Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
Permanent URI for this community
„Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II” (skrót: ZNKUL) to kwartalnik istniejący od 1957 r., wydawany przez Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II – Wydawnictwo KUL. W 2020 r. „Zeszyty Naukowe KUL” zostały przypisane do dyscypliny wiodącej, jaką są: nauki socjologiczne. W czasopiśmie publikowane są teksty z zakresu socjologii wartości i szeroko rozumianej aksjologii społeczno-kulturowej. Oznacza to, że redakcja Kwartalnika akceptuje tylko takie artykuły, w których podejmowane są analizy wyników badań nad wartościami, np. z punktu widzenia ich funkcji, relacji zachodzących między kategoriami aksjologicznymi i interesami, zachowaniami czy działaniami społecznymi, m.in. w Europie Środkowej i Wschodniej. Perspektywa poszukiwań aksjologicznych jest z natury rozległa i zróżnicowana, dlatego redakcja ZNKUL jest otwarta na teksty interdyscyplinarne, ale głównie z zakresu nauk społecznych.
Punktacja MEiN: 70 pkt. Bazy danych, w których czasopismo jest indeksowane: Google Scholar; Central European Journal of Social Siences and Humanities (CEJSH); Central and Eastern European Online Library (CEEOL); Baza czasopism humanistycznych (BazHum).
News
Kontakt:
Zeszyty Naukowe KUL
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
Konwikt, pok. 114
znkul@kul.pl
Sekretarz:
Agata Tkaczyk
+48 81 454 53 40
Zeszyty Naukowe KUL
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
Konwikt, pok. 114
znkul@kul.pl
Sekretarz:
Agata Tkaczyk
+48 81 454 53 40
Browse
Browsing Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II by Issue Date
Now showing 1 - 20 of 488
Results Per Page
Sort Options
- ItemRec.: Michał Paluch OP, Dlaczego Tomasz, Warszawa: instytut Tomistyczny, 2012, 259 s.(Wydawnictwo KUL, 2013) Sulenta, Paulina
- ItemKulturowe przetrwanie indian yaqui na pograniczu meksykańsko-amerykańskim w powieści Leslie Marmon Silko Almanac of the dead(Wydawnictwo KUL, 2013) Bańka, EwelinaThe article analyzes the yaqui indians’ strategies of maintaining cultural integrity and identity in the U.S.-Mexico borderland portrayed in leslie Marmon Silko’s novel, Almanac of the Dead. drawing on the ancient mythologies throughout the Western hemisphere, Silko creates a complex narrative about the decline of the Western world in the Americas, accompanied by the eventual retaking of the lands by indigenous people. The pan-tribal revolution launched against the euro-American power aims at restoring tribal values, strengthening people’s bond with the land, and affirming the cultural continuity of indigenous nations. While the U.S.-Mexico borderland constitutes the core arena of the activities described in the novel, the international border becomes Silko’s key symbol to represent the euro-American domination which, according to the ancient prophecies inscribed in the novel, is coming to an end in the Americas. Silko’s portrayal of the yaqui indian community’s strategies of defying Mexican and U.S. territorial land claims points not only to the yaquis’ continuous struggle for their cultural integrity as a people but also stresses the dynamic and adaptive character of yaqui identity. eventually, the yaqui resistance against the euro-American geopolitical and cultural domination can be seen as a symbolic struggle of all indigenous people for their cultural continuity across the Americas. Artykuł analizuje proces budowania tożsamości i zachowania integralności kulturowej indian yaqui na pograniczu amerykańsko-meksykańskim w powieści leslie Marmon Silko Almanac of the dead. Odwołując się do mitologii obu Ameryk, Silko tworzy opowieść o upadku cywilizacji Zachodu oraz kulturowym odrodzeniu plemion indiańskich zamieszkujących kontynent północnoamerykański. Ukazana w powieści panindiańska rewolta przeciw dominacji Zachodu na ziemiach tubylczych ma na celu przywrócenie wartości indiańskich oraz afirmację kulturowego przetrwania plemiennego świata. Pogranicze amerykańsko-meksykańskie stanowi centrum plemiennej rewolucji przedstawionej przez Silko. Granica dzieląca oba kraje staje się symbolem geopolitycznej i kulturowej hegemonii Zachodu dobiegającej końca w obu Amerykach. Obraz walki indian yaqui o zachowanie integralności plemiennej na terenie pogranicza obu krajów podkreśla dynamiczny i adaptacyjny charakter plemiennych kultur. Jest to także symboliczne ukazanie zmagań narodów indiańskich na kontynencie północnoamerykańskim o prawa do ziem przodków, do samostanowienia o własnej tożsamości oraz do ochrony kultury i tradycji plemiennych we współczesnej Ameryce.
