Vox Patrum, 2021, Vol. 79: Księga Jubileuszowa ku czci pana Wojciecha Stawiszyńskiego
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Vox Patrum, 2021, Vol. 79: Księga Jubileuszowa ku czci pana Wojciecha Stawiszyńskiego by Issue Date
Now showing 1 - 20 of 31
Results Per Page
Sort Options
- ItemCuda św. Menasa (wg rękopisu IFAO copte inv. 315-322)(Wydawnictwo KUL, 2021) Piwowarczyk, PrzemysławPierwsze kolekcje cudów św. Menasa zostały zebrane przez kler sanktuarium świętego w Abu Mina. Dysponujemy bardzo różnorodnym zbiorami zachowanymi w kilku językach, jednak to zbiory koptyjskie najwierniej przekazują pierwotną zawartość cudów wraz z ich kontekstem historycznym. Istnieją trzy koptyjskie rękopisy cudów, z nich zaś rękopis IFAO, choć nie jest kompletny, zawiera tekst nieuszkodzony. Zamieszczone w nim cuda ukazują interwencje świętego na rzecz bardzo zróżnicowanych petentów, które łączy nacisk położony na dobroczynność względem sanktuarium.
- ItemPastoralne wskazania Anastazego Synaity na podstawie wygłoszonej homilii "Oratio de Sacra Synaxi"(Wydawnictwo KUL, 2021) Piasecki, DariuszArtykuł prezentuje spostrzeżenia Anastazego Synaickiego, dotyczące obecności i zachowania wiernych, jemu współczesnych podczas nabożeństw. Niegodne zachowanie w miejscu świętym skłaniają mnicha do pogłębionej refleksji nad stanem ducha i wzajemnych relacji wierzących w Chrystusa. Ukazując niemoralne postawy, rozluźnienie obyczajów oraz brak pogłębionej wiedzy religijnej Synaita, odwołując się do Biblii i przykładów z życia wziętych, stara się uleczyć duchową chorobę swoich wiernych. Homilia posiada charakter upominający, moralno – dydaktyczny oraz hortatywny.
- ItemFilon z Aleksandrii, O Cherubinach (1-39)(Wydawnictwo KUL, 2021) Bednarek, TomaszNiniejszy artykuł stanowi przekład rozdziałów 1-39 dzieła Filona z Aleksandrii, „De Cherubim”. „De Cherubim” jest jednym z dzieł wchodzących w skład tzw. Komentarza alegorycznego. Rozdziały 1-39 zawierają alegoryczną interpretację Rdz 3,24. Przekład opatrzony jest wstępem, wyjaśniającym sposób komentowania Starego Testamentu przez Filona, a także przypisami.
- ItemPatrystyczne podstawy personalistyczno-znakowej koncepcji cudu Mariana Ruseckiego(Wydawnictwo KUL, 2021) Mastej, JacentyCelem studium jest ukazanie patrystycznych podstaw personalistyczno-znakowej koncepcji cudu ks. profesora Mariana Ruseckiego (1942-2012), najwybitniejszego znawcy tej problematyki w Polsce na przełomie XX i XXI wieku. Teolog z Lublina budowanie holistycznej teologii cudu rozpoczął od wnikliwej analizy źródeł biblijnych oraz patrystycznych. W artykule przedstawiono syntezę trzech głównych kwestie patrystycznych podejmowanych przez Ruseckiego, a mianowicie: funkcji cudu w apologii wczesnego Kościoła, koncepcji cudu św. Augustyna oraz pedagogicznych funkcji cudu wskazanych przez św. Grzegorza I Wielkiego. Natomiast w ostatnim punkcje zaprezentowano główne elementy personalistyczno-znakowej koncepcji cudu profesora z Lublina: personalistyczne rozumienie cudu, znakowe jego ujmowanie oraz wyeksponowanie obok funkcji motywacyjnej, także funkcji objawieniowej, chrystologicznej, zbawczej, eklezjotwórczej i pisteologicznej. Przeprowadzone badania pozwalają stwierdzić, że Rusecki profesjonalnie rozwija oraz pogłębia teologiczną refleksję nad problematyką cudu, którą na bazie biblijnej zapoczątkowali pisarze pierwszych wieków chrześcijaństwa. Ze szczególną estymą korzysta on z twórczości św. Augustyna.
