Studia z Prawa Wyznaniowego, 2014, T. 17

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/7470

Browse

Browsing Studia z Prawa Wyznaniowego, 2014, T. 17 by Issue Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 20 of 22
  • Item
    Prawo Kościoła katolickiego do zakładania i prowadzenia szkół
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Więcek, Katarzyna
    W artykule przedstawione zostały podstawowe motywy podejmowania przez Kościół Katolicki działalności oświatowej. Nawiązując do wielowiekowej tradycji podmioty kościelne również w dobie obecnej zajmują się prowadzeniem placówek edukacyjnych, wśród których na szczególną uwagę zasługują szkoły. Korzystając z gwarantowanej przez prawodawstwo państw demokratycznych wolności religijnej, Kościół wspiera rodziców w wychowywaniu dzieci zgodnie z ich przekonaniami religijnymi. Szczególną formą tej pomocy jest prowadzenie szkół, w których proces wychowawczy opiera się na wartościach chrześcijańskich. Szkoły katolickie podlegają podwójnemu reżimowi prawnemu. Ich zakładanie i podstawowe zasady funkcjonowania określa zarówno prawodawstwo oraz nauczanie Kościoła, jak również przepisy prawa krajowego. W polskim systemie oświaty odnośnie do szkół prowadzonych przez kościelne osoby prawne, co do zasady, mają zastosowanie przepisy dotyczące szkół prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne, inne niż jednostki samorządu terytorialnego. Podmioty kościelne posiadające osobowość cywilnoprawną mogą, zgodnie z prawem polskim, zakładać szkoły publiczne, niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych oraz niepubliczne. Ważne jest, aby podejmując starania, mające na celu realizację wymagań, wynikających z przepisów państwowych, nie zapominano równie gorliwie troszczyć się o zachowanie katolickiej tożsamości, która stanowi o specyfice tych szkół. The article presented were the basic reasons for the Catholic Church's educational activities. Referring to the centuries-old tradition Church bodies also now are pursuing educational establishments, among which deserve special attention of school With guaranteed by the legislation of the democratic States of religious freedom, the Church supports parents in the upbringing of children in accordance with their religious beliefs. A special form of this aid to schools, in which tutorial is based on Christian values. Catholic schools are subject to the dual legal regime. The establishment and the basic principles of their operation specifies both the legislation and the teaching of the Church, as well as the provisions of national law. In the Polish education system with regard to the schools run by the Church legal entities as a general rule, apply the provisions relating to schools run by individuals and legal persons, other than the units of local government. Church entities which are legal persons may, in accordance with Polish law, established public schools, non-public to power public schools and non-public. It is important that in its efforts aimed at the implementation of the requirements arising from government legislation not to forget as earnestly care about preserving Catholic identity that provides for the specific characteristics of these schools.
  • Item
    Sesja naukowa pt. Klauzula sumienia, Warszawa, 20 lutego 2014 r.
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Czelny, Michał
    Sprawozdanie z konferencji naukowej pt. "Klauzula sumienia', Warszawa, 20 lutego 2014 r.
  • Item
    Dyskryminacja katechetów zakonnych w prawie oświatowym okresu gomułkowskiego
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Wiśniewska, Joanna
    Dyskryminacja katechetów przynależących do żeńskich i męskich zgromadzeń zakonnych - obecna co prawda w praktyce administracyjnej władz oświatowych już w pierwszej powojennej dekadzie - swoistego usankcjonowania przepisami prawa oświatowego doczekała się dopiero w okresie gomułkowskim. W katechetów zakonnych - których pracę wśród dzieci i młodzieży, komuniści traktowali jako poważną przeszkodę na drodze laicyzacji systemu oświaty i wychowania - wymierzone zostały przede wszystkim dwa akty normatywne ministerstwa oświaty: zarządzenie z dn. 4 sierpnia 1958 r. w sprawie nauczycieli religii, które pozbawiło osoby zakonne możliwości pracy katechetycznej na terenie szkoły oraz zarządzenie z dn. 19 sierpnia 1961 r. w sprawie prowadzenia punktów katechetycznych, stanowiące z kolei podstawę do odsunięcia zgromadzeń zakonnych od pozaszkolnego nauczania religii. Celowe działania o charakterze dyskryminującym, choć pozbawiły osoby zakonne prawa nauki religii w szkole, nie zdołały jednak całkowicie wyeliminować sióstr zakonnych i zakonników z katechizacji, prowadzonej - z punktu widzenia przepisów prawa oświatowego - nielegalnie w punktach katechetycznych. Although the discrimination catechists belonging to male and female religious congregations had been presenting in administrative practice of the educational authorities in the first postwar decade, it was legitimized by the law of the educational during the reign of Wladyslaw Gomulka. The religious catechists (whose work with children and adolescents was treated by the Communists as a serious obstacle to the laicization of the school system and education) have been directed above all two legislative acts issued by the Ministry of Education: a) the ordinance dated August 4, 1958 concerning the teachers of religion - it deprived the religious possibility of working catchetic work in the school; b) and the ordinance dated August 19, 1961 concerning the conducting catechetic centers - it has become the legal basis for retraction religious congregations from extracurricular teaching of religion. Though intentionally discriminatory action deprived the consecrated persons rights of teaching religious in school, however were unable to completely eliminate nuns and monks from catechesis, which - from the point of view of educational law - was conducted illegally in catechetical centers.