- ItemGrecko-tureckie pogranicze językowe i kulturowe(Wydawnictwo KUL, 2013) Papadopoulos, ThemistoklisDans la présente étude il est question des frontières linguistiques et culturelles entre la Grèce et la turquie. les deux pays ayant une histoire marquée par des guerres et des tensions ont essayée de faire disparaître tous les liens linguistiques et culturels qui existaient surtout dans leurs frontières terrestres et maritimes. Ces dernières années on note une tendance des deux pays de redécouvrir leur passe commun. Niniejszy artykuł stanowi próbę zaprezentowania kwestii związanych z językowym i kulturowym pograniczem grecko-tureckim. Rezultatem wojen i napięć, jakie miały miejsce na przestrzeni wieków pomiędzy dwoma krajami, była próba zniwelowania wszystkich powiązań językowych i kulturowych. istniały one szczególnie na terenach pogranicza zarówno lądowego, jak i (nad)morskiego. W ostatnich latach daje się zaobserwować w obu krajach tendencję do ponownego odkrywania wspólnej historii.
- ItemNieprzemijający urok Kresów, czyli XVII-wieczna Ukraina w powieści fantastyczno-historycznej Jacka Komudy Wilcze gniazdo(Wydawnictwo KUL, 2013) Dejnek, Katarzyna AnnaArtykuł przedstawia wątki kresowe w powieści fantastyczno-historycznej Wilcze gniazdo Jacka Komudy. Koncentruje się na ukazaniu świadomości pogranicza, na którym żyją bohaterowie. Artykuł rozpoczyna krótka prezentacja sylwetki autora powieści oraz jego dokonań literackich. Następnie przybliżone zostają podstawowe informacje o temacie Kresów w literaturze polskiej oraz przyczyny jego atrakcyjności i popularności. Właściwa część artykułu to analiza wątków kresowych w powieści. Ukazana zostaje przestrzeń XVII-wiecznej Ukrainy, jej mieszkańcy, ich kultura i obyczaje. Przynosi ona szczegółowe informacje o skonstruowanym przez Komudę obrazie Ukrainy oraz o świadomości kulturowej jej mieszkańców. The article presents Borderlands’ thread in the historical fantasy novel Wolves’ nest by jacek Komuda. it focuses on showing the awareness of the border, where the protagonists live. The article starts with a short presentation of the author’s profile and his literary achievements. Next, basic information about the theme of Borderlands in Polish literature and the source of their attractiveness and popularity is discussed. The main part of the article is the analysis of Borderlands’ threads in the novel along with the presentation of the 17th century Ukraine, their citizens as well as their culture and customs. it delivers detailed information about the image of Ukraine and the cultural awareness of its habitants constructed by Komuda.
- Item„The Knotted Cord” Jerzego Pietrkiewicza na tle brytyjskiej powieści katolickiej(Wydawnictwo KUL, 2013) Cieplińska, KatarzynaThe Knotted Cord, opublikowana w 1953 roku równolegle w Londynie i w Nowym Jorku, jest pierwszą powieścią polskiego pisarza emigracyjnego, Jerzego Pietrkiewicza, napisaną po angielsku. Autor nawiązuje do konwencji współczesnej powieści brytyjskiej, co sprawiło, że książka odniosła sukces. światopogląd katolicki – nacechowany dualizmem aksjologicznym – stanowił jeden z elementów, który sprawił, że książka stała się bliska wrażliwości odbiorcy wychowanego w kulturze anglosaskiej. Mocno wyeksponowany w The Knotted Cord wątek religijny świadczy o tym, że Pietrkiewicz świadomie podjął próbę wpisania się do literatury brytyjskiej jako pisarz katolicki, gdyż jednym z trendów charakterystycznych dla literatury brytyjskiej w latach 50. ubiegłego wieku był nurt powieści katolickiej. The Knotted Cord, published in 1953 both in London and New York, was the first novel written in English by a Pole, Jerzy Pietrkiewicz. The author related to the conventions of contemporary British novel, which made the book a success. The Catholic outlook – full of axiological dualism – was one of the elements, which made the book closer to the sensibility of a reader brought up within the Anglosaxon culture. Strongly emphasised religious plot in the Knotted cord only confirms the thesis that Pietrkiewicz made an attempt to enter British literature as a Catholic writer, as Catholic novel was one of the characteristic trends of literature in the 50. of the XX century in the United Kingdom.