- ItemŚw. Anna w apokryfach Nowego Testamentu(Wydawnictwo KUL, 2021) Rabczyński, PawełWspółczesne badania hagiologiczne podkreślają, że święci wskazują na Jezusa Chrystusa i do Niego prowadzą. Dzięki nim lepiej poznajemy Zbawiciela w Jego bóstwie i w Jego człowieczeństwie. Dotyczy to szczególnie tych świętych, którzy należeli do ziemskiej rodziny Jezusa. Poświadczają oni historyczność osoby Chrystusa i jego zanurzenie w ludzkich dziejach. Uwiarygadniają Jezusa Chrystusa jako prawdziwego człowieka. Celem niniejszego opracowania, zatytułowanego "Święta Anna w apokryfach Nowego Testamentu", jest ukazanie postaci matki Najświętszej Maryi Panny we wskazanych źródłach: Protoewangelii Jakuba, Ewangelii Pseudo-Mateusza, Księdze o narodzeniu świętej Maryi, Ewangelii Dzieciństwa Ormiańskiej oraz Transitus Jana Teologa. Sięgnięcie do apokryfów wydaje się sensowne wobec milczenia o postaci w księgach kanonicznych. Są one świadectwem rozwoju teologicznej świadomości wyznawców Chrystusa i równoprawnymi źródłami poznania teologicznego. Św. Anna nie jest postacią pierwszoplanową apokryfów. Jest ukazywana zawsze w pełnej zależności od osoby Najświętszej Maryi Panny. Sposób jej obrazowania uzależniony jest od koncepcji mariologii dominującej w danym dziele. Anna jest przedstawiana przede wszystkim jako matka Maryi, osoba o szlachetnej prostocie, wspierająca modlitwą i jałmużną potrzebujących. Jej cechą charakterystyczną jest pełne zaufanie Bogu, nawet w chwilach trudnych, cierpienia i próby. Anna jest wzorową żoną i matką, zatroskaną o męża i dom. Jej życiowym powołaniem było zrodzenie i wychowanie Matki Zbawiciela.
- ItemUraniusz, List o śmierci Paulina(Wydawnictwo KUL, 2021) Wysocki, MarcinTłumaczenie listu prezbitera Uraniusza "De obitu Paulini ad Pacatum".
- ItemInterpretacja Przemienienia Jezusa w epoce patrystycznej. Część 1: Okres przednicejski(Wydawnictwo KUL, 2021) Mejzner, MirosławCelem artykułu jest analiza rozważań o Przemienieniu Jezusa w okresie przednicejskim. Przedmiotem badań są nie tylko elementy treściowe ewangelicznych perykop u wybranych autorów (teksty gnostyckie i apokryficzne, Ireneusz, Klemens Aleksandryjski, Orygenes, Metody z Olimpu), ale również wykazanie ścisłego związku pomiędzy problemami teologicznymi poszczególnych środowisk a sposobami interpretacji tekstu biblijnego. Do najważniejszych kwestii teologicznych wyprowadzanych z egzegezy perykop ewangelicznych w kontekście polemiki z gnostycyzmem zaliczyć należy: jedność Starego i Nowego Testamentu, zmartwychwstanie ciała, niezmienność natury Chrystusa.
