Kościół i Prawo
Permanent URI for this community
Kościół i Prawo to półrocznik wydawany przez Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II we współpracy z Towarzystwem Naukowym KUL. Na łamach tego periodyku publikowane są opracowania naukowe dotyczące prawa kanonicznego oraz relacji między państwem a Kościołem. Szczególny nacisk położony jest na polskie prawo partykularne. Obok artykułów naukowych w periodyku publikowane są również recenzje opracowań oraz sprawozdania z konferencji naukowych.
Kościół i Prawo is a semi-annual journal published by the Faculty of Law, Canon Law and Administration at the John Paul II Catholic University of Lublin in cooperation with the Learned Society of the Catholic University of Lublin. The aim of this journal is to publish scholarly articles concerning canon law and relations between State and Church. The journal gives special attention to Polish particular law. Besides academic articles, the journal also includes book reviews and reports of conferences.
Założyciel i pierwszy redaktor naczelny
Józef Krukowski, Polska
Redaktor naczelny
Mirosław Sitarz, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska
Zastępca redaktora naczelnego
Józef Wroceński, Wydział Prawa Kanonicznego, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Polska
Sekretarz
Agnieszka Romanko, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska
Członkowie Komitetu Redakcyjnego
Oleksandr Bilash (Wydział Prawa, Użhorodzki Uniwersytet Narodowy, Ukraina)
Paweł Kaleta (Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska)
Stanisław Kawa (Instytut Teologiczny im. Św. Arcybiskupa Józefa Bilczewskiego, Ukraina)
Jiří Koníček (Morawsko-Śląska Akademia Chrześcijańska, Czechy)
Paweł Lewandowski (Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska)
Pavol Mačala, Słowacja
Monika Menke (Cyrylometodiański Wydział Teologii, Uniwersytet Palackiego w Ołomuńcu, Czechy)
Michaela Moravčíková (Wydział Prawa, Uniwersytet Trnawski w Trnawie, Słowacja)
Krzysztof Nykiel (Papieski Uniwersytet Gregoriański, Włochy)
Miloš Szabo (Katolicki Wydział Teologiczny, Uniwersytet Karola w Pradze, Czechy)
Wojciech Witkowski (Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska)
News
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Jana Pawła II
Redakcja "Kościół i Prawo"
Al. Racławickie 14
20-950 Lublin, Poland
Główna osoba do kontaktu:
Agnieszka Romanko
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Jana Pawła II
agnieszka.romanko@kul.pl
Browse
Browsing Kościół i Prawo by Issue Date
Results Per Page
Sort Options
- ItemUbezwłasnowolnienie seniora. Ograniczenie czy pomoc?(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Kołodziej, MarcinInstytucja ubezwłasnowolnienia, posiadająca ogromne znaczenie z punktu widzenia prawnego, społecznego i rodzinnego, wzbudza liczne kontrowersje. Niektórzy autorzy zastanawiają się, czy powinna mieć obecnie rację bytu, z racji ograniczenia zdolności do czynności prawnych osoby, której dotyczy. Z drugiej zaś strony – z perspektywy osób podejmujących się opieki nad seniorami – wydaje się być niezwykle pomocna. Chociaż pojawiają się nowe propozycje, które by mogły zastąpić ubezwłasnowolnienie, póki co pozostają one na poziomie postulatów. Dlatego niniejsze opracowanie stanowi po pierwsze prezentację, a obok tego ocenę instytucji ubezwłasnowolnienia w polskim systemie prawnym. Aby mogła ona spełnić swoje przedmiotowe zadanie, a jednocześnie wykluczyć wszelkie nadużycia w jej stosowaniu, konieczne jest zachowanie stosownych przepisów prawa, które zapewnią podmiotowe traktowanie osoby i ochronę jej interesów.
