Vox Patrum, 2019, Vol. 71

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/870

Browse

Browsing Vox Patrum, 2019, Vol. 71 by Title

Now showing 1 - 20 of 30
  • Item
    Afrahat, Mowa XVI – O narodach, które zastąpiły naród (Demonstratio XVI: De Gentibus quae Loco Populi Suffectae Sunt, PSyr 1, 760-784)
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Uciecha, Andrzej
    Mowa O narodach, które zastąpiły naród jest szesnastym wykładem w całym dziele Afrahata. Mędrzec perski podejmuje temat Izraela i ludów pogańskich. Bóg odrzucił „naród wybrany” a jego miejsce zajęły narody pogańskie. Polemiczne przesłanie De Gentibus quae Loco Populi Suffectae Sunt podważało mniemanie, że Izrael może się uważać „za naród z narodów”. Lud izraelski został odrzucony, gdyż zlekceważył nieustanne upomnienia proroków. Bóg upodobał sobie w ludach „nowego przymierza”, które miały drażnić i inspirować Izraelitów. W planach Bożych powołanie pogan było wcześniejsze niż „narodu wybranego”.
  • Item
    Anathema in lateinischen Inschriften
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Ehmig, Ulrike; Zawadzki, Konrad
    Ukończone niedawno badania nad chrześcijańskimi epitafiami zawierającymi terminy adiuro lub coniuro zwracają uwagę na to, że owe epitafia – mające na celu chronić groby przed profanacją – grożą klątwą każdemu, kto ośmieliłby się naruszyć miejsce pochówku zmarłych. Używane w tym kontekście groźby i sankcje karne niejednokrotnie zapożyczano ze Starego lub Nowego Testamentu. Profanacje grobów podlegały między innymi anatemie skazującej profanatorów na karę wiecznego potępienia. Konrad F. Zawadzki, który w ostatnich latach intensywnie zajmował się użyciem terminu „anatema” w źródłach literackich, zwrócił uwagę na to, że sankcja anatemy we wczesnej literaturze chrześcijańskiej stosowana była przede wszystkim w kontekście sporów dogmatycznych z heretykami. Użycie terminu „anatema” w łacińskich inskrypcjach, które do tej pory nie było jeszcze nigdy przedmiotem badań naukowych, a które w niniejszym przedłożeniu poddane jest szczegółowej analizie, ukazuje, że kara anatemy – skierowana przeciwko profanatorom grobów – dotyczyć mogła w pierwszej linii nie odstępstw dogmatycznych, ale przewinień moralnych. Prezentowane i omawiane w artykule jedenaście inskrypcji łacińskich zawierających termin „anatema” oraz datowanych na czas między VI a VIII wiekiem jest wymownym dowodem na to, że sankcja anatemy – początkowo stosowana jedynie w kontekście dogmatycznym – z biegiem lat zaczęła obejmować nowe „przeklęte” obszary.
  • Item
    Beda Czcigodny o wczesnym chorale gregoriańskim w Anglii (Historia ecclesiastica IV 24)
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Budzanowska-Weglenda, Dominika Łucja
    Beda Czcigodny (Wielebny), uczony mnich anglosaski i Doktor Kościoła z przełomu VII/VIII wieku, w słynnym dziele Historia ecclesiastica (IV 24) napisał o bracie zakonnym, Cedmonie. Wcześniej, gdy Cedmon pracował jako opiekun zwierząt pociągowych, unikał on świeckich śpiewów. Bóg dał mu jednak dar śpiewania ku chwale Bożej. Przyjęty do klasztoru przez przeoryszę Hildę układał w ojczystym języku, pod wpływem natchnienia Boga-Stwórcy i pobierając nauki z zakresu teologii, pieśni pobożne związane z wydarzeniami biblijnymi i różnymi wątkami teologicznymi. Pobudzał w ten sposób ludzi do nawrócenia i umocnienia wiary. Żaden z naśladowców Cedmona nie dorównał mu talentem. Zapis Bedy może świadczyć nie tylko o silnym monastycyzmie w samych początkach anglosaskiego chrześcijaństwa, ale i o dbałości o śpiewy religijne, stanowiące prawdopodobnie początki chorału gregoriańskiego w Anglii.