  • Item
  • Item
    Sympozjum naukowe pt. Prawo małżeńskie Kościołów chrześcijańskich w Polsce w kontekście wyznaniowej formy małżeństwa cywilnego, Warszawa, 26 marca 2014 r.
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Ordon, Marta
    Sprawozdanie z Sympozjum naukowego pt. "Prawo małżeńskie Kościołów chrześcijańskich w Polsce w kontekście wyznaniowej formy małżeństwa cywilnego", Warszawa, 26 marca 2014 r.
  • Item
    Modification of the legal basis of the activity of religious orders in Poland introduced by the communist authorities in 1949
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Ordon, Marta
    This study casts light on the circumstances and effects of changes to the legal acts defining the legal framework of the activities of religious orders in post-war Poland. Until 1949, religious orders had not been covered by the regulations on the creation and legalization of secular associations. Pursuant to the decree of 5 August 1949, however, they were obligated to comply with the provisions of the Law on Associations. Failure to apply for the registration resulted in the dissolution of the order and the forfeiture of its assets by the state. Still, despite the submission of the applications as provided by law, the authorities refused to registered orders and did not maintain an official register of such entities, either. In point of fact, the communist regime only intended to develop such a legal context in which the law might be used as a tool of repression against religious orders. The actual aim of the 1949 amendment was not the intent to clarify the legal status of religious orders, which remained uncertain in the aftermath of the Resolution of the Provisional Government of National Unity of 12 September 1945 invalidating the 1925 Concordat. The authorities only intended to establish a strict state control over religious organizations and, by extension, gradually reduce their activity until their complete disappearance from public life. The content relies primarily on the analysis of the legislation and archival material gathered in the state and ecclesiastical archives in Poland. Artykuł pokazuje okoliczności i skutki zmiany aktów prawnych, określających prawne ramy działalności zakonów w Polsce po II wojnie światowej. Do roku 1949 zakony nie podlegały przepisom dotyczącym tworzenia i legalizacji zrzeszeń świeckich. Na podstawie dekretu z dnia 5 sierpnia 1949 r. zostały zobowiązane do podporządkowania się przepisom Prawa o stowarzyszeniach. Brak wniosku o rejestrację skutkować miał rozwiązaniem zgromadzenia zakonnego i przejęciem jego majątku na rzecz państwa. Pomimo złożenia przewidzianych prawem wniosków, władze nie dokonały rejestracji zakonów, nie prowadziły również formalnego rejestru tych podmiotów. W rzeczywistości bowiem władzom zależało jedynie na ukształtowaniu takiego stanu prawnego, który można byłoby wykorzystać jako narzędzie represji wobec zakonów. Jak pokazują materiały archiwalne, prawdziwym celem nowelizacji z 1949 r. nie było dążenie do uregulowania stanu prawnego zakonów, który w tamtym okresie pozostawał niepewny ze względu na uchwałę Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z dnia 12 września 1945 r. deklarującą nieobowiązywanie Konkordatu z 1925 r. Władzom zależało jedynie na objęciu zakonów skrupulatnym nadzorem państwowym, a w konsekwencji stopniowe ograniczanie ich działalności, aż do zupełnego usunięcia z życia społecznego. Tekst oparty został przede wszystkim na analizie aktów prawnych oraz na materiałach archiwalnych zgromadzonych w polskich archiwach państwowych i kościelnych.
  • Item
    Stosunki między państwem a związkami wyznaniowymi w niepodległej Ukrainie (1991-2013)
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Strutyński, Maciej
    Celem artykułu jest przedstawienie relacji między państwem a związkami wyznaniowymi na Ukrainie. Uzyskanie niepodległości przez Ukrainę w 1991 roku spowodowało konieczność uregulowania kwestii wyznaniowych zgodnie z demokratycznymi standardami. Uchwalono Ustawę o gwarancjach wyznania i organizacjach religijnych oraz nową konstytucję, która zawiera podstawowe zasady relacji państwa do religii. Kwestie relacji związków wyznaniowych z państwem są analizowane przez ukraińskie kościoły oraz organizacje pozarządowe takie jak: Religijno-informacyjna służba Ukrainy, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Centrum Razumkowa oraz Instytut Wolności Religijnej. W dość powszechnej ocenie relacje między państwem a związkami wyznaniowymi kształtowały się prawidłowo do 2010 roku. Objęcie władzy przez prezydenta Wiktora Janukowycza oznaczało zdecydowaną zmianę polityki wyznaniowej państwa. Dokonano zmian w administracji wyznaniowej oraz zdecydowano się na nowelizację ustawy O wolności wyznania i organizacjach religijnych. Związki wyznaniowe uznały te zmiany za próbę odebrania im niezależności. The paper presents the relationship between the state and religious associations in Ukraine. After Ukraine gained independence in year 1991 it was required that the matters concerning religious confessions be regulated according to democratic standards. Among the legislations were the Bill on freedom of confession and religious organisations and the new constitution which defines the basic rules of state-religion relations. The relationship between the religious associations and state are analized by Ukrainian churches and non-governmental organisations such as Ukrainian Helsinki Human Rights Union, Razumkow Center and the Institute for Freedom of Religion. It is commonly agreed that until 2010 the relationship between the state and religious organisations were correct. However, the religious policy of state changed after Wiktor Janukowycz had become the president. The administrative organs for confessions were altered and the Bill on freedom of confession and religious organisations was amended. The religious associations saw these changes as an attempt to deprive them of their independence.
