Roczniki Nauk Społecznych, 2023, T. 51, nr 3: Sociology and Contemporary Challenges in Education

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/6528

Browse

Browsing Roczniki Nauk Społecznych, 2023, T. 51, nr 3: Sociology and Contemporary Challenges in Education by Issue Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 11 of 11
  • Item
    Lifelong Learning and Life Satisfaction of People Over 50
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Luty-Michalak, Marta
    Scientific literature covers numerous studies carried out at showing the impact of learning on professional activity, earnings, position, etc. The effect of health or social activity on the level of life satisfaction is also one of the most often chosen aim of the research. Much less frequently we encounter studies indicating the relationship between learning and health, well-being or life satisfaction. The aim of the article is to analyze the impact of learning on the life satisfaction of people aged 50 and over based on the results of the 8th round of the SHARE (The Survey of Health, Aging and Retirement in Europe). W literaturze przedmiotu nie brakuje analiz ukazujących wpływ uczenia się na aktywność zawodową, zarobki, pozycję zawodową itp. Często opisywany jest również wpływ stanu zdrowia czy też aktywności społecznej na odczuwany przez jednostki poziom satysfakcji z życia. O wiele rzadziej spotykamy badania wskazujące na związek uczenia się ze zdrowiem, dobrym samopoczuciem czy satysfakcją z życia. Celem artykułu jest analiza wpływu uczenia się na odczuwaną satysfakcję z życia przez osoby w wieku 50 lat i więcej na podstawie wyników 8 rundy badania SHARE (The Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe).
  • Item
    The Role of Information in Crisis Management. Selected Aspects
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Żebrowski, Andrzej; Szkurłat, Izabela
    The changing conditions of the functioning of a country(ies) generate many complex threats that hinder and sometimes prevent the performance of basic tasks by individuals, social groups, a nation and a state. The scale and dynamics of occurring threats very often surprise both rulers and societies. In order to avoid a critical situation, eligible civil and military entities must continuously secure their information needs. It is essential to appreciate the importance of information, to be able to use it to prevent or minimize the consequences of a critical situation. This means the need to build the information system of the state, as well as subsystems at every level of its management, which are the basis for the decision-making process. Setting and evaluating tasks, the skillful use of information resources in the state crisis management process, all allow for its save functioning in both internal and international environment. Zmieniające się środowisko funkcjonowania państwa (państw) generuje wiele złożonych zagrożeń, które utrudniają, a niekiedy i uniemożliwiają wykonywanie podstawowych zadań przez jednostki, grupy społeczne, naród i państwo. Skala i dynamika zachodzących zagrożeń, bardzo często zaskakuje rządzących i społeczeństwo. Celem niedopuszczenia do sytuacji kryzysowej uprawnione podmioty cywilne i wojskowe muszą zabezpieczać swoje potrzeby informacyjne w sposób ciągły; doceniać znaczenie informacji, potrafić je wykorzystać, by nie dopuścić do wy-stąpienia sytuacji kryzysowej lub zminimalizować jej następstwa. Oznacza to konieczność budowania systemu informacyjnego państwa, a także podsystemów na każdym poziomie jego funkcjonowania, które będą podstawą dla procesu decyzyjnego. Stawianie zadań, rozliczanie i umiejętne wykorzystywanie posiadanych zasobów informacyjnych w procesie zarządzania kryzysowego państwem pozwala na jego bezpieczne funkcjonowanie w otoczeniu wewnętrznym i środowisku międzynarodowym.
  • Item
    Moral Attitudes in Poland: “Towards”, “Away” and “Against People” – Socio-Cultural Determinants and Religious Implications. Based on European Values Study 2017
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Szczygielski, Dominik
    According to the latest research institutional trust may serve as a significant predictor of prosociality. The main purpose of this article is to examine types of trust as predictors of moral attitudes “towards”, “away” and “against” people. Another aim is to examine institutional trust as a predictor of moral attitudes in correlation to other significant predictors, like religiousness, education and size of town. This paper presents analysis in the course of which interpersonal and institutional trust has been confirmed as alternative (potentially competing) predictors of moral attitudes than other established variables, e.g., religiousness. Presented findings allow to pose the question about the future of religion in stable, democratic societies. Na podstawie dostępnych badań można stwierdzić, że zaufanie instytucjonalne może stanowić istotny predyktor prospołeczności. Głównym celem niniejszego opracowania jest zbadanie współzależności pomiędzy typami zaufania a typami orientacji moralnych „do”, „od” i „przeciw” ludziom. Kolejnym celem jest także określenie współzależności pomiędzy zaufaniem instytucjonalnym a orientacjami moralnymi z uwzględnieniem takich zmiennych, jak religijność, wykształcenie i wielkość miejscowości zamieszkania. W artykule zaprezentowano analizę, która pozwala uznać zaufanie interpersonalne oraz zaufanie instytucjonalne za alternatywne (potencjalnie konkurencyjne) predyktory orientacji moralnych w porównaniu do innych bardziej ugruntowanych czynników, tj. religijność. Wyniki badań pozwalają stawiać pytanie o przyszłość religii w stabilnych i demokratycznych społeczeństwach, której rola i funkcje mogą być kwestionowane.