  • Item
    Chrystus i Jego dzieło zbawcze w chrzcielnym nauczaniu Ildefonsa z Toledo
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Wygralak, Paweł
    W artykule zostało omówione nauczanie Ildefonsa z Toledo na temat osoby Jezusa Chrystusa i Jego zbawczego dzieła. Podstawą przedstawionego opracowania były dwa dzieła biskupa Toledo (Do cognitione baptismi i De itinere deserti), w których zawarł on pouczenia dotyczące sakramentu chrztu. W chrzcie świętym każdy człowiek dzięki męce i zmartwychwstaniu Chrystusa otrzymuje nowe życie. Może je człowiekowi ofiarować jedynie sam Bóg. Ildefons podkreśla więc prawdę o bóstwie Jezusa Chrystusa, omawia Jego zbawcze dzieło i wskazuje na nieustanną obecność Chrystusa w życiu wszystkich ochrzczonych. Jezus Chrystus obdarza ochrzczonych swoją uprzedzającą łaską, wspiera ich wszelkimi potrzebnymi darami, daje im przykład życia zgodnego z wolą Boga Ojca. Wszystko to czyni po to, aby doprowadzić ich do radości życia wiecznego. Ildefons z Toledo opiera swoje nauczanie na Piśmie Świętym, odwołując się przede wszystkim do tekstów Starego Testamentu i nauczania św. Pawła.
  • Item
    Die Regel der Übersetzung nach Hieronymus in der Theorie und Praxis
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Bachniak, Tatiana Miroslawa
    Hieronim ze Strydonu (347-419), jeden z czterech wielkich Ojcόw Kościoła Zachodniego przeszedł do historii jako tłumacz Biblii. Jego zainteresowanie Pismem Świętym, oczytanie w dziełach wczesnych pisarzy chrześcijańskich oraz znajomość języka greckiego i hebrajskiego sprawiły, że był uważany przez jemu wspόłczesnych za eksperta w dziedzinie egzegezy biblijnej. Dzięki korespondencji z papieżem Damazym zrodziła się idea rewizji wielu istniejących, rόżniących się od siebie przekładόw Ewangelii na podstawie tekstόw źrόdłowych. Wkrόtce jednak rozpoznano konieczność rozszerzenia prac rewizyjnych rόwnież na księgi Starego Testamentu, ktόre Hieronim postanowił tłumaczyć, opierając się na tekstach hebrajskich, a nie jak dotychczas na LXX. Innowacyjność tego przedsięwzięcia napotkała na krytykę i sprzeciw w wielu kręgach kościelnych. Obawiano się ogromnego wpływu, jaki Hieronim mόgł wywrzeć na kształt Biblii dzięki swojemu nowemu przekładowi opierającemu się na oryginalnych tekstach źrόdłowych i zachowującemu sens przekazywanej zbawczej treści, a nie zachowującemu jej dosłownego brzmienia, co byłoby rόwnoznaczne z detronizacją Septuaginty.
  • Item
    Elihu jako mędrzec w historii egzegezy Księgi Hioba na przykładzie anonimowego Commentarii in Job
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Jóźwiak, Magdalena
    Elihu jest pierwszym spośród antycznych komentatorów w historii egzegezy Księgi Hioba. W kwestii wystąpienia Elihu większa część egzegetów przyjmuje pogląd, iż jego mowy są późniejszym dodatkiem, wysuwając przy tym szereg argumentów (m.in. Elihu nie pojawia się w prologu ani w epilogu Księgi Hioba, język jego wystąpienia różni się od języka trzech przyjaciół Hioba, główny temat nauczania Elihu różni się od argumentów wysuwanych przez poprzedników w dyskusji). W niniejszym artykule omówiliśmy postać mędrca Elihu na przykładzie anonimowego Commentarii in Job. Temat został przedstawiony w trzech odsłonach. Po pierwsze, zaprezentowaliśmy pokrótce Commentarii in Job. Po drugie, nakreśliliśmy obraz Elihu, jaki wyłania się z anonimowego komentarza. W końcowym zaś i najważniejszym podpunkcie tego artykułu zreferowaliśmy na podstawie Commentarii in Job stosunek mędrca Elihu do Boga, do Hioba i trzech jego przyjaciół. Fragmenty z omawianego komentarza podajemy w tłumaczeniu własnym.
