Dhuoda z Septymanii, Podręcznik Dhuody skierowany do jej syna Wilhelma (wybór)
Loading...
Date
2020
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo KUL
Abstract
Dzieło karolińskiej arystokratki Dhuody z Septymanii (†843) napisane zostało w okresie od 30 listopada 841 r. do 2 lutego 843 r. Tę szczegółową informację autorka zamieściła w ostatniej – XI – księdze parenetycznego traktatu. Podręcznik prezentuje typ piśmiennictwa napominającego dla świeckich, który w literaturze określony został mianem speculum laicalis – zwierciadło laickie. Dzieła tego gatunku pisane były z myślą o przedstawicielach świeckiej arystokracji i rozwinęły się obok dominującej w okresie karolińskim grupy zwierciadeł królewskich i książęcych. W IX w. powstało pięć pism, które z uwagi na podejmowane wątki zaliczamy do zwierciadeł świeckich. Znajdujące się w tym zbiorze dzieło Dhuody zdecydowanie wyróżnia się na tle pozostałych traktatów. Przede wszystkim ze względu na osobę autorki. W dobie kultury karolińskiej Liber manualis Dhuody stanowi jedyny przykład kobiecego pisarstwa. Na uwagę zasługuje także fakt, że księżna z Septymanii zadedykowała utwór swojemu synowi, pierworodnemu Wilhelmowi (826-850). Pozostałe karolińskie specula laicalium napisane zostały przez duchownych na zamówienie wysokiej rangi świeckich urzędników. Bliska relacja łącząca autorkę ze swoim adresatem skutkowała jedynym w swoim rodzaju osobistym charakterem całego pisma. Celem wszystkich autorów tworzących zwierciadłowe instrukcje dla świeckich było nakreślenie pomocnych reguł, dzięki którym adresaci mogliby osiągnąć zbawienie swoich dusz. Główną treścią traktatów staje się wykładnia chrześcijańskiej moralności, która zostaje ściśle zorientowana na grupę świeckich dygnitarzy pełniących cały szereg społecznych i rodzinnych ról – wojowników, urzędników, doradców, synów, małżonków, a także wreszcie ojców. W ten sposób obok istniejącego już etosu mnicha (który objął cały karoliński kler), a także etosu królewskiego (proklamowanego w zwierciadłach dla władców), doprecyzowano typową etykę świecką i tzw. institutiones dla laików. Okazało się, że laicy w sposób tożsamy do osób duchownych mogli, na drodze realizacji odpowiednich dla nich cnót, reguł i przepisów, prowadzić życie podobające się Bogu i prowadzące ich do Królestwa Bożego.
Description
Keywords
Dhuoda z Septymanii, Liber Manualis Dhuodane quem ad filium suum transmisit Wilhelmum
Citation
"Vox Patrum", 2020, T. 73, s. 199-236