„Ich schreibe für Leser.” Das Autor-Leser-Verhältnis in Peter Bichsels Kurzprosa und Publizistik
Loading...
Date
2018-09-24
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Das Thema der Dissertation ist das besondere Autor-Leser-Verhältnis aufzuzeigen, um das sich der prominente Deutschschweizer Schriftsteller, Peter Bichsel in seiner während der Jahrzehnte geschriebenen Kurzprosa und Publizistik bemühte. Der Fokus liegt in erster Linie auf der Erforschung der Autor-Leser-Beziehung, die über den literarischen Text zustande kommt. Im weiteren Kontext wird auch auf die Relation, die außerhalb des Textes stattfindet, kurz Bezug genommen. Die Regeln der Bichsel’schen Schriftstellerei wurden in Anlehnung an die ausgewählten literaturtheoretischen, psychologischen und philosophischen Fragen erklärt.
Den ersten Teil bildet das literarische Porträt von Bichsel als Leser, Schreiber und Erzähler, das aus den von ihm in seinen Kolumnen beschriebenen Passagen, den mit ihm durchgeführten Interviews und seinen Erinnerungen rekonstruiert wird. Der zweite Teil stützt sich auf die literarisch-programmatischen Voraussetzungen des Autors, dass die Literatur vor allem als Dialog aufzufassen ist und ihre Existenz in großem Maße auch vom Rezipienten abhängt. Der dritte Teil knüpft an eine der wichtigsten Fragen von Bichsels literarischem Programm an, die besagt, dass jedes menschliche Leben eine Geschichte ergebe, wenn man es erzählen könne und dass die literarischen Texte den Lesern als Muster dienen und bei dem Konstruieren von Erzählungen über ihr eigenes Leben helfen sollen. Der vierte Teil erklärt die Rolle, die Bichsel dem Schriftsteller von publizistischen Texten zuschreibt. In seiner Auffassung soll der Kontakt mit solchen Texten verursachen, dass der Leser ein Bedürfnis der kritischen Betrachtung der umgebenden Wirklichkeit, der Reflexion und der Fragehaltung verspürt.
Tematem pracy jest ukazanie szczególnej relacji zachodzącej między autorem a czytelnikiem, o wykształcenie której starał się w swojej twórczości prozatorskiej i publicystycznej współczesny pisarz niemieckojęzycznej Szwajcarii - Peter Bichsel. Stosunek autor-czytelnik rozpatrywany jest przede wszystkim przez perspektywę utworu literackiego, a także szerzej, poza jej ramami. Analizowane są również uwarunkowania tej relacji. Literacka twórczość Bichsla została wyjaśniona w oparciu o wybrane zagadnienia teoretyczno-literackie, psychologiczne i filozoficzne. Pierwszą część pracy stanowi literacki portret Bichsla jako czytelnika, pisarza i narratora skonstruowany w oparciu o wybrane felietony, wywiady z Autorem, jego refleksje oraz wspomnienia. Kolejna część skupia się na przyjętym w jego literackim programie założeniu o dialogicznym charakterze literatury oraz przekonaniu, że jej istnienie w dużej mierze zależy również od odbiorcy. Dalsza część nawiązuje do jednego z centralnych zagadnień tego programu, w którym Autor stwierdza między innymi, że każde ludzkie życie można ująć jako historię, jeśli człowiek potrafi to życie opowiedzieć i że to teksty literackie powinny być dla czytelników wzorcami opowiadań, które będą zachęcać i pomagać w konstruowaniu historii o własnym życiu. Ostatnia część wyjaśnia poglądy Bichsla na temat roli pisarza w tekstach publicystycznych oraz tłumaczy założenia Autora, według których kontakt czytelnika z tego typu literaturą powinien obudzić w nim potrzebę krytycznej obserwacji i refleksji na temat otaczającej go rzeczywistości oraz do zadawania pytań.