  • Item
    Prawo do nauki a prawo rodziców do zapewnienia wychowania i nauczania zgodnie z ich przekonaniami w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Falski, Jacek
    Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oparte na Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności uznaje prawo do nauki sformułowane w art. 2 protokołu dodatkowego nr 1 do Konwencji za „niezbędne do realizacji praw człowieka”. Artykuł omawia i podsumowuje aktualny stan orzecznictwa ETPC w omawianej kwestii, ze szczególnym uwzględnieniem problemu praw rodziców do poszanowania przekonań (w tym religijnych) w kontekście realizacji prawa do nauki i konsekwencjami skutków transmisji tych przekonań rodziców na prawa dziecka. Trybunał w Strasburgu wiąże wymóg ochrony przekonań rodziców - związanych przede wszystkim z wolnością myśli, sumienia i wyznania - z pluralizmem poglądów stanowiącym jeden z fundamentów społeczeństwa demokratycznego. W tym też kontekście chroni przekonania rodziców przed niewłaściwym, nadmiernym prozelityzmem państwa w zakresie procesu nauczania. Niedopuszczalny w zakresie realizacji prawa do nauki jest także nadmierny prozelityzm rodziców. Od lat 70. ubiegłego wieku następuje rozwój orzecznictwa w tym zakresie. Wskazuje ono starania Trybunału w zakresie budowania kompromisu między ochroną praw dziecka, a przestrzeganiem praw rodziców, przy czym interesy dziecka stanowią zawsze wartość nadrzędna i priorytetową. European Court of Human Rights case law, based on the European Convention on Human Rights and Fundamental Freedoms, regards the right to education, as per Article 2 of Protocol No 1 to the Convention, as “essential for the exercise of human rights.” The paper discusses and summarizes the current status of ECHR case law in the subject matter with a particular focus on the issue of the right of parents for respect of their convictions, including the religious ones, in the context of the exercise of the right to education. It also addresses the consequences of the translation of such parental convictions into children’s rights. The Strasbourg Court associates the requirement to protect parents’ convictions related mainly to the freedom of conscience and religion with the pluralism of ideas, the latter being one of the foundations of a democratic society. In this context, the Court also protects parental convictions against improper, excessive proselytism of the state as far as the educational process is concerned. Parents’ unreasonable proselytism within the scope of the exercise of the right to education is also unacceptable. Since the 1970s, case law in this respect has developed. It reflects the Court’s attempts to create a compromise between the protection of children’s rights and the respect of the rights of parents, while the child’s interests are always regarded as a priority.
  • Item
    Lokalizacja cmentarza wyznaniowego w świetle przepisów prawa polskiego o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Starzecka, Katarzyna
    Kościoły i inne związki wyznaniowe w Polsce mają zagwarantowane prawo do posiadania i zakładania cmentarzy, co stanowi jeden ze sposobów prowadzenia ich misji. Teren, na którym ma zostać założony cmentarz, zgodnie z przepisami dotyczącymi planowania i zagospodarowania przestrzennego, musi zostać przeznaczony na ten cel. Zakładanie cmentarzy, zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami stanowi cel publiczny. Przepisy prawa polskiego przewidują dwa sposoby lokalizacji inwestycji celu publicznego, mianowicie w drodze decyzji w sprawie lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Są to dwa zupełnie odmienne tryby, wydawane w drodze dwóch odmiennych procedur. W przypadku decyzji organ nie może odmówić jej wydania po spełnieniu przez wnioskodawcę określonych warunków, ani też uzależniać jej wydania od spełnienia warunków nieprzewidzianych przepisami prawa. Natomiast w procedurze uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego organ gminy, korzystając z tzw. władztwa planistycznego, ma większą swobodę w ustalaniu przeznaczenia terenu i rozmieszczaniu inwestycji. Choć lokalizacja cmentarzy w drodze decyzji w sprawie lokalizacji inwestycji celu publicznego jest niezgodna z ustawą o cmentarzach i chowaniu zmarłych, była trybem powszechnie stosowanym w praktyce wielu gmin. Pomimo braku legalności takiego postępowania, należy stwierdzić że jest ono nie tylko bardziej przychylne związkom wyznaniowym, ale stanowi pełniejszą gwarancję realizacji ich praw. Przedmiotem niniejszego opracowania jest ustalenie kwestii obligatoryjności miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla lokalizacji cmentarzy wyznaniowych, ocena obowiązującego stanu prawnego w tym zakresie, oraz rozstrzygnięcie o dopuszczalności skargi na bezczynność organu w przedmiocie nieuchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w sprawie lokalizacji cmentarza wyznaniowego. Churches and other religious organisations in Poland have the right to possess and establish religious cemeteries, which constitutes one of the methods of conducting their mission. Territory on which the cemetery is to be established, in accordance with the provisions on the spatial planning and land development, has to be intended for this purpose. Establishment of cemeteries, in accordance with the act of the real estate economy, is public purpose. Provisions of the Polish law provide two ways of investment location of the public purpose, namely by a decision on the location of the public purpose investment and in the local spatial management plan. These are completely different methods, conducted under two different procedures. In case of the decision, the authority cannot neither refuse to issue positive decision after satisfaction of certain terms and conditions by the applicant, nor make the decision dependent on fulfilment of the conditions, which are not provided by the law. In the procedure of adoption of the local spatial management plan on the other hand, commune authority, using the so called planning power, has greater freedom in designing areas and investments location. Though establishment of the cemeteries by issuing a decision on the location of the public purpose investment is not consistent with the act on cemeteries and burying the dead, it has been used in practice by a lot of authorities. Despite the lack of legality of this practice, it should be noted that it is not only more favourable to the religious organisations, but also constitutes a better guarantee of the implementation of their rights. The subject of this elaboration is the determination of the issue of the obligatory the local spatial management plan for location of religious cemeteries, evaluation of the current legal status in this area, and the settlement of the issue of the admissibility of the complaint on the inactivity of the authority in case of lack of adoption of local spatial management plan for religious cemetery.