  • Item
    Geneza herezji i postawa wobec heretyków na podstawie "Konstytucji apostolskich"
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Kieling, Michał
    Źródłem podstawowym powyższego opracowania jest tekst Konstytucji apostolskich (Consitutiones Apostolorum). Przedmiotem naszej analizy jest przede wszystkim VI księga tego dzieła zatytułowana O schizmach i herezjach. Konstytucje apostolskie stanowią kompilację wcześniejszych tekstów, jak: Didaskalia, Didache, Traditio Apostolica. Celem opracowania jest przedstawienie poglądów na temat genezy herezji oraz postawy wobec heretyków. Dzieło to składa się z ośmiu ksiąg i posiada przede wszystkim charakter prawno-liturgiczny. Zawiera ono również wiele wskazówek o charakterze doktrynalnym i praktycznym, skierowanych do duchownych i świeckich. Konstytucje apostolskie powstały w Antiochii ok. 380 roku. W tym czasie miasto to posiadało charakter wielokulturowy i przeżywało wielki rozwój, będąc silnym ośrodkiem kultury hellenistycznej, chrześcijańskiej i judaistycznej. Powyższy artykuł został poprzedzony wprowadzeniem i składa się z trzech części. W pierwszej części przedstawiono genezę herezji w Starym Testamencie. W drugiej części ukazano początki herezji w chrześcijaństwie. W trzeciej części natomiast zaprezentowano praktyczne wskazówki dotyczące postawy i relacji chrześcijan wobec herezji i heretyków. Analiza tekstu prowadzi do konkluzji, że odrzucenie Prawa i proroków, nauczania apostolskiego oraz prawowiernej doktryny Kościoła prowadzi do herezji. Konstytucje apostolskie podkreślają szczególny autorytet św. Piotra jako biskupa Rzymu i nauczyciela wiary oraz apostolskość doktryny chrześcijańskiej.
  • Item
    Idea compassio fraterna w parenetycznej instrukcji Dhuody z Septymanii († ok. 843)
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Chudzikowska-Wołoszyn, Małgorzata
    Niniejszy artykuł podejmuje temat związany z proklamowaną przez karolińską uczoną, Dhuodę z Septymanii, ideą compassio fraterna, która odnosiła się do zdolności braterskiego współczucia i współcierpienia, rodziła także tak istotną dla chrześcijan duchową więź. Autorka przybliża definicję miłości braterskiej, którą Dhuoda rozważała na płaszczyźnie biologicznej i duchowej. Określiła ona także przynależne jej wartości moralne i płynące z niej wzajemne zobowiązania. W artykule przedstawione zostały źródła, którymi inspirowała się uczona karolińska kreśląc przed małoletnim synem swoje zwierciadłowe wyobrażenie modelowego chrześcijańskiego braterstwa. Podstawę analiz stanowi jedyne napisane przez markizę Septymanii dzieło – Liber manualis, czyli Podręcznik.