- ItemGog – eschatologiczny i realny wróg z Północy w literaturze patrystycznej i średniowiecznej(Wydawnictwo KUL, 2021) Kochanek, PiotrCelem tego artykułu jest przedstawienie rozumienia trzech pojęć: Gog (Ez 38-39), Magog (Rdz 10, 2) oraz Gog i Magog (Ap. 20, 7-10). Chodzi tutaj zarówno o ich aspekt eschatologiczny i historyczny, jak również o ich etymologię. Analizując pisma wielu autorów chrześcijańskich, można stwierdzić, że Gog z Księgi Ezechiela był przedstawiany zwykle jako eschatologiczny wróg z Północy. Z kolei Magog syn Jafeta z Księgi Rodzaju był uważany za protoplastę Scytów. Natomiast Gog i Magog z Apokalipsy św. Jana to synonim szatana – eschatologicznego wroga wyznawców Chrystusa. Praktycznie tylko Ambroży z Mediolanu utożsamił Goga Ezechiela z konkretnych ludem, a mianowicie z Gotami, odwołując się do współczesnej mu sytuacji geopolitycznej cesarstwa po bitwie pod Adrianopolem. Jednak interpretację tę przejęło niewielu autorów łacińskich i greckich. Większość pisarzy kościelnych opowiedziała się po stronie Hieronima i Augustyna – krytyków historycznej interpretacji tekstu Ezechiela. Z kolei identyfikacja Magoga z Księgi Rodzaju ze Scytami, znana przynajmniej od czasów Józefa Flawiusza, spotkała się niemal z powszechną akceptacją. Różnica między autorami greckimi a łacińskimi polega tutaj na tym, że ci pierwsi powtarzali wiernie tę identyfikację, a tym samym przekazywali potomnym archaizujący obraz Północy. W konsekwencji Scytami nazywali oni nie tylko Gotów, czy Hunów, lecz także Awarów, Pieczyngów, Węgrów i Mongołów. Niektórzy pisarze łacińscy starali się ten obraz aktualizować. Generalnie jednak wszystkie ludy przybywające z północnego wschodu nosiły piętno biblijnego wroga z Północy, ponieważ to właśnie Biblia była dla ówczesnych autorów kościelnych autorytetem również w zakresie geografii i etnografii.
- ItemPerswazyjne, komunikacyjne i rekreacyjne elementy traktatu Izydora z Sewilli "De ortu et obitu Patrum"(Wydawnictwo KUL, 2021) Krynicka, TatianaTworząc "De ortu et obitu Patrum", Izydor nawiązuje do tradycji hagiograficznej, przejmując zarówno wypracowane przez nią wzorce kompozycyjne, jak i też cele. Ułożone przez niego żywoty wybitnych biblijnych postaci w pierwszej kolejności służą zbudowaniu czytelnika. Funkcje perswazyjna, komunikacyjna i rekreacyjna wraz ze służebną wobec nich funkcją poetycką są z różnym natężeniem realizowane w różnych częściach relacji, prowadząc – zgodnie z konwencją przyjętą w hagiografii – ku realizacji dzieła zbawienia w życiu czytelnika. Odstępując od wymogów gatunku, Izydor przekazuje również informacje nieprzydatne do charakteryzacji prezentowanych postaci. Ich obecność w tekście świadczy o jego ciekawości świata, uniwersalistycznym spojrzeniu na dzieje oraz zmyśle natury, stanowi też o dodatkowej atrakcyjności utworu dla czytelnika.