  • Item
    Rejestr wyznaniowych osób prawnych – wybrane zagadnienia na przykładzie jednostek Kościoła katolickiego
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Malesa, Wojciech; Wawrzaszek, Aneta
    Jednostki organizacyjne Kościołów i innych związków wyznaniowych mogą uzyskać osobowość prawną na gruncie prawa polskiego. Ten przywilej umożliwia swobodne funkcjonowanie w przestrzeni publicznej. Według przyjętej w Polsce koncepcji, osoby prawne działają przez swoje organy. Prawo wewnętrzne Kościoła katolickiego wprowadza szereg ograniczeń w kompetencjach poszczególnych organów, co powoduje utrudnienia w obrocie prawnym. Przedmiotem orzeczeń sądowych stały się spory związane z dokonaniem przez kościelną osobę prawną czynności, do której nie była umocowana na gruncie prawa kanonicznego. Wyroki wydawane w tych sprawach wywołały dyskusję w doktrynie. Rozwiązaniem problemu jest upublicznienie kompetencji poszczególnych osób prawnych i ich organów, co zabezpieczy pewność obrotu. M. Pietrzak, D. Walencik i A. Januchowski postulują utworzenie publicznego rejestru wyznaniowych osób prawnych. Koncepcję tę rozwijają autorzy artykułu, którzy określają zarys tego rejestru –miałyby się w nim znaleźć informacje o nazwie, adresie siedziby oraz numerach identyfikacyjnych wyznaniowej osoby prawnej. Ponadto ujawniona powinna zostać jej przynależność denominacyjna, teren działania, dane organu stanowiącego (nadrzędnego) i dane organu zarządzającego (wykonawczego). W artykule przedstawiony został także przykładowy katalog kompetencji związanych z prawem reprezentacji oraz zaciągania zobowiązań finansowych, które należy wymienić w rejestrze. Poruszono także kwestię możliwości nadawania statusu organizacji pożytku publicznego. Organizational units of Churches and religious associations may receive legal personality on the basis of the Polish law. This privilege enables them to function freely in the public space. According to the concept adopted in Poland, legal persons act through their organs. The domestic law of the Catholic Church introduces a number of restrictions in regard to the competences of particular organs, which causes difficulties in the legal turnover. What has started to become the subject of the court’s rulings has been the fact of taking actions by the church’s legal person to which he has not been authorized on the basis of the canonic law. The sentences issued in these matters have led to a discussion on the doctrine. The solution of the problem is to make the competences of particular legal persons and their organs public, which will ensure the security of the turnover. M. Pietrzak, D. Walencik and A. Januchowski, the authors of the articles, postulate the creation of the public register of denominational legal persons. The authors of the article develop this concept and provide an outline for this register – it would contain information about the denominational legal person’s name, the address of residence and identification numbers. Moreover, what should be revealed is denominational belonging, the area of action, the data referring to the decision making organ (superior) and the data of the managing organ (executive). The article also presents an exemplary catalogue of competences connected with representation law and incurring financial obligations which should be listed in the register. The possibility of giving the status of a public utility organization has also been tackled.
