Browsing by Author "Góźdź, Krzysztof"

Now showing 1 - 20 of 62
  • Item
    Andrzej Derdziuk, Aretologia w podręcznikach moralistów kapucyńskich w okresie miedzy Soborem Watykańskim I a Watykańskim II, Lublin: Wydawnictwo KUL 2001, ss. 411.
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2011) Góźdź, Krzysztof
    Dzieło Derdziuka dzieli się logicznie i przejrzyście na dwie części: wizja trynitarna i wizja eklezjalna życia moralnego chrześcijanina. Jak Trójca jest wzorem dla wszelkiej egzystencji chrześcijanina (s. 23), tak Kościół jest przestrzenią realizacji powołania chrześcijańskiego (s. 200). Życie moralne – będące odpowiedzią człowieka na zaproszenie Boga – w sposób konieczny związane jest z Bogiem objawiającym się człowiekowi historycznie i z Kościołem, który kontynuuje zbawcze dzieło Boga i stwarza niszę dla sakramentalnego spotkania z Nim człowieka.
  • Item
    Antropologia w relacji do teologii
    (Towarzystwo Teologów Dogmatyków, 2010) Góźdź, Krzysztof
    Antropologia teologiczna jest młodą, ale niezwykle dynamiczną dyscypliną teologiczną. Sama nie ogranicza się do uprawianego w teologii klasycznej traktatu „o stworzeniu” (protologia), lecz stawia sobie bardzo szerokie zadanie mówienia o całym człowieku w perspektywie Boga. Panuje bowiem przekonanie, że tradycyjna teologia mówiła raczej o „duszy” człowieka, a nie o „ciele” czy też o osobie ludzkiej. Integralne ujęcie człowieka każe widzieć go także jako strukturę, historię, działanie, jako istotę dynamiczną, moralną i osobową. Przy tym nie chodzi wyłącznie o wymiar indywidualny, lecz także i społeczny. Przez to antropologia teologiczna opiera się na pozytywnym odniesieniu zarówno do filozofii, jak i do nauk przyrodniczych. Ma dwa główne kierunki badań: nadprzyrodzony i doczesny. Ujmuje więc człowieka w perspektywie łaski Bożej, ale też i w perspektywie dzisiejszej egzystencji.
  • Item
    Bóg jako Istnienie Osobowe
    (Towarzystwo Teologów Dogmatyków, 2011) Góźdź, Krzysztof
    Teologia chrześcijańska od początku interpretuje objawienie o istnieniu Bożym w Wj 3,14: „Jam Jest, Który Jest” (Ehjeh aszer Ehjeh, Ego eimi ho oon, Ego sum qui sum), ujmując je przede wszystkim systemowo i metafizycznie jako Istnienie lub Istniejący w sposób absolutny, a dopiero wtórnie proegzystencjalnie jako „Będący pomocą i zbawcą”. Rozumienie metafizyczne zostało genialnie ujęte przez św. Tomasza z Akwinu jako„Samoistnie Istnienie” – Ipsum Esse Subsistens. Dopiero niedawno zwrócono uwagę, że Jezus Chrystus przypisywał sobie otwarcie atrybut Jahwe, mówiąc Ego eimi, „Jam Jest”. Wobec tego trzeba dziś dopowiedzieć, że istotą Boga jest Istnienie nieskończone, ale nie jakieś anonimowe, lecz osobowe. Jest ono bowiem wyrażone przez „Ja Jestem”. A zatem najwyższą racją istnienia jest Osoba Boża.
  • Item
    Bóg na uniwersytecie - po co? Głos w debacie
    (Towarzystwo Teologów Dogmatyków, 2017) Góźdź, Krzysztof
    Głos ks. prof. Krzysztofa Góździa w debacie dotyczącej funkcjonowania uniwersytetu.
  • Item
    Bogumił Gacka MIC, Znaczenie „osoby” w teologii Josepha Ratzingera - Benedykta XVI, Warszawa: Wydawnictwo UKSW 2010, ss. 421.