  • Item
    The Pandemic is also an Opportunity – About Positive Individual and Social Change
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Zbyrad, Teresa
    The negative effects of the pandemic are widely noted. However, like any social phenomenon, the pandemic, in addition to negative effects, also brought positive effects. However, the latter have a smaller scale, but paradoxically they are of great value for the individual and the family. In my article, I will focus on the positive side, showing the pandemic in a completely different light, which for many people, apart from the destructive power of devastation, has become a chance for change – a positive one. Can a pandemic be an opportunity? Could the evil that came with the virus, decimating humanity, bringing death and suffering to millions of people, causing fear could this evil have produced any good? Could this total and global crisis in the social, economic, professional, family and personal dimensions translate into the strengthening, reconstruction, reconstruction and development of identity? These are the questions I will try to answer. Powszechnie zwraca się uwagę na negatywne skutki pandemii. Jednak jak każde zjawisko społeczne, pandemia COVID-19 oprócz skutków negatywnych, przyniosła także pewne skutki pozytywne. Jednak te ostatnie mają mniejszą skalę, ale i paradoksalnie ogromną wartość dla jednostki i rodziny. W swoim artykule skupię się na pozytywnej stronie, ukazując pandemię w zupełnie innym świetle, która dla wielu ludzi oprócz niszczącej siły spustoszenia, stała się szansą na zmianę pozytywną. Czy pandemia może być szansą? Czy zło, które przyszło wraz z wirusem, dziesiątkujące ludzkość, przynoszące śmierć i cierpienie milionów ludzi, rodzące strach – czy to zło mogło zrodzić jakieś dobro? Czy ten totalny i globalny kryzys w wymiarze społecznym, gospodarczym, zawodowym, rodzinnym i osobistym mógł przełożyć się na umocnienie, rekonstrukcję, odbudowę i rozwój tożsamości? Oto pytania, na które postaram się odpowiedzieć.
  • Item
    Journalists’ Abuse of (the Right) to the Anonymity. Dual Practical-Legal Perspective
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Goniak, Łukasz Paweł
    This paper seeks to analyze (research) the way journalists use the right to anonymity. Importantly, the author is interested not only in the original purpose of the relevant regulation (theoretical perspective), but rather in to what extent journalists’ behavior is consistent with the original assumption of the right to remain anonymous. The basis for answering this question is the results of the research carried out by the author – in particular with the use of qualitative (participatory observation, in-depth interview) and quantitative research (survey) methods. This paper also analyzes real situations where journalists used the right to anonymity (case study). Based on the data gathered, it should be underlined that the way how journalists use the right to anonymity raises at least ethical doubts. In this context, the major question is whether the described activities fall within the scope of the right to anonymity. Celem niniejszego artykułu jest analiza sposobu korzystania przez dziennikarzy z prawa do anonimatu. Autora interesuje nie tylko samo pierwotnie zakładane przeznaczenie tego prawa (perspektywa teoretyczna), ale przede wszystkim porównanie, na ile obecne zachowanie dziennikarzy w tym zakresie jest zgodne z założeniem, jakiemu prawo to prymarnie miało służyć. Podstawą udzielenia odpowiedzi na zadane pytanie są wyniki badań przeprowadzonych przez autora – przede wszystkim jakościowych (obserwacja uczestnicząca i wywiady pogłębione), ale również ilościowych (sondaż). W tekście odniesiono się także do poszczególnych przypadków skorzystania przez dziennikarzy z prawa do anonimatu (case-study). Analiza danych wskazuje, że sposób, w jaki dziennikarze decydują się używać współcześnie prawa do anonimatu, może budzić wątpliwości choćby natury etycznej. Dlatego naturalne staje się pytanie, czy prawo do anonimatu w ogóle obejmuje swoim zakresem tego typu działania.
