Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2015, T. 103

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/7799

Browse

Browsing Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2015, T. 103 by Issue Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 20 of 33
  • Item
    Stare druki tzw. Karmelitana w zbiorach biblioteki klasztoru w Czernej
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Graczyk, Waldemar
    Powstały w XVII wieku klasztor-erem karmelitów bosych w Czernej od początku swego istnienia gromadził księgi związane z historią, duchowością karmelitańską, oraz z prawodawstwem tego zakonu. Wynikało to z faktu, że karmelici – zwłaszcza w XVII i XVIII wieku mieli znaczący wkład w rozwój duchowości maryjnej, patrystycznej i ascetycznej. Wybitni ludzie pióra z kręgu karmelitańskiego pozostawili po sobie dzieła, które do dnia dzisiejszego inspirują rozwój życia duchowego i teologię mistyczną. Karmelitańskie piśmiennictwo skupiało się zasadniczo w czterech grupach tematycznych: teologii życia wewnętrznego, teologii kontrowersyjnej, mariologii i szeroko pojętego kaznodziejstwa. Troska o poziom tego ostatniego była wyraźnie widoczna w działalności duszpasterskiej karmelitów bosych od początku ich obecności w Polsce. Przejawem aktywności teologicznej i kaznodziejskiej karmelitów są zachowane w bibliotece czerneńskiej liczne traktaty, rozprawy, przekłady pism mistyków hiszpańskich oraz kazania. Zachowane do czasów obecnych w bibliotece dawnego klasztoru-eremu w Czernej noszą widoczne ślady ich użytkowania w ciągu minionych wieków. Służyły one zakonnikom nade wszystko w procesie realizacji ich powołania zakonnego, a tym samym i pogłębianiu życia duchowego. The monastery-hermitage of the Discalced Carmelites in Czerna, created in the seventeenth century, collected books related to the history and spirituality of the Carmelites, and the legislation of that Order from its inception. That was due to the fact that the Carmelites, especially in the seventeenth and eighteenth centuries, had a significant impact on the development of Marian, patristic and ascetic spirituality. Eminent people from the circle of Carmelite feathers left behind works that today inspire the development of spiritual and mystical theology. Carmelite literature focused primarily on four thematic groups: the theology of the inner life, the controversial theology, Mariology and broadly defined preaching. Concern for the last one was clearly visible in the pastoral activities of the Discalced Carmelites from the beginning of their presence in Poland. Numerous treaties, studies, Spanish translations of mystics’ writings and sermons preserved in the library of Czerna are the sign of theological and preacher’s activity of the Carmelites. Preserved to the present day in the library of the former monastery-hermitage of Czerna, they show the signs of use over the past centuries. They served the monks, above all in the pursuit of their religious vocation, and thus deepening their spiritual lives.
  • Item
    Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego w aspekcie prawnym
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Adamczyk, Jerzy
    Niniejszy artykuł poświęcony jest bibliotece wyższego seminarium duchownego w aspekcie kanonicznym. Biblioteka seminarium duchownego jest instytucją gromadzącą, opracowującą i udostępniającą czytelnikom księgozbiory, będąca własnością seminarium duchownego. W pierwszej części tego artykułu ukazano konieczność istnienia biblioteki seminaryjnej. Następnie omówiono kwestię zasobu biblioteki seminaryjnej, w której powinny znajdować się przede wszystkim dzieła z zakresu filozofii chrześcijańskiej, psychologii, nauk teologicznych oraz materiały konieczne do nauki języków obcych. Podkreślono, że biblioteka seminaryjna to nie tylko księgozbiór, ale również cała infrastruktura mająca służyć funkcjonowaniu biblioteki. Wiele miejsca poświęcono także sprawie odpowiedzialnych za bibliotekę seminarium, jakimi są: biskup diecezjalny, rektor seminarium i bibliotekarz, jak i innych pracowników biblioteki, zarówno etatowych, jak i wolontariuszy. This article presents the library of the theological seminary in canonical terms. The library of the seminary is an institution which collects, processes and offers readers the collections owned by the seminary. The first part of this article shows the necessity for the seminary library. It then describes the collection of the seminary library, which should contain primarily works in the field of Christian philosophy, psychology, theological sciences and materials necessary for learning foreign languages. It is emphasized that the seminary library is not only a book collection, but also the entire infrastructure, the aim of which is to serve the functioning of the library. The paper also presents those people who are in charge of the seminary library: a diocesan bishop, the rector of the seminary and a librarian, as well as other library staff, both full-time ones and volunteers.
