Browsing by Author "Borowska, Barbara"

Now showing 1 - 20 of 44
  • Item
    Absolwenci Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w służbie „Bogu, ludziom i Ojczyźnie”
    (Episteme, 2015) Borowska, Barbara
    Artykuł przedstawia wspomnienia absolwentów KUL: S. Martyny Marianny Wysockiej OSM, S. Marii Dębowskiej OSM, S. Rajmundy Grażyny Witkowskiej OSM, ks. Stanisława Drąga o swoim dzieciństwie, studiach i pracy w służbie nie tylko Bogu i ojczyźnie, ale przede wszystkim oddaniu dobru innych ludzi. Pomaganie potrzebującym i wspomaganie ich w procesie odzyskiwania sił i pewności siebie wzmacnia poczucie odpowiedzialności za innych.
  • Item
    Aspiracje edukacyjne licealistów w refleksji badawczej
    (Difin, 2012) Borowska, Barbara
    W szkicu tym zostały przedstawione wybrane problemy dotyczące przemian aspiracji edukacyjnych oraz wyboru drogi kształcenia głównie młodzieży licealnej. Autorka zwraca szczególną uwagę na przewodnią myśl w toczącym się od kilku lat dyskursie w zakresie kształtowania dążeń kolejnych pokoleń nastolatków oraz ich preferencji edukacyjnych. Z wypowiedzi młodzieży wynikało, że zasadniczy wpływ na kształtowanie się zainteresowań edukacyjno-zawodowych wśród licealistów mają: przemiany społeczno-ekonomiczne, czynniki demograficzne, psychologiczne, pedagogiczne i kulturowe. Podjęta przez autorkę analiza aspiracji licealistów z regionu radomskiego wynikała przede wszystkim ze zmian w organizacji polskiej edukacji oraz z transformacji ustrojowej i integracji z Unią Europejską. Wyniki prezentowanego wywiadu są częścią obszernych badań prowadzonych w pierwszej dekadzie obecnego stulecia (2005-2008) w trzech różnych środowiskach regionu radomskiego wśród młodzieży, która kształciła się w liceach wiejskich, w małych miastach i w Radomiu. Badaniami zostało objętych 9 szkół (7 liceów ogólnokształcących publicznych i 2 licea katolickie). Sondaż przeprowadzono na próbie 433 licealistów z 18 klas (9 klas pierwszych i 9 maturalnych) o profilu humanistycznym.
  • Item
    Comparaison des systemes phonologiques vocaliques du français et du polonais: utilisation en classe de langue étrangère
    (2018) Billerey, Bozena; Borowska, Barbara
    Les études contrastées entre le système linguistique de la langue maternelle de l’apprenant et celui de la langue étrangère étudiée sont importantes pour les professeurs de langues car elles mettent en évidence les erreurs courantes commises par les apprenants. Nous proposons une comparaison entre les systèmes vocaux en français et en polonais afin d'anticiper les erreurs typiques que font les locuteurs polonais lors de l'apprentissage du français. Les enseignants scannent puis utilisent la méthode verbo-tonale de Guberina pour corriger la prononciation. La prononciation incorrecte des langues étrangères ne provient pas de l'incapacité à articuler correctement, mais d'une fausse interprétation perceptive.
  • Item
    Correction de la prononciation de la voyelle [œ] en français selon la méthode verbo-tonale - proposition d’activités pour les apprenants et les enseignants polonais dans l'éducation précoce
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Billerey, Bozena; Borowska, Barbara
    L’apprentissage d’une langue étrangère comprend plusieurs aspects. Afin de comprendre les natifs, il est nécessaire de bien percevoir les sonorités de la langue étudiée pour pouvoir ensuite les reproduire. Cette perception subit, entre autres, l’influence du crible phonologique de la langue maternelle. La mauvaise prononciation des langues étrangères résulte d’une mauvaise interprétation perceptive. Afin de corriger la prononciation, nous pouvons utiliser la méthode verbo-tonale en classe de français langue étrangère. Nous proposons ici un exemple d’activité de correction de la prononciation de la voyelle [œ] selon cette méthode à destination des apprenants polonais et des enseignants polonais dans l'éducation précoce.
  • Item
    Czas wolny i uczestnictwo w kulturze młodzieży polskiej i francuskiej
    (ITE-PIB w Radomiu i APS w Warszawie, 2011) Borowska, Barbara
    Jednym z istotnych czynników determinujących zainteresowania czytelnicze i kulturalne młodzieży licealnej jest czas wolny, który w wielu sytuacjach bywa wykorzystywany bezplanowo, chaotycznie i przypadkowo, dlatego ważne jest dogłębne poznanie środowiska, w którym przebywa młodzież oraz ich stylu spędzania wolnego czasu. W artykule Autorka koncentruje się wokół uwarunkowań, funkcji i sposobów spędzania wolnego czasu licealistów, prezentując wyniki badań prowadzonych wśród młodzieży polskiej i francuskiej.
