Vox Patrum, 2024, Vol. 91: Miscellanea. Księga jubileuszowa dla o. prof. dr. hab. Henryka Pietrasa SJ

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/8377

Browse

Browsing Vox Patrum, 2024, Vol. 91: Miscellanea. Księga jubileuszowa dla o. prof. dr. hab. Henryka Pietrasa SJ by Subject "(Pseudo) Chryzostom"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Item
    Cuda, jakich nikt inny uczynić nie zdoła, czyli jeszcze o weselu w Kanie Galilejskiej w literaturze greckiej i orientalnej
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Zarzeczny, Rafał
    Chociaż perykopa o weselu w Kanie Galilejskiej (J 2,1-11) nie cieszyła się szczególnym zainteresowanie komentatorów i homiletów w okresie patrystycznym, zachowało się kilka ciekawych jej opracowań, zwłaszcza w literaturze chrześcijańskiego Wschodu. W artykule omówiono niektóre teksty greckie od II do V wieku, wśród nich pisma Ireneusza, Orygenesa, Jana Chryzostoma, Epifaniusz z Salaminy i Cyryla Aleksandryjskiego. Szczególną uwagę zwraca się na teksty w języku syryjskim, które często prezentują odmienne spojrzenie na teologię biblijną. Obszerny komentarz egzegetyczny bogaty w wątki teologiczne opracował Efrem Syryjczyk (IV w.), zaś poetycką homilię pozostawił nam Jakub z Sarug (V/VI w.). Homilia o weselu w Kanie Beniamina I patriarchy Aleksandrii z VII wieku, zachowała się w dialekcie koptyjskim i w przekładzie arabskim; w istocie jest ona traktatem przeciw różnym odstępcom od wiary. W kręgu literatury etiopskiej opis wesela w Kanie Galilejskiej zyskała szersze opracowanie w apokryficznych Cudach Jezusa (XIV w.). W Synaksariusz i w księdze Skarbiec wiary (XVI w.) cud ten interpretuje się w kontekście chrystologicznym, podobnie jak to czyni Giyorgis z Saglā (XV w.) w Księdze tajemnic, bazującej zapewne na starszym materiale. Również etiopska homilia niesłusznie przypisywana Janowi Chryzostoma (CAe 2150; zob. CPG Sup. 5190.14), przetłumaczona tu po raz pierwszy na język polski, cechuje się rozbudowaną chrystologią. Oprócz nauki o jedności bóstwa i człowieczeństwa w Chrystusie w polemice przeciwko Nestoriuszowi, w homilii tej pojawiają się także wątki eschatologiczne i maryjne, co wskazuje na kompozycję tekstu już po kryzysie efeskim. Widoczny jest też wpływ egzegezy Efrema, być może w opracowaniu Jakuba z Sarug, którego homilie trafiły do średniowiecznej Etiopii poprzez tłumaczenia arabskie. Although the pericope about the Wedding at Cana (John 2:1‑11) did not garner significant interest in Late Antiquity, several commentaries and homilies on it have been preserved, particularly within the literature of the Christian East. This article examines various Greek texts from the second to the fifth centuries, including the writings of Irenaeus, Origen, John Chrysostom, Epiphanius of Salamis, and Cyril of Alexandria. Special attention is given to texts in Syriac, which often present a distinct perspective on biblical theology. Saint Ephrem (4th cent.) provided an extensive exegetical commentary rich in theological themes, while Jacob of Sarug (5th/6th cent.) offered a poetic homily. A homily by Benjamin I, the Patriarch of Alexandria in the seventh century, has been preserved in both Coptic dialect and Arabic translation; this work primarily serves as a treatise against heretics. Within Ethiopic literature, the Wedding at Cana is elaborated upon in the apocryphal Miracles of Jesus (14th cent.). In the Treasure of the Faith (16th cent.), the miracle is interpreted within a Christological framework, akin to the approach of Giyorgis of Saglā (14th/15th cent.) in the Book of the Mysteries, likely based on earlier sources. Additionally, an Ethiopic homily mistakenly attributed to John Chrysostom (CAe 2150; see CPG Sup. 5190.14), translated into Polish here for the first time, discusses the unity of divinity and humanity in Christ since the Incarnation, particularly in polemics against Nestorius, and contains significant eschatological and Marian themes, indicating its composition post-Ephesian crisis. The influence of Ephrem’s exegesis is also evident, possibly mediated through the works of Jacob of Sarug, whose homilies reached medieval Ethiopia via Arabic translations.