  • Item
    Itinararium Egerii na temat światła
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Czyżewski, Bogdan Stanisław
    Egeria, która odbyła swoją pielgrzymkę do Ziemi Świętej w latach 381-384, pozostawiła ważne świadectwo w postaci spisanych pamiętników. Jej Itinerarium to niezwykłe dzieło dla badaczy historii monastycyzmu, liturgii i obyczajów panujących w Ziemi Świętej w IV wieku. Dzięki tym opisom mamy możliwość zapoznania się z jerozolimską liturgią odprawianą w ciągu całego roku liturgicznego, z lokalizacją miejsc świętych, które odwiedziła ta niestrudzona pątniczka. W Pamiętnikach Egerii pojawiają się także informacje na temat światła, które wydobywa się ze świec, kandelabrów, lamp i pochodni. Odnosi się wręcz wrażenie, że w swoich opisach autorka pragnie zwrócić uwagę czytelnika na trzy ważne funkcje, jakie spełniało światło w świątyniach podczas liturgii. Zapalane w czasie nieszporów światło było modlitwą dziękczynienia składaną Bogu i posiadało swój wymiar duchowy. Światło towarzyszyło też pielgrzymom, zwłaszcza kiedy przemieszczali się z jednej świątyni do drugiej, w czasie oczekiwania na nabożeństwa oraz w celu rozwidnienia pomieszczeń, w których odbywała się liturgia. Pątniczka wskazuje również na światło, które ozdabiało wnętrze świątyń i nadawało im blasku oraz splendoru.
  • Item
    Karl Holl (1866-1926) – luterański badacz źródeł patrystycznych
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Widok, Norbert
    Treść niniejszego artykułu została poświęcona badaczowi starożytności chrześcijańskiej, jakim był żyjący na przełomie XIX i XX wieku Karl Holl (1866-1926). Urodzony w rodzinie protestanckiej znacznie angażował się w pogłębienie i rozwój protestantyzmu w Niemczech zarówno aktywnością społeczno-religijną, jak i twórczością pisarską. Obok tego pasma działalności w jego życiu okazał się on ponadto wybitnym historykiem, publikując także przyczynki naukowe odnoszące się do starożytności chrześcijańskiej. Spośród nich na szczególną wzmiankę zasługują wydania krytyczne obejmujące pisma Epifaniusza. Śmiało zaprezentował bowiem swój punkt widzenia w kwestii autorstwa utworów ukazujących Epifaniusza jako ikonoklastę, a będących przez wieki przypisywane innym autorom. Mimo szerokiej dyskusji trwającej kilka dziesięcioleci w XX wieku linia badawcza nakreślona przez K. Holla pozostała niezmieniona. Kunszt badawczy i solidność w prowadzeniu analiz filologicznych i historycznych tego uczonego zasługują zatem na przypomnienie.
  • Item
    Le tappe della vita spirituale: Giuseppe Ḥazzāyā e l’eredità ascetica greca
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Havrylyk, Ihnatia
    Dla Asyryjskiego Kościoła Wschodu V wiek stał się okresem przełomowym, który nieco zmienił wizerunek duchowo-teologiczny tego Kościoła. Chodzi o tłumaczenie z języka greckiego na syryjski tekstów filozoficznych i dzieł Ojców greckich. Elementy duchowości greckiej stopniowo przenikały w syryjskie środowisko monastyczne, zostawiając na nim swój odcisk. W artykule w sposób panoramiczny przedstawiono wpływ greckiej tradycji ascetycznej na duchowość syryjską na przykładzie doktryny autora duchowego z VIII wieku Józefa Ḥazzāyā uznawanego za systematyzatora całego syryjskiego doświadczenia duchowo-mistycznego. Doktryna Ḥazzāyā kształtowała się, niewątpliwie, na gruncie jego własnej tradycji syryjskiej, a również pod wpływem wielkich autorytetów duchowych innych tradycji: Ewagriusza z Pontu, Makarego Egipskiego, Jana z Apamei. Od nich Józef zapożyczył pojęcia kluczowe swojej doktryny, po raz pierwszy wprowadzając tak zwaną trzystopniową syntezę życia duchowego zawierającą rozpatrywane w artykule różne elementy.