  • Item
    Spis ruchomości kościoła śś. Piotra i Pawła w Imbramowicach spisany po śmierci ksieni Zofii Grothówny
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Skrzydlewska, Beata
    Dnia 31 maja 1741 roku zmarła Zofia Grothówna, ksieni klasztoru imbramowskiego. Wybrana na tę funkcję dnia 4 sierpnia 1703 roku, pozostawała na urzędzie przez 38 lat. Zofia Grothówna, przyczyniła się wraz z biskupem krakowskim Kazimierzem Łubieńskim i komisarzem klasztoru kanonikiem Dominikiem Lochmanem do odbudowy klasztoru po wielkim pożarze, który miał miejsce w 1710 roku. Dzięki jej staraniom klasztor i kościół zostały wyposażone w niezbędne ruchomości w tym w aparaty kościelne. W kronice klasztornej, którą zaczęto spisywać za jej życia odnotowywane są wzmianki informujące o sposobie pozyskiwania poszczególnych paramentów czy naczyń liturgicznych. Wkrótce po śmierci ksieni Grothówny sporządzono "Rejestr opisany wszystkich aparatów, srebra, relikwii, które się znajdują przy kościele naszym imbramowskim po śmierci świętej pamięci Matki naszej Dobrodziejki, J. Mości Panny Zofii Grothówny, ksieni imbramowski, dnia 26 czerwca Roku Pańskiego 1741". Porównując go z zapiskami w kronikach, mamy pełny obraz ruchomości znajdujących się w kościele. Z czasem dopisano do niego pozyskane pomiędzy rokiem 1744 a 1752 nowe obiekty. On 31 May 1741 Zofia Grothówna, the abbess of the convent in Imbramowice, died. She was chosen for this function on 4 August 1703, and remained in office for 38 years. Zofia Grothówna contributed- along with the Bishop of Cracow, Kazimierz Łubieński and the Commissioner of the convent, canon Dominik Lochman- to rebuilding the convent after the great fire, which took place in 1710. Thanks to her efforts, the convent and the church were equipped with the necessary movables, including liturgical equipment. The chronicle of the convent, which was begun during her life, contains the information on how to acquire individual paraments and sacred vessels. Shortly after the death of abbess Grothówna, the registry was made. It was entitled The described registry of all the equipment, silver, relics, which are located at the Church in Imbramowice after the death of the late Mother, our Benefactress, Zofia Grothówna, the abbess of Imbramowice, 26 June, 1741. Comparing it to the notes in the chronicles, we have a full picture of movables in the church. Over time, new objects, acquired between 1744 and 1752, were added to it.
