Na granicy optyczności i haptyczności widzenia. Dynamika w czasie i przestrzeni dzieł Adama Marczyńskiego
Loading...
Date
2018
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Wydawnictwo KUL
Abstract
Celem artykułu jest prezentacja wybranych dzieł Adama Marczyńskiego z okresu od końca lat 50. do lat 70. XX wieku, prowokujących odbiorcę do zdynamizowania ich oglądu. Ten aspekt wydaje się szczególnie interesujący z perspektywy badań nad optycznością i haptycznością widzenia. Marczyński przekraczał granice ściśle zdefiniowanych gatunków sztuki początkowo poprzez wykorzystanie gotowych fragmentów rzeczywistości, a następnie przez wprowadzenie ruchomych elementów do swoich dzieł w formie geometrycznych kasetonów o ruchomych klapkach, które w ten sposób nabrały cech trójwymiarowej rzeźby.
Spostrzeżenia dziewiętnastowiecznego rzeźbiarza Adolfa von Hildebranda, ukierunkowane przede wszystkim na pewne bardzo określone pojmowanie rzeźby, dotyczą dwoistości jej widzenia: nieruchomo, frontalnie, z dystansu jako całości, ale także dynamicznie, z bliska, poprzez „obmacywanie” wzrokiem poszczególnych detali. Te dwa zgoła odmienne sposoby patrzenia: optycznego i dotykowego, na które zwracano uwagę już w XVIII stuleciu, posłużą do rozważań nad dynamiką oglądu prac krakowskiego artysty.
The aim of the article is to present selected works by Adam Marczyński from the 1950s up to the 1970s, provoking the reader to stimulate their perception. This aspect seems to be especially interesting from the perspective of research on the relationship between optic and haptic seeing. Marczyński, a member of the Kraków Group of Artists (First, prewar as well as the Second Kraków Group), experimented with form from the very beginning. He trespassed from the defined genres of art, first by using fragments of reality and then by introducing movable elements to his compositions, such as: wooden cases with movable flaps. His works gained the characteristics of three-dimensional sculpture. The observations of the 19th century sculptor, Adolf von Hildebrand refer to the duality of sculpture perception: still, frontally, globally from a distance and dynamically, at close range, by “groping” with the eyes all of the details, one by one. These two, quite different ways of seeing: optic and haptic, were recognised not later than in the 18th century, will be a starting point to analyse the dynamics of perception in works by Adam Marczyński.
The aim of the article is to present selected works by Adam Marczyński from the 1950s up to the 1970s, provoking the reader to stimulate their perception. This aspect seems to be especially interesting from the perspective of research on the relationship between optic and haptic seeing. Marczyński, a member of the Kraków Group of Artists (First, prewar as well as the Second Kraków Group), experimented with form from the very beginning. He trespassed from the defined genres of art, first by using fragments of reality and then by introducing movable elements to his compositions, such as: wooden cases with movable flaps. His works gained the characteristics of three-dimensional sculpture. The observations of the 19th century sculptor, Adolf von Hildebrand refer to the duality of sculpture perception: still, frontally, globally from a distance and dynamically, at close range, by “groping” with the eyes all of the details, one by one. These two, quite different ways of seeing: optic and haptic, were recognised not later than in the 18th century, will be a starting point to analyse the dynamics of perception in works by Adam Marczyński.
Description
Keywords
Adam Marczyński, Adam Marczyński, haptyczność i optyczność widzenia, haptic and optic seeing, sztuka haptyczna, haptic art
Citation
Sztuka pograniczy, red. Lechosław Lameński, Elżbieta Błotnicka-Mazur, Marcin Pastwa, Lublin–Warszawa 2018, s. 499-513
ISBN
978-83-946646-3-3
978-83-8061-603-5
978-83-8061-603-5