Gałązka, Małgorzata2022-02-112022-02-112020"Studia Prawnicze KUL", 2020, nr 2, s. 147-174http://hdl.handle.net/20.500.12153/2329Artykuł poddaje analizie znaczenie tzw. procesu lekarzy przed Amerykańskim Trybunałem Wojskowym nr 1 w Norymberdze z perspektywy prawa karnego. Przedmiotem tego procesu, zakończonego wyrokiem z 19 i 20 sierpnia 1947 r., była odpowiedzialność karna sprawców eksperymentów prowadzonych w hitlerowskich obozach koncentracyjnych. Przyjęta w wyroku ATW nr 1 kwalifikacja prawna uznała te praktyki za sposób popełnienia zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości. Znalazła ona kontynuację w prawie konfliktów zbrojnych, chociaż nie powiodły się próby szerszej kryminalizacji w prawie międzynarodowym badawczego wykorzystania człowieka. Proces norymberski ukazał zarazem nieadekwatność klasycznych instytucji wyłączających bezprawność czynu do eksperymentu badawczego, dając podstawy dla wykształcenia się szczególnych warunków dopuszczalności badań medycznych opartych na zasadzie prymatu człowieka nad interesami zbiorowymi.The article analyses the significance of the so-called “Medical Case” before the United States Military Tribunal I in Nuremberg from the perspective of criminal law. The object of this trial, which resulted with a judgment of 19th and 20th August 1947, was the criminal liability of perpetrators of experiments conducted in Nazi concentration camps. The legal qualification adopted in this judgment recognized these practices as a way of committing war crimes and crimes against humanity. It has found continuation in the law of armed conflicts, although attempts to criminalize in international law the research exploitation of a human at a more extensive scope failed. The Nuremberg trial also demonstrated the inadequacy of classical institutions, excluding the unlawfulness of an act to the research experiment. At the same time, it provided a basis for the development of specific conditions for the admissibility of medical research, grounded on the principle of primacy of the human being over collective interests.В статье анализируется значение так называемого «дела докторов» – суда над врачами в Нюрнбергском военном трибунале США (дело № 1) с точки зрения уголовного права. Предметом этого судебного разбирательства, закончившегося приговором от 19 и 20 августа 1947 г., была уголовна ответственность исполнителей экспериментов, проводимых в нацистских концентрационных лагерях. Юридическая квалификация, принятая в приговоре, вынесенном Нюрнбергским военным трибуналом США (дело № 1), признала такую практику способом совершения военных преступлений и преступлений против человечности. Это нашло продолжение в праве вооруженных конфликтов, хотя попытки широко криминализировать использование человека в исследованиях в международном праве потерпели неудачу. Нюрнбергский процесс также показал неадекватность классических институтов, исключающих противоправность действия исследовательского эксперимента, обеспечивая основу для возникновения особых условий допустимости медицинских исследований, основанных на принципе приоритета человека над коллективными интересами.plAttribution 4.0 Internationalhttp://creativecommons.org/licenses/by/4.0/eksperyment medycznyKodeks norymberskimiędzynarodowe prawo karnemedyczne prawo karnestan wyższej koniecznościhuman experimentationNuremberg Codeinternational criminal lawmedical criminal lawstate of necessityмедицинский экспериментНюрнбергский кодексмеждународное уголовное правомедицинское уголовное правосостояние не обходимосinfo:eu-repo/semantics/article10.31743/sp.5707