Wpływ tradyji łacińskiej na życie liturgiczne greckokatolickiej eparchii mukaczewskiej
Loading...
Date
2021-09-17
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Eparchia mukaczewska na Zakarpaciu jest greckokatolicką kościelną jednostką terytorialną, stanowiącą Kościół wschodni sui iuris. Pierwsze informacje o istnieniu wschodniego biskupa dla tego zróżnicowanego etnicznie terenu mamy w XV wieku. Nie mamy dowodów na świadome dystansowanie się wiernych diecezji Kościoła rzymskiego, jednak jedność z nim została potwierdzona podczas unii użhorodzkiej w 1646 roku, do której zawarcia doprowadził miejscowy władca świecki. Od tego czasu diecezja działa nieprzerwanie, choć w okresie komunizmu musiała funkcjonować w podziemiu. Celem niniejszej dysertacji jest przebadanie i usystematyzowanie wpływów liturgii i zwyczajów tradycji łacińskiej na życie liturgiczne w eparchii mukaczewskiej oraz przedstawienie tego procesu w perspektywie dziejów tej jednostki kościelnej. W tym celu przebadano rozmaite źródła, mogące zaświadczyć o procesie latynizacji na różnych etapach historii zakarpackiej Cerkwii. Niektóre z nich miały charakter dyrektyw wydanych przez władze kościelne, inne obrazowały spontanicznie zmiany wprowadzone przez duchownych i wiernych. Były to najpierw księgi liturgiczne: przede wszystkim jedna księga przygotowana specjalnie na użytek eparchii: typikon Mykyty, które, głównie za pośrednictwem zakonu bazylianów, były sprowadzone na teren Zakarpacia. Informacje o zwyczajach liturgicznych nieujętych w obowiązujących przepisach udało się uzyskać z wydawanych na terenie eparchii modlitewników dla wiernych, literatury wspomnieniowej, czasopism diecezjalnych, analizy zmian w zachowanych przykładach architektury liturgicznej, fotografii przedstawiających celebracje sprawowane w diecezji, a także z pielęgnowanych współcześnie na terenie Zakarpacia zwyczajów. Rozprawa składa się ze wstępu, czterech rozdziałów oraz zakończenia. Pierwszy rozdział poświęcono dziejom Zakarpacia: w świetle tego zarysu możliwa była analiza łacińskich wpływów we właściwym kontekście historycznym. Kolejne trzy rozdziały służyły przeanalizowaniu pod kątem latynizacji kolejnych fragmentów życia liturgicznego eparchii: sprawowaniu Eucharystii (rozdział drugi), pozostałych sakramentów (rozdział trzeci) i kalendarza liturgicznego (rozdział czwarty). W każdym rozdziale wykazano szereg łacińskich wpływów na liturgię sprawowaną przez zakarpackich unitów, pokazując kontekst wprowadzenia poszczególnych zmian i ich znaczenia dla tożsamości wiernych eparchii. W zakończeniu przedstawiono różnorodne znaczenie zmian dokonujących się pod wpływem Kościoła rzymskokatolickiego w różnych etapach życia eparchii.
The Eparchy of Mukachevo in Transcarpathia is a Greek Catholic church territorial unit constituting the Eastern Church siu iuris. The first information about the existence of an eastern bishop for this ethnically diverse area we have from the 15th century. We have no evidence of conscious distancing of the faithful of the diocese from the Roman Church, but unity with it was confirmed during the Union of Uzhhorod in 1646, which was concluded by the local secular ruler. Since then, the dioecese has benn operating continuously, although it had to function underground during the communist period. the aim of this dissertation is to examine and systematize the influence of the liturgy and customs of the Latin tradition on liturgical life of the Eparchy of Mukachevo and to present this procss in the perspective of the history of this church unit. For this purpose, various sources were examined that could testify a process of Latinization at various stages of the history of the Church in Transcarpathia. some of them were in the form of directives issued by the church authorities, others illustrated spontaneously changes introduced by the clergy and the faithful. At first, these were liturgical books: primarily, the only book prepared es. for the eparchy: Mykyta's Typicon, but also books published in Galicia, which, maiinly through the Basilian order, were brought to the territory of Transcarpathia. Information about the liturgical customs non included in the applicable regulations was obtained from the prayer books for the faithful published in the eparchy, memorial literature, eparchial magazines, analysis of changes in the preserved exeamples of liturgical architecture, photograhs depicting celebrations held in the eparchy, as well as from customs cultivated today in Transcarpathia. The dissertation consists of an introduction, four chapters and an ending. The first chapter is devoted ti the history of Transcarpathia: in the light of this outline, it was possible to analyze Latin influences in the proper historical context. The next three chapters analyzed the following fragments of the liturgical celebration of the Eucharist (chapter two), the remaining sacraments (chapter three) and the Liturgical calendar (chapter four). Each chapter has a series of Latin influences on theliturgy celebrated by Transcarpathian Uniates, showing the context of the introduction of individual changes and their significance for the identity of the eparchy faithful. The ending presents the various meanings of the changes under the influence of the Roman Catholic Church in various stages of the Eparchy's life.
The Eparchy of Mukachevo in Transcarpathia is a Greek Catholic church territorial unit constituting the Eastern Church siu iuris. The first information about the existence of an eastern bishop for this ethnically diverse area we have from the 15th century. We have no evidence of conscious distancing of the faithful of the diocese from the Roman Church, but unity with it was confirmed during the Union of Uzhhorod in 1646, which was concluded by the local secular ruler. Since then, the dioecese has benn operating continuously, although it had to function underground during the communist period. the aim of this dissertation is to examine and systematize the influence of the liturgy and customs of the Latin tradition on liturgical life of the Eparchy of Mukachevo and to present this procss in the perspective of the history of this church unit. For this purpose, various sources were examined that could testify a process of Latinization at various stages of the history of the Church in Transcarpathia. some of them were in the form of directives issued by the church authorities, others illustrated spontaneously changes introduced by the clergy and the faithful. At first, these were liturgical books: primarily, the only book prepared es. for the eparchy: Mykyta's Typicon, but also books published in Galicia, which, maiinly through the Basilian order, were brought to the territory of Transcarpathia. Information about the liturgical customs non included in the applicable regulations was obtained from the prayer books for the faithful published in the eparchy, memorial literature, eparchial magazines, analysis of changes in the preserved exeamples of liturgical architecture, photograhs depicting celebrations held in the eparchy, as well as from customs cultivated today in Transcarpathia. The dissertation consists of an introduction, four chapters and an ending. The first chapter is devoted ti the history of Transcarpathia: in the light of this outline, it was possible to analyze Latin influences in the proper historical context. The next three chapters analyzed the following fragments of the liturgical celebration of the Eucharist (chapter two), the remaining sacraments (chapter three) and the Liturgical calendar (chapter four). Each chapter has a series of Latin influences on theliturgy celebrated by Transcarpathian Uniates, showing the context of the introduction of individual changes and their significance for the identity of the eparchy faithful. The ending presents the various meanings of the changes under the influence of the Roman Catholic Church in various stages of the Eparchy's life.
Description
Wydział Teologii, Instytut Nauk Teologicznych; promotor rozprawy doktorskiej: ks dr hab. Waldemar Pałęcki, prof. KUL
Keywords
liturgia greckokatolicka, sakramenty, eucharystia, rok liturgiczny, eparchia mukaczewska, Greek Catholic Liturgy, sacraments, Eucharist, liturgical year, Eparchy of Mukachevo