  • Item
    Manoscritti inclassificabili della Vita S. Pauli Monachi Thebaei di San Girolamo
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Degórski, Bazyli
    Artykuł omawia te kodeksy Hieronimowej Vita S. Pauli Monachi Thebaei, które nie można jeszcze zaliczyć do żadnej z rodzin rękopiśmiennej tradycji tegoż dzieła. Już John Frank Cherf, O.S.B. uznał następujące kodeksy za niezdolne do zaliczenia do jakiejkolwiek rodziny rękopiśmiennego przekazu Hieronimowej Vita: Bernensis Lat. 111, Bruxellensis 64, Cameracensis 864 (767), Dresdensis A 62 cod. D, Laurentianus pl. 19, cod. 16, Matritensis 10007, Parisinus Lat. 3784, Parisinus Lat. 5314, Parisinus Lat. 5385, Parisinus Lat. 9741, Vaticanus Lat. 5411, Vaticanus Lat. 7014, Vaticanus Barberinianus Lat. 586, Basilicanus A. 2, Vindobonensis Lat. 420 oraz Vindobonensis S. Mariae ad Scotos 409 (324). W niniejszym studium zaś dołączyliśmy do tychże rękopisów następujące kodeksy, których Cherf nie przebadał: Iagellonicus Cracoviensis 2265 AA XII 9, Casanatensis Codex 718 (B.I.3), Lateranensis Codex A. 79, Farfensis 5 (270), Sessorianus 5 (XXIX), Vallicellanus Tomus III, Vaticanus Latinus 600, Vaticanus Lat. 5257, Vaticanus Lat. 9309, Vaticanus Lat. 13393, Vaticanus Barberinianus Lat. 469, Vaticanus Urbinas Lat. 396, Basilicanus A. 4.
  • Item
    Medical metaphors in Augustine’ s letters
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Marciniak, Bernard Jarosław
    Augustin in his correspondence many times uses the metaphor based on medicine and hygiene – deeply rooted in biblical, patristic and philosophical tradition of his times. Directly or indirectly he refers mainly to two ideas: Christ as Medical Doctor and St. Paul’s doctrine of the Church as the Body of Christ. Christians are members of the Church. Their personal sins, spiritual flaws, foreign doctrines and heresies they are attracted to, schisms they join such as Judaism, Priscilianism, Manicheism, Donatism, paganism, pride and discord among communities are all presented metaphorically as illnesses. Augustine uses the images of blindness, cancer, gangrene, madness, lethargy, dementia and injury. The Author as the Shepherd of the Church offers various devices and ways to fight the vices, using medical terms in a didactic context. In this way, medicine becomes the representation of the Church’s discipline, ethics and spirituality.
  • Item
    Między Rzymem a opozycją antychalcedońską. Zasadnicze kierunki polityki religijnej cesarza Leona I (457-474)
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Sadurska, Katarzyna
    Z jednej strony stosunki z Rzymem i opozycją anty-chalcedońską, a z drugiej stosunki z patriarchą Konstantynopola i troska o prawowierność poddanych to cztery podstawowe kierunki polityki religijnej cesarza Leona I. Bilans jego panowania w tym zakresie wydaje się być pozytywny. Cesarz zdołał utrzymać dobre stosunki z papieżem Leonem I Wielkim i z jego następcami, mimo że niekiedy musiał iść na kompromis z przeciwnikami decyzji, które zostały przyjęte w roku 451 przez Sobór Chalcedoński. Z kolei papież, mimo że dwudziesty ósmy kanon tegoż soboru przyznał mu w hierarchii patriarchów tylko prymat honoru, był w stanie współpracować z Konstantynopolem w celu zachowania jedności Kościoła. W ten sposób cesarz Leon I i papież Leon I udowodnili nie tylko wysoką kulturę osobistą, ale przede wszystkim dalekowzroczność swej polityki religijnej. Z kolei ważnym momentem w stosunkach cesarza z patriarchą Konstantynopola była koronacja cesarska Leona, w której patriarcha odegrał bardzo ważną rolę. Cesarz poświęcał również wiele uwagi życiu duchowemu swych poddanych, o czym świadczy m.in. sprowadzenie relikwii Matki Bożej do stolicy i propagowanie jej kultu, co z punktu widzenia postanowień Soboru Chalcedońskiego było niezwykle ważne. Działania te stawiają w dobrym świetle nie tylko Leona I, lecz także politykę religijną dworu cesarskiego i patriarchatu Konstantynopola za jego panowania. Napięcia religijne i polityczne powstały dopiero kilka lat po śmierci cesarza, a ich wyrazem była tzw. schizma akacjańska (484-519).