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2011) Góźdź, Krzysztof
    Autor przebadał „całą” teologię Ratzingera, wyróżniając osiem punktów stycznych: od teologii biblijnej, fundamentalnej, dogmatycznej i moralnej, przez teologię liturgii, teologię społeczną, ekumeniczną, aż po teologię religii. Punkty te wyrażają strukturę myśli teologicznej Ratzingera – Benedykta XVI. Jest ona głęboko personalistyczna. Dotyczy przede wszystkim relacji Osób Boskich do osób ludzkich i odwrotnie. Podstawą tego odniesienia jest augustyńskie pojmowanie osoby w Trójcy Świętej jako relacji subsystentnej.
  • Item
    Chrystologia Logosu według Josepha Ratzingera
    (Towarzystwo Teologów Dogmatyków, 2011) Góźdź, Krzysztof
    Chrystologia Logosu jest z samej Bożej ontologii i Bożej ekonomii procesem wypowiadanego Słowa przez Ojca, czyli procesem pochodzenia Syna od Ojca. Jest to więc chrystologia Syna bezgranicznego oddania Ojcu i jednocześnie oddania tym, do których zostaje posłany, a zatem i ofiarowania się za ludzkość. Wypowiedziane przez Boga Ojca Słowo-Logos jest żywą rzeczywistością udzielającego się sensu, który stał się człowiekiem. Wcielenie Słowa staje się w krzyżu i zmartwychwstaniu „wsłowieniem” ciała. Dzięki temu wsłowieniu tworzy się nowa jakość całej rzeczywistości, jedność, której Bóg tak bardzo pragnął, że zezwolił na zapłacenie za nią ceny Krzyża. Tak Krzyż – za Justynem – jest największym symbolem panowania Logosu, bez którego nie byłoby możliwe żadne powiązanie w całym stworzonym świecie.
  • Item
    Czas a wieczność według Josepha Ratzingera/Benedykta XVI
    (Komitet Nauk Teologicznych PAN, Wydział Teologii KUL, 2017) Góźdź, Krzysztof
    Autor stawia hipotezę interpretacji nauki Josepha Ratzingera – Benedykta XVI na temat relacji czasu i wieczności. Każda religia obiecuje człowiekowi na różny sposób wyjście z doczesności, z obecnego sposobu bytowania, po prostu „z czasu” do czegoś ponad historyczną egzystencją, co określa się jako wieczność, czy nieśmiertelność. Rodzi się przy tym zasadnicze pytanie: skoro czas pragnie wyjść poza siebie ku wieczności, to czy wieczność – odwrotnie – ma jakąś relację do czasu, czy jest może jakąś negatywną bezczasowością? Chrześcijaństwo jednoznacznie opowiada się za Bogiem jako Panem nad czasem i tym samym za uczestniczeniem Boga w czasie, głównie przez Wcielenie Syna Bożego, a przez to wskazuje też na udział człowieka w wieczności Boga. Wtedy wieczność jest dla chrześcijanina trwaniem w Osobie Zmartwychwstałego. Trwanie to zasadza się na elemencie nieprzemijającym człowieka, czyli duszy duchowej, która otwiera człowieka na zmartwychwstanie, a przez to na nieśmiertelność rozumianą jako relacja przez Syna Bożego do Boga jako trynitarnej Miłości. Tak chrześcijaństwo ma linearne (a nie cykliczne w sensie kołowrotu) rozumienie czasu, ale przyjmuje też pozytywną cykliczność, wyrażoną w schemacie exitus – reditus. tj. exitus jest wolnym aktem stwórczym Boga, a reditus – wolnym samoofiarowaniem się człowieka na wzór Syna Bożego. Krzyż Chrystusa jako samoofiarowanie się Bogu Ojcu jest modelem przeniesienia czasu w nowy sposób trwania, czyli w wieczność. Chrystus jest zatem spełnieniem czasu i początkiem wieczności człowieka wierzącego.