  • Item
    XV-XVII - wieczne druki z dawnych księgozbiorów kapitulnego i wikariuszy znajdujące się obecnie w bibliotece Bazyliki Mniejszej NMP w Wiślicy oraz inwentarz biblioteki kapituły wiślickiej z 1682 roku
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Kardyś, Piotr
    Księgozbiór historyczny kolegiaty wiślickiej doczekał się już kilku szczegółowych opracowań, których autorzy w miarę możliwości starali się zrekonstruować jego dzieje i zasób, począwszy od fundacji grupy kanonickiej wyposażonej w podręczny księgozbiór liturgiczny, a kończąc na analizie inwentarzy z XV-XVIII w. W tym kontekście biblioteka kapituły wiślickiej jawi się wręcz, jako wyjątek na tle słabo opracowanych i rozpoznanych dotychczas księgozbiorów kolegiackich. Prowadzone przez piszącego na parafii w Wiślicy prace nad inwentaryzacją i uporządkowaniem pozostałości historycznej biblioteki przyniosły kolejne odkrycia, pozwalające na uzupełnienie wiedzy odnośnie księgozbioru funkcjonującego przy kolegiacie wiślickiej w okresie staropolskim. Szczególnie wartościowe jest zlokalizowanie na miejscu dwóch inkunabułów, nie rejestrowanych w dotychczasowych opracowaniach traktujących o librarii wiślickiej. Następnym jest fakt przetrwania co najmniej 18 starodruków z XVI-XVII w. Równie cennym źródłem zlokalizowanym w archiwum parafialnym jest inwentarz biblioteki kapitulnej z 1682 r. Także i w tym przypadku potrafimy wskazać wśród obecnych starodruków kilka, które były ujęte w nieznanym dotychczas inwentarzu. Okazuje się zatem, że pomimo splądrowania kolegiaty w 1656 r. i później, kiedy co wartościowsze książki były regularnie grabione, pozostały na miejscu resztki dawnych bibliotek kapitulnej i wikariuszy. There are already several detailed studies of historical books of the collegiate of Wiślica, the authors of which, if possible, tried to reconstruct its history and the fonds, beginning with the foundation of canon group equipped with handheld liturgical books and ending with the analysis of inventories from the fifteenth to the eighteenth centuries. In this context, the library of the Chapter of Wiślica appears to be an exception in comparison with the poorly processed and identified collegiate collections. The inventory and analysis of the historical remains of the library resulted in new discoveries, allowing to complement the knowledge of the library at the collegiate of Wiślica functioning in the Old Polish period. What is especially valuable is the discovery of two incunabula, not recorded in previous studies on the library of Wiślica. Another important thing is the survival of at least 18 manuscripts of the sixteenth and seventeenth centuries. One more valuable source located in the parish archive is the inventory of the chapter library of 1682. Also in this case, we can identify some of the existing manuscripts which were included in the previously unknown inventory. It thus turns out that, despite the plundering of the collegiate church in 1656 and later (during which the most valuable books were regularly plundered), the remains of the former chapter and vicars’ libraries remained in their place.
  • Item
    Biblioteka Opactwa św. Wojciecha Mniszek Benedyktynek w Staniątkach
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Dudziak-Kowalska, Małgorzata; Janczak, Barbara
    The article is devoted to the history and present state of the library of The Abbey of Benedictine Nuns in Staniątki, one of the oldest monasteries in Poland. Development of the library throughout centuries has been outlined an the contents of the book collection have been described. Special attention has been paid to the musical collections originating from XVI-XVIII cc., which currenty can be accessed by the digital library. The study is an attempt to present the isssue from a librarian’s point of view. The problems discussed in the article refl ect diffi culties and challenges that have to be faced by numerous Polish monastery libraries.
  • Item
  • Item
    Historia rozwoju katolickiej sieci parafialnej w diecezji tyraspolskiej w XIX w. na podstawie materiałów Państwowego Archiwum Obwodu Odeskiego
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Dianowa, Natalia
    W artykule przedstawione są dokumenty dotyczące katolickiej sieci parafialnej i życia religijnego znajdujące się w Państwowym Archiwum Obwodu Odeskiego. W kilku zespołach zachowały się archiwalia dotyczące budowy kościołów w Odessie, zapraszaniu duchownych do pracy wśród niemieckich osadników oraz księgi metrykalne niektórych parafii. Te ostatnie stanowią cenne źródło pozwalające na ustalenie pochodzenia społecznego oraz krajów z których przybywali osiedleńcy. Część materiałów dotyczy także relacji z Cerkwią prawosławną, posiadającą w Imperium Rosyjskim dominującą pozycję. Materiały archiwalne wypełniają luki już znanych badaczom źródeł i publikacji na temat parafii katolickich na południowym wybrzeżu Morza Czarnego. The article presents the documents found in the National Archive of the Odessa District. The documents concern a network of Catholic parishes and religious life. Several fonds contain archival materials referring to churches built in Odessa and clergy encouraged to work among the German settlers, and registry books of some parishes. The last ones are a valuable source for determining social origin and the countries from which the settlers arrived. Some of the materials also concern relations with the Orthodox Church, which has a dominant position in the Russian Empire. Archival materials fill in the gaps in already known sources and publications on Catholic parishes on the south coast of the Black Sea.