- ItemObmowa, osądzanie, narzekanie czy milczenie? Rozważania Ojców Pustyni(Wydawnictwo KUL, 2021) Łeńska-Bąk, Katarzyna Ewa; Dąsal, MateuszPod koniec III wieku rozpoczyna się ruch monastyczny zainicjowany przez św. Antoniego, Powstała w ten sposób nowa forma ascezy charakteryzująca się zerwaniem ze światem, społeczeństwem: anachoreza, czyli pustelnictwo. Odtąd życie pustelników ma być pełne wyrzeczeń, na które składają się post, wstrzemięźliwość seksualna, modlitwa i praca, ale też milczenie. Wierzono bowiem, że tylko w ciszy brat otrzyma szansę na spotkanie Boga, usłyszenia Jego Słowa i tym samym wkroczy w Jego tajemnicę, a potem będzie mógł innych do tej tajemnicy doprowadzić, dzięki potędze swej miłości i pokory. Milczenie, zachowanie ciszy, powstrzymywanie się przed uwolnieniem słów były niezwykle ważnymi i częstymi tematami podejmowanymi przez Ojców Pustyni w ich apoftegmatach. Celem niniejszych rozważań jest zwrócenie uwagi na pewien rodzaj napięcia między milczeniem a mową, a właściwie konkretnymi przypadkami wypowiadanych słów, przez Ojców Pustyni nazywanych „złym słowem”, którego należało się wystrzegać nade wszystko, a za które każdorazowo uznawano m.in. obmowę, osądzanie i narzekanie. Zostaną wskazane różne rozumienia zachowania milczenia w kontekście powstrzymania się od ww. nadużyć oraz w celu zbudowania duchowego młodszego pokolenia mnichów.
- ItemΛῃσταί w świetle źródeł literackich przełomu er (I wiek przed Chrystusem i I wiek po Chrystusie)(Wydawnictwo KUL, 2021) Szczur, PiotrW tym artykule ukazano zakres semantyczny i odcienie znaczeniowe rzeczownika λῃστής w greckiej literaturze powstałej w I wieku przed Chrystusem i I wieku po Chrystusie, co pozwoliło na dogłębne przedstawienie zjawiska bandytyzmu w tym okresie. W opracowaniu poddano analizie zarówno pisma autorów pogańskich, jak i żydowskich oraz teksty nowotestamentalne, w których pojawia się słowo λῃστής. Z przeprowadzonych analiz wynika, że w starożytnej literaturze greckiej pierwotnie rzeczownik λῃστής przybierał zarówno negatywne odcienie znaczeniowe, jak i pozytywne, gdyż określał nie tylko rozbójnika, który siłą zagrabiał cudzą własność, lecz także wojownika (lub najemnika), który w wyniku walki z wrogiem zdobywał łup wojenny, co było jego prawem. Jednak w późniejszym czasie – zwłaszcza w literaturze analizowanej w niniejszym opracowaniu – na pierwszy plan wysuwają się denotacje sensu malo. Autorzy greccy przełomu er posługują się rzeczownikiem λῃστής na określenie wszelkiego rodzaju złoczyńców. Przede wszystkim termin ten odnoszą do bandytów i rozbójników, zwłaszcza działających w zorganizowanych bandach i napadających na podróżnych oraz na ludzkie osiedla w celu dokonania grabieży mienia, a nawet dokonania zabójstw. Określają nim też buntowników, wywrotowców i „rewolucjonistów” występujących przeciw zwierzchniej władzy, co szczególnie widoczne jest w pismach Józefa Flawiusza.
- ItemGłówne powody wprowadzania obostrzeń w zawieraniu małżeństw mieszanych u wybranych autorów starożytnych i w kościelnych Kanonach Synodalnych(Wydawnictwo KUL, 2021) Strękowski, StanisławMałżeństwo i rodzina jako instytucje należą do porządku naturalnego w każdej kulturze, albowiem stanowiły podstawę funkcjonowania społeczeństwa w wielu najistotniejszych wymiarach jego funkcjonowania. Należy zaznaczyć, że w starożytnym świecie przenikało się wiele kultur i środowisk dzięki ogromnym obszarom pozostających pod władaniem Imperatorów i instytucji im podległych. Przemieszczanie się osób wolnych oraz kontakt z odmiennymi obyczajowo i wyznaniowo osobami nie napotykał trudności. Zrodził się więc problem zachowania tożsamości religijnej, społecznej i ekonomicznej. Różne motywy powodowały wprowadzenie obostrzeń z zawieraniu małżeństwa mieszanych. Można je podzielić zasadniczo na kilka grup: w sposób szczególny z dezaprobatą środowiska spotykała się zagrożenia związane z wyznawaną wiarą, co można zauważyć w tradycji judaistycznej oraz chrześcijańskiej, w starożytnej Grecji i Rzymie natomiast zauważalne są obostrzenia związane ze statusem społecznym i ekonomicznym. W chrześcijaństwie szczególną rolę odgrywała troska o czystość życia moralnego ochrzczonych, a w pierwszych wiekach w sposób szczególny promowana było w różnych środowiskach koncepcja jednego i jedynego małżeństwa, dlatego osoby, które zawarły ponowny związek nie mogły wypełniać obowiązków duchownych.