  • Item
    Difficulties in adjusting the forms of child care and education in Poland to fulfil the EU requirements
    (Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technologii Eksploatacji, Radom, 2022-05) Borowska, Barbara
    Since Poland became a member of the European Union, the institutional forms of care of young and preschool children were aligned with the standards applied in the EU countries. This was necessary during the transition to a market economy as the number of young child care institutions was the smallest among the other EU states. Only children who were about to start school education were provided with one-year preparatory course in the existing preschool framework. Research Aim: The aim of the article is to discuss the methods of organization and management of nurseries and children's clubs, as well as the employment of daycare workers and nannies to care for children up to 3 years of age, as well as pre-school education facilities attended by children from the age of three until the beginning of school. Evidence-based Facts: The article discusses the corrective actions and their effects obtained within 10 years, since the first year of Poland's membership in the European Union. At that time, Poland was ranked last in the European Union in terms of the number of institutional forms of care for children under the age of three. It was similar in pre-school education – the promotion of pre-school education for children aged 3–5 was one of the lowest in the European Union at that time. In the first part of the article, presents the challenges of creating a system of forms of care for young children, in the second – complications related to the reorganization of preschool education. This review will provide readers with an insight into the areas of difficulty that must be overcome in the pursuit of better care and education for young and pre-school children. Summary: The paper provides justification and analysis of the pedagogical outcomes of implemented changes, as well as complete research documentation which includes data reflecting their effectiveness (evaluation). The article serves as source of reliable information to those who deal with educational policy issues, especially in the area of upbringing and educating young and preschool children.
  • Item
    Drama w procesie dydaktyczno-wychowawczym w refleksji własnej
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Borowska, Barbara
    Rozdział pt.: "Drama w procesie dydaktyczno-wychowawczym w refleksji własnej", przedstawia główne założenia Nowego Wychowania, ogólny zarys teorii dramy oraz jej walory edukacyjno-wychowawcze. Autorka dzieli się wiedzą i umiejętnościami zdobytymi podczas różnych kursów i warsztatów dotyczących dramy, jako metody nauczania w edukacji humanistycznej oraz wieloletnim doświadczeniem dydaktyczno-wychowawczym w pracy z młodzieżą i nauczycielami.
  • Item
    Élèves polonais et français du secondaire à la recherche de guides du monde des livres
    (2012) Borowska, Barbara
    Les résultats de l'enquête présentée dans l'article font partie d'une recherche approfondie menée en 2005-2008 auprès de lycéens polonais de première et troisième années dans trois milieux (village, petite et grande ville) dans la région de Radom et parmi les lycées français étudiants, également de première et dernière année dans deux milieux (petites et grandes villes) de la région Île-de-France. 455 lycéens polonais et 236 lycéens français ont été examinés par la méthode de l'enquête diagnostique (enquête auditorium). L'article présente les réponses des répondants à l'une des questions ouvertes incluses dans le questionnaire: Comment découvrez-vous les livres qui valent la peine d'être lus? Cette question s'adressait à tous les répondants et concernait la lecture de la littérature, en plus de la lecture scolaire. Dans les deux études - polonaise et française - ces questions ont été traitées de la même manière. Les déclarations des lycéens ont été comparées que deux sondages indépendants qui illustrent les intérêts de lecture de la jeunesse contemporaine dans l'Europe Unie.
