Browsing by Author "Rokosz, Tomasz"

Now showing 1 - 2 of 2
  • Item
  • Item
    Od folkloru do folku. Metamorfozy pieśni tradycyjnych we współczesnej kulturze
    (Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, 2009) Rokosz, Tomasz
    Od folkloru do folku. Metamorfozy pieśni tradycyjnych we współczesnej kulturze, to pierwsza w Polsce monografia prezentująca i analizująca szczegółowo współczesne próby rekonstrukcji folkloru oraz zjawisko folku. Monografia miała na celu wykazanie prawidłowości w procesie włączania, przyswajania i przetwarzania pieśni ludowych we współczesnym wtórnym obiegu kulturowym – począwszy od lat osiemdziesiątych, do roku 2003. W rozprawie zaprezentowano szczegółowo zwłaszcza następujące sposoby przetwarzania tradycyjnych pieśni: selekcja gatunków, skróty, kontaminacje tekstów, modyfikacje językowe, eliminacje cech gwarowych, wtórna dialektyzacja, modyfikacje parametrów muzycznych, zmiany w zakresie techniki śpiewu, kontrafaktura, zmiana funkcji obrzędowych na ludyczne i integrujące. Wyróżniono pięć podstawowych nurtów wtórnego obiegu folkloru reprezentowanych przez: wiejskie zespoły śpiewacze, zespoły pieśni i tańca, zespoły folkowe, grupy rekonstruujące folklor, teatry eksperymentalne. Badania terenowe i kwerendy prowadzone w latach 2001–2003, objęły m.in.: wywiady, imrezy, koncerty rejestrowane na terenie całej Polski, kolekcję fonogramów wydanych w latach 1990–2003, materiały archiwalne i druki ulotne. O wtórności współczesnego obiegu folkloru świadczy zwłaszcza oderwanie tekstów od pierwotnych nosicieli tradycji i środowiska, w którym od wieków funkcjonowały. Wtórność wiąże się także z utraceniem pierwotnych odbiorców utworów, zmianie stosunku nadawcy i odbiorcy, a także pierwotnych sytuacji nadawczych i, co równie ważne, pierwotnych funkcji tekstów i muzyki. Włączane do współczesnego obiegu teksty folkloru są przystosowywane przez nowych wykonawców do nowych sytuacji komunikacyjnych. Przyswajanie pieśni ludowych we współczesnej, miejskiej kulturze, wiąże się przeważnie z wprowadzaniem ich na estradę – w miejsce pierwotnie dla nich obce, rzadziej z rekonstruowaniem całych pozaestradowych sytuacji, w których pieśni mogą zostać użyte. Wtórny obieg, w którym funkcjonują dziś pieśni ludowe, wykracza poza tradycyjne środowisko nosicieli folkloru. Zupełnie nową przestrzenią dla wykorzystania pieśni ludowych jest także przestrzeń medialna. Opisywane zjawisko „powrotu do korzeni” (a jednym z jego przejawów jest zainteresowanie pieśniami ludowymi), można postrzegać szeroko, w kilku wymiarach: społecznym, kulturowym i językowym. W rozprawie pieśń ludowa definiowana jest jako główny gatunek poetycki folkloru, w którym słowo związane jest nierozerwalnie z muzyką, kodem zachowaniowym, kontekstem (konsytuacją) i scenariuszem wykonawczym. Związek z sytuacją wykonawczą pozwala mówić o nowych funkcjach tekstu.