Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2019, T. 112
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2019, T. 112 by Author "Ostrówka, Beata"
Now showing 1 - 1 of 1
Results Per Page
Sort Options
- ItemZespół dworsko-parkowy w Rajcy. Przyczynek do historii Polskiej Prowincji Sióstr Misjonarek Apostolstwa Katolickiego (Pallotynki)(Wydawnictwo KUL, 2019) Ostrówka, BeataNiniejszy artykuł przedstawia zespół dworsko-parkowy w malowniczo położonej miejscowości Rajca, pomiędzy Nowogródkiem a Baranowiczami na dzisiejszej Białorusi. Właścicielami tej urokliwej miejscowości byli Dunin-Rajeccy z Koszelewa. To oni wznieśli dwór klasycystyczny z otaczającymi go budynkami gospodarczymi w XVIII-XIX wieku. Wokół dworu rozciągały się cztery hektary ziemi, które stanowiły park regularno-krajobrazowy oraz sad i ogród warzywny. Córka Franciszka Dunin-Rajeckiego, Ludwika, odziedziczyła Rajcę i wniosła jako wiano do rodziny Wereszczaków, poślubiając Józefa, młodszego brata Maryli, młodzieńczej miłości Adama Mickiewicza. Z tym ożenkiem związany był gruntowny remont dworu ok. połowy XIX wieku. Kolejny właściciel, Franciszek Wereszczaka w drugiej połowie XIX wieku przekształcił stary drzewostan wokół dworu w piękny park regularno-krajobrazowy, który stanowił największą wartość całego majątku. Rozciągał się na czterech hektarach ziemi wraz z sadem i ogrodem warzywnym. Po jego śmierci Rajca przeszła w ręce Puttkamerów i Żółtowskich. Ostatni właściciel, hrabia Adam Żółtowski, wykładowca filozofii na Uniwersytecie Poznańskim, oddał majątek Księżom Pallotynom, a ci odsprzedali go siostrom pallotynkom, które do momentu usunięcia przez wojsko niemieckie w 1943 roku były właścicielkami majątku. Jest to typowy polski dwór klasycystyczny, jednak jeden z niewielu drewnianych zachowanych na tych terenach. Przy wjeździe do majątku, po prawej stronie od bramy, była usytuowana najprawdopodobniej XIX wieku empirowa, bardzo wydłużona oficyna, która była uważana za starszą od dworu. Pośród zabudowy w majątku znajdowały się również budynki gospodarcze: stajnia, wozownia, spichlerz, stodoła, dom w ogrodzie, które zostały spalone w czasie wojny w 1943 roku wraz z oficyną. Pozostał jedynie zniszczony i nieco przebudowany dwór otoczony równie zniszczonym parkiem i słup kamienny z herbem Dunin-Rajeckich, Łabędź, z koroną i łabędziem w klejnocie, na końcu alei w parku.