- ItemOd prostoty do szaleństwa dla Chrystusa. Spojrzenie na jeden z nurtów wczesnego monastycyzmu(Wydawnictwo KUL, 2021) Paczkowski, MieczysławWśród chrześcijańskich ascetów nie brakowało takich, którzy uchodzili za prostych, nieuczonych, a przede wszystkim „głupich dla Boga”. W ten sposób wyłonił się nurt „szalonych dla Chrystusa” (saloi), zakorzeniony w nauce apostoła Pawła (l Kor 3,18; 4,10). Ten rodzaj ascezy był szczególnie rozpowszechniony w starożytnej Syrii, Egipcie i Bizancjum. „Święty głupiec” prowadził odmienny styl życia, jawiąc się jako ktoś niespełna rozumu, by narazić się na drwiny i lekceważenie bliźnich. Jednak oburzające i prowokacyjne zachowania maskowały głęboką świętość. Formy tej radykalnej formy ascetyzmu były różne: ekscentryczne zachowanie, narzucanie sobie ubóstwa, nieskrępowana prostota, wyobcowanie i prowokowanie publicznego upokorzenia. „Święty głupiec” – salos przyjmował taką postawę, aby skuteczniej głosić Ewangelię i o niej świadczyć.
- ItemArrianae sectae subiecți? Czy wszyscy? Kilka uwag o okolicznościach chrztu Burgundów(Wydawnictwo KUL, 2021) Wilczyński, MarekNajwcześniejsze świadectwa źródłowe o przyjęciu chrztu przez Burgundów zaprzeczają twierdzeniu Grzegorza z Tours o oddaniu całego plemienia Burgundów herezji ariańskiej. Informacje Orozjusza i Sokratesa Scholastyka o wczesnym przyjęciu przez przynajmniej część plemienia Burgundów chrztu katolickiego były i są krytykowane przez część historyków. Mimo to nie można odrzucić wiarygodności zawartych z nich informacji, przynajmniej w zakresie stwierdzenia prawdziwości samego chrztu. Późniejsza różnorodność wyznaniowa dworów Burgundów oraz przykłady z historii innych państw germańskich V wieku wykazują, że zakładana na ogół jednolitość etniczna i wyznaniowa grup plemiennych nie zawsze istniała, a w społecznościach plemiennych funkcjonować mogły też różne heterogeniczne grupy. Założenie to powinno być podstawą nowoczesnych badań nad okresem transformacji 4 - 6 wieku.
- Item„Żyć z Ewangelii” (1 Kor 9,14) – zasada św. Pawła w interpretacji Ojców Kościoła(Wydawnictwo KUL, 2021) Żurek, AntoniŚw. Paweł w liście do gminy w Koryncie napisał: „Pan postanowił, ażeby z Ewangelii żyli ci, którzy głoszą Ewangelię” (1 Kor 9,14). Słowa te uzasadniały możliwość, a czasem konieczność, zapewnienia środków utrzymania duchownym przez wiernych. Ojcowie Kościoła analizując słowa apostoła, zastanawiali się nad tym, kogo i w jakich okolicznościach pozwolenie to dotyczy. Zgadzano się, że miały być to tylko środki konieczne do życia, których nie można było traktować jako wynagrodzenie, ale tylko umożliwienie poświęcenia się pracy duszpasterskiej. Polecenie Chrystusa nakładało na wiernych obowiązek zapewnienia wspomnianych środków. Z kolei duchowni nie mieli obowiązku korzystania z tych środków, co nie zawsze jest zauważone w polskich przekładach.