The subject of the dissertation is the revealing of a special relationship, which a modern Swiss-German writer Peter Bichsel tried to develop in his prose and journalistic texts between an author and a reader. This relationship is considered primarily through the perspective of a literary work, and also more broadly outside its framework. The determinants of this relationship are also analysed here. The Bichsel‘s literary output is clarified pursuant to the selection of theoretical-literary, psychological and philosophical issues. Peter Bichsel’s literary portrait as a reader, writer and narrator is presented in part one. It is reconstructed from fragments of selected feuilletons, interviews with Author, his reflections and recollections. Part two is focused on Bichsel’s literary programme thesis about dialogue-like nature of literature and a belief that the existence of literature is largely dependent on the reading public. Part three makes reference to one of the main issues in Bichsel’s literary programme. He states that every human life can be presented as a story if that life can be told about. He also claims that literary texts should be short story models for readers which will encourage and help construct their own life stories. The last part of the work describes the Bichsel’s views about the role of the writer who creates journalistic texts, and explains the Author’s assumptions, according to which the reader’s contact whit these texts should arouse in him the need for critical observation and reflection on the surrounded reality and to ask questions.
Tematem pracy jest ukazanie szczególnej relacji zachodzącej między autorem a czytelnikiem, o wykształcenie której starał się w swojej twórczości prozatorskiej i publicystycznej współczesny pisarz niemieckojęzycznej Szwajcarii - Peter Bichsel. Stosunek autor-czytelnik rozpatrywany jest przede wszystkim przez perspektywę utworu literackiego, a także szerzej, poza jej ramami. Analizowane są również uwarunkowania tej relacji. Literacka twórczość Bichsla została wyjaśniona w oparciu o wybrane zagadnienia teoretyczno-literackie, psychologiczne i filozoficzne. Pierwszą część pracy stanowi literacki portret Bichsla jako czytelnika, pisarza i narratora skonstruowany w oparciu o wybrane felietony, wywiady z Autorem, jego refleksje oraz wspomnienia. Kolejna część skupia się na przyjętym w jego literackim programie założeniu o dialogicznym charakterze literatury oraz przekonaniu, że jej istnienie w dużej mierze zależy również od odbiorcy. Dalsza część nawiązuje do jednego z centralnych zagadnień tego programu, w którym Autor stwierdza między innymi, że każde ludzkie życie można ująć jako historię, jeśli człowiek potrafi to życie opowiedzieć i że to teksty literackie powinny być dla czytelników wzorcami opowiadań, które będą zachęcać i pomagać w konstruowaniu historii o własnym życiu. Ostatnia część wyjaśnia poglądy Bichsla na temat roli pisarza w tekstach publicystycznych oraz tłumaczy założenia Autora, według których kontakt czytelnika z tego typu literaturą powinien obudzić w nim potrzebę krytycznej obserwacji i refleksji na temat otaczającej go rzeczywistości oraz do zadawania pytań.
The subject of the dissertation is the revealing of a special relationship, which a modern Swiss-German writer Peter Bichsel tried to develop in his prose and journalistic texts between an author and a reader. This relationship is considered primarily through the perspective of a literary work, and also more broadly outside its framework. The determinants of this relationship are also analysed here. The Bichsel‘s literary output is clarified pursuant to the selection of theoretical-literary, psychological and philosophical issues. Peter Bichsel’s literary portrait as a reader, writer and narrator is presented in part one. It is reconstructed from fragments of selected feuilletons, interviews with Author, his reflections and recollections. Part two is focused on Bichsel’s literary programme thesis about dialogue-like nature of literature and a belief that the existence of literature is largely dependent on the reading public. Part three makes reference to one of the main issues in Bichsel’s literary programme. He states that every human life can be presented as a story if that life can be told about. He also claims that literary texts should be short story models for readers which will encourage and help construct their own life stories. The last part of the work describes the Bichsel’s views about the role of the writer who creates journalistic texts, and explains the Author’s assumptions, according to which the reader’s contact whit these texts should arouse in him the need for critical observation and reflection on the surrounded reality and to ask questions.
Description
Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Filologii Germańskiej; promotor rozprawy doktorskiej: dr hab. Marzena Górecka, prof. KUL
Keywords
autor, czytelnik, komunikacja literacka, author, reader, literary communication, Leser, literarische Kommunikation