  • Item
    Forming Phonetic Memory in the Cognitive Process of Children and Adults – Reflections from Research
    (Department of Slavonic Studies at the Faculty of Arts of the University of Ostrava and the University of Opole, 2024) Borowska, Barbara
    Memory processes play a special role in the cognitive development of both children and adults. In the course of personal activity, more and more new objects and phenomena become familiar. Sensory, visual, auditory and kinesthetic sensitivity then expands. In relation to reading, visual and auditory memory makes it possible to reproduce acquired graphic signs, to perceive the distinctive features of letters and sounds. The information stored in memory enables the reader to access the knowledge he or she possesses, thus ensuring the continuity of information processing (Jagodzińska, 2003). Research exploring direct memory among adults was conducted by, among others, George A. Miller (1956). He found that, irrespective of the type of material being remembered, the range of direct memory is between 5 and 9 elements, or 7±2 elements. An element can be any memorised content, e.g. a digit, a phoneme, a word or a sequence of digits, phonemes or words. This range has been called the ‚Miller magic number‘. On the other hand, Edyta Gruszczyk-Kolczyńska (2005) stated that children‘s memory is dominated by involuntary memory and is closely linked to action. She also accentuated that the majority of research on memorisation is conducted among adults. With regard to children, the mechanisms of retrieval from memory are rarely explored. Following the above and the research findings of G. A. Miller (1956) and Alan Baddeley (1992), I decided to investigate phonetic memory among pre-school children. The study took place in 2018 with a sample of 260 six-year-olds and was conducted in two stages (January, June). W rozwoju poznawczym zarówno dzieci, jak i dorosłych szczególną rolę odgrywają procesy pamięciowe. W trakcie aktywności własnej poznajemy coraz więcej nowych przedmiotów i zjawisk. Wzrasta wówczas wrażliwość zmysłowa, wzrokowa, słuchowa i kinestetyczna. W odniesieniu do czytania pamięć wzrokowa i słuchowa pozwala na odtwarzanie poznanych znaków graficznych, dostrzeganie cech dystynktywnych liter i głosek. Przechowywane w pamięci informacje umożliwiają czytającemu dostęp do posiadanej wiedzy, zapewniając w ten sposób ciągłość przetwarzania informacji (Jagodzińska, 2003). Badania zakresu pamięci bezpośredniej wśród dorosłych prowadził m.inn. George A. Miller (1956). Stwierdził on, że niezależnie od rodzaju zapamiętywanego materiału, zakres pamięci bezpośredniej wynosi od 5 do 9 elementów, czyli 7±2 elementy. Elementem może być każda zapamiętywana treść, np. cyfra, fonem, słowo czy ciąg cyfr, fonemów lub słów. Zakres ten został nazwany „magiczną liczbą Millera”. Z kolei Edyta Gruszczyk-Kolczyńska (2005) stwierdziła, że u dzieci dominuje pamięć mimowolna i jest ściśle związana z działaniem. Uzasadniła również, że większość badań dotyczących zapamiętywania prowadzona jest wśród dorosłych. W odniesieniu do dzieci mechanizmy odtwarzania z pamięci są rzadko badane. W odniesieniu do powyższej tezy, wzorując się na ustaleniach G. A. Millera (1956) i Alana Baddeleya (1992), postanowiłam zbadać pamięć fonetyczną wśród dzieci przedszkolnych. Badanie odbyło się w 2018 roku na próbie 260 sześciolatków w dwóch etapach (styczeń, czerwiec).
  • Item
    Funkcja edukacyjno-kulturalna bibliotek w społeczności lokalnej
    (2010) Borowska, Barbara
    W społeczności lokalnej szkoły i biblioteki publiczne aktywnie współpracują i w trosce o swoich użytkowników tworzą społeczeństwo wiedzy. Główna misja tych bibliotek, czyli pośrednictwo w komunikacji publicznej i wynikające z niej klasyczne funkcje m.in. informacyjne, edukacyjne i kulturalne, jest wciąż aktualna. Dominującą rolę odgrywa funkcja informacyjna, a zwłaszcza w lokalnych bibliotekach funkcja edukacyjno-kulturalna. Biblioteki szkolne są również traktowane jako specyficzne biblioteki środowiskowe. Artykuł jest efektem badań, które prowadzono w latach 2005-2008 w Polsce w regionie radomskim i we Francji w regionie Île-de-France, m.in. przeprowadzono wywiady z nauczycielami bibliotek szkolnych oraz z pracownikami bibliotek publicznych na obszarze prowadzonych badań. Na terenie badań w regionie radomskim w 2005 roku znajdowało się 6 bibliotek publicznych i 2 pedagogiczne, z kolei w regionie Île-de-France mieściło się 23 biblioteki miejskie i 3 biblioteki centralne, które – jak wynikało z wypowiedzi respondentów – były dosyć często i chętnie odwiedzane przez licealistów.
