Dispersion of a work of art - Adam Marczyński, Tadeusz Kantor, Karol Broniatowski
Loading...
Date
2022-12-20
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Abstract
The article is an analysis of selected works of art of Polish artists of the 1970s: compositions by Adam Marczyński from the Variable series (the second half of the 1960s and 1970s), the Multipart action by Tadeusz Kantor (1970) and figures by Karol Broniatowski (from the Threat and Big Man series, 1976-1977), in which the title dispersion is understood as a consequence of the disintegration of the prototype by initiating a further journey of its already emancipated components. The material turn perspective was also referred to in the analysis: Bruno Latour's non-anthropocentric Actor-Network Theory (ANT), according to which it can be assumed that a work of art and its creator constitute a certain social network within which all “actors” function on equal terms in the community of “humans and non-humans”, as well as the anthropological theory of art by Alfred Gell, who proposed replacing the study of the object of art as a carrier of symbolic meanings with the study of a work of art as an object in a network of relations, trying to answer questions about the motives and contexts of action of social “makers” (artists) and their production of “indexes” (works of art). In the study, the act of the initial ordering of the system in a work of art and its subsequent disintegration – dispersion – is assessed from the perspective of the concept of entropy, derived from the field of physics, which is a measure of the degree of disorder in a given system – and its opposite, negentropy.
W artykule zostały przeanalizowane wybrane prace polskich artystów z lat 70. XX wieku: kompozycje z serii Zmiennych Adama Marczyńskiego (druga połowa lat 60. i 1970), akcja Multipart Tadeusza Kantora (1970) oraz figury Karola Broniatowskiego (z cyklu Zagrożenie oraz Big Man 1976-1977), w których tytułowe rozproszenie jest rozumiane jako następstwo dezintegracji pierwowzoru poprzez zainicjowanie dalszej wędrówki jego wyemancypowanych już części. Do rozważań została wykorzystana perspektywa material turn: nieantropocentryczna Teoria Aktora-Sieci (ANT) Brunona Latoura, zgodnie z którą można uznać, że dzieło wraz ze swoim twórcą budują szczególną społeczną sieć, w której wszyscy jej “aktanci” funkcjonują na równych prawach w zbiorowości “ludzi i nie-ludzi”, jak również antropologiczna teoria sztuki Alfreda Gella, który zaproponował zastąpienie badania przedmiotu sztuki jako nośnika symbolicznych znaczeń, badaniem dzieła jako przedmiotu w sieci relacji, starając się odpowiadać na pytania dotyczące motywów i kontekstów działania społecznych “sprawców” (artystów) i wytwarzania przez nich “indeksów” (dzieł sztuki). Akt początkowego porządkowania układu w dziele, a następnie jego dezintegracji – rozproszenia, został w tekście rozpatrzony także z perspektywy wywodzącego się z dziedziny fizyki pojęcia entropii będącej miarą stopnia nieuporządkowania danego układu – i przeciwnej do niej negentropii.
W artykule zostały przeanalizowane wybrane prace polskich artystów z lat 70. XX wieku: kompozycje z serii Zmiennych Adama Marczyńskiego (druga połowa lat 60. i 1970), akcja Multipart Tadeusza Kantora (1970) oraz figury Karola Broniatowskiego (z cyklu Zagrożenie oraz Big Man 1976-1977), w których tytułowe rozproszenie jest rozumiane jako następstwo dezintegracji pierwowzoru poprzez zainicjowanie dalszej wędrówki jego wyemancypowanych już części. Do rozważań została wykorzystana perspektywa material turn: nieantropocentryczna Teoria Aktora-Sieci (ANT) Brunona Latoura, zgodnie z którą można uznać, że dzieło wraz ze swoim twórcą budują szczególną społeczną sieć, w której wszyscy jej “aktanci” funkcjonują na równych prawach w zbiorowości “ludzi i nie-ludzi”, jak również antropologiczna teoria sztuki Alfreda Gella, który zaproponował zastąpienie badania przedmiotu sztuki jako nośnika symbolicznych znaczeń, badaniem dzieła jako przedmiotu w sieci relacji, starając się odpowiadać na pytania dotyczące motywów i kontekstów działania społecznych “sprawców” (artystów) i wytwarzania przez nich “indeksów” (dzieł sztuki). Akt początkowego porządkowania układu w dziele, a następnie jego dezintegracji – rozproszenia, został w tekście rozpatrzony także z perspektywy wywodzącego się z dziedziny fizyki pojęcia entropii będącej miarą stopnia nieuporządkowania danego układu – i przeciwnej do niej negentropii.
Description
Keywords
dispersion in art, rozproszenie w sztuce, entropy, entropia, material turn, zwrot materialny, the Actor-Network Theory, teoria Aktora-Sieci, Alfred Gell's Art and Agency, sztuka i sprawczość Alfreda Gella, Adam Marczyński, Tadeusz Kantor, Karol Broniatowski, Polish art of the 20th century, sztuka polska XX wieku
Citation
"Art Inquiry. Recherches sur les arts”, vol. 24 (2022), s. 119-138