Browsing by Author "Karczewski, Łukasz"

Now showing 1 - 5 of 5
  • Item
    Galen z Pergamonu "O porządku moich własnych ksiąg dla Eugenianosa"
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Karczewski, Łukasz; Krajewska, Judyta
    Tłumaczenie na język polski dzieła Galena z Pergamonu "O porządku moich własnych ksiąg dla Eugenianosa".
  • Item
    Galen z Pergamonu, O moich własnych księgach
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Karczewski, Łukasz; Krajewska, Judyta
    Tłumaczenie na język polski wraz ze wstępem i komentarzami dzieła Galena z Pergamonu De libris propris. Translation into Polish, introduction and commentary of the work "De libris propris" by Galen of Pergamon.
  • Item
    Islam w rozdziale 100/101 De Haeresibus Jana z Damaszku. Analiza źródłoznawcza – wybrane zagadnienia
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Karczewski, Łukasz
    W niniejszym artykule zaprezentowane zostały wybrane fragmenty z dzieła Jana z Damaszku pt. Historia herezji. W skład tego dzieła wchodzi rozdział 100/101, który jest stosunkowo niedługim opisem herezji Izmaelitów – Islamu. Rozdział ten, pomimo stosunkowo niewielkiej objętości treściowej, jest bardzo rozbudowany pod kątem opisu wierzeń przedmuzułmańskiej Arabii, roszczeń prorockich Mahometa, zarysu kontrowersji chrześcijańsko-muzułmańskich na temat wiary. Według obecnego stanu badań rozdział 100/101 jest autorstwa Jana z Damaszku. Mając na uwadze życiorys Jana jako potomka rodziny, która, jak i on sam, pełniła funkcje publiczne w Kalifacie, oraz jego wykształcenie i znajomość wczesnej kultury muzułmańskiej, tekst rozdziału 100/101 stanowi cenne źródło historyczne. Tekst ten powstał w określonym środowisku (Sitz im Leben). Środowiskiem tym był obszar Bliskiego Wschodu wraz z jego zróżnicowaną kulturą oraz środowiskiem językowym tworzonym przez semicki substrat etniczny (język aramejski i arabski), jak i przebywających na tym obszarze od czasów Aleksandra Macedońskiego Greków (substrat hellenistyczny). Święty Jan z Damaszku, jak zostało to wykazane, wywodził się z elementu semickiego, na co wskazywałby imiona rodowe dziadka i ojca oraz, pośrednio, stosunkowo późne zapoznanie się z kulturą i językiem greckim. Niemniej jednak to właśnie to pochodzenie pozwoliło Janowi przekazać za pośrednictwem języka greckiego jeden z najwcześniejszych opisów islamu w zachodniej, grecko-rzymskiej kulturze. Jan, który rozpoczął swój opis od zaprezentowania kontekstu historycznego pojawienia się religii islamu nazywanego przez niego chrześcijańską herezją, przechodzi stopniowo do prezentacji samej treści. Prezentując niektóre wątki zawarte w Księdze Mahometa, stara się udostępnić, poprzez adaptację arabskich terminów na grunt języka greckiego, opis treści posłannictwa Mahometa.  Niestety, zabiegi Jana względem adaptacji terminologii koranicznej na grunt języka greckiego zatarły pewne prawidłowe rozumienie przekazu. Wymagało to ponownego porównania tekstu Jana z podobnymi pod względem przekazu źródłami. Analiza pod względem historycznym i pojęciowym tekstów polemicznych z islamem oraz tekstu samego Koranu wykazały dobrą znajomość przez Jana z Damaszku treści religii muzułmańskiej. Damasceńczyk pokazuje bardzo dobre wyczucie w adaptacji terminologii dotyczącej opisania chrześcijańskiej koncepcji Trójcy Świętej, mając za podstawę słownictwo koraniczne. Jak można było się o tym przekonać, jest to cecha wszystkich tekstów polemicznych pisanych w języku arabskim i syryjskim. Zasługą Jana na tym polu jest adaptacja, w możliwie jak najlepszy sposób, terminologii Koranu na grunt języka greckiego. Zaprezentowany zarys treści rozdziału 100/101 De Haeresibus wykazuje w zestawieniu z innymi źródłami na temat islamu, że święty Jan z Damaszku potrafił wykorzystać swoją wiedzę teologiczną i znajomość języka arabskiego dla zaprezentowania nauk głoszonych przez Mahometa jako zagrożenie dla wiary chrześcijańskiej. Wykazał dobrą orientację w materii Koranu w celu wykazania fałszywych roszczeń Mahometa jako proroka.
  • Item
    List przypisywany Aretasowi, biskupowi Cezarei w Kapadocji, do emira Damaszku
    (Wydawnictwo KUL, 2025) Karczewski, Łukasz
    Przekład, wstęp i komentarz listu przypisywanego Aretasowi z Cezareii kapadockiej do emira Damaszku. Translation, introduction and commentary of a letter attributed to Aretas of Caesarea of Cappadocia to the Emir of Damascus.
  • Item
    Św. Jan z Damaszku, Rozprawa Saracena i Chrześcijanina (Joannes Damascenus, Disputatio Christiani et Saraceni, CPG 8075)
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Karczewski, Łukasz
    Prezentowany tekst jest przekładem na język polski Rozprawy Saracena z Chrześcijaninem (Disputatio Christiani et Saraceni), przypisywanego ostaniem Ojcu Kościoła na Wschodzie – Janowi z Damaszku. Przekład został sporządzony z języka greckiego i zaopatrzony w komentarze odwołujące się do tematycznie podobnych tekstów Jana, oraz Teodora Abu Qurry. W komentarzach odwoływano się również do Koranu jak i do antychrześcijańskiej polemiki At-Tabariego. Aparat krytyczny został miejscami skonstruowany w sposób dwujęzyczny, tzn. w miejscach trudnych przywoływano zwroty techniczne w językach oryginalnych w celu porównania teksu Jana z Damaszku z tekstem Koranu. Taki zabieg pozwoli lepiej prześledzić płynność poruszania się Jana pomiędzy pojęciami technicznymi w języku greckim i arabskim. Dla lepszego śledzenia zmieniającej się dynamiki dyskusji, wprowadzono również śródtytuły, których nie posiada tekst grecki.