  • Item
    Dariusz Klejnowski-Różycki, Teologia chińska. Uwarunkowania kulturowe pojęć trynitarnych, Redakcja Wydawnictw WT UO, Opole 2012, ss. 316.
    (Towarzystwo Teologów Dogmatyków, 2013) Góźdź, Krzysztof
    Recenzja książki: Dariusz Klejnowski-Różycki, Teologia chińska. Uwarunkowania kulturowe pojęć trynitarnych, Redakcja Wydawnictw WT UO, Opole 2012, ss. 316.
  • Item
    Das theologische Verständnis der Geschichte bei Wolfhart Pannenberg
    (Wydawnictwo Naukowe UKSW, 1985) Góźdź, Krzysztof
  • Item
    Ecclesia aeterna
    (Instytut Jana Pawła II KUL, 2000) Góźdź, Krzysztof
  • Item
    Eucharystia a dzieje
    (Instytut Jana Pawła II KUL, 1998) Góźdź, Krzysztof
  • Item
    Gegenwärtigkeit der Eschatologie im Christusereignis
    (Wydawnictwo Naukowe UKSW, 1987) Góźdź, Krzysztof
  • Item
    Historical and Theological Sources of Secularism and Secularisation
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Góźdź, Krzysztof
    This article proposes a new way of approaching the roots of secularism and its outcome that is secularization. The fact that this phenomenon arises precisely in a Christian world, which ultimately leads to a complete emancipation of that what is worldly toward religion, profanum toward sacrum, is astonishing. The process of European secularism has its beginning in the 11th century, when the so-called dispute about reason was initiated resulting, in the next epochs of human history, in an intensifying departure from transcendence in favour of a secular interpretation of reality. What ensued is a fading away of the classical understanding of truth as a “compatibility of entities with intellect” (adaequatio rei et intellectus), that is compatibility of understanding and reality, replacing understanding with one’s own crafting of reality, making of a new society. An examination of the history of the European secularization can contribute to a rise of a new humanism, which rests upon reasonableness that originates at the deepest basis of the Logos.
  • Item
    Interpretacja dogmatów
    (Wydawnictwo Naukowe UKSW, 2018) Góźdź, Krzysztof
    Dogmat nie jest „suchym” twierdzeniem, formułą, która nawet i „straszy”, lecz jest wyrazem żywej wiary Kościoła, która w swej istocie jest niezmienna. Jednak wyraz tej wiary w przepowiadaniu i przyjmowaniu (w dogmatach) dotyczy danej epoki historycznej i jej aktualnego ducha rozumienia, stąd konieczna jest ciągle nowa interpretacja tej samej i niezmiennej prawdy wiary w języku teologicznym. Taka interpretacja jest wyrazem żywej Tradycji, przy zachowaniu zasady ciągłości i niesprzeczności wypowiedzi. Podstawą reinterpretacji jest nie tylko podstawowa relacja Tradycji do Objawienia, do Pisma Świętego, ale także sama historyczność wiary i historyczność dogmatów. Przeprowadzone badania nad kwestią interpretacji dogmatów doprowadziły do jeszcze jednego zdumiewającego wniosku, że proponowana przez Międzynarodową Komisję Teologiczną tzw. interpretacja aktualizująca, w zasadzie ma miejsce w tym toku myślowym Josepha Ratzingera, choć on sam ani słowem nie wymienia nazwy tej interpretacji. Okazuje się, że teksty Ratzingera – mówiące o Tradycji, historii dogmatów, czy o relacji dogmatu do Biblii i do