  • Item
    Analysis of Potential Educational Areas of Pokémon Go! Game Use Based on Mini FGI Method
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Butkiewicz, Magdalena; Kot, Mateusz
    This article attempts to determine the educational nature of “Pokémon Go!” game based on user interactions with virtual space and real-life elements. For this purpose, interviews with players in mini focus groups (mini FGI) were the chosen method. Respondents were asked about their interaction with actual objects that are reflected in the game, how they search for information about the locations themselves, and about the educational content in the game space. The players were also asked for their ideas on how to enhance the educational potential of the game, as such opinion of real-life players was deemed notable. Based on the results obtained, firstly, areas of potential educational value that still need to be improved were identified and, secondly, recommendations were formulated how to enhance the educational opportunities arising from the game. W niniejszym tekście skupiono się na próbie określenia edukacyjnego charakteru aplikacji „Pokemon Go!” na podstawie interakcji użytkowników z elementami przestrzeni wirtualnej i rzeczywistej. W tym celu zdecydowano się na przeprowadzenie wywiadów z graczami w minigrupach fokusowych (mini FGI). Zapytano ich o interakcję z rzeczywistymi obiektami odzwierciedlonymi w grze, samodzielne poszukiwanie informacji o odwiedzanych lokalizacjach oraz tworzenie treści edukacyjnych w przestrzeni gry. Graczy zapytano także o ich pomysły na zwiększenie możliwości edukacyjnych „Pokemon Go!”, ponieważ uznano, że warto wykazać opinię użytkowników praktycznie wykorzystujących grę. Na podstawie pozyskanych wyników – po pierwsze – wskazano obszary mogące posiadać potencjał edukacyjny, ale wymagające poprawy, a po drugie – sformułowano propozycje mające na celu zwiększenie możliwości edukacyjnych gry.
  • Item
    University 4.0 - the Myth of the Digital Academy? A Historical and Communicological Reflection
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Kinal, Jarosław; Hess, Agnieszka
    The social change necessitated by the ICT revolution and the gradual shrinking of the world in line with the global village paradigm has had an impact on both the perception and functioning of the university as a public institution. The contemporary university, despite the norms and procedures developed in previous decades and even centuries, has to adapt in a leapfrogging manner to the requirements of both the digital society and the digital economy while retaining its existing identity and the unique role it plays in the social structure. The aim of this article is, on the one hand, to present the transformations experienced by the academy in the perspective of social change and, on the other hand, to present our own research on the evaluation of the digitisation of university processes from the perspective of the postcovid experience. The study involved 433 students and 133 academic teachers employed both on a full-time basis and cooperating with the university on civil law contracts. Zmiana społeczna wymuszona rewolucją teleinformatyczną oraz stopniowe skurczenie świata zgodnie z paradygmatem globalnej wioski wywarło wpływ zarówno na postrzeganie, jak i funkcjonowanie uniwersytetu jako instytucji publicznej. Współczesna uczelnia, pomimo wypracowanych w poprzednich dekadach a nawet stuleciach norm i procedur, musi w sposób skokowy dostosować się do wymagań tak społeczeństwa cyfrowego, jak i cyfrowej ekonomii z zachowaniem dotychczasowej tożsamości i unikatowej roli, jaką pełni w strukturze społecznej. Celem niniejszego artykułu jest z jednej strony prezentacja przemian, jakie doświadczyła akademia w perspektywie zmiany społecznej, z drugiej – prezentacja badań własnych dotyczących oceny cyfryzacji procesów zachodzących na uczelniach z perspektywy doświadczenia postcovidowego. W badaniu udział wzięło 433 studentów oraz 133 nauczycieli akademickich zatrudnionych zarówno na etacie, jak i współpracujących z uczelnią na umowy cywilnoprawne.