  • Item
    Obraz heretyków w "Moralia in Iob" Grzegorza Wielkiego
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Szram, Mariusz
    Jednym z głównych wątków tematycznych Moraliów, czyli komentarza Grzegorza Wielkiego do Księgi Hioba, jest interpretacja trzech przyjaciół Hioba jako heretyków. Niniejszy artykuł przedstawia obraz środowiska heretyków wyłaniający się z dzieła Grzegorza. Nie ma on charakteru prezentacji historycznej. Jest to silnie zretoryzowana krytyczna ocena zjawiska herezji, wzbogacona o analizy i zalecenia o charakterze moralno-duchowym. Problematykę herezji Grzegorz poruszał przede wszystkim z pobudek apologetycznych mających na celu obronę ortodoksyjnej wiary. Obraz heretyka został w tym celu silnie zretoryzowany. Częste stosowanie inwektywy szło w parze z dużym stopniem ogólności w przedstawianiu osobowości i sposobu działania heretyków. Grzegorz bardzo rzadko odwoływał się do konkretnych postaci heretyków i zazwyczaj były to osoby z epoki minionej, głównie wielcy błędnowiercy IV i V wieku, jak Ariusz czy Eutyches. Charakterystyka heretyków jako ludzi odznaczających się głównie trzema wadami (pychą, obłudą i głupotą) przybiera w Moraliach formę toposu, czyli motywu literackiego pojawiającego się w większości wczesnochrześcijańskich tekstów antyheretyckich. Najbardziej oryginalnym elementem w sposobie prezentacji heretyków przez Grzegorza było powiązanie z ich cechami osobowościowymi większości wypowiedzi pojawiających się w księdze Hioba. Tylko niektóre z tych alegorii znajdują swoje paralele w przypisywanym uczniowi Hieronima, Filipowi Prezbiterowi, komentarzu do księgi Hioba, który najprawdopodobniej był znany papieżowi. Grzegorz zetknął się z pewnością w swojej posłudze z pozostałościami takich wcześniejszych herezji, jak arianizm czy donatyzm, co mogło go skłaniać do szerszej refleksji na temat dzialalności heretyków. Budzi jednak zastanowienie, dlaczego w epoce późnego antyku chrześcijańskiego, gdy minął czas powstawania wielkich ruchów heretyckich, właśnie krytyka fenomenu herezji stała się głównym przedmiotem duchowej egzegezy Księgi Hioba.
  • Item
    Od jednej Ewangelii Chrystusa do czterech Ewangelii Kościoła
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Królikowski, Janusz
    Pośród wielu zagadnień, które musiał podjąć pierwotny Kościół w swojej misji, było także przyjęcie jednoznacznie określonego korpusu pism, a zwłaszcza Ewangelii, aby móc na tym fundamencie kształtować swoje życie i swoją doktrynę. Problem komplikował się z tego powodu, że jedna Ewangelia głoszona przez Chrystusa bardzo szybko stała się źródłem wielu pism, które pretendowały do stania się jej autentycznym świadectwem. Pojawiło się wiele Ewangelii. Kwestia dokonania odpowiedniego wyboru stała się przedmiotem poczynań i sporów, w których uczestniczyli Marcjon, Justyn, Tacjan, a w końcu Ireneusz z Lyonu. Ten ostatni w najwyższym stopniu przyczynił się do skodyfikowania zbioru czterech Ewangelii: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana (jednej Ewangelii w czterech formach) jako normy życia kościelnego. Artykuł zawiera próbę odtworzenia tego procesu, który dokonał się w II wieku.