historii – powstały dużo wcześniej niż wspomniany dokument MKT. Już w połowie lat 60., znajdujemy je w dziele pod red. K. Rahnera i J. Ratzingera, Offenbarung und Überlieferung. Hans Urs von Balthasar zum 60. Geburtstag, Freiburg 1965, s. 25-69, oraz później: Das Problem der Dogmengeschichte in der Sicht der katholischen Theologie, Köln 1966; Zur Frage nach der Geschichtlichkeit der Dogmen, w: Otto Semmelroth (red.), Martyria, Leiturgia, Diakonia. Festschrift für Hermann Volk zum 65. Geburtstag, Mainz 1968, s. 59–70. Oznacza to, że Ratzinger w swoich badaniach wyprzedził o kilka lat wspomniany dokument. Nie ujmuje to w niczym doniosłej treści dokumentu na temat interpretacji dogmatów. Cała część dokumentu, poświęcona „interpretacji aktualizującej” znajduje odzwierciedlenie w samodzielnych badaniach Ratzingera. Zarówno zasady tej interpretacji, trwała wartość formuł dogmatycznych, jak i kryteria tej interpretacji (s. 295-298 dokumentu), są treściowo obecne w tekstach Ratzingera. Z drugiej strony rodzi się pytanie, czy dokument MKT, przygotowywany pod kierunkiem bpa W. Kaspera, nie korzystał z tekstów Ratzingera. Nie ma o tym śladu w dokumencie, ale swoistym kanonem tekstów przygotowywanych przez MKT jest nieumieszczanie autorów współczesnych, a powoływanie się niemal wyłącznie na teksty eklezjalne.
  • Item
    Istota Kościoła według Josepha Ratzingera
    (Towarzystwo Teologów Dogmatyków, 2017) Góźdź, Krzysztof
    Autor stawia hipotezę interpretacji nauki Josepha Ratzingera – Benedykta XVI na temat istoty Kościoła jako Ciała Chrystusa. Jezus Chrystus założył swój Kościół widzialny przez powołanie Dwunastu, aby tworzyli z Nim szczególną wspólnotę i przez to uczestniczyli w Jego ziemskiej misji. Kościół ma swoje centrum nie tyle w samym powołaniu uczniów, lecz w Ostatniej Wieczerzy, czyli z Eucharystii, która jest realizacją Kościoła. Eucharystia sprawia Ciało Chrystusa w wymiarze Ciała „fizycznego” i uwielbionego (Corpus Christi verum), i w wymiarze społecznym, gdzie Chrystus jest Głową wraz ze wszystkimi wierzącymi i ochrzczonymi (Corpus Christi mysticum), czyli w wymiarze integralnego Kościoła. Eucharystia uobecnia Ciało indywidualne („To jest Ciało moje” 1 Kor 11,24; Mk 14,22b) i wraz z Nim Ciało „społeczne”, tj. Kościół. Istotą Kościoła jest więc Chrystus wespół z ochrzczonymi, uobecnianymi sakramentalnie w Eucharystii („On jest Głową Ciała – Kościoła” Kol 1,18; por. Ef 1,10; a my „jesteśmy Ciałem Chrystusa i poszczególnymi członkami” 1 Kor 12,27; por. 12,12-13). Mówiąc inaczej, istotą Kościoła jest Ciało Chrystusa – indywidualne i społeczne – przez Eucharystię. Albo, jak wyraża to sam Ratzinger: „Kościół jest ludem Bożym przez Ciało Chrystusa”. Kościół jest więc nie tylko znakiem sakramentalnym (signum), lecz także stanowi rzeczywistość (res). W ten sposób Ratzinger powraca do pierwotnego ścisłego związania Kościoła z Eucharystią i przywraca w teologii pełny ontyczny realizm, odcinając się idealizmu. Dla niego Kościół jest nie tylko znakiem, lecz pełną rzeczywistością Chrystusa jako Głowy i wierzących jako członków Jego Ciała.
  • Item
    Janusz Lekan, Jezus Chrystus – Pośrednik zbawienia w hiszpańskiej teologii posoborowej, Lublin: Wydawnictwo KUL 2010, ss. 510.