  • Item
    IT Support in the Process of Choosing a Field of Study: Concept and Testing of Applications for Candidates for Studies at The University of Science and Technology (AGH)
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Worek, Barbara; Tomasz Pełech-Pilichowski; Kocór, Marcin; Micek, Dorota
    The article presents the possibilities of using IT support in the process of choosing a field of study. These possibilities are discussed on the example of an application designed and tested at the University of Science and Technology (AGH), which allows candidates to be presented with recommended fields of study, tailored to their preferences, predispositions, plans related to studies, and professional career. The tool is designed to facilitate decision making, indicate the potential of a given field of study, and reduce the burden related to the selection process and its complexity. The article presents the assumptions that were used to build the concept of the tool, its elements, and functionalities. W artykule przedstawiono możliwości wykorzystania wsparcia IT w procesie wyboru kierunku studiów. Możliwości te omówiono na przykładzie projektowanej i testowanej w AGH aplikacji pozwalającej na przedstawianie kandydatom na studia rekomendowanych kierunków, dopasowanych do ich preferencji, predyspozycji, planów związanych ze studiami i karierą zawodową. Projektowane narzędzie ma ułatwiać podejmowanie wyborów, wskazywać potencjał danego kierunku studiów, redukować obciążenia związane z procesem wyboru i jego złożonością. Artykuł przedstawia założenia, które wykorzystano do budowy koncepcji narzędzia, jego elementy i funkcjonalności.
  • Item
    Sense of Locus of Control, Social Support and Life Decisions of Adult Foster Care Children
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Wiktorowicz-Sosnowska, Monika
    The article presents research that focuses on the sense of locus of control and social support that influence the life decisions of alumni in family foster care. These decisions are linked to the lack of autonomy or independence of the alumni in their daily choices. The problem for the modern social welfare system today is becoming one of independence, which requires multidimensional support for young people entering independent life. This shows how complex a phenomenon empowerment is to study. The degree of difficulty is due to the need to take into account a number of factors that, as a result of analysis, can be crucial to the conclusions reached. W artykule zaprezentowano badania koncentrujące się wokół poczucia umiejscowienia kontroli i wsparcia społecznego, które mają wpływ na życiowe decyzje wychowanków rodzinnej pieczy zastępczej. Decyzje te są powiązane z brakiem autonomii lub niezależnością wychowanków w ich codziennych wyborach. Problemem dla współczesnego systemu pomocy społecznej staje się dziś usamodzielnienie, które wymaga wielowymiarowego wsparcia młodych wkraczających w samodzielne życie. To pokazuje, jak złożonym do badania zjawiskiem jest usamodzielnienie. Stopień trudności wynika z konieczności uwzględnienia wielu czynników, które w efekcie analiz mogą mieć kluczowe znaczenie dla uzyskanych konkluzji.
  • Item
    The Deepening Crisis as an Accelerator of Withdrawal From the Public Sphere or an Activator of Civic Engagement?
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Kwiecińska-Zdrenka, Monika
    The subject of the article is whether facing the crisis (crises) and the accompanying individual experience of anxiety may lead to further withdrawal of young people from the public sphere (deepening indifferentism and civic helplessness), or, on the contrary, it may serve as a kind of trigger for the dormant civic potential of young people (about as long as they have appropriate civic competences) or the emergence of new citizen-state, citizen-social problems relations. The second question we pose here is whether Poles brought up and socialized in different political contexts (young adults – approx. 35 years old – and their parents aged approx. 60) can launch different strategies in the face of these new challenges. We seek answers to these questions based on empirical material from a longitudinal study in Toruń covering two generations (people born in 1958 and 1983 – the older generation has been surveyed several times since 1973). W artykule poszukuje się odpowiedzi na pytania, czy zmierzenie się z kryzysem (kryzysami) i towarzyszącym temu indywidualnego doświadczenia niepokoju może prowadzić do dalszego wycofania się osób młodych ze sfery publicznej (pogłębienie indyferentyzmu i bezradności obywatelskiej), czy też przeciwnie – może posłużyć jako swoisty wyzwalacz uśpionego potencjału obywatelskiego młodych (o ile mają odpowiednie ku temu obywatelskie kompetencje) lub emergencji nowych relacji obywatel–państwo, obywatele–społeczne problemy? Drugie pytanie dotyczy tego, czy Polacy wychowujący się i socjalizowani w odmiennych politycznych kontekstach (młodzi dorośli – ok. 35-letni – i ich rodzice w wieku ok. 60 lat) mogą uruchomić odmienne strategie w obliczu tych nowych wyzwań. Odpowiedzi na nie poszukujemy na podstawie materiału empirycznego pochodzącego z toruńskiego badania podłużnego obejmującego dwa pokolenia (osób urodzonych w 1958 i w 1983 roku – starsze pokolenie objęte było kilkukrotnymi badaniami od 1973 roku).
  • Item