Browsing by Author "Gozdek, Magdalena"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Item
    Nazwy własne w Odporze na odpowiedź kwestyj (1579) Erazma Glicznera. Forma i funkcja
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Gozdek, Magdalena
    Monografia ma na celu ukazanie zależności pomiędzy gatunkiem tekstu (w tym przypadku prozą polemiczną) a sposobem wykorzystania onimów. Analizie poddano wszystkie nazwy osobowe oraz nazwy geograficzne zawarte w dziele Erazma Glicznera pt. Odpór na odpowiedź kwestyj niektórych podanych o Kościele powszechnym […] (Grodzisk Wielkopolski 1579). Łącznie przyjrzano się tekstowym realizacjom stu osiemdziesięciu ośmiu antroponimów i osiemdziesięciu ośmiu toponimów. Gliczner wydał Odpór jako znany działacz reformacyjny, sprawujący funkcję superintendenta kościołów protestanckich w Wielkopolsce. Utwór ten nie stanowił dotychczas przedmiotu badań językoznawczych. Wyekscerpowane z zabytku nomina propria poddano wieloaspektowej analizie, uwzględniającej ich wymiar formalny oraz funkcjonalny. Przyjrzano się takim kwestiom, jak frekwencja nazw własnych, ich postać formalna (stosowanie formy obcej lub przyswojonej, liczba członów w nominacji i ich semantyka) oraz funkcje, jakie realizują w dziele. Przeprowadzona analiza wykazała znaczną zależność pomiędzy gatunkiem tekstu a sposobem użycia nazw własnych. Przejawia się ona w liczebności poszczególnych rodzajów onimów (znaczna przewaga antroponimów nad toponimami), strukturze nazw (antroponimy cechuje większe zróżnicowanie formalne), jak również w pełnionych przez nie funkcjach (antroponimy autor wykorzystywał głównie w celach perswazyjnych, polemicznych, zaś toponimy jako uzupełnienie informacji o postaciach). Ponadto zwrócono uwagę na stan adaptacji onimów do polszczyzny w czasie wydania Odporu. Dokonana analiza wykazała dużą wariantywność nazw własnych, której przyczyny można upatrywać chociażby w znacznym napływie onimów zapożyczonych ówcześnie bezpośrednio z łaciny. W dziele wystąpiły wszystkie trzy wyróżniane przez badaczy sposoby oddania obcych imion: translokacja nazwy, adaptacja nazwy oraz tłumaczenie nazwy.