Protection of Roadside Shrines and Crosses in Poland Against The Background of Historical Events and in Light of Established Legal Acts
Loading...
Date
2022
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Abstract
Roadside crosses and shrines are a characteristic element of the Polish landscape. Small sacred objects are intertwined with history and the cultural context of Polish countryside and cities, arising from the need of faith, and have manifested piety for generations. Many crosses and shrines were erected as mementos of important national events, uprisings, war skirmishes, independence spurts that took place in the 19th and in the first half of the 20th centuries, commemorating national anniversaries, for instance 1918, anniversaries of Christianization of Poland, jubilees of historic events. They were also built upon old mass graves of victims of bygone epidemics. In the context of historic events, objects of small sacral architecture were met with harassment and repressions. Therefore, after regaining independence legal initiatives were undertaken by the state and the Church to save these objects. Unfortunately, not always did this type of object receive sufficient legal protection or proper appraisal. In documents they are present in the background. That is why ethnographic studies are often the only way to save their memory, and preserve the image of old crosses, statues, and shrines.
Kapliczki i krzyże przydrożne są charakterystycznym elementem polskiego krajobrazu. Małe obiekty sakralne wpisane są w historię i kulturowy kontekst polskich wsi i miast, wyrastają z potrzeby wiary i od pokoleń są widzialnym znakiem pobożności ludzi. Wiele krzyży i kapliczek wzniesiono na pamiątkę ważnych narodowych wydarzeń, powstań, potyczek wojennych, zrywów niepodległościowych, jakie miały miejsce w XIX wieku i w pierwszej połowie XX wieku z okazji rocznic narodowych, jak rok 1918, rocznice chrztu Polski, jubileusze wydarzeń historycznych. Stawiano je również na starych zbiorowych mogiłach ofiar dawnych epidemii. W kontekście wydarzeń historycznych obiekty małej architektury sakralnej spotykały się z szykanami i represjami, dlatego po odzyskaniu niepodległości podejmowano inicjatywy prawne ze strony państwa polskiego oraz Kościoła, aby te obiekty ocalić. Niestety takie obiekty nie zawsze otrzymywały dostateczną ochronę prawną i nie zyskiwały właściwej oceny. W dokumentach wymieniane są niejako drugoplanowo. Dlatego badania etnograficzne to nierzadko jedyny sposób na ocalenie pamięci i utrwalenie wizerunku dawnych krzyży, figur i kapliczek.
Kapliczki i krzyże przydrożne są charakterystycznym elementem polskiego krajobrazu. Małe obiekty sakralne wpisane są w historię i kulturowy kontekst polskich wsi i miast, wyrastają z potrzeby wiary i od pokoleń są widzialnym znakiem pobożności ludzi. Wiele krzyży i kapliczek wzniesiono na pamiątkę ważnych narodowych wydarzeń, powstań, potyczek wojennych, zrywów niepodległościowych, jakie miały miejsce w XIX wieku i w pierwszej połowie XX wieku z okazji rocznic narodowych, jak rok 1918, rocznice chrztu Polski, jubileusze wydarzeń historycznych. Stawiano je również na starych zbiorowych mogiłach ofiar dawnych epidemii. W kontekście wydarzeń historycznych obiekty małej architektury sakralnej spotykały się z szykanami i represjami, dlatego po odzyskaniu niepodległości podejmowano inicjatywy prawne ze strony państwa polskiego oraz Kościoła, aby te obiekty ocalić. Niestety takie obiekty nie zawsze otrzymywały dostateczną ochronę prawną i nie zyskiwały właściwej oceny. W dokumentach wymieniane są niejako drugoplanowo. Dlatego badania etnograficzne to nierzadko jedyny sposób na ocalenie pamięci i utrwalenie wizerunku dawnych krzyży, figur i kapliczek.
Description
Keywords
roadside shrine, roadside cross, Lublin Voivodeship, legal protection, church legal documents, cultural heritage, kapliczka przydrożna, krzyż przydrożny, Lubelszczyzna, ochrona prawna, dokumenty prawa kościelnego, dziedzictwo kulturowe
Citation
"Roczniki Kulturoznawcze", 2022, Vol. 13, nr 3, s. 87-117