- Item
- ItemO dziejach rozwoju nauki prawa naturalnego(Wydawnictwo KUL, 2013) Stępień, Katarzyna
- Item
- ItemZakazane/zapomniane pogranicza kultur w powieści kryminalnej i apokryfie rodzinnym(Wydawnictwo KUL, 2013) Medecka, MałgorzataArtykuł analizuje sposób prezentacji miejsc, takich jak Gdańsk, Wrocław czy Lwów, w powieściach stanowiących cykl (kryminały Marka Krajewskiego) i serię (apokryfy rodzinne Stefana Chwina). Utwory te odnajdują zapomnianą, przez wiele lat zacieraną w PRl i Związku Radzieckim wielokulturowość. Wspólna obu autorom jest intencja przypomnienia zakazanego pogranicza kultur, odmienne są sposoby ujęcia (odkryć nieznany świat ze wszystkimi szczegółami – M. Krajewski; obserwować nie tylko miasto, ale i świat z perspektywy mitycznego miejsca początku i końca – S. Chwin). Cтатья описывает способ представления мест таких, как Гданск, вроцлав или львов в цикле и в серии романов (на примере детективов м. краевского и семейных апокрифов с. Хвина). Эти произведения показывают забытый и запрещеный до 1989 г. мультикультурализм этих мест. соединяет романы замысел напоминания прошлого описываных городов, их запрещеного мультикультурализма, отличяет способ реализации темы (реконструкция древней реальности у м. краевского, мифологизации прошлого в романах с. Хвина).
- Item„Quod iustum est et aequum” Zenona kardynała Grocholewskiego wkład w chrześcijańską edukację(Wydawnictwo KUL, 2014) Dębiński, Antoni
- Item„Bardziej ubogo, ale przyzwoiciej” Oddziaływanie religijnego kapitału społecznego w Polsce(Wydawnictwo KUL, 2014) Sadłoń, WojciechPojęcie kapitału społecznego, które wyrasta z kontekstu ekonomicznego, bywa w literaturze opisywane jako zabezpieczenie przed nierównościami ekonomicznymi poprzez redukcję deprywacji oraz operacyjnie wiązane jest z procesem zrównoważonego rozwoju. Wśród czynników generujących kapitał społeczny wymienia się m.in. religię i religijność. Z drugiej jednak strony wysoki poziom religijności, jak wynika z wielu międzynarodowych analiz statystycznych, związany jest z niskim poziomem wskaźników makroekonomicznych, w tym nierówności ekonomicznych. Niniejszy artykuł bada te zależności z wykorzystaniem modelu religijnego kapitału społecznego. Model ten, zastosowany do opisu zachowań jednostki oraz charakterystyki społeczności lokalnych w Polsce, pozwala na uchwycenie zależności pomiędzy religijnością, kapitałem społecznym oraz nierównościami ekonomicznymi. Wynika z nich, że z jednej strony religia stanowi istotny (jeden z podstawowych) zasób oraz czynnik kapitału społecznego w Polsce, z drugiej natomiast religijny kapitał społeczny współwystępuje z nierównościami ekonomicznymi. Pod tym względem religijny kapitał społeczny odróżnia się od nie opartego na religii kapitału społecznego. Oddziaływanie religijnego kapitału społecznego występuje natomiast w sferze obyczajowej poprzez redukcję takich zjawisk, jak: palenie papierosów, alkoholizm, zażywanie narkotyków czy lekomania. The concept of social capital, which grew out of the economic context, is sometimes described in literature as a protection against economic inequality since it reduces deprivation and it is operationally associated and operatively associated with the process of sustainable development. Religion and religiousness are mentioned among the factors that generate social capital. On the other hand, a high level of religiosity, according to many international statistical analyses, is associated with low levels of macroeconomic indicators, including economic inequality. This article explores these relationships using a model of religious social capital. This model, used to describe the behavior of individuals and the characteristics of local communities in Poland, captures the relationship between religiosity, social capital and economic inequality. This relationship proves that on the one hand, religion is an important (principal) resource and a factor of social capital in Poland, on the other hand religious social capital coincides with economic inequality. In this respect the religious social capital differs from religion not based on social capital. However, religious social capital impacts on the moral sphere by reducing phenomena such as smoking, alcoholism, drug abuse and pill addiction.
