Browsing by Author "Jabłoński, Arkadiusz"

Now showing 1 - 5 of 5
  • Item
    Aktywność obywatelska w kontekście modelu partycypacji społecznej. Socjologiczna aplikacja personalistycznych idei Karola Wojtyły
    (Kancelaria Sejmu RP, 2021) Jabłoński, Arkadiusz; Szymczak, Wioletta
    W artykule zaprezentowano syntetyczne ujęcie aktywności obywatelskiej w kontekście teoretycznego modelu partycypacji społecznej, zgodnie z którym partycypację jako doświadczenie osoby konstytuuje: podmiotowe uzasadnienie, aksjologiczna treść, poczucie sprawstwa i doświadczenie uczestnictwa. Wśród teoretycznych podstaw modelu znajduje się teoria uczestnictwa Karola Wojtyły, ufundowana na jego koncepcji osoby, zoperacjonalizowana na potrzeby jakościowych badań socjologicznych, z których model wyprowadzono. W niniejszym opracowaniu model stanowi narzędzie umożliwiające ukazanie i wyjaśnienie istoty aktywności obywatelskiej jako działania podmiotowego we wspólnocie życia obywatelskiego. Pozwala to spojrzeć na tę aktywność od strony obszaru uprzywilejowanego w zakresie umacniania i manifestowania się podmiotowości, rozwijanej na podstawie obywatelskich wartości rozpoznawanych jako osobiście istotne, mających status wspólnego dobra. The article presents a synthetic view of civic activity in the context of a theoretical model of social participation, according to which participation as an experience of a person is constituted by: subjective justification, axiological content, sense of agency and experience of participation. Among the theoretical foundations of the model is Karol Wojtyła’s theory of participation, based on his concept of a person, operationalized for the purposes of the qualitative sociological research from which the model was derived. In this study, the model is a tool enabling the presentation and explanation of the essence of civic activity as a subjective action in the community of civic life. This allows us to look at this activity from the side of the privileged area in terms of strengthening and manifesting subjectivity, developed on the basis of civic values recognized as personally significant, having the status of common good.
  • Item
    Czynności ludzkie jako obiektywny wymiar badań nauk humanistycznych. Analiza porównawcza koncepcji Kazimierza Twardowskiego i Floriana Znanieckiego
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020) Jabłoński, Arkadiusz
    Artykuł jest analizą koncepcji czynności ludzkich dwóch wielkich polskich myślicieli – Kazimierza Twardowskiego i Floriana Znanieckiego. Tekst ma charakter analityczno-syntetyczny z pogranicza historii idei i metodologii. Głównym problemem artykułu jest ukazanie, jakie podejście badawcze w naukach społecznych wynika z koncepcji czynności ludzkich Twardowskiego i Znanieckiego. Prezentują oni odmienne sposoby konceptualizacji czynności ludzkich, które uzupełniają się logicznie i wyznaczają dopełniające się obszary opisu zachowań człowieka. Twardowski dąży do obiektywnego opisu czynności ludzkich jako sytuacji logiczno-semiotycznych zawartych w wytworach człowieka. Taka perspektywa oglądu daje podstawy naukowego ich traktowania, różnego od odkrywania ukrytych, deterministycznych zależności przyczynowo-skutkowych, właściwych dla zjawisk przyrodniczych. W podejściu Znanieckiego czynności traktowane są jako tworzywo kultury, czyli ładu stosunków pomiędzy wszystkimi uzewnętrznianymi ludzkimi doświadczeniami. Stanowi to podstawę humanistycznego rozumienia ludzkich zachowań, które upodobnia się do przyczynowo-skutkowego myślenia w naukach przyrodniczych. The article is an analysis of the concept of human activities of two great Polish thinkers − Kazimierz Twardowski and Florian Znaniecki. The text is analytical and synthetic in nature, bordering on the history of ideas and methodology. The main problem of the article is to show what research approach in humanities results from the concept of human activities by Twardowski and Znaniecki. They present different ways of conceptualizing human activities, which complement each other logically and define complementary areas of description of human behavior. Twardowski strives to objectively describe human activities as logical and semiotic situations contained in human products. Such a perspective provides the basis for a scientific treatment of them, different from discovering hidden deterministic cause-and-effect relationships specific to natural phenomena. In Znanieckiʼs approach, activities are treated as a material of culture, i.e. an order of relations between all externalized human experiences. This is the basis of a humanistic understanding of human behavior that conforms to cause and effect thinking in the natural sciences.
