Roczniki Kulturoznawcze, 2022, Vol. 13, nr 3
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Now showing 1 - 5 of 5
- ItemZwyczaje syberyjskich Koriaków. Użycie muchomora czerwonego (Amanita muscaria) w kamczackiej medycynie ludowej(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Kulpa, EwaNiniejszy artykuł dotyczy użycia muchomora czerwonego (Amanita muscaria) przez syberyjski lud Koriaków zamieszkujący Półwysep Kamczacki. Dowody lingwistyczne i archeologiczne wskazują na bardzo wczesne stosowanie muchomorów na terenie Syberii. Obecność Amanita muscaria w mitach oraz bezpośrednie powiązanie grzybów z najwyższym koriackim bóstwem dowodzi, że pełniły one niegdyś ważną rolę w tamtejszym szamanizmie. Również współcześnie zaobserwowano ich obecność w medycynie ludowej. Pomimo wciąż żywych wierzeń związanych z muchomorami czerwonymi, ich konsumpcję trudno uznać obecnie za zachowanie rytualne w ścisłym sensie. Wydaje się, że odchodzenie od spożycia muchomorów jest jednym z sygnałów dużo większego zjawiska, jakim jest zarzucanie dawnych szamanistycznych koriackich tradycji, wierzeń oraz praktyk. Poprzez możliwą rekonstrukcję dawnego znaczenia Amanita muscaria wśród Koriaków oraz przez przyjrzenie się współczesnej recepcji owych grzybów, podjęta została próba uchwycenia oraz porównania dawnej i obecnej roli, jaką pełnią muchomory czerwone w tej społeczności. Zebrane materiały pozwalają przypuszczać, że znaczenie ich użycia nie jest obecnie tak istotne, jak niegdyś – są jednak osoby, które nadal stosują grzyby. Dostępna literatura nie pozwala na szczegółowe przedstawienie współczesnej konceptualizacji użycia muchomorów czerwonych przez Koriaków w oparciu o prześledzenie konkretnych przypadków intoksykacji. Jest to zagadnienie wymagające dalszych badań, możliwych do przeprowadzenia poprzez zebranie wywiadów i odnotowanie zmian oraz elementów stałych w zachowaniach i wierzeniach syberyjskiego ludu.
- ItemProtection of Roadside Shrines and Crosses in Poland Against The Background of Historical Events and in Light of Established Legal Acts(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Żak-Kulesza, MałgorzataRoadside crosses and shrines are a characteristic element of the Polish landscape. Small sacred objects are intertwined with history and the cultural context of Polish countryside and cities, arising from the need of faith, and have manifested piety for generations. Many crosses and shrines were erected as mementos of important national events, uprisings, war skirmishes, independence spurts that took place in the 19th and in the first half of the 20th centuries, commemorating national anniversaries, for instance 1918, anniversaries of Christianization of Poland, jubilees of historic events. They were also built upon old mass graves of victims of bygone epidemics. In the context of historic events, objects of small sacral architecture were met with harassment and repressions. Therefore, after regaining independence legal initiatives were undertaken by the state and the Church to save these objects. Unfortunately, not always did this type of object receive sufficient legal protection or proper appraisal. In documents they are present in the background. That is why ethnographic studies are often the only way to save their memory, and preserve the image of old crosses, statues, and shrines.
- ItemOn the Debate Between the Paulines and the Rabbis in Late Antiquity Around the Body and Sexuality and Its Significance to the Present Day, Through D. Boyarin’s Postmodern View(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Mihaely, ZoharThe goal of the present paper is to formulate a concise framework for part of Daniel Boyarin’s work which he is most known for, namely his analysis of sexuality in late antiquity Judaism and the critique of contemporary culture he eventually derived from it, above all his objections to the idea of the Jewish nation-state. Within the brief scope here I intend to provide the reader with a simple roadmap for orienting oneself in Boyarin’s relevant literature. Boyarin, a Jewish-American scholar, traces rabbinic, Jewish-Hellenic, and Pauline texts that he believes were part of one arc of Jewish culture in Palestine of late antiquity, and reveals the discourse that was at the center of this one Jewish culture, namely that the famous debate between Judaism and Christianity was essentially over the interpretation of the physical body and sexuality in the Bible, a debate during which critical cultural decisions were made that still have an impact on Western society today in the realms of gender and identity. Through his original “cultural reading” that employs critical current postmodern methods, Boyarin demonstrates that both have complex ethical and political issues, such as rigid hierarchies, colonialism, and racism, but they also have a lot of promise, namely that by examining them side by side, the possibility of finding a more just alternative for our present and future is increased, through mutual correction of each other.
- ItemOcena stresu wywołanego traumatycznym zdarzeniem w grupie ratowników medycznych i strażaków: przyczynek do rozumienia kultury pracy(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Tatala, MałgorzataCelem niniejszej pracy było zgłębienie problematyki oceny subiektywnego stresu wywołanego traumatycznym zdarzeniem (ang. Post-Traumatic Stress Disorder, PTSD) przez ratowników medycznych i strażaków. Badaniem objęto 195 mężczyzn (n = 99 ratowników medycznych). Do badań użyto Zrewidowanej Skali Wpływu Zdarzeń (ang. Impact Event Scale-Revised, IES–R). Głównym problemem badawczym była odpowiedź na pytania: czy ratownicy medyczni w porównaniu do strażaków cechują się wyższym poziomem oceny subiektywnego stresu wywołanego traumatycznym zdarzeniem oraz czy osoby w średniej dorosłości w porównaniu do osób z wczesnej dorosłości cechują się wyższym poziomem doświadczanego PTSD? Badania potwierdziły, że ratownicy medyczni i osoby będące w okresie średniej dorosłości osiągają wyższy poziom stresu wywołanego traumatycznym zdarzeniem oraz składowych PTSD: intruzji, pobudzenia i unikania.
- ItemZachęta do Makrobiusza: transmisja idei filozoficznych w kulturze(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Kowalewska-Harasymiuk, MałgorzataArtykuł przedstawia dzieło filozoficzno-literackie, które mimo charakteru kompilacji odegrało ważną rolę w historii kultury, gdyż pozwoliło przenieść istotne idee filozofii starożytnej do innej epoki, tj. średniowiecza. Jest to komentarz do księgi szóstej De re publica M.T. Cycerona, który odnajdujemy w Commentarii in Ciceronis Somnium Scipionis A.T. Makrobiusza. Utwór ten był przez długi czas jedynym świadectwem istnienia tekstu napisanego przez Cycerona. Był on również jednym z głównych źródeł, z których do średniowiecza dotarły idee platonizmu i pitagoreizmu oraz elementy starożytnych doktryn astronomicznych, muzykologicznych i matematycznych. Dzieło to było często komentowane przez średniowiecznych uczonych i zajmuje umysły wielu z nich. Liczne zagadnienia poruszane przez Makrobiusza wzbudzały zainteresowanie autorów znających jego Commentum. Podejmowali oni wątki Makrobiusza, rozwijali je i przekształcali według własnego sposobu myślenia. Komentarz Makrobiusza był w średniowieczu wielokrotnie przepisywany i komentowany, o czym świadczy liczba zachowanych rękopisów. W niniejszym artykule autor przedstawia wstępny zarys poglądów teologicznych, antropologicznych i psychologicznych, w połączeniu z komentarzem na temat przekazu w okresie średniowiecza.