Vox Patrum, 2022, Vol. 81: Miscellanea

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/2936

Browse

Recent Submissions

Now showing 1 - 5 of 13
  • Item
    Ślady biblijnej, świętej Północy i antycznej Hyperborei w literaturze patrystycznej i średniowiecznej
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Kochanek, Piotr
    „Hyperborea” to pojęcie dobrze znane badaczom starożytności. Również święta Północ biblijna, jako antyteza złowrogiej Północy Goga, jest dobrze znana badaczom Biblii. Ten artykuł przyjmuje za punkt wyjścia te dwie koncepcje. Jednak celem niniejszego artykułu jest skonfrontowanie biblijnej i antycznej wizji Północy z wybranymi źródłami patrystycznymi i średniowiecznymi. Chodzi o przedstawienie zmian w historycznym i geograficznym rozumieniu pojęcia „Hyperborea”. Literatura grecka opisuje Hyperboreę jako raj leżący na najdalszych krańcach Północy. Pozornie ta wizja Północy wydaje się być podobna do północnego raju w Biblii. Jednak literatura patrystyczna, która dobrze zna grecki mit o Hyperborejczykach, nie aplikuje go do żadnych analiz egzegetycznych. Hyperborea jest dla Ojców Kościoła „przedłużeniem” Scytii, a więc nie jest ona ani rajem, ani też idealną ziemią obiecaną. Jest ona częścią ekumeny i posiada wszystkie dobre i złe cechy terytorium, które zamieszkują zwykli ludzie. Hyperborea została przekształcona z greckiej krainy idealnej w historyczną, realnie istniejącą rzeczywistość. Nazwa ta była więc odnoszona zarówno do terytorium scytyjskiego, jak i do terenów leżących na północ od Scytii. Jednak rozwój horyzontu geograficznego stale przesuwał pojęcie „Hyperborea” coraz bardziej na północ. Linia tego horyzontu geograficznego została wyznaczona w literaturze bizantyńskiej przez Teofanesa w VIII wieku i przez Nicefora Gregorasa w XIV wieku. Ten ostatni wskazał na Ruś Moskiewską jako na leżącą na północnym-wschodzie chrześcijańską Hyperboreę. Taka sama linia geograficznego horyzontu w literaturze łacińskiej została bardzo delikatnie wskazana przez Adama z Bremy, który pisał o hyperborejskiej Skandynawii. Obok horyzontu geograficznego funkcjonował horyzont stricte literacki, gdzie dominował klasyczny topos oparty na tekstach autorów klasycznych.
  • Item
    On Anthimus and his work
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Kokoszko, Maciej
    In the Church Fathers’ teachings there are numerous references to medical knowledge, including those concerning dietetics. They were, however, not meant to be used to heal the faithful but they were a resource of morally elevating metaphors appropriate in preaching Christian ethics. The first fully extant work on dietetics penned by a Christian author is entitled De observatione ciborum. It is a Latin collection of dietetic advice addressed to Teuderich, ruler of the Franks (6th c. AD). Its author, Anthimus, was a Greek physician exiled from Constantinople, first seeking refuge among the Arrian Goths, and later sent to the Catholic Franks on diplomatic missions. The present article provides a fuller picture of Anthimus’ medical competence and shows arguments to pinpoint the date of compiling the treatise. The analysis is based on three entries of the treatise, namely Chapters 25, 26 and 33. The method adopted in the research is a heuristic analysis of Anthimus’ work, and select, mainly medical, literature. The author of the present study argues that the work was composed in the Constantinopolitan milieu after 508, possibly circa 511. Its author was a competent physician, able to creatively apply theories he learned.
  • Item
    „Leporis vero si novellae…”, czyli o powiązaniu medycyny i sztuki kulinarnej w "De observatione ciborum" Antimusa
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Rzeźnicka, Zofia
