Obmowa, osądzanie, narzekanie czy milczenie? Rozważania Ojców Pustyni

Abstract
Pod koniec III wieku rozpoczyna się ruch monastyczny zainicjowany przez św. Antoniego, Powstała w ten sposób nowa forma ascezy charakteryzująca się zerwaniem ze światem, społeczeństwem: anachoreza, czyli pustelnictwo. Odtąd życie pustelników ma być pełne wyrzeczeń, na które składają się post, wstrzemięźliwość seksualna, modlitwa i praca, ale też milczenie. Wierzono bowiem, że tylko w ciszy brat otrzyma szansę na spotkanie Boga, usłyszenia Jego Słowa i tym samym wkroczy w Jego tajemnicę, a potem będzie mógł innych do tej tajemnicy doprowadzić, dzięki potędze swej miłości i pokory. Milczenie, zachowanie ciszy, powstrzymywanie się przed uwolnieniem słów były niezwykle ważnymi i częstymi tematami podejmowanymi przez Ojców Pustyni w ich apoftegmatach. Celem niniejszych rozważań jest zwrócenie uwagi na pewien rodzaj napięcia między milczeniem a mową, a właściwie konkretnymi przypadkami wypowiadanych słów, przez Ojców Pustyni nazywanych „złym słowem”, którego należało się wystrzegać nade wszystko, a za które każdorazowo uznawano m.in. obmowę, osądzanie i narzekanie. Zostaną wskazane różne rozumienia zachowania milczenia w kontekście powstrzymania się od ww. nadużyć oraz w celu zbudowania duchowego młodszego pokolenia mnichów.
The monastic movement was initiated by Saint Anthony at the end of the 3rd century. A new form of asceticism emerged, characterized by a severance from world and society: called anachoresis or hermitism. From that moment, the life of hermits is to be full of sacrifices, which include fasting, sexual abstinence, prayer and work, but also silence. It was believed that only in silence would a brother get a chance to meet God and hear His Word. Only then he or she would be able to lead others, thanks to the power of his or her love and humility. Keeping silence was an extremely important and frequent topic undertaken by the Desert Fathers in their aphophtegmata. The purpose of the paper is to focus on a certain kind of tension between silence and speech, and actually specific cases of spoken words, called by the Desert Fathers "bad words". They should be avoided above all, and they were always considered, among others, as slander, judgment and complaint. Various understandings of keeping silence will be indicated in the context of refraining from the above-mentioned abuse, which should lead to spiritual growth of a younger generation of monks.
Description
Keywords
Ojcowie Pustyni, apoftegmaty, milczenie, obmowa, ascetyzm, Desert Fathers, aphophtegmata, silence, aspersion, asceticism
Citation
"Vox Patrum", 2021, T. 79, s. 239-258
ISBN