  • Item
    Glottodydaktyka ojczystojęzyczna jako innowacyjna metoda nauki czytania i pisania
    (Firma INKOS, 2015) Borowska, Barbara
    Coraz więcej uczniów w Polsce staje się pacjentami poradni dyslektycznych, a wśród dzieci i młodzieży rozprzestrzenia się analfabetyzm funkcjonalny, czyli niezrozumienie czytanych tekstów. Wiele dzieci ma poważne problemy z trudną ortografią języka polskiego, a nawet trudności w czytaniu. Pracując z dzieckiem metodą glottodydaktyki stworzoną i ciągle doskonaloną przez prof. Bronisława Rocławskiego, już od przedszkola można zapewnić uczniom osiągniecie sukcesu zarówno w szkole, jak i w karierze pozaszkolnej, która w najwyższym stopniu zależy od wyników w nauce oraz umiejętności czytania i pisania. Artykuł ten prezentuje główne założenia glottodydaktyki ojczystojęzycznej B. Rocławskiego jako innowacyjnej metody nauki czytania i pisania dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Autorka dzieli się wiedzą i umiejętnościami zdobytymi w trakcie letniej szkoły glottodydaktyki i glottoterapii prowadzonej przez twórcę tej metody, posiada również licencję i kwalifikacje do prowadzenia zajęć tą metodą.
  • Item
    Glottodydaktyka ojczystojęzyczna w systemie edukacyjnym Bronisława Rocławskiego
    (Wydawnictwo KUL, 2016) Borowska, Barbara
    Ustawiczne uczenie się jest istotnym wymogiem współczesnego życia, a wszelkie trudności w tym zakresie, chociażby w czytaniu, rozumieniu tekstu, czy pisaniu stanowią główną przeszkodę w osiągnięciu najwyższych ocen w nauce i w dążeniu do szybkich zmian nie tylko technologicznych. Pracując z dzieckiem metodą „glottodydaktyki” ojczystojęzycznej, stworzonej i ciągle doskonalonej przez prof. Bronisława Rocławskiego, już od najmłodszych lat można zapewnić uczniom osiągnięcie sukcesu zarówno w szkole, jak i w karierze pozaszkolnej. Artykuł ten prezentuje najważniejsze założenia „glottodydaktyki” ojczystojęzycznej w systemie edukacyjnym B. Rocławskiego jako innowacyjnej metody nauki czytania i pisania dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Autorka dzieli się wiedzą i umiejętnościami zdobytymi w trakcie letniej szkoły prowadzonej przez Profesora, a posiadając licencję i kwalifikacje do prowadzenia zajęć tą metodą, skutecznie realizuje ją wśród studentów pedagogiki wczesnoszkolnej i przedszkolnej w Instytucie Pedagogiki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
  • Item
    Jak uczyć czytać i pisać metodami glottodydaktyki ojczystojęzycznej?
    (Firma INKOS, 2018) Borowska, Barbara
    Język polski jest nie tylko nośnikiem tradycji i kultury, ale również narzędziem dostępu do zasobów intelektualnych polskiego dziedzictwa, dlatego stałym dążeniem polityki polonijnej jest objęcie regularnym nauczaniem języka polskiego jak największej liczby dzieci polskich i polskiego pochodzenia za granicą. Istotnym trwałym efektem dla nauczycieli polonijnych będzie ukształtowanie w uczniach właściwej postawy wobec czytania i pisania w języku polskim, zwłaszcza wśród dzieci w nauczaniu początkowym. Prezentowany artykuł przedstawia teoretyczne podstawy nauczania czytania i pisania, stosowane w metodach „glottodydaktyki ojczystojęzycznej” w nauczaniu przedszkolnym i wczesnoszkolnym, czyli w systemie edukacyjnym stworzonym i ciągle doskonalonym przez autora tych metod prof. Bronisława Rocławskiego. Główna myśl rozważań skupia się na tezie, że nauczyciel glottodydaktyk potrafi nauczyć każde dziecko poprawnie czytać i pisać w języku polskim, a przekazana wiedza i umiejętności pozwolą wpłynąć na znakomity rozwój psychiczny, intelektualny i społeczny dzieci oraz na poprawę życia rodzinnego poprzez odciążenie rodziców od zadań edukacyjnych w domu.
  • Item
  • Item
    Kryzys kultury wysokiej wśród preferencji młodzieży w refleksji badawczej
    (Гргу им Я. Купалы, 2014) Borowska, Barbara
    „Kultura wysoka” ma niewielką wartość dla uczniów szkół średnich. Z kolei kultura popularna dominuje nad aspiracjami do kultury elitarnej. W artykule przedstawiono wybrane wyniki badania przeprowadzonego wśród 455 uczniów szkół ponadgimnazjalnych z regionu radomskiego. Wyniki pokazują, że wykluczenie kulturowe jest największym zagrożeniem dla polskiej młodzieży pochodzącej z małych miast i wsi. Żaden z respondentów nie wybrał w swojej hierarchii sposobów spędzania wolnego czasu opcji „kultury wysokiej”, takich jak teatr, opera czy muzeum. Wskazali natomiast korzystanie z komputera lub Internetu. Oglądanie telewizji zajęło równie wysokie miejsce. Młodzi ludzie wybierali także chodzenie do kina lub czytanie czasopism. Z kolei czytanie literatury czy chodzenie do teatru były oceniane nisko. Niewątpliwie wybór „kultury wysokiej” wśród młodzieży przełomu wieków jest najgorszą z opcji „kultury oficjalnej”.
