Epistemologiczne i etyczne aspekty teorii relacji osobowych w Elementarzu metafizyki Mieczysława Gogacza
Loading...
Date
2022
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Abstract
Profesor Mieczysław Gogacz uważa, że własności transcendentalne, przejawiające akt istnienia bytu, są podstawą jedynych realnych relacji, które byt osobowy nawiązuje z innymi bytami. Można więc powiedzieć – korzystając ze znanej formuły Leibniza – że transcendentalia są oknami i drzwiami bytu, gdy „okna” uznamy za poznawanie, a „drzwi” – za działanie. Sposobem, w jaki się to dokonuje są relacje istnieniowe, czyli takie relacje, które według Autora Elementarza metafizyki są wyznaczane przez własności transcendentalne: miłość budująca się na realności (res), wiara wyznaczana przez własność prawdy (verum) oraz nadzieja, której fundamentem jest transcendentalna własność dobra (bonum). To ujęcie ma swoje konsekwencje przede wszystkim w antropologii filozoficznej, którą Gogacz uważa za metafizykę człowieka, ale także w teorii poznania i w etyce, na co chcielibyśmy zwrócić uwagę w tym artykule.
Professor Mieczysław Gogacz says that transcendental properties, through which we observe act of existence of being, serve as a fundament of the sole real relations which a personal being initiates towards other beings. Hence, we may conclude that—following the famous Leibniz’s formula—that transcendentals are the windows and door of being, while as „windows” we understand cognition and activities as „door”. This pattern is, as Gogacz claims, accomplished through existential relations, which are indicated by, in other words derive from, transcendental properties such as: love which is built on reality (res), faith built on property of truth (verum) and hope whose fundament we find in transcendental property of good (bonum). Presented approach has its consequences, for the most part in anthropological philosophy understood by Gogacz as metaphysics of man and in theory of knowledge and ethics, to what issue we would like to turn attention in this paper.
Professor Mieczysław Gogacz says that transcendental properties, through which we observe act of existence of being, serve as a fundament of the sole real relations which a personal being initiates towards other beings. Hence, we may conclude that—following the famous Leibniz’s formula—that transcendentals are the windows and door of being, while as „windows” we understand cognition and activities as „door”. This pattern is, as Gogacz claims, accomplished through existential relations, which are indicated by, in other words derive from, transcendental properties such as: love which is built on reality (res), faith built on property of truth (verum) and hope whose fundament we find in transcendental property of good (bonum). Presented approach has its consequences, for the most part in anthropological philosophy understood by Gogacz as metaphysics of man and in theory of knowledge and ethics, to what issue we would like to turn attention in this paper.
Description
Keywords
Mieczysław Gogacz, Tomasz z Akwinu, teoria relacji osobowych, epistemologia, etyka, własności transcendentalne, Thomas Aquinas, theory of personal relations, epistemology, ethics, transcendental properties
Citation
"Roczniki Kulturoznawcze", 2022, Vol. 13, nr 1, s. 53-64