Planetoidy w świetle współczesnych koncepcji filozoficznych. Studia z epistemologii historycznej
Loading...
Date
2020
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas
Abstract
Planetoidy to jeden z głównych celów badawczych astronomii planetarnej, ale zarazem terra incognita w filozofii. Poznaniu naukowemu tych obiektów praktycznie nie towarzyszy refleksja filozoficzna. Tymczasem jest wiele problemów, które z powodzeniem mogłyby być eksplorowane nie tylko przez filozofię nauki czy metodologię poznania naukowego, ale także przez filozofię języka czy ontologię przyrodniczą. W niniejszej pracy, z pespektywy poznawczej epistemologii historycznej, podejmowane są takie zadania jak precyzacja pojęcia śmiałej hipotezy, egzemplifikowanie dystynkcji pojęciowej pomiędzy atrybutywnym i referencyjnym użyciem deskrypcji określonych, czy poszukiwanie adekwatnego ujęcia klasycznej problematyki indywiduów na gruncie praktyki badawczej astronomii planetarnej. Głównym problemem analizowanym w niniejszej pracy jest zagadnienie synchronicznej i diachronicznej identyczności planetoid. Nadrzędnym celem było jednak ukazanie (potencjalnej) roli filozofii w lepszym (rozumiejącym) uchwyceniu historycznego i współczesnego poznania naukowego, ale także w dostarczaniu nauce narzędzi służących do precyzacji stosowanego w nauce aparatu konceptualnego. W pierwszym rozdziale pracy popperowskie pojęcie śmiałej hipotezy jest analizowane w kontekście akceptacji w astronomii drugiej połowy XX wieku hipotezy istnienia księżyca planetoidy (532) Herculina. Chociaż teza o istnieniu tego obiektu została ostatecznie odrzucona, to jednak hipoteza o istnieniu księżyców planetoid została zaakceptowana. Sądzę, że do wprowadzonych przez Poppera warunków 1) bogatej treści empirycznej i 2) względnego sukcesu empirycznego, które miały charakteryzować śmiałą hipotezę należy dodać trzeci warunek minimalizowania błędu drugiego rodzaju (w ujęciu zaproponowanym przez Neymana i Pearsona). W drugim rozdziale pracy planetoidy były analizowane jako indywidua czasoprzestrzenne. W nawiązaniu do klasycznych prac Strawsona, ale także do nowszej tradycji rozwijanej w ramach współczesnej filozofii analitycznej została udzielona odpowiedź na pytanie, czy nazwy własne planetoid można interpretować jako derywaty deskrypcji, czy jako tzw. sztywne desygnatory? W trzecim rozdziale został ukazany historyczno-filozoficzny kontekst wypracowanego jeszcze w ramach XVII-wiecznej astronomii kryterium identyczności genetycznej dla komet. Kryterium to polega na wykorzystaniu parametrów keplerowskich orbity komety jako czynników identyfikujących dany obiekt. Sześć parametrów określanych symbolicznie jako: T, e, i , q, ω, Ω można zinterpretować jako elementy konstytuujące identyczność genetyczną planetoid.
Asteroids are one of the main research goals of planetary astronomy, and a terra incognita in philosophy. Philosophical reflection accompanying scientific research of those objects is practically non-existent. However, there are many problems that could be explored successfully not only by philosophy of science or the scientific method, but also by the philosophy of language and ontological analysis. This work tackles such tasks as precision of the notion of a bold hypothesis, exemplification of the notional distinction between attributive and referential uses of definite descriptions, and a search for an adequate approach to the classical problems of individuals on the grounds of research practice of planetary astronomy, all these from the cognitive perspective of historical epistemology. The main problem analysed in this work is a question of numerical identity of asteroids (synchronic criteria of identity and diachronic criteria of identity). However, the overarching goal was to portray the (potential) role of philosophy in a better approach to historiography of contemporary science, and also the provision of tools for fine tuning the conceptual toolbox of science. In the first chapter of the work, Popper’s notion of bold hypothesis is studied in the context of the astronomy of the latter half of the 20th century, namely accepting the moon of (532) Herculina hypothesis. Even though the claim about the existence of that object was finally rejected, nonetheless, the asteroid satellites hypothesis was finally accepted. I believe that the conditions introduced by Popper 1) rich empirical content, and 2) relative empirical success to describe a bold hypothesis, should be supplemented with the third condition of minimising the type II error (as proposed by Neyman and Pearson). The second chapter analyses asteroids as space-time individuals. Following classical works by Strawson, and also a more modern tradition developed within the framework of contemporary analytical philosophy, an answer to the question whether the proper names of asteroids may be interpreted as derivatives of descriptions, or as what is known as “rigid designators”. The third chapter portrays the historical and philosophical context of the criterion of identity over time for comets, developed back in 16th-century astronomy. That criterion uses Keplerian parameters of a comet’s orbit as factors identifying a given body. The six parameters symbolically denoted as T, e, i, q, ω, and Ω can be interpreted as elements constituting the identity over time for asteroids.
Asteroids are one of the main research goals of planetary astronomy, and a terra incognita in philosophy. Philosophical reflection accompanying scientific research of those objects is practically non-existent. However, there are many problems that could be explored successfully not only by philosophy of science or the scientific method, but also by the philosophy of language and ontological analysis. This work tackles such tasks as precision of the notion of a bold hypothesis, exemplification of the notional distinction between attributive and referential uses of definite descriptions, and a search for an adequate approach to the classical problems of individuals on the grounds of research practice of planetary astronomy, all these from the cognitive perspective of historical epistemology. The main problem analysed in this work is a question of numerical identity of asteroids (synchronic criteria of identity and diachronic criteria of identity). However, the overarching goal was to portray the (potential) role of philosophy in a better approach to historiography of contemporary science, and also the provision of tools for fine tuning the conceptual toolbox of science. In the first chapter of the work, Popper’s notion of bold hypothesis is studied in the context of the astronomy of the latter half of the 20th century, namely accepting the moon of (532) Herculina hypothesis. Even though the claim about the existence of that object was finally rejected, nonetheless, the asteroid satellites hypothesis was finally accepted. I believe that the conditions introduced by Popper 1) rich empirical content, and 2) relative empirical success to describe a bold hypothesis, should be supplemented with the third condition of minimising the type II error (as proposed by Neyman and Pearson). The second chapter analyses asteroids as space-time individuals. Following classical works by Strawson, and also a more modern tradition developed within the framework of contemporary analytical philosophy, an answer to the question whether the proper names of asteroids may be interpreted as derivatives of descriptions, or as what is known as “rigid designators”. The third chapter portrays the historical and philosophical context of the criterion of identity over time for comets, developed back in 16th-century astronomy. That criterion uses Keplerian parameters of a comet’s orbit as factors identifying a given body. The six parameters symbolically denoted as T, e, i, q, ω, and Ω can be interpreted as elements constituting the identity over time for asteroids.
Description
Projekt finansowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, w latach 2019-2022, nr projektu 028/RI/2018/19 kwota finansowania 11 742 000 zł
Keywords
epistemologia historyczna, planetoidy, historia astronomii planetarnej, ontologia, kryteria identyczności, sztywny desygnator, śmiała hipoteza, historical epistemology, asteroids, history of planetary astronomy, ontology, identity criteria, rigid designator, indywidua, bold hypothesis, individuals
Citation
ISBN
978-83-242-3665-7
e-ISBN 978-83-242-6524-4
e-ISBN 978-83-242-6524-4