  • Item
    Kształtowanie charakteru nastolatków w grupie rówieśniczej
    (Wydział Zamiejscowy Nauk o Społeczeństwie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Stalowej Woli, 2013) Borowska, Barbara
    Artykuł przedstawia wybrane elementy kształtowania osobowości i charakteru młodzieży licealnej w Polsce i we Francji. Wyniki prezentowanego sondażu są częścią obszernych badań prowadzonych w pierwszej dekadzie obecnego stulecia (2005-2008) w regionie radomskim i paryskim wśród młodzieży, która kształciła się w trzech różnych środowiskach. W regionie radomskim w liceach na wsi, w małych miastach i w Radomiu oraz w regionie Île-de-France w liceach w małych miastach i w Paryżu. Badaniami zostało objętych 14 placówek oświatowych w tym 9 szkół w Polsce oraz 5 we Francji. Sondaż został przeprowa¬dzony na próbie 691 uczniów, wśród których było 455 licealistów z Polski oraz 236 uczniów z Francji. Przedstawione wyniki badań pokazały, że w sferze zachowań młodzieży widoczne są coraz wyraźniej zachodzące przemiany, które najczęściej określa się mianem stylu życia. Wśród współczesnych nastolatków kształtuje się nastawienie na bardziej konsumpcyjny tryb życia, polegający na uczestnictwie w szeroko pojętych dobrach kultury. Niezaprzeczalny wpływ na kształtowanie wzorów i postaw, w tym również stylu spędzania wolnego czasu przez młodzież, posiadają: rodzina, grupy rówieśnicze i szkoła.
  • Item
    Kształtowanie umiejętności czytania w edukacji przedszkolnej. Studium porównawcze metod analityczno-syntetycznej i glottodydaktyki
    (Wydanictwo KUL, 2021) Borowska, Barbara
    Prezentowana monografia dotyczy kształtowania umiejętności czytania w edukacji przedszkolnej. Powstała na podstawie badań empirycznych prowadzonych w latach 2016–2018 w wybranych przedszkolach na obszarze dwóch województw – lubelskiego i mazowieckiego. Przedmiotem przeprowadzonych badań było porównanie efektów kształtowania umiejętności czytania dzieci w edukacji przedszkolnej według metody analityczno-syntetycznej Ewy i Feliksa Przyłubskich i metody glottodydaktyki Bronisława Rocławskiego. W edukacji przedszkolnej nauczyciele realizują rożne koncepcje kształtowania umiejętności czytania, wśród nich dużą popularnością cieszy się nadal metoda analityczno-syntetyczna o charakterze funkcjonalnym E. i F. Przyłubskich i metoda glottodydaktyki B. Rocławskiego. Porównując te dwie koncepcje, nie zakładałam prezentacji ich efektów w opozycji względem siebie, lecz zbadałam, które wyznaczniki przynoszą lepsze rezultaty kształtowania umiejętności czytania w edukacji przedszkolnej, przy zastosowaniu dwóch rożnych metod. Chcąc zapewnić obiektywność uzyskanych wyników, zdecydowałam się na przeprowadzenie badań porównawczych, aby zgromadzone w ten sposób dane naukowe pozwoliły obiektywnie wykazać efektywność edukacyjną nabywania umiejętności czytania przez dzieci nauczane tymi dwoma metodami. Celem przeprowadzonych badań była eksploracja i opis porównania efektów umiejętności czytania dzieci przedszkolnych kształconych metodą analityczno-syntetyczną według E. i F. Przyłubskich i metodą glottodydaktyki w koncepcji B. Rocławskiego. Świadoma wyznaczników nauki czytania postanowiłam porównać efekty edukacyjne obu metod w najstarszych grupach przedszkolnych. W analizowanych wynikach skoncentrowałam się na najbardziej istotnych problemach badawczych dotyczących umiejętności czytania dzieci w edukacji przedszkolnej. Założyłam, że wnioski z tych badań będą przydatne w dążeniu do podniesienia skuteczności nauki czytania realizowanej w polskich przedszkolach bez względu na stosowaną metodę. W procesie prowadzonych badań porównawczych wyróżniłam dwie warstwy. W pierwszej, kiedy analizowałam efekty edukacyjne, stosowałam metody jakościowe i ilościowe. Natomiast w drugiej warstwie dokonałam analizy porównawczej metody analityczno-syntetycznej według E. i F. Przyłubskich i metody