„Skarbiec przemożny drogich pamiątek”. Zarys dziejów Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów w Krakowie

Loading...
Thumbnail Image
Date
2019
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo KUL
Abstract
W średniowieczu bracia kaznodzieje przechowywali archiwalia w skrzyniach, a rękopisy po zmarłych zakonnikach w bibliotekach klasztornych. Sformułowanie „archivio communi provinciae” („wspólne archiwum prowincji”) po raz pierwszy pojawiło się w aktach kapituły generalnej dominikanów w Wenecji w 1592 r. Kolejne kapituły polecały braciom bezpieczne przechowywanie przywilejów, bulli i akt procesów, spisywanie źródeł do historii prowincji oraz tworzenie inwentarzy dóbr, których duplikaty miały trafiać do centralnego archiwum prowincji. Ostateczne prawne ustanowienie archiwów prowincji miało miejsce na kapitule generalnej w Rzymie w 1756 r. Archiwum prowincji polskiej w XVIII w. przechowywano w bibliotece konwentu krakowskiego pw. św. Trójcy; w związku z planami beatyfikacji Męczenników Sandomierskich, generał zakonu polecił jego katalogowanie. W pierwszej połowie następnego stulecia mieściło się już w odrębnym pomieszczeniu, dzięki czemu przetrwało pożar klasztoru w 1850 r. W następnych dekadach archiwum ponownie znajdowało się w bibliotece; na przełomie XIX i XX w. opiekował się nim br. Kazimierz Jucewicz, a w drugiej dekadzie XX w. prac porządkowych podjął się o. Jacek Woroniecki OP. W 1926 r. ustanowiono urząd archiwariusza prowincji, który sprawowali kolejno ojcowie: Fabian Madura, Zygmunt Ogarek, Andrzej Gmurowski, Robert Świętochowski i Efrem Gliński. W 1937 r. archiwum zostało przeniesione do odrębnego magazynu. Na powojenne zorganizowanie Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów w obecnym kształcie duży wpływ miało ulokowanie w Krakowie licznych materiałów z likwidowanych klasztorów na Kresach południowo-wschodnich. Urząd archiwisty prowincji od 1946 r. pełnili ojcowie: Robert Świętochowski, Paweł Kielar, Zygmunt Bruno Mazur i Jan Andrzej Spież. Od 2009 r. archiwum kieruje o. Ireneusz Wysokiński OP.
In the Middle Ages, the brothers of the Order of Preachers held archival material in trunks and manuscripts of deceased monks in the conventual libraries. The term ‘archivum commune provinciae’ (‘a common provincial archive’) appears for the fi rst time in the records of the general chapter of the Dominicans in Venice in 1592. Subsequent chapters recommended storing privileges, bulls and trial fi les in a safe way, registering sources for the history of the province, and producing inventories of movables and immovables, whose duplicates were to be held in the central provincial archive. Finally, provincial archives were legally established at the general chapter in Rome in 1756. In the 18th century, the Archives of the Polish Province was held in the library of the Holy Trinity Priory in Krakow. Due to the beatifi cation plans for the Sandomierz martyrs, the Master of the Order gave instructions that this archives should be catalogued. In the fi rst half of the next century, it was held in a separate room, and thanks to that, the archives survived the fi re of the priory in 1850. In the following decades the archives was stored in the library again. At the turn of the 19th and 20th centuries, brother Kazimierz Jucewicz looked after the archives, and in the second decade of the 20th century, father Jacek Woroniecki was responsible for arranging and describing it. In 1926, the post of provincial archivist was established, and it was taken up by the following fathers, one after another: Fabian Madura, Zygmunt Ogarek, Andrzej Gmurowski, Robert Świętochowski and Efrem Gliński. In 1937, the archives was transferred to a separate storehouse. The fact that a large number of materials from the liquidated priories in the South-Eastern Borderlands were placed in Krakow contributed to establishing the Archives of the Polish Province of Dominicans in its present shape in 1947. After that year, the offi ce of the provincial archivist has been held by the following fathers: Robert Świętochowski, Paweł Kielar, Zygmunt Bruno Mazur and Jan Andrzej Spież. Since 2009, father Ireneusz Wysokiński has been in charge of the archives.
Description
Tłumaczenie streszczenia w języku angielskim Aneta Kiper.
Keywords
Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów, archiwum, Polska Prowincja Dominikanów w Krakowie;, dominikanie, Kraków, Archives of the Polish Province of Dominicans, archives, Polish Province of Dominicans, Dominican Priory in Krakow, Krakow
Citation
"Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne" 2019, T. 111, s. 281-329
ISBN