  • Item
    Opinia prawna w sprawie ustalenia kompetencji rady rodziców do konsultowania się z rodzicami szkoły, przy wykorzystaniu organizacyjnej pomocy dyrekcji szkoły
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Mezglewski, Artur
    Rada Rodziców Zespołu Szkół Sportowych nr 1 w Krapkowicach przeprowadziła wśród rodziców szkoły ankietę, zawierającą pytanie: „Czy przeszkadza ci krzyż w wychowawczej przestrzeni szkolnej?” Akcję tę publicznie napiętnował Opolski Kurator Oświaty, wszczynając postępowanie w trybie nadzoru pedagogicznego. Autor niniejszej opinii wykazuje, iż Rada Rodziców, rozpowszechniając przedmiotową ankietę działała w ramach posiadanych kompetencji. Reprezentuje ona bowiem rodziców we wszystkich sprawach związanych z funkcjonowaniem szkoły, a w trakcie procesu opiniotwórczego może zwracać się do rodziców z pytaniami i petycjami. Pytania te mogą dotyczyć nawet kwestii światopoglądowych, gdyż Rada Rodziców nie jest organem władzy publicznej, a tym samym nie jest zobowiązana do zachowania bezstronności światopoglądowej. The Council of Parents of the Complex of Sports School No. 1 in Krapkowice conducted a survey among the school parents, including the following question: “Do you mind, that a crucifix is hang in the area of school education?” This action was publicly denounced by the Opole School Superintendent, who initiated proceedings under pedagogical supervision. Author of this opinion proves that the Council of Parents is acting within its competencies while spreading the survey in question. This is because it represents the parents in all matters relating to the operation of the school, and in the opinion-forming process, it may refer to parents with questions and petitions. Those questions may concern even ideological issues, as the Council of Parent is not a public authority, and therefore is not required to maintain worldview impartiality.
  • Item
    Wolność sumienia i wyznania cudzoziemców w prawie polskim
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Borecki, Paweł
    W prawie polskim, w dziedzinie wolności sumienia i wyznania cudzoziemcy nie posiadają w pełni takich samych uprawnień, co obywatele polscy. Konstytucja z 1997 r. dopuszcza możliwość ograniczenia w drodze ustawy konstytucyjnych wolności i praw cudzoziemców w porównaniu z obywatelami polskimi. Zasadę egalitaryzmu w traktowaniu obu tych grup wyrażają natomiast ratyfikowane lub podpisane przez Polskę najważniejsze akty prawa międzynarodowego dotyczące wolności sumienia i wyznania. Najlepszy poziom gwarancji równego traktowania cudzoziemców z obywatelami w sferze wspomnianej wolności zapewni jednak dopiero ratyfikacja Protokołu nr 12 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950 r. Wskazane jest również przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do najważniejszych aktów prawnych zabezpieczających status bezpaństwowców (z 1954 r. i z 1961 r.). Z kolei przewidziany przez Konkordat polski z 1993 r. wymóg posiadania przez biskupów w Polsce rodzimego obywatelstwa należy ocenić krytycznie jako przejaw postrzegania hierarchii Kościoła Katolickiego w kategoriach politycznych, a zarazem przejaw dyskryminacji tego wyznania. Powyższe zarzuty, uzupełnione także zarzutem naruszenia zasady niezależności i autonomii właściwych konfesji, czy nawet naruszeniem wolności sumienia i wyznania cudzoziemców, można postawić wobec postanowień polskiego ustawodawstwa uzależniającego pełnienie funkcji kierowniczych w niektórych związkach wyznaniowych od posiadania obywatelstwa polskiego. Są to ograniczenia znamienne dla systemu powiązania państwa ze związkami wyznaniowymi. Za najdalej idące ograniczenia swobód religijnych cudzoziemców wypada uznać zakaz ich członkostwa w gminach wyznaniowych żydowskich, a przede wszystkim nie możność wystąpienia z wnioskiem o rejestrację związku wyznaniowego. Wskazane ograniczenia ustawowe zasługują na jak najszybsze zniesienie. Nie odpowiadają one realiom stosunków społecznych, szczególnie w aspekcie międzynarodowym. Ich utrzymanie grozi bowiem porażką Polski przed międzynarodowymi organami ochrony wolności i praw człowieka. Ograniczenia swobody cudzoziemców w sprawach religijnych mają także charakter przedmiotowy i niedyskryminacyjny, tzn. dotyczą ich na równi z obywatelami polskimi. Wynikają one zwłaszcza z uwarunkowań społeczno-politycznych współczesnej Polski. Jesteśmy państwem wciąż dość homogenicznym pod względem etnicznym i wyznaniowym. Czynnik ten nieprzerwanie oddziałuje na polskie ustawodawstwo po roku 1989. Zarazem funkcji liberalizującej w zakresie szeroko rozumianej wolności sumienia i wyznania nie spełniło dotychczas wyraźnie ani orzecznictwo sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, ani tym bardziej Trybunału Konstytucyjnego. According to Polish law foreigners do not have fully the same privileges as Polish citizens in the field of freedom of conscience and religion. The Constitution of 1997 allows the limitation of constitutional rights and freedoms of foreigners in comparison with Polish citizens by law. On the other hand, the principle of egalitarianism in the treatment of both groups is expressed in the most important acts of international law concerning the freedom of conscience and religion ratified or signed by Polish authorities. Nevertheless, the best guarantee of equal treatment of foreigners and citizens in the area of that freedom could only be fully provided due to the ratification of Protocol No. 12 to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms of 1950. Moreover, Polish accession to the most vital legal acts protecting the status of stateless persons (from 1954 and 1961) is highly recommended Consequently, the requirement of having native citizenship by Polish bishops provided by the Polish Concordat in 1993 should be assessed critically as the manifestation of the perception of the Catholic Church hierarchy in political terms as well as the discrimination of the Catholic religion. The above mentioned allegations, which can be supplemented with the charges of the breach of the principle of independence and autonomy of the relevant confessions, or even the violation of freedom of conscience and religion of the foreigners, can be put against the provisions of the Polish legislation, which conditions holding managerial functions in some religious associations on having Polish citizenship. There are significant limitations to the system of relations between the State and religious associations. The most far-reaching restriction of the religious freedoms concerning foreigners seems to be the ban on their membership in the Jewish religious communities, and above all, the lack of an opportunity to apply for the registration of a religious association. All of the above mentioned legislative restrictions should be immediately abolished as they do not correspond with the reality of social relations, particularly in an international context. Their maintenance might cause a failure of Polish authorities in case they were sued by the international human rights and freedoms organizations. Additionally, the restrictions of freedom in religious matters concerning foreigners also have objective and non-discriminatory nature, ie. they are the same as the restrictions concerning Polish citizens. In particular, they derive from socio-political condition of contemporary Poland. Unfortunately, our country is still ethnically and religiously homogenical. This factor continuously affects Polish legislation after the year1989. At the same time, neither the case law of ordinary courts nor the case law of the Supreme Court or even the Constitutional Court have fulfilled the liberalizing function in the broadest sense of freedom of conscience and religion.