- ItemWspomnienie o prof. dr. hab. Dmytrze Buczce (1937–2014)(Wydawnictwo KUL, 2014) Nowacka, Dagmara
- ItemPostawy Polaków wobec Kościoła katolickiego – analiza socjologiczna(Wydawnictwo KUL, 2014) Mariański, JanuszW niniejszym artykule zwracamy najpierw uwagę na rozumienie Kościoła w świadomości katolików (instytucjonalne versus wspólnotowe) i zaufanie do Kościoła w kontekście tezy o jego kryzysie w społeczeństwie polskim, a następnie na ocenę działalności Kościoła katolickiego w społeczeństwie i jego zaangażowanie w sprawy polityczne oraz na obecność symboli religijnych w przestrzeni życia publicznego. Problem postaw Polaków wobec Kościoła rozpatrujemy z socjologicznego punktu widzenia, przy uwzględnieniu wybranych wyników sondaży opinii publicznej i badań socjologicznych. Socjologia akcentująca społeczne aspekty Kościoła nie dociera – co oczywiste – do jego wymiarów teologicznych (Kościół jako Ciało Mistyczne, Kościół jako Lud Boży). Z teologicznego punktu widzenia zewnętrzne aspekty Kościoła mają drugorzędne znaczenie. Te właśnie zewnętrzne i zarazem społeczne wymiary socjolog potrafi opisać, zinterpretować i wyjaśnić. In this article, first, we draw attention to the understanding of the Church in the consciousness of Polish Catholics, and their trust in the Church. Next, we discuss the activities of the Catholic Church in society, its involvement in political affairs, and the presence of religious symbols in the public sphere. The issue of attitudes of Polish people towards the Church is examined from the sociological point of view, taking into account the selected results of public opinion polls and sociological research. Since our study of the Church is sociological in nature, we – of course – do not analyze theological dimensions (the Church as the Mystical Body, the Church as the People of God). From a theological point of view, the external aspects of the Church are of secondary importance, whereas a sociologist can describe, interpret and explain the external and social dimensions of the Church.
- ItemGlosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2012 roku (sygn. akt U 4/12)(Wydawnictwo KUL, 2014) Walczuk, KonradW wyroku z dnia 27 listopada 2012 roku (sygn. akt U 4/12) Trybunał Konstytucyjny słusznie stwierdził, że mający odniesienie do tzw. uboju rytualnego § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 września 2004 roku. w sprawie kwalifikacji osób uprawnionych do zawodowego uboju oraz warunków i metod uboju i uśmiercania zwierząt jest niezgodny z art. 34 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt, a przez to z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Podkreślenia wymaga, że orzeczenie Trybunału dotyczyło w zasadzie jedynie kwestii formalnych, poza swoim zakresem pozostawiając sprawę relacji między poszczególnymi wolnościami i prawami (przede wszystkim człowieka i obywatela), z którymi mamy do czynienia przy uboju rytualnym. Należy się spodziewać, że te zagadnienia również staną się przedmiotem merytorycznej działalności Trybunału. In its judgment of 27 November 2012 (File Act no. U 4/12) The Constitutional Court has rightly concluded with reference to the so-called ritual slaughter that § 8. 2 Regulation of the Minister of Agriculture and Rural Development dated 9 September 2004 concerning the qualifications of persons entitled to the professional slaughter, and the conditions and methods of slaughter and killing of animals is incompatible with Art. 34 paragraph 1 and 6 of the Act of 21 August 1997 about Protection of animals, and by this Article 92 paragraph 1 of the polish Constitution. It should be emphasized that the judgment of the Court concerned essentially only formal issues beyond its scope, leaving the matter of the relationship between particular freedoms and rights (mainly human and civil), which imamy dealing with ritual slaughter. It is expected that these issues also will be subject to the substantive activities of the Constitutional Court.
- ItemGrupa pokoleniowa jako czynnik różnicujący typ wytwarzanego kapitału społecznego w Polsce(Wydawnictwo KUL, 2014) Adamczyk, MonikaW badaniach prowadzonych nad kapitałem społecznym wskazuje się na wiele czynników warunkujących z jednej strony powstawanie zasobów kapitału społecznego, z drugiej strony występowanie określonych typów tego zasobu. Istotny wpływ na dominację jednego typu kapitału społecznego w określonej społeczności ma charakterystyczna dla niej struktura wieku. Zmiana pokoleniowa w połączeniu ze zmianą kontekstu społecznego powoduje przemiany w sferze wartości, to z kolei w istotny sposób wpływa na zachowania i podejmowane działania przez członków tejże społeczności. Prezentowany artykuł przedstawia analizę przemiany kapitału społecznego w Polsce pod wpływem zmiany pokoleniowej. Analiza opiera się na porównaniu dwóch pokoleń Polaków wzrastających w odmiennych społecznie, politycznie i gospodarczo okresach. In research on social capital, one can observe numerous factors which, on the one hand, condition the creation of social capital assets and, on the other, the occurrence of specific types of these assets. One of the factors which influence significantly the dominance of one type of social capital over others in a given community can be linked to the age structure characteristic of such community. A generation change, combined with the change of the social context, entails transformation in the sphere of values which, in turn, has substantial impact on the behaviour of and actions undertaken by the members of such community. The current article offers an analysis of the transformation of social capital in Poland under the influence of the generation change. The analysis is based on the comparison of two generations of Poles growing up in socially, politically and economically disparate periods.
