trybunał Konstytucyjny wartości chrześcijańskich do uniwer­salnych zasad etycznych. Po drugie, wyrażono przekonanie, że realizacja celów eksplanacyjnych i perswazyjnych uzasadnienia orzeczenia wymaga konkretyzacji wartości chrześcijańskich przez sądy. Po trzecie, stwierdzona niechęć polskich sądów przed szerszym wyraźnym powoływaniem się na wartości chrześcijańskie w wyrokach i postanowieniach stoi w sprzeczności ze stanem rzeczy, w którym wartości te wciąż w istotnym stopniu naznaczają aksjologię polskiego porządku prawnego, pomimo zachodzących procesów laicyzacyjnych.
  • Item
    Odwołania do Boga w konstytucjach państw współczesnych. Studium komparatystyczne
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Maroń, Grzegorz
    W artykule przedstawiono rezultaty ilościowo-jakościowego komparatystycznego studium konstytucji państw współczesnych pod kątem obecności w nich bezpośrednich odniesień do Boga. Odwołania do Boga występujące w ustawach zasadniczych blisko 2/3 państw globu posiadają różną postać językową i pełnią kilka funkcji. Najczęściej przybierają formę invocatio lub nominatio Dei w preambułach oraz pojawiają się w rotach przysięgi funkcjonariuszy publicznych, rzadziej są natomiast udziałem innych postanowień konstytucji, np. tych określających oficjalne symbole państwowe, jak flaga, hymn czy godło. Odwołania do Boga w ustawach zasadniczych nie mają wymiaru teologicznego, lecz stanowią przejaw responsywności ustrojodawcy wobec przekonań i wierzeń obywateli o Bogu. W ocenie autora, decyzja o zamieszczeniu, niezamieszczeniu lub usunięciu odniesienia do Boga w konstytucji powinna stanowić wypadkową ewoluującej doniosłości sfery sacrum dla społeczeństwa danego państwa jako politycznego suwerena.
  • Item
    Odwołania do chrześcijaństwa w konstytucjach współczesnych państw
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Maroń, Grzegorz; Steczkowski, Piotr
    W niniejszym artykule poddano analizie ilościowej i jakościowej konstytucyjne odwołania do chrześcijaństwa. W ramach przeprowadzonego studium obowiązujących ustaw zasadniczych poszczególnych państw ustalono skalę odniesień do chrześcijaństwa oraz odniesienia te poddano systematyzacji i typologizacji. Tytułowymi odwołaniami do chrześcijaństwa objęto zarówno bezpośrednie wzmianki o chrześcijańskich zasadach, wartościach czy dziedzictwie, jak i odwołania implikatywne, tj. do Boga pojmowanego zgodnie z monoteistycznym trynitaryzmem oraz do poszczególnych chrześcijańskich denominacji, ich wyznawców i kościołów. Ze względu na historyczno-kulturowy, a nie tylko religijny wymiar chrześcijaństwa, odwołania do niego w konstytucjach co do zasady nie przeczą bezstronności światopoglądowej władz publicznych, nie prowadzą do konfesjonalizacji państwa, ani nie naruszają praw wyznawców innych religii i osób bezwyznaniowych. Egzageracją jest odbieranie odwołań tego typu przez niechrześcijan jako działań ich rzekomo społecznie alienujących i wykluczających. Od ustrojodawcy decydującego się na wyróżnienie chrześcijaństwa w konstytucji należy oczekiwać kierowania się wolą suwerena. Inkorporowanie do ustaw zasadniczych odniesień do chrześcijaństwa nie powinno jednak być narzędziem inżynierii społecznej o celach prozelickich.
  • Item
    Ograniczanie wolności religijnej w pierwszym okresie pandemii COVID-19 w świetle orzecznictwa amerykańskich sądów
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Maroń, Grzegorz
    W artykule przedstawiono i poddano analizie orzeczenia amerykańskich sądów federalnych w zakresie ograniczeń wolności religii w początkowym okresie pandemii COVID-19. Przedmiotem kontroli sądów były przepisy zakazujące publicznych zgromadzeń religijnych lub ograniczające liczbę ich uczestników. Autor podziela stanowisko tej części sądów, które przyjęły, że przepisy wprowadzające surowsze obostrzenia dla świątyń i zgromadzeń religijnych niż względem innych porównywalnych miejsc i świeckich zgromadzeń dla swej konstytucyjności potrzebują jednocześnie realizować kluczowy interes i być środkiem proporcjonalnym. O ile ochrona zdrowia publicznego stanowi kluczowy interes władzy, o tyle całkowity zakaz liturgii i nabożeństw z udziałem wiernych czy ustalenie liczby uczestników aktów kultu na poziomie kilku osób wydają się naruszać kryterium najmniej restrykcyjnego środka. Decydując o tym, jakie formy społecznej aktywności i działalności wyłączyć spod zakazu zgromadzeń publicznych władza nie może dyskryminująco zakładać, że praktyki religijne są czymś drugorzędnym i mało pilnym, tym bardziej jeśli ta sama władza za istotną (essential) czy pierwszej potrzeby (life sustaining) uznaje działalność np. sklepów monopolowych bądź centrów handlowych.
