Istota i struktura analizy ładu międzynarodowego
Loading...
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Abstract
Ład międzynarodowy jest kategorią analizy stosunków międzynarodowych na poziomie systemu międzynarodowego, a więc kategorią ontologii, ale i epistemologii tych stosunków. Jako kategoria ontologii jest dynamicznym procesem konkretyzowanym specyficznymi warunkami danego momentu historycznego. Celem artykułu jest – po pierwsze – zaproponowanie rozumienia istoty ładu międzynarodowego. Zaproponowano jego neutralne rozumienie, uznając, że jest to sposób zorganizowania i funkcjonowania systemu międzynarodowego w danym momencie. Po drugie – istotnym celem jest propozycja struktury analizy ładu międzynarodowego, w której należy uwzględnić: 1) biegunowość systemu międzynarodowego, 2) wartości polityczne, 3) normy, 4) instytucje/organizacje. Zaproponowano nowy model ujmowania biegunowości. Po pierwsze, w miejsce wyłącznie strukturalnego myślenia z koncentracją na strukturze koncentracji potęgi (dwubiegunowy, wielobiegunowy, itd), zaproponowano ujęcie strukturalno-funkcjonalne, uwzględniającego koncentrację potęgi i strategię jej stosowania. Po drugie, analiza biegunowości tylko na poziomie globalnego systemu międzynarodowego nie oddaje złożoności tego zjawiska, gdy wzrasta znaczenie mocarstw regionalnych. Proponowane jest analizowanie biegunowości jako zjawiska dwupoziomowego, z uwzględnieniem poziomu globalnego systemu i mocarstw globalnych oraz poziomu systemów regionalnych i mocarstw regionalnych.
International order is a category of analysis of international relations at the level of the international system. It is therefore a category of ontology, but also of the epistemology of these relations. As a category of ontology, it is a dynamic process specified by the specific conditions of a given historical moment. The aim of the article is – firstly – to propose an understanding of the essence of international order. A neutral understanding of it has been proposed, considering that it is a way of organizing and functioning of the international system at a given moment. Secondly, an important goal is to propose a structure of analysis of international order, considering that it is necessary to take into account: 1) the polarity of the international system, 2) political values, 3) norms, 4) institutions – organizations. A new model of understanding polarity is proposed. First, instead of exclusively structural thinking with a focus on the structure of power concentration (bipolar, multipolar, etc.), a structural-functional approach is proposed, taking into account the concentration of power and the strategy of its application. Second, the analysis of polarity only at the level of the global international system does not reflect the complexity of this phenomenon, when the importance of regional powers increases. It is proposed to analyze polarity as a two-level phenomenon, taking into account the level of the global system and global powers and the level of regional systems and regional powers.
Description
Keywords
ład międzynarodowy, system międzynarodowy, biegunowość, wartości polityczne, normy, instytucje/organizacje międzynarodowe, international order, international system, polarity, political values, norms, internationnal institutions-organizations
Citation
"Roczniki Nauk Społecznych", 2024, T. 52, nr 4, s. 9-26