- ItemRecenzja referatów wygłoszonych podczas II Lubelskich Spotkań Antropologicznych 17 kwietnia 2013 roku na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II(Wydawnictwo KUL, 2014) Romanowicz, Wiesław
- ItemKrytyka stanowiska Komitetu Bioetyki przy Prezydium PAN w sprawie klauzuli sumienia w opiece zdrowotnej(Wydawnictwo KUL, 2014) Jaranowski, Paweł; Pankiewicz, OlgierdArtykuł stanowi krytyczną analizę stanowiska Komitetu Bioetyki przy Prezydium PAN (dalej KB) z dnia 12 listopada 2013 roku w sprawie klauzuli sumienia. Dowodzimy w nim, że podstawę wnioskowania KB stanowi filozofia redukcjonistyczna, której założenia są obce hipokratesowej etyce lekarskiej. Przypominamy jednocześnie obowiązki lekarza wynikające z natury jego relacji z pacjentem, oddzielając od nich niegodziwe, narzucane z zewnątrz cele medycyny. Wykazujemy dalej oderwanie argumentacji KB od podstaw etycznych prawa i współczesnej wiedzy medycznej. Udowadniamy, że rozwiązaniem konfliktów wokół klauzuli sumienia w medycynie reprodukcyjnej nie jest jej ograniczanie, lecz uznanie godności i prawa do życia człowieka chorego również przed urodzeniem. Wnioskiem pracy jest negatywna ocena stanowiska KB jako dokumentu poświęconego nie etyce lekarskiej, lecz przekształcaniu służby zdrowia w dowolny kontrakt z publicznym płatnikiem. This paper presents a critique of PAN Presidium Bioethics Committee (BC) position on conscience clause from 12 november 2013. We argue here that BC conceptions are based on a reductionist philosophy, which foundations are foreign to hipocratic medical ethics. Simultaneously we remind physicians obligations steming from the nature of patient-doctor relation, separating them from ignoble, extraneous ones. Furthermore, we outline a split between BC argumentation and laws ethical principles all together with contemporary medical knowledge We show that the resolution of conflicts surrounding the conscience clause in reproductive medicine lies not in restraint, but in recognition of dignity and right to life of the sick, also prior to birth. Concluding point given is a negative assessment of the BC position, viewed as devoted not to medical ethics, but merely to executing contracts in public health services so that they can serve any goal.
- ItemMiędzy filozofią a literaturą. Sprawozdanie z 56. Tygodnia Filozoficznego(Wydawnictwo KUL, 2014) Pleskaczyńska, Maria
- Item
- ItemBezstronność światopoglądowa organów Państwa Polskiego na przykładzie orzeczenia WSA w Warszawie II SA/2293/11 – Wyrok z 20 marca 2012 roku. Uwagi o charakterze aprobującym(Wydawnictwo KUL, 2014) Nikołajew, JerzyPrzedmiotem niniejszych rozważań jest rozstrzygnięcie sądu administracyjnego w sprawie zakazu przetwarzania danych osobowych przez proboszcza parafii wobec osoby, która złożyła oświadczenie o wystąpieniu z Kościoła katolickiego. Najpierw autor analizuje stan faktyczny sprawy, a potem orzeczenie sądu w tej materii. Przywołuje się tu także stosowne ustawodawstwo krajowe, dyrektywy unijne i wytyczne Episkopatu Kościoła katolickiego w Polsce, na które zresztą powołał się sąd administracyjny. Artykuł kończą wnioski, że niniejszy wyrok wpisuje się konstytucyjną zasadę bezstronności światopoglądowej państwa i równouprawnienia związków wyznaniowych. The subject matter of this discussion is the the administrative court’s decision on prohibition of personal data processing by the parish priest with respect to those who declared defection from the Catholic Church. First, the author examines the facts of the case and then the court’s decision in this matter. The paper refers also to the relevant national legislation, EU directives and guidelines of the Episcopate of the Catholic Church in Poland, which was in fact invoked by the administrative court. The article ends with conclusions that the said judgement is in line with the constitutional principle of the state ideological impartiality and equality of religious association.