Edukacja zawodowa i zatrudnianie osób niepełnosprawnych umysłowo w Polsce. Czy jest szansa na pomyślne przejście ze szkoły na rynek pracy?

Abstract
Osoba z niepełnosprawnością umysłową podobnie jak osoby sprawne podejmuje rozmaite życiowe przedsięwzięcia. Jedną z ważnych sfer funkcjonowania każdego z nas jest odnalezienie własnego miejsca w obszarze pracy zawodowej. Uzyskanie i utrzymanie zatrudnienia to jeden z kluczowych czynników rehabilitacji zawodowej i aktywizowania osób z niepełnosprawnością umysłową. Tymczasem osoby te doświadczają w tym zakresie wielu trudności. Ukończenie szkoły i zdobycie zawodu to dopiero początek trudnej zawodowej drogi. Z tego powodu we współczesnej, światowej literaturze poświęca się dużo uwagi zagadnieniu tranzycji, przejścia osób niepełnosprawnych umysłowo z systemu edukacji na rynek pracy (McDonnell, Hardman, 2010; Davies, Beamisch, 2009; Schwarz i in., 2006). Analizuje się w tym kontekście różne czynniki sprzyjające lub utrudniające ten proces, na przykład związane z funkcjonowaniem osoby niepełnosprawnej umysłowo, ze środowiskiem szkolnym, rynkiem pracy, możliwościami realnego uczestnictwa w życiu zawodowym, a także umiejętnościami, kompetencjami, zainteresowaniami. W polskich warunkach wspomniany proces tranzycji dokonuje się pomiędzy środowiskiem szkolnym – mającym ochronny charakter – a realiami niełatwego rynku pracy, zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych. Ważne jest zatem poznanie tych czynników, które sprzyjają pomyślnemu przejściu osób z niepełnosprawnością umysłową ze szkoły do aktywności zawodowej. Podejmując się głębszej refleksji nad tym zagadnieniem w odniesieniu do osób niepełnosprawnych umysłowo w Polsce, w niniejszym artykule postawiono pierwszy krok na drodze do osiągnięcia tego celu, tzn. dokonano przeglądu współczesnych badań dotyczących edukacji i zatrudnienia osób z niepełnosprawnością umysłową w Polsce. Artykuł ukazuje rzeczywistość edukacyjno-zawodową tych osób, warunkującą ich aktywność jako pracowników, a przez to wpływającą także na ich jakość życia, a zwłaszcza na poziom życiowej samodzielności i niezależności.
Description
Keywords
edukacja zawodowa, osoby niepełnosprawne umysłowo, rynek pracy, psychologia rehabilitacji
Citation
Dalej w tę samą stronę. Księga jubileuszowa dedykowana profesor Marii Braun-Gałkowskiej, red. I. Ulfik-Jaworska, A. Gała, Lublin 2012, s. 315-332
ISBN
978-83-7702-382-2