  • Item
  • Item
    Darowizny, legaty testamentowe i inne sposoby nabywania ksiąg do biblioteki cystersów w Szczyrzycu w okresie staropolskim
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Marszalska, Jolanta M.
    Spuścizny po donatorach klasztoru, legaty testamentowe oraz dary stanowiły podstawową formę zaopatrywania biblioteki szczyrzyckiej w książki, zarówno w początkach istnienia klasztoru, jak i na przestrzeni kilkuset lat jego trwania i działalności. Było to zjawisko dość powszechne dla znakomitej większości bibliotek klasztornych w dawnych wiekach. W świetle zachowanego materiału archiwalnego, a przede wszystkim samych książek biblioteki szczyrzyckiej, można uznać, że było to jedno z najważniejszych źródeł powiększania zasobu bibliotecznego klasztoru. Stwierdzenie to odnosi się do całego okresu funkcjonowania tej biblioteki szczególnie jednak do początków jej kształtowania, kiedy podstawę zbiorów stanowiły księgi rękopiśmienne i kodeksy liturgiczne. Na podstawie wpisów proweniencyjnych, można wyodrębnić trzy grupy ofiarodawców na rzecz biblioteki szczyrzyckiej: zakonnicy szczyrzyccy (opaci i przeorzy), duchowieństwo świeckie i przedstawiciele innych zakonów oraz osoby świeckie. Wśród ofiarowywanych ksiąg przeważały dzieła o treści teologicznej, liturgicznej, a także zbiory kazań niezbędne do skutecznego sprawowania duszpasterstwa parafialnego. Legacies from the donors of the monastery, testamentary depositions and gifts were the main form of supply of books to the library of Szczyrzyc, both in the early days of the monastery as well as over several hundred years of its existence and operation. It was a quite common phenomenon for the vast majority of monastic libraries in the past centuries. In the light of the preserved archival material, and above all the books from the library of Szczyrzyc, it can be concluded that it was one of the most important sources of enlargement of the monastic library. This statement applies to the entire period of the functioning of this library, but especially to the beginning of its formation when the collections mainly included manuscripts and liturgical codes.On the basis of the information about provenance, it is possible to identify three groups of donors to the library of Szczyrzyc: monks (abbots and priors) from Szczyrzyc, secular clergy, representatives of other religious orders and lay people. Among the donated books are primarily theological and liturgical works as well as the collections of sermons necessary for the effective pastoral care of the parish.
  • Item
    Działalność charytatywna zakonów żeńskich w Polsce do końca XVIII wieku
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Surdacki, Marian
    Rozwój szpitalnictwa w państwie polskim związany był z przyjęciem chrztu, rozwojem chrześcijaństwa i organizacji kościelnej, przede wszystkim zaś przybyciem zakonów. Ogromną rolę w działalności charytatywnej, zwłaszcza w średniowieczu odegrały przede wszystkim zakony męskie, z kolei w czasach nowożytnych ogromne znaczenie w tym względzie posiadały żeńskie zgromadzenia charytatywno-szpitalne. Gdy chodzi o zakony kobiece w średniowieczu najwcześniej w prowadzenie szpitali i dzieło miłosierdzia angażowały się mniszki benedyktyńskie i cysterskie, choć nie była to ich główna misja i charyzmat. Czasami szpitale prowadziły też siostry klaryski z II zakonu franciszkańskiego, magdalenki i brygidki, w dużo zaś większym stopniu beginki, luźne grupy kobiet trzymające się najczęściej kościołów dominikańskich czy franciszkańskich oraz reguł życia wspólnotowego, czyli tzw. trzeciego zakonu. Najważniejszym jednak okazało się zgromadzenie sióstr kanoniczek św. Ducha (duchaczki), które od początku XIII w. prowadziło wraz z męską gałęzią tego zakonu wielki, największy i najważniejszy aż do Oświecenia na ziemiach polskich, szpital św. Ducha w Krakowie, specjalizujący się w opiece nad dziećmi porzuconymi. Wielki rozwój żeńskich dobroczynnych zgromadzeń zakonnych nastąpił po zakończeniu Soboru Trydenckiego (1545-1563). Niewątpliwie najważniejszym z nich były założone w przez Wincentego a Paulo w Paryżu w 1633 r. siostry miłosierdzia tzw. szarytki. W Polsce posiadały one aż 29 domów, przy których prowadziły szpitale, sierocińce i szkoły dla dziewcząt, także biednych. Podobną aktywność, choć w nieco mniejszej skali wykazywały powstałe w Braniewie siostry katarzynki, założone