- ItemTroska Kościoła katolickiego o uchodźców w kontekście wojny w Ukrainie(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Tutak, GrzegorzProblematyka uchodźstwa jest dzisiaj aktualna, jak nigdy dotąd. Dzieje się tak z racji rosnącej liczby osób migrujących przymusowo. Przedmiotowa problematyka stanowi istotne zadanie i wyzwanie, przed jakim stoją państwa, społeczeństwa oraz Kościół katolicki. To właśnie poprzez działalność pomocową Kościół realizuje zbawczą misję. Będąc drogowskazem moralnym dla wiernych ukazuje nie tylko, jak nieść pomoc, ale także daje wielu wiernym impuls do zaangażowania się na rzecz drugiego człowieka. Agresja Rosyjska na Ukrainie zapoczątkowana 24 lutego 2022 r. zmieniła nie tylko sytuację geopolityczną w Europie, stała się także swoistym egzaminem z człowieczeństwa dla tych, którzy mają możliwość niesienia pomocy drugiemu człowiekowi. Artykuł prezentuje w syntetyczny sposób podejście Kościoła do problematyki migracji i uchodźstwa. Ponadto praca zawiera dane statystyczne dotyczące współczesnych trendów migracyjnych i uchodźczych. Artykuł przedstawia także formy pomocy, jakie świadczy Kościół katolicki w Polsce na rzecz uchodźców.
- ItemOpodatkowanie osób duchownych zryczałtowanym podatkiem dochodowym(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Święch-Kujawska, KatarzynaZryczałtowane opodatkowanie osób duchownych stanowi jedną z tzw. uproszczonych form opodatkowania osób fizycznych, w których obowiązki instrumentalne podatników zostały w istotny sposób ograniczone. Z kolei uprawnionymi do objęcia tym podatkiem są jedynie osoby duchowne, spełniające wymogi określone ustawowo. Jest to typowy podatek ryczałtowy, w którym bez znaczenia pozostaje fakt uzyskiwania lub nie przychodów. W związku z tym podatnikom przyznano uprawnienie do zrzeczenia się tego sposobu opodatkowania. Zakresem opracowania objęto kwestie zarówno powyżej eksponowane, jak i problematykę pozostałych elementów konstrukcji tego świadczenia podatkowego. Dokonane analizy pozwoliły na wskazanie podstawowych zasad podatku ryczałtowego, jak i jego usytuowanie we współczesnym polskim systemie podatkowym.
- Item„Sakrament kapłaństwa” czy „sakrament święceń” – kwestia jedynie terminologiczna? (problem w ujęciu uchwał soborowych, Kodeksów prawa kanonicznego i katechizmów rzymskich)(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Janczewski, ZbigniewDokumenty Kościoła katolickiego w odniesieniu do szóstego sakramentu posługują się terminem „sakrament święceń”. Tymczasem w wielu polskich tłumaczeniach takich dokumentów, w starszych podręcznikach, a nawet wypowiedziach hierarchów kościelnych pojawia się termin „sakrament kapłaństwa”. Niniejsze opracowanie stara się odpowiedzieć na pytanie, czy te dwa terminy mogą być używane zamiennie, czy też zamienne ich stosowanie łączy się z poważnym problemem umiejscowienia poszczególnych stopni święceń we właściwej optyce teologiczno-kanonistycznej.
- ItemZłożoność koncepcji przepisów porządkowych w kanonicznym porządku prawnym w świetle definicji zawartej w kan. 95 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Dzierżon, GinterW zaprezentowanym opracowaniu jego tytuł nie został przez Autora określony apriorycznie. Z jednej strony mając na uwadze postulat jednego z konsultorów biorących udział w pracach kodyfikacyjnych, zgodnie z którym przyszła regulacja winna zawierać definicję przepisów porządkowych oraz określić ich walor w kanonicznym porządku prawnym, z drugiej zaś badając elementy składowe definicji ujętej w kan. 95 § 1 oraz zagadnienia poboczne związane z tą kategorią aktów (przepisy porządkowe a statuty) wykazał, iż kanoniczna koncepcja przepisów porządkowych ma charakter złożony, wykraczając poza ramy definicji. W kanonicznym porządku prawnym bowiem funkcjonują nie tylko przepisy w znaczeniu kan. 95 § 1, ale także regulaminy. Wskazał też, iż w obowiązującej regulacji nie odniesiono się do kwestii waloru przepisów porządkowych. Zdaniem Autora taka sytuacja wynika z faktu, iż koncepcja przepisów porządkowych jest zbyt złożona (ustawy, akty administracyjne), aby dało się ją ująć w formie normy o charakterze generalnym. Według Autora zaistniały stan jeszcze bardziej komplikuje fakt, iż w systemie kanonicznym funkcjonują też przepisy porządkowe zgromadzeń grup nieformalnych, których moc zobowiązująca ma charakter jedynie moralny.
