Zwyczaje syberyjskich Koriaków. Użycie muchomora czerwonego (Amanita muscaria) w kamczackiej medycynie ludowej

Simple item page
dc.contributor.authorKulpa, Ewa
dc.date.accessioned2023-03-08T12:36:24Z
dc.date.available2023-03-08T12:36:24Z
dc.date.issued2022
dc.description.abstractNiniejszy artykuł dotyczy użycia muchomora czerwonego (Amanita muscaria) przez syberyjski lud Koriaków zamieszkujący Półwysep Kamczacki. Dowody lingwistyczne i archeologiczne wskazują na bardzo wczesne stosowanie muchomorów na terenie Syberii. Obecność Amanita muscaria w mitach oraz bezpośrednie powiązanie grzybów z najwyższym koriackim bóstwem dowodzi, że pełniły one niegdyś ważną rolę w tamtejszym szamanizmie. Również współcześnie zaobserwowano ich obecność w medycynie ludowej. Pomimo wciąż żywych wierzeń związanych z muchomorami czerwonymi, ich konsumpcję trudno uznać obecnie za zachowanie rytualne w ścisłym sensie. Wydaje się, że odchodzenie od spożycia muchomorów jest jednym z sygnałów dużo większego zjawiska, jakim jest zarzucanie dawnych szamanistycznych koriackich tradycji, wierzeń oraz praktyk. Poprzez możliwą rekonstrukcję dawnego znaczenia Amanita muscaria wśród Koriaków oraz przez przyjrzenie się współczesnej recepcji owych grzybów, podjęta została próba uchwycenia oraz porównania dawnej i obecnej roli, jaką pełnią muchomory czerwone w tej społeczności. Zebrane materiały pozwalają przypuszczać, że znaczenie ich użycia nie jest obecnie tak istotne, jak niegdyś – są jednak osoby, które nadal stosują grzyby. Dostępna literatura nie pozwala na szczegółowe przedstawienie współczesnej konceptualizacji użycia muchomorów czerwonych przez Koriaków w oparciu o prześledzenie konkretnych przypadków intoksykacji. Jest to zagadnienie wymagające dalszych badań, możliwych do przeprowadzenia poprzez zebranie wywiadów i odnotowanie zmian oraz elementów stałych w zachowaniach i wierzeniach syberyjskiego ludu.pl
dc.description.abstractThis article refers to use of the red fly agarics (Amanita muscaria) by the siberian Koryak people living in the Kamchatka Peninsula. Linguistic and archeological evidence indicates a very early use of toadstools in Siberia. Presence of Amanita muscaria in myths and its direct link to Koryak supreme deity proves that those mushrooms had in the past important function in the local shamanism. Their presence in folk medicine has also been observed today. Despite the still alive beliefs associated with red toadstools, their consumption is nowadays difficult to consider as ritual behavior in the strict sense. It seems that the abandonment of toadstool consumption is one of the signals of a much larger phenomenon, which is the loss of old shamanistic Koryak traditions, beliefs and practices. Through a possible reconstruction of the former meaning that Amanita muscaria had among Koryaks and by looking at modern opinion on these mushrooms, an attempt was made to capture and compare the past and present role of toadstools in this community. The collected materials suggest that the significance of their use is not as important today as it used to be – however, there are people who still use these mushrooms. The available literature does not allow for a detailed presentation of the contemporary conceptualization of Koryak use of the red fly agarics based on the examination of the specific cases of intoxication. This is an issue that requiers further research and can be explored by collecting interviews and recording changes and constans in the behavior and beliefs of the Siberian people.pl
dc.identifier.citation"Roczniki Kulturoznawcze", 2022, Vol. 13, nr 3, s. 119-142pl
dc.identifier.doi10.18290/rkult22133.5
dc.identifier.issn2082-8578
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/20.500.12153/4638
dc.language.isoplpl
dc.publisherTowarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła IIpl
dc.rightsUznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska*
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/*
dc.subjectmuchomory czerwonepl
dc.subjectAmanita muscariapl
dc.subjectKoriacypl
dc.subjectSyberiapl
dc.subjectKamczatkapl
dc.subjectszamanizmpl
dc.subjectmedycyna ludowapl
dc.subjectrenesans psychodelicznypl
dc.subjectpsychodelikipl
dc.subjectred fly agaricspl
dc.subjectred toadstoolspl
dc.subjectKoryakspl
dc.subjectSiberiapl
dc.subjectKamchatkapl
dc.subjectshamanismpl
dc.subjectfolk medicinepl
dc.subjectpsychedelic renaissancepl
dc.subjectpsychedelicspl
dc.titleZwyczaje syberyjskich Koriaków. Użycie muchomora czerwonego (Amanita muscaria) w kamczackiej medycynie ludowejpl
dc.title.alternativeThe Customs of Siberian Koryaks. The Use of Fly Agaric (Amanita Muscaria) in Kamchatka Folk Medicinepl
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/articlepl
Files
Original bundle
Now showing 1 - 1 of 1
Thumbnail Image
Name:
Kulpa_Zwyczaje.pdf
Size:
316.5 KB
Format:
Adobe Portable Document Format
Description:
Ewa_Kulpa_Zwyczaje_syberyjskich_Koriakow
Download

License bundle
Now showing 1 - 1 of 1
Thumbnail Image
Name:
license.txt
Size:
2.63 KB
Format:
Item-specific license agreed upon to submission
Description:
Download

Collections
Roczniki Kulturoznawcze, 2022, Vol. 13, nr 3