Browsing by Author "Żwanko, Lubow"

Now showing 1 - 3 of 3
  • Item
    Kościół katedralny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Charkowie (1887-1891) w świetle wybranych źródeł archiwalnych
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Żwanko, Lubow; Kucharzewska, Joanna
    W centrum współczesnego Charkowa znajduje się jeden z cenniejszych zabytków architektury sakralnej Ukrainy Lewobrzeżnej – kościół katedralny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, wybudowany w stylu neogotyckim w końcu XIX wieku. W artykule zaprezentowano dotychczasowy stan badań nad tym zabytkiem i przedstawiono nowe fakty związane z jego powstaniem. Przedstawiono też unikatowe źródła rękopiśmienne dotyczące początkowego etapu budowy kościoła, pochodzące z zasobu Archiwum Państwowego Obwodu Charkowskiego. Obrazują one proces legislacyjny związany z uzyskaniem pozwolenia na budowę kościoła rzymskokatolickiego, w tym uzyskanie zgody od arcybiskupa mohylewskiego Aleksandra Kazimierza Gintowt-Dziewałtowskiego. Zamieszczono również list wspólnoty katolickiej do architekta Bolesława Michałowskiego z prośbą o wykonanie projektu nowego kościoła oraz objęcie nadzorem jego budowy. Warto podkreślić, że kościół powstał ze składek wiernych, a architekt zrzekł się honorarium za swoją pracę, wnosząc tym samym wkład w budowę świątyni. Kościół stanął w miejscu wcześniejszego, skromnego budynku parafialnego przy ul. Małej Sumskiej, który w latach 80. XIX wieku był w złym stanie technicznym, a dodatkowo był za mały dla rozrastającej się wspólnoty katolickiej. Na czele komitetu budowy świątyni stanął ks. Piotr Kisarzewski, a istotną rolę w powstaniu kościoła odegrał adwokat Aleksander Kwiatkowski, lider charkowskich Polaków. Opublikowane w artykule źródła archiwalne mogą stać się przyczynkiem do dalszych badań, prowadzonych w ramach różnych dyscyplin naukowych.
  • Item
    Kościoły polskie na Ukrainie Lewobrzeżnej: Od założenia do zagrożenia w okresie toczącej się wojny (XIX-XXI wiek)
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Żwanko, Lubow
    W artykule podjęta została próba spojrzenia na dzieje polskich kościołów, które powstały na Ukrainie Lewobrzeżnej w XIX wieku, poprzez ich tragiczną historię w XX wieku i aktualne zagrożenie zniszczeniem przez rosyjskie ostrzały rakietowe podczas trwającej od 2022 roku wojny. W badaniu zaprezentowano krótkie szkice z historii każdego z 12 kościołów zbudowanych na terenie Ukrainy Lewobrzeżnej w guberniach: jekaterynosławskiej, połtawskiej, charkowskiej oraz czernihowskiej. Dzięki staraniom miejscowych Polaków zbudowano 12 kościołów w: Czernihowie, Nieżynie, Połtawie, Romnach, Krzemieńczuku, Jekaterynosławiu (Dnieprze), Kamieńskiem, Jenakijewem, Mariupolu, Bachmucie, Charkowie i Sumach. Umieszczone w niniejszej publikacji tabele pozwalają lepiej ukazać chronologię powstania polskich kościołów na tym obszarze oraz w syntetycznym wykładzie przedstawić ich dramatyczne losy. Warto wspomnieć, że świątynie będące pamiątkami architektury sakralnej, które zdobią centra ukraińskich miast, pomimo toczącej się wojny, są żywymi ośrodkami życia religijnego i kulturalnego. The article attempts to look at the history of Polish churches that were established in Left-Bank Ukraine in the 19th century, through their tragic history in the 20th century and the current threat of destruction by Russian rocket fire during the ongoing war started in 2022. The study presents brief sketches of the history of each of the 12 churches built on the territory of Left-Bank Ukraine in the Yekaterinoslav, Poltava, Kharkiv and Chernihiv governorates. Owing to the efforts of local Poles, 12 churches were built in this area, namely in: Chernihiv, Nizhyn, Poltava, Romny, Kremenchuk, Yekaterinoslav (Dnipro), Kamianske, Yenakiieve, Mariupol, Bakhmut, Kharkiv and Sumy. The tables included in this publication allow to better show the chronology of the establishment of Polish churches in the area and to present their dramatic fate in a synthetic form. It is worth mentioning that the temples, which are relics of sacred architecture that adorn the central parts of Ukrainian cities, remain vibrant centres of religious and cultural life despite the ongoing war.
  • Item
    Kościoły rzymskokatolickie na Ukrainie Lewobrzeżnej (XIX-XX wiek). Przegląd retrospektywny
    (Wydawnictwo KUL, 2020-06-30) Żwanko, Lubow
    W artykule dokonano krótkiej retrospektywy historii kościołów rzymskokatolickich na Ukrainie Lewobrzeżnej w XІХ-ХХ wieku, od budowy w czasach Imperium Rosyjskiego do losów w czasach radzieckich, i wspomniano o współczesnej sytuacji z kościołami już w niepodległej Ukrainie. Na początku zostały przeanalizowane czynniki, które spowodowały powstanie licznej Polonii na obszarach Ukrainy Lewobrzeżnej, czyli w guberniach: jekaterynosławskiej, połtawskiej, charkowskiej oraz czernihowskiej. Na tych terenach dzięki staraniom miejscowych Polaków zbudowano 12 kościołów w: Czernihowie, Nieżynie, Połtawie, Romnie, Krzemieńczuku, Jekaterynosławiu, Kamieńskim, Jenakijewie, Mariupolu, Bachmucie, Charkowie i Sumach. W podsumowaniu artykułu zaznaczono, że każdy kościół od momentu swojej konsekracji stał się centrum życia nie tylko społeczności polskiej, ale także miejscem spotkań katolików różnych narodowości. Podczas okupacji Ukrainy przez wojska bolszewickie kościoły zostały zamknięte, a część z nich zburzono. Tylko nieliczne świątynie przetrwały do naszych czasów. Dziś stanowią one ważne pamiątki architektury sakralnej, zdobiące centrum ukraińskich miast.