  • Item
    Kaznodziejstwo w optyce polskiego prawa karnego
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Kroczek, Piotr
    Kaznodziejstwo jest częścią posługi wobec Słowa Bożego. Działalność ta należy wyłącznie do Kościoła, i jako taka jest regulowana przez prawo kanoniczne. Jednakże z tego powodu, iż nauczanie to, zazwyczaj głoszone jest publiczne i w miejscach publicznych, kaznodziejstwo podlega także prawu polskiemu. Rozważania zawarte w niniejszym artykule skupiają się na kaznodziejstwie w optyce polskiego prawa karnego: przestępstwa zniesławienia, zniewagi, obrazy uczuć religijnych i znieważenia grupy lub osoby. Katoliccy duchowni muszą być świadomi odpowiedzialności karnej za treść głoszoną w czasie kazań. Artykuł kończy się wnioskami i postulatem de lege ferenda, zmierzającym do tego, aby działalność kaznodziejska została wyłączona spod karnych regulacji państwowych. W kontekście niebezpieczeństwa wprowadzenia do polskiego system prawnego przestępstwa mowy nienawiści („hate speech”), głoszenie przez Kościół katolicki własnej doktryny oraz oceny moralnej zachowań czy zjawisk społecznych, mogłoby by zakwalifikowane jako dyskryminacja. Preaching the word of God is the part of the ministry of the Divine word. The activity belongs exclusively to the Church and is regulated by the church law. But due to the fact that the preaching is most often held publicly and in the public places, it is also under regime of Polish law. The article focuses on Polish criminal law. The catholic ministers must be aware of the criminal responsibility for the preaching. The paper concludes with the postulate de lege ferenda that preaching should be established as the circumstance that precludes penal responsibility. It is needed in the hazard of the fact that the law on “hate speech” would be introduced into polish legal system. Due to the wide definition of hate speech the teaching of the Church could be considered as discriminating.
  • Item
    Dopuszczalność stosowania treści o charakterze religijnym na indywidualnych tablicach rejestracyjnych pojazdów samochodowych w Polsce
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Zarzycki, Zdzisław
    Z przywołanych w artykule przepisów prawa wynika, że w Polsce można dokonać rejestracji pojazdu samochodowego w oparciu o indywidualne tablice rejestracyjne dopiero od dnia 21 września 2002 r. Wyróżnik indywidualny pojazdu określa sam zainteresowany właściciel pojazdu ale w granicach obowiązującego prawa polskiego. Mianowicie prawo polskie przewiduje, że wyróżnik indywidualny powinien stanowić wyraz, skrót lub określenie w języku polskim, składający się maksymalnie z pięciu liter i niezawierający treści obraźliwych lub niezgodnych z zasadami współżycia społecznego. Prawo administracyjne nie zawiera własnej autonomicznej definicji „zasad współżycia społecznego”, wobec czego należy odwołać się do sposobu rozumienia tej zasady w art. 5 kodeksu cywilnego i linii orzeczniczej panującej w sądownictwie powszechnym i administracyjnym oraz w literaturze przedmiotu. Ponadto jest „to pojęcie zbiorcze, które obejmuje bardzo wiele klauzul generalnych” i pozostaje w związku z normami moralnymi. Zdaniem autora potencjalne treści o charakterze religijnym na indywidualnych tablicach rejestracyjnych ze względu na ich kolidowanie z zasadami współżycia społecznego można podzielić na dwie kategorie, tj. takie które są bezwzględnie niedopuszczalne i wreszcie takie, które powinny być dopuszczalne. Do pierwszej grupy zaliczymy takie nazwy jak np. „JEZUS”, „ALLAH”, „BUDDA” czy skróty tego typu imiona papieży jak: „JPII”, „PIUSX”, „JAN23”. Zaś do drugiej grupy zaliczymy treści tego typu jak obcej naszej kulturze religijno-prawnej wyrazy: „ZEUS”, „ARES” czy „PTAH”. According to the aforementioned legal regulations it results that the Polish legal system allows registration of a vehicle with an individual registration plate from as late as the 21st of September of 2002. The individuality of the registration plates consists in granting by decision of state authority solely letter and number that both constitute the distinguishing feature of each voivodship. The rest of characters in the individual registration plate is specified by an interested owner of given vehicle but always according to the binding Polish law. The regulation in Poland provides that the individual distinguishing feature of the registration plate should consist of word, abbreviation or expression formulated in Polish language of the length of maximally five characters and without any offensive text or content inconsistent with the social co-existence principles. The administrative law does not contain its own autonomous definition of “the social co-existence principles”. Therefore, by interpreting of usage of these principles within the administrative law it is necessary to apply the way of understanding of them present in article 5 of the Civil Code altogether with the jurisprudence of the general and administrative courts of law and with the doctrine of the subject. Moreover, the expression “the social co-existence principles” is “joint term which includes numerous general clauses” in connection with the moral norms. In author’s opinion the potential content of the religious character on the individual registration plates can be divided into two categories on the basis of its collision with the social co-existence principles. The first group contains the examples that are absolutely unacceptable, as for instance: “JESUS”, “ALLAH”, “BUDDHA” or the abbreviations such as: “JPII”, “PIOX”, “JOHN23”. The second category includes the registration plates that contain the content alien to our religious and legal culture, such us: “ZEUS”, “ARES”, “PTAH”. The latter ones are admissible.