w 1571 r. przez Reginę Protman. Działalnością charytatywną w Rzeczypospolitej zajmowały się ponadto siostry prezentki (utworzone w Krakowie w latach dwudziestych XVII w. przez Zofię Czeską), wizytki (od św. Franciszka Salezego –1601 r., Genewa,) oraz mariawitki założone w 1737 r. w Wilnie przez Stefana Turczynowicza. Oprócz wymienionych, dzieło miłosierdzia rozwijało, na marginesie swojej zasadniczej misji, większość niecharytatywnych żeńskich zgromadzeń zakonnych istniejących na terenach państwa polskiego w okresie przedrozbiorowym. The development of hospital services in the Polish State was associated with baptism, the development of Christianity and church organization, and above all, the arrival of religious orders. In the Middle Ages, male religious orders played a huge role in charitable activities, while in modern times female congregations dealing with charity and hospital services were of great importance in that regard. As for female religious orders in the Middle Ages, the Benedictine and Cistercian nuns were the first ones who were engaged in running hospitals and charity work, although it was not their primary mission and charisma. Sometimes hospitals were also run by the Poor Clare Sisters of the Second Franciscan Order, the Magdalene Sisters, the Bridgettine Sisters, and primarily by the Beguines, loose groups of women who were close mostly to Dominican and Franciscan churches and the rules of community life, that is the Third Order. The most important congregation, however, turned out to be the Sisters Canonesses of the Holy Spirit (duchaczki in Polish), who from the beginning of the thirteenth century run, along with the male branch of the Order, Holy Spirit hospital in Cracow, which specialized in the care of abandoned children and was the largest and the most important one in Poland until the Enlightenment. The great development of charitable female religious congregations occurred after the Council of Trent (1545-1563). Undoubtedly, the most significant of which were the Sisters of Charity (so-called szarytki in Polish) founded by St. Vincent de Paul in Paris in 1633. In Poland, they had 29 houses, where they ran hospitals, orphanages and schools for girls, including the poor. Similar activities, although at a smaller scale, were done by the Sisters of St. Catherine from Braniewo, founded in 1571 by Regina Protman. In addition, charitable activities were undertaken by the Congregation of the Virgins of the Presentation of the Blessed Virgin Mary (founded in Cracow in the 1620s by Zofia Czeska), the Visitation Sisters (founded by St. Francis de Sales -1601, Geneva,) and the Mariavites founded in 1737 by Stefan Turczynowicz in Vilnius. Apart from the above mentioned orders, the work of mercy was developed, on the margins of its core mission, by most non-charitable female religious congregations existing in Poland in the period before the partitions.
  • Item
    Catalogus librorum – biblioteka karmelitów bosych w Krakowie w świetle rękopiśmiennego katalogu z roku 1702
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Fluda-Krokos, Agnieszka
    W artykule przedstawiono wstępną analizę zawartości biblioteki pierwszego klasztoru zakonu karmelitów bosych w Polsce. Na podstawie rękopisu Catalogus librorum Conventus Immacula: Conceptionis B.V.M. F.F. Carmelitarum Discalceatorum Cracoviae. Factus. Anno Domini 1702 ustalono, że księgozbiór klasztoru pw. NMP w Krakowie podzielony był na 20 działów, z czego najliczniej reprezentowane były działy Spirituales i Theologi morales. Z obliczeń wynika, że w inwentarzu zanotowano 1768 opisów książek w ok. 2150 woluminach. Obecnie 190 ocalonych woluminów znajduje się w bibliotece klasztornej w Czernej. This paper presents a preliminary analysis of the contents of the first monastic library of the Carmelite Order in Poland. On the basis of the manuscript Catalogus librorumConventus Immacula: Conceptionis B.V.M. F.F. Carmelitarum Discalceatorum Cracoviae. Factus. Anno Domini 1702 it was discovered that the library of the monastery church devoted to the Holy Virgin Mary in Cracow was divided into 20 sections, and the most numerous ones were the Spirituales and Theologi morales sections. Calculations show that the inventory includes 1768 descriptions of books in approx. 2150 volumes. Currently, 190 survived volumes are located in the monastic library in Czerna.