  • Item
    Prawda o Bogu Stwórcy, stworzeniu i jego odnowie według Wyznań św. Augustyna
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Zarzycki, Stanisław
    Artykuł podejmuje temat stworzenia, który obok filozoficznego zagadnienia szukania prawdy i teologiczno-duchowej confessio stanowi jedno z głównych zagadnień Wyznań Augustyna. Najpierw wskazuje na ważność tego zagadnienia w tym dziele i poszukuje sposobu powiązania go z dwoma odmiennymi tematycznie częściami Wyznań: autobiograficzną i egzegetyczną. Dalej ukazuje Augustyna „krętą drogę” poszukiwania prawdy o Stwórcy i stworzeniu wiodącą przez czas błędów młodości i okres zagubienia się w sekcie manichejczyków (materializm, dualizm metafizyczny). Objaśnia zrodzone u Augustyna pod wpływem neoplatonizmu doświadczenie „powrotu do samego siebie” i uzyskanie światła prawdy o Stwórcy oraz stworzeniu, a potem, pod wpływem lektury Słowa Bożego, uzyskanie łaski nawrócenia jako daru „nowego stworzenia”. W ostatniej części artykułu przybliżono, na podstawie ostatnich ksiąg Wyznań, teologię i duchowość „nowego stworzenia”, objaśniając je w sensie dosłownym i alegorycznym.
  • Item
    Raban Maur, Poezje (wybór)
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Gacia, Tadeusz
    Autor przedstawia 16 utworów poetyckich Rabana Maura, poety epoki karolińskiej. Znajdują się wśród nich wiersze dotyczące inskrypcji w kościołach (zwłaszcza na temat krzyża i relikwii świętych), epitafium i hymny liturgiczne. Ich przekład na język polski stanowi integralną część opracowania. Przekład jest poprzedzony wstępem, a towarzyszą mu krótkie objaśnienia.
  • Item
    Rozum jako naturalna droga do wiary – zapomniana koncepcja Teodoreta z Cyru
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Dobosz, Wojciech Piotr
    Artykuł skupia się na mało znanym w środowisku polskim syryjskim Ojcu Kościoła Teodorecie z Cyru, który w swoim dziele Leczenie chorób hellenizmu stworzył oryginalną metodę apologetyczną. Polegała ona na przedstawieniu rozumu, racjonalnego myślenia jako naturalnej drogi do wiary, by w ten sposób przekonać do chrześcijaństwa wykształconych przedstawicieli kultury greckiej. Posiadając zarówno klasyczne greckie wykształcenie, jak i doświadczenie życia mniszego w syryjskiej formie ascezy, potrafił połączyć obie te rzeczywistości, wskazując na chrześcijaństwo jako prawdziwą filozofię (pełnię poznania) oraz na mnicha jako ideał filozofa. Główną metodą Teodoreta jest uzasadnienie racjonalności chrześcijaństwa polegające na stworzeniu kryteriów rozumności nauki zgodnie z myślą i poglądami uznanych w kulturze greckiej autorytetów. Metoda ta mogłaby stać się podstawą pod wspólne dla wszystkich chrześcijan działanie, by współczesny racjonalny świat ponownie otworzył się na pełnię prawdy bytu – Jezusa Chrystusa.
  • Item
    Rozwój wspólnot domowego Kościoła w Ewangelii Marka w świetle "Tractatus in Marci Evangelium" Hieronima ze Strydonu
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Mateja, Leszek
    Artykuł ukazuje proces powstawania struktury eklezjalnej w Ewangelii według św. Marka, począwszy od powstania pierwszej wspólnoty domowego Kościoła w oparciu o οἰκία Szymona i Andrzeja (por. Mk 1,29) do momentu spotkania w czasie pierwszego cudu rozmnożenia chlebów i ryb (por. Mk 6,34-44), podobnych wspólnot powstałych na terenie Galilei. Inspiracją do takiej interpretacji tej części Ewangelii według św. Marka był dla nas pierwszy zachowany komentarz do tejże Ewangelii autorstwa Hieronima ze Strydonu. Autor, komentując uzdrowienie niewidomego z Betsaidy (por. Mk 8,22-26), ukazał „dom” jako symbol Kościoła i przedstawił metodę interpretacji Pisma, dzięki której można tak odczytać przesłanie Ewangelii Marka.