Uwagi do polskiego systemu pozasądowej kompensacji szkód medycznych na tle nowozelandzkiego Injury Prevention, Rehabilitation, and Compensation Act

Loading...
Thumbnail Image
Date
2021
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo KUL
Abstract
Dochodzenie przez pacjenta roszczeń związanych ze szkodą doznaną przez niego w toku leczenia napotyka w praktyce liczne trudności, począwszy od tych związanych z udowodnieniem przesłanek odpowiedzialności, na kosztach i długotrwałości procesu skończywszy. W konsekwencji w wielu systemach prawnych na świecie podjęto próby projektowania pozasądowych systemów kompensacyjnych opartych na ubezpieczeniu na rzecz pacjenta albo na funduszu gwarancyjnym mającym zrekompensować doznany przez pacjenta uszczerbek. Celem artykułu jest porównanie najdłużej funkcjonującego systemu typu no-fault, który w Nowej Zelandii w obecnej formie zapewnia naprawienie szkody pacjentom od 1 stycznia 2002 r., oraz działającego od 1 stycznia 2012 r. systemu polskiego. Analiza skupia się na trzech płaszczyznach, tj. konieczności wykazania naruszenia zasad wiedzy medycznej jako przesłanki odpowiedzialności, zakresu definicji zdarzenia medycznego i treatment injury oraz ustalenia kręgu osób posiadających uprawnienie w obu analizowanych systemach do dochodzenia świadczenia odszkodowawczego. Na tym tle sformułowane zostały szczegółowe postulaty de lege ferenda, co do zmiany przepisów ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta dotyczące w szczególności odejścia od konieczności wykazania obiektywnego naruszenia zasad wiedzy medycznej jako przesłanki odpowiedzialności, odejścia od różnicowania szkód powstałych w szpitalach oraz poza nimi, jak i rozszerzenia zakresu definicji zdarzenia medycznego o szkody powstałe w związku z naruszeniem praw pacjenta i szeroko rozumianą profilaktyką leczenia. W artykule proponuje się również rezygnację z ustalenia kręgu podmiotów pośrednio poszkodowanych przez pryzmat posiadania formalnego statusu spadkobiercy na rzecz znanego z przepisów art. 446 § 3 i 4 Kodeksu cywilnego zabiegu polegającego na powiązaniu uprawnienia do dochodzenia świadczenia odszkodowawczego w przypadku śmierci pacjenta z rzeczywistą więzią emocjonalną łączącą zmarłego z wnioskodawcą.
Seeking redress by the patient due to damage sustained by him in the course of treatment encounters numerous difficulties. They range from those related with proving prerequisites of civil liability to costs and duration of the process. As a consequence, many legal systems around the world have attempted to design out-of-court compensation systems based on the first-party insurance of the patient or on a fund whose purpose is to compensate the damage suffered by the patient during treatment. The aim of this article is to compare the longest functioning no-fault system, which in New Zealand in its present form provides redress to patients from 1 January 2002, and the Polish system that has been operating since 1 January 2012. The analysis focuses on three aspects, i.e., the need to demonstrate a violation of the principles of medical knowledge as a premise of liability, the scope of the definition of a medical event and treatment injury, and to establish the group of people authorized in both analyzed systems to claim compensation. Against this background, detailed de lege ferenda postulates have been formulated regarding the amendment of the provisions of the Act on Patient Rights and the Patient’s Rights Ombudsman regarding, in particular, the departure from the need to demonstrate an objective violation of the principles of medical knowledge as a premise for liability, departing from the differentiation of damages incurred in hospitals and outside them, as well as extending the scope of the definition of a medical event to include damages caused in connection with the violation of patient’s rights and broadly understood preventive treatment. The article also proposes resignation from establishing the group of entities indirectly injured through the prism of having the status of heirs in favor of the known from the provisions of art. 446 § 3 and 4 of the Civil Code, based on linking the right to claim compensation in the event of the patient’s death with the actual emotional bond between the deceased and the applicant.
На практике предъявление пациентом претензий, связанных с ущербом, понесенным в ходе лечения, сталкивается с многочисленными трудностями, начиная с доказательств предпосылок ответственности и заканчивая затратами и длительностью процесса. В связи с этим во многих правовых системах мира предпринимались попытки разработать внесудебные системы компенсации, основанные на страховании в пользу пациента или гарантийном фонде для возмещения вреда, причиненного пациенту. Цель статьи – сравнить дольше всего действующую систему no-fault, которая в Новой Зеландии в ее нынешнем виде предоставляет компенсации пациентам с 1 января 2002 года, и польскую систему, действующую с 1 января 2012 года. Анализ сосредоточен на трех уровнях, а именно это: необходимость доказывания нарушения принципов медицинских знаний как предпосылки ответственности, толкование термина медицинское событие и treatment injury, а также определение круга лиц, имеющих право требовать компенсации в обеих анализируемых системах. На этом фоне были сформулированы подробные постулаты de lege ferenda в отношении изменения положений Закона о правах пациента и Уполномоченного по правам пациента, касающиеся, в частности, отказа от необходимости доказывания объективного нарушения медицинских знаний как предпосылки ответственности, отказа от дифференциации ущерба, возникающего в больницах и вне их, а также расширения объема толкования термина медицинское событие за счет ущерба, возникающего в связи с нарушением прав пациента и широко понимаемой профилактики. В статье также предлагается отказаться от определения круга субъектов, косвенно пострадавших через призму обладания формальным статусом наследника, в пользу процедуры, известной из положений статьи 446 § 3 и 4 Гражданского кодекса, заключающейся в связывании права требовать компенсации в случае смерти пациента с фактической эмоциональной связью, соединяющей умершего с истцом.
Description
Keywords
zdarzenie medyczne, nowozelandzkie treatment injury, system typu no-fault, alternatywne metody rozwiązywania sporów, naprawienie szkody, szkoda na osobie, błąd medyczny, osoba pośrednio poszkodowana, medical event in Poland, treatment injury in New Zealand, no-fault system, alternative dispute resolution, compensation, personal injury, medical malpractice, indirectly injured entitie, медицинское событие, новозеландское treatment injury, система no-fault, альтернативное разрешение споров, компенсация ущерба, травма, врачебная ошибка, косвенно пострадавшее лицо
Citation
"Studia Prawnicze KUL", 2021, nr 3, s. 7-28
ISBN