  • Item
  • Item
    Korespondencja między kardynałem Mieczysławem Halką Ledóchowskim a księciem Adamem Stanisławem Sapiehą dotycząca stanu metropolii lwowskiej obrządku greckokatolickiego
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Bober, Sabina
    Adam Stanisław Sapieha magnat i polityk galicyjski należał do działaczy katolickich mocno zatroskanych o agendy Kościoła greckokatolickiego w Galicji, zagrożonego propagandą prawosławia szerzoną przez część rusofilsko usposobionego duchowieństwa cerkwi greckokatolickiej. Istotny problem polegał tu na wzmocnieniu tamtejszego episkopatu oraz należyte wychowanie w seminarium duchownym. Sapieha nie do końca miał zaufanie do stopnia zorientowania w tych sprawach Stolicy Apostolskiej, toteż z własnej inicjatywy śledził wydarzenia zachodzące w Cerkwi i postępowanie grekokatolików, chcąc we właściwy obraz tych stosunków komunikować Stolicy Apostolskiej, gdzie osoba jego dobrze była znana z troski o sprawy grekokatolików w Galicji. Sapieha wielokrotnie komunikował informacje na ten temat różnym dykasteriom rzymskim. W niniejszej publikacji udostępniono wymianę listów między nim a kardynałem Mieczysławem Ledóchowskim, podówczas zatrudnionym w Kurii rzymskiej i jeszcze jako arcybiskup gnieźnieński i poznański, podobnie, jak po jego osiedleniu się w Rzymie w 1876 r., żywo był zainteresowanym sprawą unitów w Królestwie Polskim po likwidacji tam Unii w 1875 r. Ledóchowski, który wkrótce po wyborze Leona XIII zainteresowanego położeniem kresu kulturkampfu w Prusach, nie znajdował dostatecznego posłuchu u papieża, ponieważ osoba arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego była jedną z ważnych przeszkód na drodze do porozumienia między Bismarckiem a papieżem, bardzo ostrożnie podszedł do problemów przedstawionych przez Sapiehę. Z publikowanej tu korespondencji można wnioskować, że kardynał Ledóchowski nie był w tym czasie najlepszym mediatorem w sprawach, o które zabiegał Sapieha. Stanisław Adam Sapieha, a Galician magnate and politician was one of the Catholic activists who were concerned about the Greek Catholic Church organizations in Galicia endangered by the Orthodox propaganda spread by some Russophile-minded Greek Catholic clergy. A significant issue was to strengthen the local episcopate and provide sound education in the seminary. Sapieha was not really confident to what extent the Holy See was aware of the situation, and so on his own initiative he observed the events taking place in the Orthodox and Greek Catholics proceedings in order to properly show those relations to the Holy See, where he was well known for his concern for the affairs of the Greek Catholics in Galicia. Sapieha repeatedly provided information for different Roman dicasteries. The following publication presents the letters between Sapieha and Cardinal Mieczysław Ledóchowski, then employed in the Roman Curia, who as the archbishop of Gniezno and Poznań, just like after settling in Rome in 1876, was vividly interested in the Greek Catholics in the Kingdom of Poland after the liquidation of the Union there in 1875. Ledóchowski, soon after the election of Pope Leo XIII (interested in ending the Kulturkampf in Prussia), was not welcomed by the Pope, because the Archbishop of Gniezno and Poznań was one of the major obstacles to an agreement between Bismarck and the Pope. He was very careful about the problems presented by Sapieha. From the correspondence published here it can be concluded that Cardinal Ledóchowski was not at that time a good mediator in the cases which Sapieha was involved with.