- ItemCzy treść pozwu rozpoczynającego kanoniczny proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa może naruszać dobra osobiste z kodeksu cywilnego?(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Rycek, MarcinCelem niniejszego artykułu jest określenie relacji pozwu do dóbr osobistych oraz odpowiedzenie na pytanie, czy treść pozwu rozpoczynającego kanoniczny proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa może naruszać dobra osobiste z Kodeksu cywilnego. Dobra osobiste są to chronione przez prawo wartości, które przysługują każdej osobie. Regulacje prawne z nimi związane możemy znaleźć w k.c. Zawierają one katalog otwarty dóbr osobistych i są one chronione w przypadku bezprawnego naruszenia. Małżeństwo cieszy się przychylnością prawa, jeżeli jednak małżonek z jakiegoś powodu uznał, że zawarte przez niego małżeństwo jest nieważne, ma prawo do wyjaśnienia swojej sytuacji i rozpoczęcia procesu o stwierdzenie nieważności. Może się zdarzyć, że strona pozwana nie będzie zgadzać się z treścią tego pozwu i opisem jej osoby tam przedstawionym, może ona uznać, że treść pozwu narusza jej dobre imię lub jedną z wartości chronionych przez dobra osobiste i wytoczy powództwo do sądu państwowego o naruszenie jej dóbr osobistych. Artykuł zawiera ocenę, czy można wytoczyć takie powództwo i jego zasadność w oparciu o prawo kanoniczne, prawo polskie i wyroki polskich sądów.
- ItemMilitary and Alternative (Non-Military) Service of Religious Citizens in Ukraine(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Bilash, Oleksandr; Karabin, Tetyana; Selivanov, AnatoliyThe article considers the essence of the proper legal regulation of the military and alternative (non-military) services of religious citizens in Ukraine, which has gained a new relevance in the background of the another stage of the Russian-Ukrainian war. The right to replace the military service with an alternative one, its legal regulation, and the possible enhancement of such regulation are the subject of a full-scaled analysis. The article identifies the issues of the implementation of the right to freedom of conscience in military service in the modern state of war conditions and changes in the religious map of Ukraine. Conclusions were made on the need to preserve the institution of alternative service and the establishment of a full-fledged institution of military chaplaincy.
- ItemSarah Lauhead, Canon 149 of Canon Law: Determining the Suitability of a Candidate for an Ecclesiastical Office, EUNSA, Pamplona 2021, ss. 326(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Dzierżon, Ginter
- ItemPosługi stałe jako jeden z trzech rodzajów służebnego zaangażowania wiernych świeckich(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Kiliszek, MaciejArtykuł przedstawia źródła prawa, będące podstawą do ustanowienia posług: lektora, akolity, katechety (katechisty) od reformy papieża Pawła VI do papieża Franciszka. W kolejnej części autor podaje zadania własne posługujących oraz zadania, które wykonują oni w czyimś zastępstwie. W dalszej części artykułu podejmuje rozważanie na temat istotnych różnic pomiędzy posługą a funkcją czy zadaniem ujętych w liście Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów do Przewodniczących Konferencji Biskupów w związku z wydaniem obrzędów ustanowienia posługi katechety. Po zestawieniu tych różnic opisane zostały powody, dla których w praktyce częściej powierza się funkcje i obowiązki, zamiast ustanawiać do posług. W podsumowaniu zostały zawarte najważniejsze różnice pomiędzy posługą a funkcją czy zadaniem.
- ItemEvangelization Through Social Media – Opportunities and Threats to the Religious Life of an Individual and Community(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Banaszak, ArturEvangelization is a task and mission commissioned by Christ to the Church as an institution, but it is also the task of every member of the community of believers. Christ calls us to go with the good news wherever there is a person. Today’s human being lives in two worlds – the real one, but also in the digital one. Therefore, it is important that the process of evangelization takes place not only in a traditional way in the real world, but also that the Gospel is present in the digital world. The subject of this article is the issue of on-line evangelization, including the use of social media. The aim is to show that the presence of the Gospel in the digital world is necessary, but it carries many opportunities and threats.
