Człowiek wobec świata zwierząt w ujęciu Roberta Spaemanna
Loading...
Date
2021
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Abstract
W artykule przedstawiono niektóre wątki interesujących analiz filozoficzno-etycznych Roberta Spaemanna na temat świata zwierząt, podejmowanych przezeń w duchu arystotelesowskim. Dotykają one kwestii, które wydają się być szczególnym przedmiotem zainteresowania zarówno znawców zagadnienia, jak i współczesnego człowieka. Są to: natura (jej specyfika) i status ontyczny zwierząt, cierpienie i jego źródła (m.in. eksperymenty i tresura), zabijanie tych stworzeń oraz jedzenie ich mięsa.
Spaemann nie tylko nie podważał, ale w duchu myśli klasycznej i współczesnej (Helmuth Plessner) oryginalnie podkreślał istotową wyższość człowieka nad zwierzęciem. Czynił to m.in. przez zaakcentowanie zdolności człowieka do samorelatywizacji.
Według wybitnego myśliciela niemieckiego zasady etyczne normujące nasze odniesienie do zwierząt łączą się ściśle z metafizycznym rozumieniem ich bytowości. Zasady te bowiem mają swoją podstawę w teleologicznej naturze naszych mniejszych braci i podmiotowej formie ich egzystencji. Spaemann akcentował rolę życzliwości, odpowiedzialności i troski, utylitarystyczną zasadę rachunku korzyści i strat, imperatyw kategoryczny Kanta oraz normę personalistyczną. Natomiast obowiązek ochrony zwierząt i odpowiedzialności za nie rozwijał w kontekście godności ludzkiej.
Podjęto próbę wykazania, jak doniosła jest teleologiczna perspektywa, której nikt tak wyraziście i przekonująco nie ukazał w odniesieniu do zwierząt we współczesnej niemieckiej filozofii jak właśnie Spaemann. Dokonano także porównania jego stanowiska na temat świata zwierzęcego z wizją Petera Singera. Przede wszystkim w artykule podjęto próbę rekonstrukcji myśli Spaemanna dotyczącej etycznych i metafizycznych aspektów stosunku człowieka do zwierząt.
The article presents some threads of interesting philosophical and ethical analyses by Robert Spaemann on the animal world, undertaken by him in the Aristotelian spirit. They concern issues that seem to be of particular interest to both: experts on the subject and contemporary man. These are: nature (its specificity) and the ontic status of animals, suffering and its sources (including experiments and training), killing animals and eating their flesh. Spaemann not only did not question, but also, in the spirit of classical and contemporary thought (Helmuth Plessner), originally emphasised the essence of man over animals. He did it, among others, by emphasising the human ability to self-relativizing. According to the eminent German thinker, the ethical principles regulating our relationship to animals are closely related to the metaphysical understanding of their being. These principles are based on the teleological nature of our smaller brothers and the subjective form of their existence. Spaemann emphasised the role of kindness, responsibility and care, the utilitarian principle of the profit and loss account, Kant’s categorical imperative and the personalistic norm. On the other hand, he developed the obligation to protect animals and responsible for them in the context of human dignity. The article attempts to show the importance of the teleological perspective, which no one has shown so clearly and convincingly in relation to animals in contemporary German philosophy. The article also compared his position on the animal world with the vision of Peter Singer. First of all, the article attempts to reconstruct Spaemann’s thought on the ethical and metaphysical aspects of man’s relationship to animals.
The article presents some threads of interesting philosophical and ethical analyses by Robert Spaemann on the animal world, undertaken by him in the Aristotelian spirit. They concern issues that seem to be of particular interest to both: experts on the subject and contemporary man. These are: nature (its specificity) and the ontic status of animals, suffering and its sources (including experiments and training), killing animals and eating their flesh. Spaemann not only did not question, but also, in the spirit of classical and contemporary thought (Helmuth Plessner), originally emphasised the essence of man over animals. He did it, among others, by emphasising the human ability to self-relativizing. According to the eminent German thinker, the ethical principles regulating our relationship to animals are closely related to the metaphysical understanding of their being. These principles are based on the teleological nature of our smaller brothers and the subjective form of their existence. Spaemann emphasised the role of kindness, responsibility and care, the utilitarian principle of the profit and loss account, Kant’s categorical imperative and the personalistic norm. On the other hand, he developed the obligation to protect animals and responsible for them in the context of human dignity. The article attempts to show the importance of the teleological perspective, which no one has shown so clearly and convincingly in relation to animals in contemporary German philosophy. The article also compared his position on the animal world with the vision of Peter Singer. First of all, the article attempts to reconstruct Spaemann’s thought on the ethical and metaphysical aspects of man’s relationship to animals.
Description
Keywords
zwierzęta, filozofia, teleologia, godność, życie, cierpienie, eksperymenty, animals, philosophy, teleology, dignity, life, suffering, experiments
Citation
"Roczniki Filozoficzne", 2021, Vol. 69, nr 2, s. 305-328