  • Item
    References to Common Law in the Reasons for Judgments by Polish Courts
    (Wydawnictwo KUL, 2020-03-31) Maroń, Grzegorz
    W artykule przedstawiono rezultaty studium uzasadnień orzeczeń polskich sądów pod kątem obecności w nich odwołań do common law. Analiza tytułowego zagadnienia jest głównie kwalitatywnej natury o charakterze deskryptywno-systematyzacyjnym i eksplanacyjnym. W opracowaniu skoncentrowano się na ustaleniu funkcji pełnionych przez odniesienia do prawa anglosaskiego w judykatach oraz na określeniu czynników determinujących czy kauzalnie wyjaśniających praktykę sądów nawiązywania do porządku prawa precedensowego w uzasadnieniach wyroków. Wskazano też ogólne prawidłowości znamionujące omawiane zjawisko. Zaprezentowano ponadto ustalenia kwantytatywne odnośnie do skali, intensywności i dynamik przypadków odwołań do prawa anglosaskiego w uzasadnieniach orzeczeń. Common law będące do tej pory przedmiotem komparatystycznych dociekań polskiej doktryny prawniczej, w coraz większym stopniu zwraca uwagę także polskich sądów jako organów stosowania prawa.
  • Item
    References to jurisprudence of foreign constitutional courts in judgments and decisions of the Constitutional Tribunal of the Republic of Poland
    (KUL Publishing House, 2022) Maroń, Grzegorz
    In its jurisprudence, the Constitutional Tribunal of the Republic of Poland often uses the comparative law method. For it, comparative material is not only the normative acts in force in other countries, but also foreign jurisprudence. This article presents the results of a quantitative and qualitative study of the judgments of the Polish Constitutional Tribunal in terms of the presence of references to the judgments of other constitutional courts. Reference by the Tribunal to foreign constitutional jurisprudence is a relatively rare practice, but not an occasional one. It was intensified after Poland’s accession to the European Union. Although the main point of reference for the Tribunal in its comparative analysis is still the jurisprudence of the German Federal Constitutional Court and constitutional courts of other Western countries, it also increasingly frequently reaches to the judgments of the constitutional courts of Central European and Baltic countries. The subject issue is part of the progressive process of the so-called transnational judicial discourse or judicial globalization. The reluctance of the Tribunal to reach in its rulings to judgments of foreign constitutional courts, which has been observed since 2017, may be the beginning of its assumption of an exceptionalistic attitude similar to the U.S. Supreme Court.
  • Item
    Religijne wychowanie dziecka jako przedmiot rozstrzyganego sądownie sporu pomiędzy rodzicami
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Maroń, Grzegorz
    W artykule dokonano syntezy i oceny wskazywanych w doktrynie prawniczej oraz stosowanych w orzecznictwie różnych państw kryteriów sądowego rozstrzygania sporów rodziców w przedmiocie religijnego wychowania ich dzieci. Kolizja praw i wolności rodziców (prawo do wychowania dziecka zgodnie z własnymi przekonaniami, prawo do prywatności i życia rodzinnego, wolność wyznania), niejednolitość rozumienia dobra dziecka oraz wiążąca sąd zasada bezstronności (neutralności) religijnej władz publicznych czynią tytułową kategorię spraw szczególnie trudną do rozstrzygania. Ich złożoność sprawia, że przepisy prawa w ograniczonym stopniu mogą ukierunkowywać i determinować praktykę orzeczniczą, nie znosząc potrzeby kontekstualnego podejścia do konkretnego przypadku przez sąd działający w granicach niemałej dyskrecjonalności. Autor stoi na stanowisku, że sądy, rozstrzygając spory rodzicielskie, powinny za każdym razem starać się ograniczyć prawo matki czy ojca do wychowania dziecka zgodnie z własnymi przekonaniami w stopniu najmniejszym z możliwych, a zarazem w sposób wciąż adekwatny do dobra dziecka rozumianego w kategoriach jego ochrony przed szkodą fizyczną i psychologiczną, ale zasadniczo już nie w kategoriach przyszłej pomyślności. The article presents a synthesis and review of the criteria indicated in legal literature and used in the case law of various countries for the judicial resolution of parents’ disputes regarding the religious upbringing of their children. The collision of parents’ rights and freedoms (the right to raise a child in accordance with the parents’ own beliefs, the right to privacy and family life, and freedom of conscience and religion), the contentious understanding of the child’s best interests and the court-binding principle of religious impartiality (neutrality) of public authorities make the given category of cases particularly difficult to adjudicate. This complexity means that legal provisions can guide and determine judicial practice to a limited extent without abolishing the need for a contextual approach to a specific case by the court acting within the limits of considerable discretion. When resolving parental disputes, courts should try to limit the mother’s or father’s right to raise the child in accordance with personal beliefs to the smallest possible extent but in a way that is still adequate for the child’s welfare, understood in terms of their protection against physical and psychological harm but fundamentally not in terms of future prosperity.
  • Item
    Sądy i sędziowie w nauczaniu papieża Franciszka
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Maroń, Grzegorz
    W artykule przybliżono i poddano analizie poglądy papieża Franciszka na temat świeckiego wymiaru sprawiedliwości. Przedstawiono wskazania, postulaty czy oczekiwania papieża odnośnie do sędziów i procesu orzeczniczego. Wskazano również te zjawiska i praktyki, które w nauczaniu papieskim zostały uznane za sprzeniewierzające się etosowi sędziego i roli judykatywy. Omówiono podnoszone przez Franciszka wyzwa­nia, przed jakimi stoją współcześnie sądy, w szczególności problem aktywizmu sędziowskiego oraz zagrożeń dla niezależności trzeciej władzy i jej reprezentantów. Ponadto porównawczo nawiązano do zapatrywań po­przedników Franciszka na kwestię sądownictwa. W ocenie autora papieskie nauczanie stanowi źródło war­tościowych uwag w przedmiocie sądów i sędziów, zasługując na szerszy rezonans w środowisku prawniczym w ramach tzw. zewnętrznej integracji prawoznawstwa.