glottodydaktyki w koncepcji B. Rocławskiego. Dobrą stroną tak skomponowanych warstw badawczych jest możliwość ustalenia, które wyznaczniki badanych zmiennych zależnych przynoszą lepsze efekty pedagogiczne i która metoda jest skuteczniejsza w edukacji przedszkolnej. Prezentowana monografia składa się z ośmiu rozdziałów napisanych w pierwszej osobie liczby pojedynczej. Taki opis umożliwia oddzielenie własnych przemyśleń i wniosków od przedstawionych ustaleń pedagogów, psychologów i językoznawców zajmujących się kształtowaniem umiejętności czytania, nie tylko na poziomie wychowania przedszkolnego. Publikację rozpoczęłam rozdziałem zawierającym analizę dokumentów regulujących kształtowanie umiejętności czytania w przedszkolu w latach 1970– 2020, ponieważ edukację w Polsce wytyczają unormowania prawne Ministerstwa Edukacji Narodowej. Zagadnienia dotyczące nauki czytania w zakresie treści programowych edukacji przedszkolnej w Polsce po raz pierwszy pojawiły się w rozporządzeniach w latach 70. XX wieku. Znaczący przełom zapoczątkowała transformacja ustrojowa przeprowadzona w latach 90. ubiegłego stulecia. Wprowadzono wówczas minimum programowe wychowania przedszkolnego, a nowelizacja ustawy o systemie oświaty z 1995 roku spowodowała, że w miejsce „minimum programowego” wprowadzono „podstawy programowe”. Natomiast kształtowanie umiejętności czytania postanowiono przenieść do edukacji przedszkolnej. Kolejnym przełomowym okresem była modernizacja ustroju szkolnictwa zapoczątkowana w 1999 roku. Wprowadzone modyfikacje przepisów były zachętą do tworzenia autorskich programów zawierających treści dotyczące nauki czytania w przedszkolu. Dynamiczne zmiany aktów prawnych i programów nauczania powodowały, że nauczyciele nie nadążali za śledzeniem przeobrażeń, nie dostrzegali różnic i nie rozumieli ich zasadności. Dlatego w 2007 roku po ponownej modyfikacji podstawy programowej zaczął się czas ostrej dyskusji o roli przygotowania dzieci przedszkolnych do nauki szkolnej. W efekcie tej polemiki w 2008 roku wprowadzono kolejne zmiany. Oprócz stopniowego obejmowania dzieci sześcioletnich obowiązkiem szkolnym znowelizowano podstawę programową wychowania przedszkolnego, w której umiejętność czytania i pisania przeniesiono do edukacji wczesnoszkolnej, a w edukacji przedszkolnej pozostawiono przygotowanie do nauki czytania i pisania. Obniżenie wieku rozpoczęcia nauki w szkole przez dzieci sześcioletnie nie zyskało powszechnego poparcia społecznego. Wobec licznych protestów w 2016 roku sześciolatki ponownie zostały objęte obowiązkiem odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego, a czynności nauki czytania powróciły do edukacji przedszkolnej. W konsekwencji permanentnych zmian zachodzących w polskiej oświacie i po zatoczeniu koła dotyczącego nauki czytania w edukacji przedszkolnej postanowiłam zbadać: Jakie efekty w zakresie umiejętności czytania osiągają dzieci sześcioletnie? Trzy kolejne rozdziały (drugi, trzeci i czwarty) monografii zawierają ustalenia określające ramy merytoryczne i metodologiczne prowadzonych badań – paradygmaty wyznaczające podstawy kształtowania umiejętności czytania dzieci. W rozdziale drugim przedstawiłam istotne poglądy dotyczące zależności nabywania umiejętności czytania od dojrzałości umysłowej dziecka. Powołałam się na ustalenia Stefana Szumana, ktory wyróżnił problemy gotowości i wrażliwości dzieci, oraz Barbary Wilgockiej-Okoń uznającej gotowość szkolną za proces i efekt współdziałania aktywności dziecka i dorosłych. Spośród wielu oczekiwań, którym powinno sprostać dziecko rozpoczynające naukę w szkole, omówiłam rozwój gotowości do nauki czytania, powołując się na poglądy: Anny Brzezińskiej, Grażyny Krasowicz-Kupis, Janiny Malendowicz, Eve Malmquista i Danuty Waloszek. W rozdziale tym przedstawiłam także trzy zweryfikowane badawczo koncepcje diagnostyczne (Wczesne zapisy dzieci do szkoły, Diagnoza