  • Item
    Instrukcja kancelaryjna KUL a instrukcje Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej i Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Porównanie normatywów kancelaryjnych
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Nowicki, Tomasz
    Współczesna kancelaria akt spraw jest prowadzona w oparciu o bezdziennikowy system kancelaryjny. Podstawą funkcjonowania tego systemu są trzy ważne normatywy kancelaryjno-archiwalne, do których zaliczamy instrukcję kancelaryjną, jednolity rzeczowy wykaz akt (będący często załącznikiem do instrukcji kancelaryjnej) oraz instrukcję archiwalną. Bez tych regulacji sprawne funkcjonowanie nowoczesnej kancelarii i archiwum zakładowego (składnicy akt) jest niemal niemożliwe. Szczególnie istotna rola przypada instrukcji kancelaryjnej, której podstawową funkcją jest określenie zasad i trybu wykonywania czynności kancelaryjnych w danej instytucji oraz znormalizowanie postępowania z powstającą w jednostce dokumentacją. Prawidłowa budowa tego normatywu sprzyja bez wątpienia poprawie działania instytucji, optymalizuje procesy zarządzania dokumentacją, przyczynia się do racjonalizacji i udoskonalenia obiegu dokumentacji wewnątrz jednostki organizacyjnej oraz usprawnia i przyspiesza proces załatwiania spraw. Normatyw ten jest niezbędny także w szkołach wyższych, w tym zwłaszcza w uniwersytetach. Kancelaria uniwersytetu (rozumiana jako całość komórek organizacyjnych wykonujących czynności kancelaryjne formalne i merytoryczne), z racji rozbudowanej struktury takiej instytucji, jest mocno rozproszona. Posiadanie prawidłowo skonstruowanej instrukcji kancelaryjnej (ale także i pozostałych normatywów) w przypadku uniwersytetów państwowych jest wymogiem ustawowym. W przypadku Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II nie ma przymusu prawnego, lecz z pewnością zalety stosowania tego normatywu były podstawą wprowadzenia go zarządzeniem Rektora KUL z 21 grudnia 2001 r. W artykule zostaje porównana wprowadzona wówczas instrukcja kancelaryjna z podobnymi normatywami obowiązującymi na dwóch polskich uniwersytetach, a mianowicie Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej oraz Uniwersytecie Śląskim. Najważniejszym wnioskiem wynikającym z tego porównania jest wykazanie konieczności wprowadzenia nowej regulacji kancelaryjnej na KUL. Modern chancery of case records is run using the chancery system based on registering particular cases. This system is built on three important chancery-archive norms, which include chancery instructions, a uniform list of records (which is often the annex to chancery instructions) and archival instructions. Without these regulations the smooth functioning of a modern chancery and an institutional archive (records repository) is almost impossible. Chancery instructions are the ones which play an important role, as their primary function is to establish the rules and procedures for performing chancery tasks in the institution and to standardize the handling of documentation produced by the institution. The proper design of this normative undoubtedly improves the functioning of institutions, optimizes document management processes, contributes to rationalization and improvement of documents flow within the organization, and streamlines and accelerates the process of performing things. This norm is also needed in higher education, especially at universities. Chancery of the university (understood as a whole organizational unit performing formal and substantive chancery tasks), due to extensive structure of such an institution, is heavily fragmented. It is a legal requirement to have properly constructed chancery instructions (but also other norms) in the case of state universities. In the case of the Catholic University of Lublin John Paul II there is no legal coercion, but certainly the advantages of using these norms were the basis for its introduction by the Rector of the Catholic University 21 December 2001. The article presents the comparison of the introduced chancery instructions with similar norms in two Polish universities, namely Maria Curie-Skłodowska University, and the University of Silesia. The most important finding of this comparison is recognition of the necessity of issuing new chancery regulations at the Catholic University of Lublin.