  • Item
    Filozoficzne i doktrynalne podstawy socjologicznej analizy osoby ludzkiej w pismach Leona Dyczewskiego
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021) Jabłoński, Arkadiusz
    W artykule ukazano wybrane podstawy filozoficzne i doktrynalne myśli Leona Dyczewskiego dotyczącej różnych aspektów społecznego życia człowieka. Odpowiedziano na pytanie problemowe odnoszące się do tego, czy istnieją spójne podstawy ideowe refleksji socjologicznej lubelskiego socjologa. Argumentowano na rzecz tezy, że Dyczewski, korzystając z dorobku światowej socjologii, zachował spójność ideową dzięki uwzględnianiu w swoich analizach kategorii osoby ludzkiej. Wykazano, że nie uniknął on jednak pewnych napięć między traktowaniem człowieka jako osoby o metafizycznych podstawach bytowych a socjologicznym wymiarem osoby widzianej w relacji do innych osób.
  • Item
    Jana Szymczyka rozumienie aksjologicznego wymiaru polskiej socjologii
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Jabłoński, Arkadiusz
    Artykuł dotyczy kwestii rozumienia przez Jana Szymczyka polskiej socjologii jako osadzonej w uniwersalnych wartościach humanistycznych. Celem jego jest ukazanie wkładu Szymczyka w rozumienie dziedzictwa rodzimej socjologii w zakresie jako powiązanej z określonym systemem wartości, co wyznacza sposób identyfikowania w niej realnych problemów i poszukiwania najlepszych ich rozwiązań. Odnoszenie się do socjologii polskiej ma w pismach Szymczyka charakter świadomego zabiegu pogłębiania tradycji myślenia socjologicznego i osadzania jej w historycznych warunkach życia określonej wspólnoty. Lubelski socjolog nie czynił jednak tego w przekonaniu, że o porządku społecznym powinno się mówić w ramach socjologii narodowych, ale uznawał, że uniwersalny język naukowy wymaga osadzenia w systemie wartości właściwych dla danej wspólnoty narodowej. The article concerns the issue of Jan Szymczyk’s understanding of Polish sociology as rooted in uni-versal humanistic values. The aim of the article is to show Szymczyk’s contribution to understanding the heritage of Polish sociology as related to a specific system of values, which determines the way of identifying real sociological problems and searching for the best solutions to them. In Szymczyk’s writings, reference to Polish sociology takes the form of a deliberate procedure of deepening the tradition of sociological thinking and embedding it in the historical conditions of life of a specific community. Nonetheless, the Lublin sociologist did not believe that social order should be discussed within the framework of national sociologies, but claimed that a universal scientific language requires embedding in the system of values appropriate for a given national community.
  • Item
    Theodicy perspective as an effect of the interpenetration of mental and religious issues during the COVID-19 pandemic in Poland
    (2023-12-28) Adamczyk, Grzegorz; Jabłoński, Arkadiusz; Nowakowski, Piotr T.; Ptaszek, Robert T.
    The authors of the article wanted to answer the question regarding to what extent the different types of experiences of the COVID-19 pandemic, understood as codes from the medical subsystem, differentiate the level of intensity of religious attitudes of Poles. For this purpose, the validity of the hypothesis derived from Niklas Luhmann’s theory was verified. According to this theory, the interpenetration of mental and religious systems in times of a pandemic causes the emergence of meanings that reorder communication with other social systems. The obtained research results indicate that the COVID-19 experience is such a dominant variable in determining religious behaviour that demographic variables in pandemic conditions turn out to be statistically insignificant. The interpenetration of mental and social systems goes beyond these differences, since it concerns the basics of communication and confronting the existing ways of encoding events with the environment that introduces serious disturbances in the flow of information.