    Artykuł poświęcony jest analizie początkowego fragmentu receptury na potrawę z zająca („Leporis vero si novellae…”) zachowanej w bizantyńskim traktacie medycznym „De observatione ciborum” autorstwa Antimusa (V/VI w. n.e.). We wstępie autorka dowodzi, że dzieło to zostało napisane zgodnie z antyczną tradycją medyczną. Wskazuje też na jego specyfikę, zaznaczając, że dotyczy ono pożywienia typowego dla ludów spoza obszaru basenu Morza Śródziemnego. Nadto zaznacza, że skoro traktat został dedykowany władcy Franków, Teuderykowi, zawiera on przede wszystkim dane na temat diety wyższych warstw społecznych. Jako przykład odzwierciedlający wysoki status społeczny Teuderyka autorka przytacza przepis na danie z zająca. Zasadnicza część studium obejmuje analizę początkowej części wspomnianej receptury. Autorka proponuje rekonstrukcję technologii kulinarnej, która mogła być stosowana podczas przygotowywania mięsa młodego zająca w oparciu o dane zawarte w dziele Antimusa oraz literaturze źródłowej z zakresu ars medica (pisma Galena [II/III w. n.e.], Orybazjusza [IV w. n.e.] i Aecjusza z Amidy [VI w. n.e.]) oraz ars coquinaria (praca Archestratosa z Geli [IV w. p.n.e.], traktat „De re coquinaria” [IV w. n.e.]). Analiza porównawcza materiału źródłowego wskazuje na kompetencje Antimusa w zakresie dietetyki, a także uwypukla zależność antycznej/bizantyńskiej medycyny i sztuki kulinarnej. Dodatkowo tekst ukazuje wartość traktatów medycznych w badaniach nad historią życia codziennego.
  • Item
    Pedagogia Ojców Kościoła w ujęciu Siergieja Awierincewa. Z zagadnień recepcji chrześcijańskiego antyku we współczesnym pisarstwie rosyjskim
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Banasiak, Daniel
    Artykuł dotyczy problematyki bycia uczniem Chrystusa. Temat Kościoła jako szkoły, Jezusa jako nauczyciela, chrześcijan jako uczniów i dzieci Bożych był podejmowany często przez Ojców Kościoła. W związku z tym wykorzystane zostały takie teksty patrystyczne, jak: Paedagogus Klemensa Aleksandryjskiego, Epistola encyclica, De incarnatione Verbi Atanazego Aleksandryjskiego, De Sancta et Vivifica Trinitate, In psalmum XLVII Teodoreta z Cyru, De Spiritu Sancto Bazylego Wielkiego, Vita Moysis Grzegorza z Nyssy, De perfectione hominis Efrema Syryjczyka. W artykule przeanalizowany został esej naukowy o pedagogii patrystycznej: Świat jako szkoła (1977) Siergieja Awierincewa, rosyjskiego intelektualisty, zafascynowanego spuścizną wczesnochrześcijańskich autorów. Analiza przedstawia eseistyczne przybliżenie, ukazujące takie zagadnienia, jak: szkoła uczniów Chrystusa, szkoła dzieci Bożych, niemowląt, dzieci-starców i starców-dzieci, szkoła prostoty, pokuty i chrześcijańskich zmagań. Metodologia badawcza oparta jest tu przede wszystkim na hermeneutycznym wczytywaniu się w teksty (patrystyczne, eseistyczne, poetyckie), ale też na wychwyceniu eseistycznej optyki Awierincewa, przy uwzględnieniu kontekstów historycznych, społeczno-politycznych, biograficznych, literaturoznawczych. Siergiej Awierincew, zajmujący się patrystyką w niesprzyjających ateistycznych warunkach państwa totalitarnego, poprzez swoje, na pozór nieaktualne i zupełnie niekoniunkturalne badania nad chrześcijańskim antykiem wniósł niebagatelny wkład w duchowe odrodzenie społeczeństwa w czasach schyłku Związku Radzieckiego oraz na początku transformacji polityczno-gospodarczej.
  • Item
    New Horizons in the Study of Early African Christianity
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Helleman, Wendy Elgersma
    Teaching early Christianity in Nigeria and elsewhere in Africa since 2002, has convinced this author how important it is for African Christians to know of the deep roots of Christianity in Africa, and recognize the important early African theologians, Tertullian, Origen, Athanasius and Augustine, just to name a few. This argument has a significant precedent among 19th century African Christians encouraged by the unbroken presence of Christianity from antiquity in Ethiopia. In the US, Thomas Oden promoted the study of pre-Islamic Christian Africa through the Centre for Early African Christianity, and publications like the series, Ancient Christian Commentary on Scripture. This Centre has also encouraged universities in Africa to get involved in deciphering archeological materials and documents from North African sites as evidence for Christianity from its earliest days; the study of such documents has recently been established at the University of Jos (Plateau State, Nigeria). These initiatives are doubly significant because Christianity is growing phenomenally throughout Africa and is often accused of being “mile wide and an inch deep”.