dojrzałości szkolnej według Barbary Wilgockiej-Okoń, Skala Gotowości Szkolnej) oraz Metodę Dobrego Startu Marty Bogdanowicz, która służy do kształtowania gotowości dzieci do nauki szkolnej. Z metody tej korzystali niektórzy badani przeze mnie nauczyciele, jako uzupełnienie innych form wspomagających kształtowanie dojrzałości do nauki czytania dzieci. W rozdziale trzecim uznałam za zasadne podać ważniejsze ustalenia odnoszące się do umiejętności czytania. Złożoność tego procesu można odnaleźć w wielu definicjach, które w zwięzły sposób próbują przedstawić jego istotę. Większość ustaleń zawartych w tym rozdziale obejmuje nabywanie sprawności nauki czytania przez dzieci, ponieważ monografia dotyczy kształtowania umiejętności i efektywności czytania w przedszkolu. Analizując pojęcia, koncepcje i wyznaczniki umiejętności czytania, odwołałam się do poglądów pedagogów, psychologów i językoznawców, Do prezentacji stanu wiedzy dołączyłam własne komentarze i ustalenia dotyczące edukacji przedszkolnej, gdyż od 10 lat zajmuję się edukacją elementarną szczególnie w zakresie nabywania umiejętności czytania. W rozdziale czwartym przedstawiłam – zgodnie z porządkiem historycznym – założenia metod syntetycznych i analitycznych oraz metod mieszanych (analityczno-syntetycznych i syntetyczno-analitycznych). Zwróciłam uwagę na powody, które skłoniły pedagogów do opracowania koncepcji założeń metod analityczno-syntetycznych o charakterze funkcjonalnym. Ponieważ rdzeniem mojej monografii jest analiza porównawcza efektów edukacyjnych nauki czytania prowadzonej według metody analityczno-syntetycznej E. i F. Przyłubskich i metody glottodydaktyki B. Rocławskiego, znaczną część rozważań poświęciłam na omówienie tych koncepcji. W końcowej części rozdziału przedstawiłam dwie kolejne metody, tj.: Odimienną metodę nauki czytania Ireny Majchrzak oraz Symultaniczno-Sekwencyjną Naukę Czytania Jagody Cieszyńskiej-Rożek, które często są stosowane przez nauczycieli w kształtowaniu umiejętności czytania wśrod dzieci. Dodam, że z tych koncepcji korzystali także nauczyciele w przedszkolach, ktore objęłam badaniami. W zarysie programu badań zawartym w rozdziale piątym przedstawiłam motywy podjęcia badań porównawczych umiejętności czytania dzieci przedszkolnych zgodnie z metodą analityczno-syntetyczną E. i F. Przyłubskich i metodą glottodydaktyki B. Rocławskiego oraz omówiłam ramy teoretyczne i wynikające z nich założenia, które przyjęłam w programie badań. Następnie określiłam przedmiot i cel badań. W odniesieniu do przyjętego celu sformułowałam problemy badawcze, hipotezy, zmienne i ich wskaźniki. W przeprowadzonych badaniach jako zmienne zależne przyjęłam: pamięć fonetyczną, syntetyzowanie wyrazów z fonemów, znajomość liter, tempo i techniki czytania oraz rozumienie czytanego tekstu. Zmienne niezależne stanowiły: metoda analityczno-syntetyczna E. i F. Przyłubskich i metoda glottodydaktyki B. Rocławskiego. Natomiast zmiennymi pośredniczącymi (społeczno-demograficznymi) były: płeć dzieci, okres uczęszczania do przedszkola, miejsce zamieszkania,wykształcenie rodziców. Zmienne te kontrolowałam dwukrotnie –w styczniu, koncentrując się na dojrzałości dzieci do nauki czytania i stopniu opanowanych już umiejętności czytania, oraz w czerwcu, skupiając się na efektach nauki czytania uzyskanych z zastosowaniem obu badanych metod. Dla ustalenia, czy badane problemy występują lub nie, relacje między zmiennymi zależnymi i niezależnymi oraz pośredniczącymi zostały wyrażone wskaźnikami. W analizie wskaźników społeczno-demograficznych uwzględniłam także dane dotyczące nauczycieli badanych dzieci (staż pracy, wykształcenie, awans zawodowy, stosowana metoda).W programie badań uzasadniłam dobór metod, technik i narzędzi badawczych, ktore przedstawiłam i opisałam. Rozdział piąty zakończyłam prezentacją proby badawczej i organizacji prowadzonych badań. Chcąc uzyskać dokładne dane