Browsing by Author "Mrugalski, Damian"

Now showing 1 - 4 of 4
  • Item
    O pojęciu hellenizacji
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Mrugalski, Damian
    Pojęcie hellenizacji odnosi się do rozprzestrzeniania się greckiej kultury i przejmowania jej przez ludy niebędące Grekami w czasach, które zapoczątkowują podboje Aleksandra Wielkiego (czyli od drugiej połowy IV w. p.n.e.). W taki lub podobny sposób termin ten zostaje zdefiniowany w wielu współczesnych słownikach i encyklopediach dotyczących starożytności. Pojęcie to stało się problematyczne, gdy w drugiej połowie XIX w. i pierwszej połowie XX w. historycy religii powiązali je z pewnego rodzaju sądami wartościującymi, a niekiedy nawet ideologicznymi. Dlatego też niektórzy współcześni uczeni proponują porzucenie pojęcia „hellenizacja” w badaniach nad antykiem bądź zastąpienie go innymi, które w sposób neutralny opisywałyby zjawiska zachodzące w epoce hellenistycznej. W niniejszym artykule przedstawiono przegląd wybranych stanowisk w odniesieniu do samego pojęcia „hellenizacja”, a także podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy we współczesnych badaniach dotyczących epoki hellenistycznej można uniknąć tego obciążonego ideologicznie terminu.
  • Item
    Stwarzanie wieczne i poza czasem. Filozoficzne źródła koncepcji "generatio aeterna" Orygenesa
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Mrugalski, Damian
    Dialog Platona Timajos, uznawany przez uczonych za „Biblię Platoników”, był interpretowany alegorycznie już w Starej Akademii (IV w. przed Chr.). W epoce hellenistycznej (I–III w. po Chr.) natomiast, w kręgach filozofów zwanych medioplatonikami, toczyła się poważna dyskusja na temat tez, które w nim się pojawiają. Zasadnicza kwestia dotyczyła tego, czy świat powstał w czasie, czy też istnieje ab aeterno. Większość filozofów medioplatońskich uważała, że świat musi być odwieczny. W dyskusji tej, począwszy od I w. po Chr., uczestniczyli również platonicy żydowscy i chrześcijańscy, tacy jak Filon Aleksandryjski, Klemens Aleksandryjski i Orygenes. W ich opinii Bóg, ponieważ jest niezmienny a zarazem dobry, nie zaczął działać dopiero w momencie stworzenia świata. Pismo Święte stwierdza jednak, że świat zaczął istnieć w czasie. W związku z tym, postulowani oni odwieczne rodzenie świata idei (kosmos noetos), który jako świat myśli Boga, istnieje ab aeterno w Boskim Logosie. Koncepcja generatio aeterna (czyli odwiecznego rodzenia Syna przez Ojca), którą znajdujemy w dziełach Orygenesa, jest związana z prowadzoną w tym czasie dyskusją na temat wieczności świata. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie tej dyskusji i uwypuklenie zależności, jakie zachodzą między argumentami stawianymi przez medioplatoników, a tymi, które znajdujemy w różnych hipotezach Orygenesa.
  • Item
    The Influence of Origen on Augustine: The Question of the Infinity of God
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Mrugalski, Damian
    There is a belief among scholars of Augustine’s philosophy that he derived the notion of the positively understood infinity of God from Plotinus. Another opinio communis holds that Origenes inherited a negative understanding of infinity from the ancient philosophers and therefore considered God’s power to be finite. This paper aims to demonstrate that both opinions are erroneous. Although Augustine was familiar with Plotinus’ thought, his reflections on the infinity of God have more in common with the theses put forward by Origen than with Neoplatonism. In both authors, the issue arises when commenting on the same biblical passages, and both authors wrestle with the same aporia caused by accepting the doctrine of God’s infinite power and knowledge. If, according to Aristotle’s logic, infinity cannot be encompassed by anything, can the divine intellect encompass infinite ideas? Both authors’ answer to this question is positive. The article posits that Augustine may have taken over the doctrine of the infinity of God directly from Origen, since he had access to many of his works translated into Latin or through Novatian and Hilary of Poitiers, both influenced by Origen’s thought. Wśród badaczy filozofii Augustyna panuje przekonanie, że zaczerpnął on pojęcie pozytywnie rozumianej nieskończoności Boga od Plotyna. Inna opinio communis utrzymuje, że Orygenes odziedziczył negatywne rozumienie nieskończoności od starożytnych filozofów i dlatego uważał moc Boga za skończoną. Niniejszy artykuł ma na celu wykazanie, że obie opinie są błędne. Chociaż Augustyn był zaznajomiony z myślą Plotyna, jego refleksje na temat nieskończoności Boga mają więcej wspólnego z tezami stawianymi przez Orygenesa niż z neoplatonizmem. U obu autorów kwestia ta pojawia się przy komentowaniu tych samych fragmentów biblijnych i obaj zmagają się z tą samą aporią wynikającą z przyjęcia doktryny o nieskończonej mocy i wiedzy Boga. Jeśli, zgodnie z logiką Arystotelesa, nieskończoność nie może być objęta przez nic, to czy boski intelekt może obejmować nieskończone idee? Odpowiedź obu autorów na to pytanie jest pozytywna. Artykuł stawia tezę, że Augustyn mógł przejąć doktrynę o nieskończoności Boga bezpośrednio od Orygenesa, ponieważ miał dostęp do wielu jego dzieł przetłumaczonych na łacinę lub za pośrednictwem Nowacjana i Hilarego z Poitiers, którzy byli pod wpływem myśli Orygenesa.
  • Item
    The Platonic-Biblical Origins of Apophatic Theology: Philo of Alexandria’s Philosophical Interpretation of the Pentateuchal Theophanies
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Mrugalski, Damian
    This article examines Philo’s philosophical interpretation of the three theophanies in Exodus, which would, centuries later, continue to be considered by the great thinkers responsible for developing negative theology, such as Gregory of Nyssa and Dionysius the Areopagite. Although Exod 33:11 clearly states that the Lord spoke to Moses face to face, as if someone were to speak to his own friend, according to Philo, the lawgiver neither saw the face of God, nor learned the proper name of God, nor was he able to comprehend the essence of God. These very statements became the inspiration for later apophaticism. The present article seeks to establish to what extent Philo’s theses were influenced by Plato’s philosophy or by later Middle Platonism, and to what extent Philo, by commenting allegorically on the Pentateuch, becomes the initiator of new ideas hitherto unknown in philosophical discourse. In the course of the analyses, three great questions of apophatic theology are discussed: 1. the unnameability of God; 2. the unknowability of God’s essence; and 3. the knowability of God’s nature by grace.