Cuda św. Menasa wg. bizantyńskiego synaksarionu z kodeksu New York, Harvard University, Houghton Library Typ 243H

Abstract

Tekst prezentuje polski przekład pięciu cudów św. Menasa zawartych w synaksarionie skomponowanym w XII wieku na terenie Cesarstwa Bizantyńskiego. We wstępie omówione zostały okoliczności powstania kolekcji a następnie wskazane zostały najistotniejsze cechy rekompozycji cudów w stosunku do ich oryginalnych greckich redakcji z V-VII wieku. W analizie rekompozycji zwrócono uwagę na funkcje zastosowanych zmian i pominięć wskazujących na świadomy wybór kompilatora, wynikający z przesłanek lokalnych, historycznych i kulturowych. Analizie poddana została kolekcja jako całość oraz każdy z cudów oddzielnie, dla wykazania elementów wspólnych dla wszystkich tłumaczonych tekstów oraz tych, które są charakterystyczne dla poszczególnych narracji. Tłumaczenie opatrzone jest komentarzem historycznym i językowym.

The presented text offers a Polish translation of the five miracles of St. Menas, as recorded in a Byzantine synaxarion composed in the 12th century. In the Introduction the circumstances of the collection’s composition are discussed and the key features of the recomposition of the miracles in comparison to their original Greek versions from the 5th–7th centuries are highlighted. The analysis focuses on the functions of the modifications and omissions, revealing the compiler’s deliberate choices influenced by local, historical, and cultural factors. The study examines both the collection as a whole and each miracle individually to identify common elements among all the translated texts, as well as those specific to particular narratives. The translation is accompanied by historical and linguistic commentary.