- ItemKoncepcja jałmużny w "Quaestiones et responsiones" Anastazego Synaity(Wydawnictwo KUL, 2021) Drzyżdżyk, Szymon; Gilski, MarekArtykuł prezentuje zawartą w Quaestiones et responsiones myśl Anastazego Synaity odnoszącą się do jałmużny. Składa się z trzech części, które dotyczą: przyjmowania jałmużny, jej wielkości i częstotliwości, a także jej dawcy. Mnich z Góry Synaj szczególnie podkreśla konieczność zachowania ostrożności w przyjmowaniu jałmużny, ponieważ wiążą się z tym poważne zobowiązania. Przyjmujący jałmużnę ma się troszczyć o zbawienie dawcy, co oznacza zaniedbanie troski o pokonanie własnych grzechów. W ten sposób zbawienie innych jest w jakiś sposób przeciwstawione trosce o własne zbawienie. Jest to jeden z najbardziej zaskakujących poglądów Anastazego. Jego nowatorstwo w prezentowaniu jałmużny polega na przedstawieniu jej w kontekście wiary i niewiary, życia i śmierci, dawcy i biorcy, instytucji i jednostki.
- ItemOn Frankincense-scented Soaps, Peelings and Cleansers or on Cosmetics and Commotics in Antiquity and Early Byzantium(Wydawnictwo KUL, 2021) Kokoszko, Maciej; Rzeźnicka, ZofiaCosmetology (τέχνη κοσμητική), i.e. a resource of means aimed at maintaining natural beauty of a human, was not frowned upon by the pagans nor by the Christians. What they disapproved of was commotic (κομμωτικὴ τέχνη), defined (by Galen, Clement of Alexandria, Gregory of Nyssa and Theodoret of Cyrus ) as an art of changing the outward appearance to the detriment of nature and one’s health. The present study has been designed to discuss select information, extant in Book VIII of Iatricorum libri by Aëtius of Amida, on what preparations were at disposal of the people of the Mediterranean who cared for their physical cleanliness (as well as health), regardless of their religious proclivities. It is focused on a number of prescriptions for face and body cleansers, though the analysed inventory has been limited to the ones including frankincense. The research material has turned out to be ample enough to draw conclusions on the ingredients used in such agents, their effectiveness, the form of the preparations, their application mode as well as on the addressees of the recipes. It has been also suggested that the formulas were compiled from the body of medical knowledge, akin to what was collected by Titus Statilius Crito in his work On cosmetics.
- ItemPrzywódcy powstania Izauryjczyków w latach 492–498(Wydawnictwo KUL, 2021) Leszka, Mirosław J.Uchwytnych w źródłach przywódców powstania izauryjskiego podzielić można z grubsza na dwie grupy. Pierwszą stanowili ci, którzy za Zenona zrobili karierę w centrum państwa, względnie sprawowali różne funkcje cywilne i wojskowe na terytorium Izaurii. To oni, jako ci, którzy stracili dotychczasowe pozycje i majątki, byli kołem zamachowym do powstańczego zrywu. Drugą grupę stanowili ci, którzy wypłynęli dopiero w związku z powstaniem, o których wcześniejszej karierze nic nie wiemy, ale z pewnością cieszący się pewnym autorytetem czy popularnością wśród Izauryjczyków. Oni poczuli się zapewne dotknięci represjami, podjętymi przez Anastazjusza i liczyli na to, cesarz ugnie się w obliczu powstania i przywróci Izaurii przywileje, którymi cieszyła się ona pod koniec rządów Zenona.