liczbowe, nacisk położyłam na pogłębioną analizę statystyczną, która pozwoliła mi jednoznacznie określić, w której z tych stosowanych metod dzieci uzyskują lepsze efekty czytania i wyprowadzić wnioski pozwalające obiektywnie spojrzeć na wartości i mankamenty (mocne i słabe strony) obu metod. Wyniki badań przedstawiłam w dwóch rozdziałach – szóstym i siódmym. W rozdziale szóstym opisałam placówki, do których uczęszczały badane dzieci oraz warunki, w jakich kształtowały umiejętność czytania. Następnie przeprowadziłam charakterystykę i analizę próby badawczej, uwzględniając zmienne pośredniczące. W rozdziale tym przedstawiłam także przygotowanie nauczycieli do nauki czytania w wybranych do badań przedszkolach. W rozdziale siódmym zaprezentowałam wyniki badań dotyczące zmiennych zależnych. Dążąc do precyzyjnego określenia efektów edukacyjnych uzyskanych przez dzieci nauczane badanymi metodami, zastosowałam pakiet metod statystycznych, które opisałam w podrozdziale pierwszym. Zgromadzone dane wyjaśniły istotne zależności – zarówno ilościowe, jak i jakościowe – między zmiennymi zależnymi i niezależnymi oraz pośredniczącymi. Ze względu na obszerność prezentowanych analiz i dużą liczbę tabel większość z nich umieściłam w Aneksie. W rozdziale ósmym przedstawiłam wnioski z podjętych badań, z których wynika jednoznacznie, że bez względu na stosowaną metodę nauczania widoczny był przyrost umiejętności pomiędzy pomiarami (styczeń i czerwiec) wśród badanych dzieci sześcioletnich we wszystkich zmiennych zależnych. Rezultat ten wskazywał na prawidłowy rozwój dzieci i skuteczność kształtowania wśród sześciolatków gotowości do nauki w szkole. Prezentowane wyniki badań pokazały także, że metoda glottodydaktyki w koncepcji B. Rocławskiego jest skuteczniejsza i daje dużo lepsze efekty kształcenia umiejętności czytania dzieci przedszkolnych niż metoda analityczno-syntetyczna według E. i F. Przyłubskich. Publikacja zawiera także Zakończenie, Bibliografię, Spis wykresów i Spis tabel oraz Aneks, w którym zamieściłam fotografie przedszkoli objętych badaniami, narzędzia badawcze i tabele statystyczne dopełniające analizę rozdziałów empirycznych.
  • Item
    Kultura organizacyjna szkoły jako instytucji wychowawczej - raport z badań
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Borowska, Barbara
    Każda szkoła ma inną kulturę, na którą składają się różne elementy systemu kulturowego, takie jak zbiór wartości, tradycji, praw, obowiązków, wzorce zachowań i normy charakterystyczne dla danej instytucji. Wysoki poziom kultury organizacyjnej umożliwia realizację zajęć dydaktycznych i zadania edukacyjne. Przedstawiona w artykule wyniki są częścią przeprowadzonych szeroko zakrojonych badań dotyczących zaangażowania młodzieży w kulturę w różnych liceach województwa radomskiego w latach 2005-2008. Artykuł przedstawia wybór komentarzy uczniów pochodzących z trzech różnych środowisk, czyli z Radomia, małych miast (Lipsko, Iłża, Skaryszew) i ze wsi (Solec nad Wisłą, Sienno, Mariówka). Badanie prowadzono w 9 liceach, w którym wzięło udział 455 uczniów z 18 klas.
  • Item
    Le Fonctionnement de l'école maternelle en Pologne : réalité et enjeux
    (Éditions Le Bord de l'Eau, 2023) Borowska, Barbara; Domagała-Zyśk, Ewa; Martynowska, Kamila
  • Item
    Metodologiczne uwarunkowania badań porównawczych
    (ITE-PIB w Radomiu i APS w Warszawie, 2009) Borowska, Barbara
    Jednym z głównych założeń pedagogiki porównawczej jest badanie podobieństw i różnic zachodzących pomiędzy różnymi systemami wychowania oraz nauczania, jak również różnic i podobieństw w szkolnictwie i innych sytuacjach wychowawczo-oświatowych w wielu krajach. W artykule Autorka podejmuje zagadnienie równoważności badanych grup młodzieży na przykładzie prowadzonych badań w Polsce i we Francji. Zamieszcza także analizę struktury wykształcenia rodziców respondentów polskich i francuskich.