  • Item
    State-Church relations and secular principles in the Slovak Republic
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Moravčíková, Michaela
    The paper deals with the State-church relations and secular principles in Slovakia It focuses on historical background, religious-demografical situation, constitutional and administrative framework, legal principles in terms of defining the State in relation to religion as well as guarantying the right to religious freedom. It focuses on the State-Church legal framework in the field of financing of churches and registration of churches and religious societes, activities of religious organizations in public space, contractual relations between state and churches and Importance of State and religion Interaction and others philosophies of life, too. Opracowanie traktuje o relacjach Państwo – Kościół oraz zasadzie świeckości państwa w Republice Słowackiej. Ukazuje tło historyczne, sytuację religijno-demograficzną oraz regulacje prawne definiujące stosunek Państwa do religii i gwarancje w zakresie wolności religijnej. Omówione zostały konstytucyjne zasady relacji Państwo – Kościół, zasady finansowania związków wyznaniowych, procedura rejestracji kościołów i innych związków wyznaniowych, działalność organizacji religijnych w przestrzeni publicznej, umowy zawierane między Państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi, a także wpływ jaki na sferę państwową wywiera religia i inne przekonania światopoglądowe.
  • Item
    Geografia prześladowań chrześcijan w krajach islamskich
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Misztal, Henryk
    Chrześcijanie są prześladowani na całym świecie nie wyłączając Europy i nie tylko w krajach islamskich, ale i w Indiach, Chinach, Korei czy Kolumbii. Ograniczenie tematu do krajów islamskich podyktowane jest faktem, że w tych krajach jest ono najbardziej drastyczne i krwawe. Badaniami objęto początek XXI w. Po analizie źródeł można sobie wyrobić pogląd na temat skali i zakresu geograficznego tych prześladowań. Najczęściej mają miejsce tam, gdzie islam ma swoje korzenie lub strefy wpływów. Od 2011 r. obserwuje się nasilenie prześladowań w krajach Azji Południowo-Zachodniej i krajach afrykańskich: Afganistanie, na Malediwach, w Somalii i Arabii Saudyjskiej, w Republice Środkowoafrykańskiej, RPA, Syrii, Pakistanie, Egipcie, Iraku, Somalii. Podobne tendencje wzrostowe prześladowań następują w innych krajach afrykańskich jak w Czadzie i Sudanie. Do Iraku i Syrii napływają dżihadyści z krajów Azji Południowo-Wschodniej jak Indonezja, Malezja i Australia. Także wielu wyznawców islamu z państw europejskich jak Francja, Niemcy czy Wielka Brytania wyraża chęć przystąpienia do muzułmańskich ugrupowań zbrojnych. Zakres geograficzny prześladowań chrześcijan przez terroryzm islamski ciągle się poszerza a potęgi światowe zachowują prawie całkowite milczenie na temat tych aktów deptania praw człowieka. Czy ktoś na świecie zareaguje? Czy pozostaną tylko modlitwa i łzy? A może także dobrze zrobiłoby nagłośnianie problemu? Christians are persecuted around the world including Europe and not only in Islamic countries but also in India, China, Korea or Colombia. Restriction of the topic to the Islamic Nations is dictated by the fact that in these countries it is the most dramatic and bloody. The studies covered the beginning of the 21st century. After analyzing the sources, you can obtain a view of the scale and the geographical scope of these persecutions. Most harassment take place where islam has its roots or sphere of influence. From 2011 there is a worsening of the persecution in the countries of South-West Asia and African countries: Afghanistan, the Maldives, Somalia and Saudi Arabia, in the Central African Republic, South Africa, Syria, Pakistan, Egypt, Iraq, and Somalia. Similar upward trends of persecution take place in other African countries like Chad and Sudan. Iraq and Syria come jihadis from the countries of Southeast Asia as Indonesia, Malaysia and Australia. Also, many followers of Islam with European countries like France, Germany or United Kingdom wishes to accede to the Muslim armed groups. The geographical scope of the persecution of Christians by Islamic terrorism is constantly widening and powerful world States retain almost total silence about these acts of trampling on human rights. Does anyone in the world would react? Or remain only prayer and tears? And it may well have made the visibility of the issue?