- ItemGeneza niepozywistycznych koncepcji prawa – zarys problematyki(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Kołodziejczak, WiktorArtykuł dotyczy przekrojowego zarysu rozwoju nurtu niepozytywistycznego w filozofii prawa, zaczynając od niemieckiej powojennej filozofii społecznej. W artykule o tej tematyce nie mogło zabraknąć obszerniejszego opracowania dotyczącego filozofii Gustawa Radbrucha i jego słynnej formuły, która sprowadza się do postulatu o koniecznym oparciu prawa stanowionego o prawo naturalne. Kolejna część artykułu dotyczy kilku autorów, których można uznać za prekursorów bądź kontynuatorów myśli niepozytywistycznej, wliczając w to Ronalda Dworkina z jego teorią zasad prawnych. W zakończeniu ujęta została ogólna refleksja na temat debat naukowych, które często bazują na niezrozumieniu stanowiska oponentów.
- ItemFormacja intelektualna w seminarium duchownym(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Potocki, WojciechFormacja intelektualna kandydatów do stanu duchownego jest tylko jednym z elementów całościowego przygotowania przyszłego kapłana i jego późniejszej stałej pracy nad kształtowaniem swej osobowości i realizacją powierzonej mu w Kościele misji. Ten rodzaj formacji powinien nauczyć kleryka samodzielności w formułowaniu własnych ocen, jak również uważnego słuchania innych, sięgania po lekturę i korzystania z niej. Niniejsze opracowanie opisuje cel i przebieg formacji, uwzględniając podział na studia filozoficzne oraz teologiczne, jak również przedstawia sposób nauczania kleryków w seminarium duchownym.
- ItemState Financial Control over Costs of Religious Organisations in Ukraine(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Bilash, Oleksandr; Karabin, TetyanaThe article is devoted to the study of issues of state financial control over the activities of religious organizations in Ukraine through the disclosure of the goals to which such control is directed and the state's intervention in the activities of religious organisations. The analysis was carried out in several directions, which are tools of state influence. First of all, it is a legally defined obligation to keep accounting records by a religious organisation and the requirement to submit financial statements as one of the components of state financial control. Secondly, it is a control over the targeted use of funds that religious organisations can and do receive during the implementation of budget programs. Thirdly, it is the state financial control over the activities of economic entities, which are formed by religious organisations (publishing, printing, production, restoration and construction, agricultural and other enterprises). In each of the cases, the subject of the control activity, control activity procedures and goals that must be achieved as a result of the control procedures carried out by the state bodies differ.
- ItemMiejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jako warunek zakładania i rozszerzania cmentarzy komunalnych i wyznaniowych(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Koniuszewska, EwaZakładanie i rozszerzanie cmentarzy komunalnych jest warunkowane wykonaniem zadania z zakresu ładu przestrzennego, polegającego na uchwaleniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ustawodawca przyjął bowiem, że cmentarze zakłada się i rozszerza na terenach określonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. W związku z tym poddano analizie rozwiązania prawne określające warunki zakładania i rozszerzania cmentarzy komunalnych i wyznaniowych. Zwrócono uwagę na uregulowania dotyczące tych etapów procedury planistycznej, w których zapewniono udział w niej organom współdziałającym oraz uczestnictwo członkom społeczności lokalnej. Przeprowadzona analiza miała służyć ustaleniu, na ile wymóg uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego stanowi ograniczenie w zakładaniu i rozszerzaniu cmentarzy. Miała też skłonić do rozważenia, czy konieczność przeprowadzenia wieloetapowej procedury uchwałodawczej daje gwarancję oceny zamierzonego przedsięwzięcia z różnych perspektyw i z uwzględnieniem interesów członków danej społeczności.