- ItemŚw. Maksym Wyznawca wobec doktryny o jednym działaniu w Chrystusie(Wydawnictwo KUL, 2021) Kashchuk, OleksandrNauczanie o jednym działaniu w Chrystusie, znane jako monoenergizm (mÒnh ™nšrgeia, m…a ™nšrgeia), głosi, że Chrystus dokonywał zarówno ludzkich, jak i boskich czynów przez jedno bosko-ludzkie działanie. Artykuł składa się z trzech punktów. Dotyczą one nauczania św. Maksyma Wyznawcy o dwóch naturach Chrystusa; jego argumentacji na temat dwóch działań w Chrystusie zgodnie z Jego dwiema naturami; wizji harmonii działania w Chrystusie. Zastosowano analizę dzieł Maksyma Wyznawcy. W wyniku analizy podkreślono główne idee nauczania Maksyma o działaniu w Chrystusie, które poddano także porównaniu i syntezie. Stanowisko Maksyma Wyznawcy wobec nauczania o działaniu w Chrystusie stopniowo się rozwijało: od zainteresowania, przez krytyczne podejście, do wyraźnej opinii. Św. Maksym zdecydowanie nie akceptuje nauki o jednym bosko-ludzkim działaniu w Chrystusie. Uzasadnia natomiast naukę o dwojakim i jednocześnie jedynym działaniu Chrystusa. Dwojakie działanie jest związane z dwiema naturami Chrystusa. Działanie każdej natury jest jej naturalnym oraz istotowym elementem. Jedyne zaś działanie wypływa z faktu, że działanie ludzkiej natury przez przebóstwienie było podporządkowane Słowu, jako zasadzie całego działania Chrystusa. Między dwoma rodzajami działania nie zachodziło przeciwstawienia, ponieważ Chrystus w aspekcie sprawowania ludzkich czynów nie posiadał skłonności do grzechu, którą posiada zwykły człowiek.
- ItemProweniencja oraz funkcja teorii kosmologicznych następstw niesprawiedliwych rządów w zwierciadle Jonasza z Orleanu (ok. 780-843)(Wydawnictwo KUL, 2021) Chudzikowska-Wołoszyn, MałgorzataCelem niniejszego artykułu jest przybliżenie popularnej pośród moralistów karolińskich VIII i IX w. idei, mówiącej o kosmologicznych konsekwencjach królowania. Przekonanie o tym, że grzechy króla mogą zagrozić całej społeczności, było szczególnie silnie akcentowane w piśmiennictwie o charakterze wzorcotwórczym oraz napominającym. Tym samym motyw ten odnajdujemy w tak licznie powstających w czasie panowania Karola Wielkiego (747-814) i Ludwika Pobożnego (778-840) listach do władców oraz zwierciadłach. Podstawą podjętych w pracy analiz jest zwierciadło książęce (speculum principis) — De institutione regia — które ok. 831 r. biskup Orleanu Jonasz napisał dla cesarskiego syna Pepina I, króla Akwitanii (797-838). W III rozdziale tego dzieła zawarta została swoistego rodzaju kosmologiczna reguła władzy, zgodnie z którą pomiędzy kondycją cnót panującego a stanem jego ziemi i ludzi istniała ścisła i szczególna korelacja. Niesprawiedliwy król burzył bowiem równowagę kosmosu. Sprowadzał na swój lud klęski żywiołowe, choroby oraz śmierć. Autorka skoncentruje się na omówieniu proweniencji owej kosmologicznej idei współzależności pomiędzy sprawiedliwością króla i porządkiem kosmosu. Odniesie się również do jej roli w retoryce, którą przyjął Jonasz z Orleanu. W artykule — komparatystycznie — przywołane zostaną także inne zwierciadła karolińskie, podejmujące temat kosmologicznych konsekwencji królowania.