  • Item
    Międzynarodowa konferencja naukowa z cyklu Religion and Territory, Lublin, 23-24 października 2014 r.
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Chołody, Kacper
    Sprawozdanie z Międzynarodowej konferencji naukowej z cyklu Religion and Territory, Lublin, 23-24 października 2014 r.
  • Item
    Międzynarodowa konferencja naukowa pt. Obecność krzyża w przestrzeni publicznej państw europejskich, Lublin, 12-13 listopada 2014 r.
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Starzecka, Katarzyna
    Sprawozdanie z Międzynarodowej konferencji naukowej pt. "Obecność krzyża w przestrzeni publicznej państw europejskich", Lublin, 12-13 listopada 2014 r.
  • Item
    XI Ogólnopolskie Sympozjum Prawa Wyznaniowego pt. Aktualne problemy wolności myśli, sumienia i wyznania, Lublin, 15-17 maja 2014 r.
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Ordon, Marta; Szczęch, Urszula
    Sprawozdanie z XI Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego pt. "Aktualne problemy wolności myśli, sumienia i wyznania", Lublin, 15-17 maja 2014 r.
  • Item
    Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego a zasada równouprawnienia związków wyznaniowych
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Abramowicz, Aneta M.
    Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym związki wyznaniowe w Polsce mogą korzystać z przysługujących im praw zgodnie z zasadą równouprawnienia bez względu na formę uregulowania ich sytuacji prawnej. Do katalogu przysługujących związkom wyznaniowym praw należy zaliczyć prawo do procedowania przy zawarciu małżeństwa zgodnie z prawem wewnętrznym związków wyznaniowych, które po spełnieniu dodatkowych kryteriów wywrze skutki cywilne. Korzystanie z tego prawa powinno być zgodne z konstytucyjną zasadą równouprawnienia związków wyznaniowych. W obecnym stanie prawnym uprawnienie to może przysługiwać jedynie tym związkom wyznaniowym, których sytuacja prawna uregulowana jest w oparciu o umowę międzynarodową lub odrębną ustawę. Wyklucza to możliwość ubiegania się o to prawo związki wyznaniowe, których byt prawny opiera się o wpis do Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych. Różnicowanie tych podmiotów w oparciu o jedynie kryterium formy uregulowania ich sytuacji prawnej budzi wątpliwości co do zgodności ze wskazaną konstytucyjną zasadą równouprawnienia. Bez względu na formę uregulowania sytuacji prawnej każdy związek wyznaniowy, zgodnie z zasadą równouprawnienia, powinien mieć możliwość uzyskania uprawnienia przysługującego innemu związkowi wyznaniowemu. W sytuacji gdy zachodzą usprawiedliwione przesłanki możliwe jest wprowadzenie różnicowania sytuacji prawnej związków wyznaniowych. Należy podkreślić, że sama forma uregulowania sytuacji pranej związku wyznaniowego nie jest wystarczającym kryterium wprowadzenia różnicowania sytuacji prawnej związków wyznaniowych. Dlatego konieczna jest zmiana przepisów prawa w celu zagwarantowania realizacji konstytucyjnej zasady równouprawnienia związków wyznaniowych także w zakresie prawa do korzystania z wyznaniowej formy zawarcia małżeństwa cywilnego. According to the current law religious denominations in Poland may exercise their rights in accordance with the principle of equality regardless of the form in which their legal status is regulated. The catalogue of rights that religious denominations are entitled to include the right to proceeding with concluding the marriage in accordance with the internal law of religious denominations which after the fulfilment of additional criteria will have civil effects. Using this law should be consistent with the constitutional principle of equality of religious denominations. In the current law only those religious denominations are entitled to this right, whose legal status is regulated on the basis of an international agreement or a separate law . This eliminates the possibility of applying for the right religious denominations whose legal existence is based on the entry into the Register of Churches and other religious denominations. Differentiation of these entities based on the only criterion, which is the form of their legal status regulation raises doubts as to its compatibility with the indicated constitutional principle of equality. Regardless of the form of legal status regulation any religious denomination, in accordance with the principle of equality, should be able to exercise right which another religious denomination is entitled to. In case if there are justifiable reasons the legal position of religious communities may be made differentiated. It should be emphasized that the form itself of regulation of religious denomination is not a sufficient criterion for introduction differentiation of the of the legal status of religious denominations. Therefore, it is necessary to change the law in order to ensure the implementation of the constitutional principle of equality of religious denominations also within the right to use the religious form of civil marriage contraction.