- ItemProces nullitatis matrimonii drogą synodalną. Papież Franciszek do Roty Rzymskiej 27 stycznia 2022 roku(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Góralski, WojciechZ okazji inauguracji nowego roku sądowego w Rocie Rzymskiej, w dniu 27 stycznia 2022 r. papież Franciszek przyjął w Sali Klementyńskiej prałatów-audytorów wymienionego Trybunału Apostolskiego, a także jego adwokatów i pozostałych pracowników i współpracowników. W swoim przemówieniu podkreślił, że proces nullitatis matrimonii ma cechy synodalności, ponieważ jest wspólną drogą wszystkich jego uczestników prowadzącą do poznania prawdy o konkretnym małżeństwie. Uświadamia nie tylko sędziom rotalnym, ale wszystkim sędziom kościelnym, że wymierzanie sprawiedliwości w Kościele w tym zakresie wymaga ducha synodalnego: umiejętności słuchania, podejmowania dialogu i rozstrzygania. Ujawnia się w tym wrażliwość pasterska papieża Franciszka w stosunku do tych małżonków, którym nie powiodło się w życiu wspólnym, i którym, jak się wyraził, należy zaoferować „balsam miłosierdzia”.
- ItemPrawo do eksponowania symboli religijnych w przestrzeni publicznej i jego ograniczenia – komparatystyczne rozważania prawne na gruncie orzecznictwa międzynarodowego i krajowego(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Michałkiewicz-Kądziela, EwaWolność sumienia i wyznania to jedno z podstawowych praw człowieka, które jest gwarantowane zarówno w porządku prawa międzynarodowego, jak i w aktach państwowych o charakterze konstytucyjnym. Jednym z jej przejawów jest ekspresja religijna, której wyrazem jest prawo do eksponowania symboli religijnych w przestrzeni publicznej. Prawo to jest objęte ochroną prawa międzynarodowego oraz przepisami prawa krajowego, jednakże nie ma charakteru bezwzględnego, w związku z czym może ulegać ograniczeniu. Podstawowe zasady dotyczące limitacji tego prawa określone są w aktach międzynarodowych oraz w ustawach zasadniczych państw, jednakże wszelkie kwestie sporne rozpatrywane są na drodze sądowej, czego skutkiem jest powstawanie wielu nowych interpretacji tych samych przepisów. Celem niniejszych rozważań jest ustalenie, jakie przyczyny mogą leżeć u podstaw ograniczenia prawa do ekspresji wiary poprzez symbole religijne oraz czy są one wspólne dla wszystkich kultur prawnych, a także jaki wpływ na to ma charakter relacji państwa ze związkami wyznaniowymi?
- ItemWiesław Wenz, Marcin Kołodziej, Znaczenie parafii w życiu Kościoła partykularnego, Wrocław: Wydawnictwo PWT 2020, ss. 183(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Lewandowski, Piotr
- ItemChaplain Service Pastor as a Special Kind of Public Service Military Officer in the Ukrainian Army(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Chaika, Olena; Dragan, OlenaThe article is devoted to the study of the chaplain’s legal status as a serviceman of the Ukrainian army, and the service of military chaplains as a component of the public service system in Ukraine, to the identification of signs and peculiarities of their legal regulation. The authors suggest considering a military chaplain as an employee of a separate type of public service, which has a dualistic status: on the one hand, he is a military serviceman, and on the other, a religious servant of a certain church. Despite the fact that the practice of military chaplaincy under the new legislation in Ukraine has not been developed yet, the duality of status will emerge in some practical and theoretical problems, which are also described and analysed in the article.
- ItemSeminarium naukowe Relacje Państwo-Kościół w Myśli Polityczno-Prawnej. Toruń, 30 maja 2022 roku(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Boike, Paweł
- ItemDykasteria do spraw Komunikacji w strukturze Kurii Rzymskiej(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Menke, MonikaReforma Kurii Rzymskiej przeprowadzona przez papieża Franciszka w 2022 r. była oczekiwana od początku jego pontyfikatu. W artykule zwrócono uwagę na jedną z nowo utworzonych dykasterii: Dykasterię ds. komunikacji. Powstanie tej dykasterii poprzedziło utworzenie w 2015 r. Sekretariatu ds. Komunikacji. Dykasteria ds. Komunikacji jest tym urzędem Kurii Rzymskiej, który w ostatnich czasach rozwinął się chyba najbardziej dynamicznie, ponieważ zarządza całym obszarem komunikacji papieża i Stolicy Apostolskiej.