    (Towarzystwo Teologów Dogmatyków, 2010) Góźdź, Krzysztof
    Recenzja książki: Janusz Lekan, Jezus Chrystus – Pośrednik zbawienia w hiszpańskiej teologii posoborowej, Lublin: Wydawnictwo KUL 2010, ss. 510.
  • Item
    Knowledge and Religious Faith
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016) Góźdź, Krzysztof
    Up till now two fundamental concepts of faith (religion) and knowledge (science) have been used in Christianity. In this way the Greek tradition, and especially old-Christian one, is followed, the tradition that distinguished the world of knowledge that is a product of the cognizing mind from the world of revelation that accepts God's non-scientific gift. Christianity’s whole effort was directed at indicating the differences between science and revelation, and then at showing harmony, or at least non-contradiction, between them. This is why Anton Grabner-Haider (*1940), an Austrian philosopher of religion, had to take into consideration also the world of thought comprising science and the world of the experience of faith, including revelation. In turn, he presented the mutual relations between these worlds, understanding science on the ground of the neopositivist conception and faith on the ground of the Church’s popular contemporary understanding of faith. It is a pity he does not use the strictly theological concept of faith, and especially the more modern personalist conception, despite verbally referring to personalism. However, making modern attempts at shifting the problem of faith and knowledge as well as of their mutual relations onto the basis of the language is exactly Grabner-Haider’s achievement. In this way a new situation arises, in which not so much the world of ideas and thoughts opposes the world of religious experience and revelation, as the world of one or two languages does.
  • Item
    Kościół świętych - Kościół grzeszników według Josepha Ratzingera − Benedykta XVI
    (Towarzystwo Teologów Dogmatyków, 2014) Góźdź, Krzysztof
    Podstawą do rozważenia problemu „Kościół świętych a Kościół grzeszników” jest rozumienie samego Kościoła. Przede wszystkim Kościół nie może być redukowany ani do samej hierarchii, ani tym bardziej do samej instytucji kościelnej, lecz musi być widziany jako osobowa komunia ludzi z Jezusem Chrystusem. Wyraża to oryginalna teza Josepha Ratzingera „Kościół jest ludem Bożym przez Ciało Chrystusa”. Oznacza to, że Kościół sam siebie nie stwarza, nie jest tylko tworem ludzkim, ale pochodzi od Boga i w jego realizacji jest zawsze współelement ludzki. W tym sensie Kościół jest święty, ale i jednocześnie złożony z grzeszników. Świętość ta opiera się na bezwarunkowej łasce Wcielenia Słowa Bożego. W tej perspektywie Kościół święty to wola Boża i orędzie Boże, a Kościół grzeszników – to Kościół ludzi, który stara się to Boże orędzie przekazać światu, pomimo słabości, swoich grzechów.
  • Item
    Kryzys i moc wiary. Refleksja nad myślą Josepha Ratzingera-Benedykta XVI
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2012) Góźdź, Krzysztof
    Cechą charakterystyczną ujęcia wiary chrześcijańskiej przez Josepha Ratzingera jest jej rozumność. Wierzyć to znaczy zawierzyć się Logosowi, Sensowi, który podtrzymuje cały świat, w tym także człowieka. Tym logosem nie jest zwykły grecki rozum, lecz Boski Logos, który w Jezusie stał się ciałem. Wtedy chrześcijaństwo jest rzeczywiście „religią Logosu”, religią twórczej mocy, która nie tylko stworzyła świat, ale go utrzymuje i rozwija w kierunku pleromy. Czy zatem nie można słusznie powiedzieć, że współczesny brak wiary jest po prostu utratą rozumności? Może to obudzi w końcu homo sapiens sapiens, o ile jest ono w tym względzie jeszcze rozumne?
  • Item
    Ks. Dariusz A. Sobkowicz. Teologia jako historia według Bruno Fortego, Lublin: Wydawnictwo KUL 2009, ss. 168
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2010) Góźdź, Krzysztof