  • Item
  • Item
  • Item
  • Item
  • Item
    Władze komunistyczne wobec zakonów męskich na Środkowym Nadodrzu w latach 1970-1980
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Zamiatała, Dominik
    W latach 70. XX wieku w Polsce Ludowej, mimo deklarowanego przez władze komunistyczne współistnienia państwa z Kościołem, komuniści nadal prowadzili z nim walkę na płaszczyźnie ideologicznej oraz dążyli do jego osłabienia i ograniczenia działalności duszpasterskiej zwłaszcza zakonów w społeczeństwie polskim. Te założenia realizowały w praktyce organa administracji i bezpieczeństwa na Środkowym Nadodrzu. W tym okresie starały się prowadzić wobec nich politykę elastyczną. Zgodnie z odgórnymi decyzjami władze wyznaniowe starały się neutralizować zakonników pod względem politycznym od wpływów biskupów. W pierwszej kolejności dążyły, i to z sukcesem, do zlojalizowania sobie postaw zakonów i zgromadzeń zakonnych pracujących na tym terenie. Czyniły to głównie poprzez często przeprowadzane rozmowy indywidualne z zakonnikami, przeprowadzanie wizytacji domów zakonnych. W dalszym ciągu realizowały zadanie zmuszania zakonów do respektowania zasad społeczno-ustrojowych i obowiązujących przepisów państwowych. Na bieżąco opracowywały, a następnie dostarczały UdsW w Warszawie, informacje dotyczące ogólnej oceny aktualnej postawy i działalności zakonu na terenie swojego województwa. Na bieżąco monitorowały relacje wewnątrzzakonne i działalność duszpasterską. Dążyły do poróżnienia zakonników z miejscowym biskupem i duchowieństwem diecezjalnym. Działania podejmowane przez lokalne władze państwowe wobec zakonów przyniosły i pożądany skutek. Zakonnicy przestrzegali przepisów państwowych dotyczących Kościoła oraz nie angażowali się w działalność antysocjalistyczną. In the 1970s in the Polish People's Republic, despite declaration of co-existence of the state and the Church, the Communists continued to fight with the Church on the ideological plane and strived to weaken it and reduce its pastoral activity, and it especially referred to religious orders in Polish society. Those principles were implemented by the organs of administration and security in Środkowe Nadodrze. During that period, they tried to lead a flexible policy with regard to religious orders. According to the top-down decisions, religious authorities tried to neutralize monks from the political influence of bishops. First, they sought, and with success, to make religious orders and congregations in that area loyal to them. They did that mainly through frequent individual conversations with monks and visits to religious houses. Then they continued to implement the task of forcing the orders to respect socio-political principles and binding state laws. They systematically analysed and then provided the Office of Religious Affairs in Warsaw with the information on the overall assessment of the current attitudes and activities of religious orders in their provinces. They monitored, on a regular basis, the relationships inside religious orders and their pastoral activities. They sought to set monks at variance with the local bishop and diocesan clergy. The actions taken by local governments towards religious orders brought the desired effect. Monks complied with the state regulations concerning the Church and they were not engaged in anti-socialist activities.
  • Item
    O pracach rzeźbiarskich Antoniego Popiela dla jasielskich franciszkanów
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Laskowski, Andrzej
    Artykuł omawia kilka elementów dekoracji i wyposażenia zburzonego w czasie II wojny światowej kościoła Franciszkanów w Jaśle, zaprojektowanego przez lwowskiego architekta Michała Łużeckiego. Elementy te łączy postać ich twórcy, znanego lwowskiego rzeźbiarza Antoniego Popiela. Są nimi kamienne elementy dekoracji fasady kościoła (figura Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej i płaskorzeźbione godło zakonu franciszkanów) oraz drewniane rzeźby zdobiące ołtarz główny świątyni, przedstawiające świętych: Antoniego Padewskiego, Alfonsa i Franciszka Salezego. Wszystkie powstały w latach 1904-1905. W ich kontekście pojawiają się nazwiska związanych ze Lwowem współpracowników rzeźbiarza: kamieniarza Albrychta (wykonawcy godła), architekta Michała Łużeckiego (projektanta ołtarza) oraz snycerza Tadeusza Sokulskiego (wykonawcy ołtarza). Z zaprezentowanych prac Antoniego Popiela dla jasielskich Franciszkanów do dnia dzisiejszego zachowała się jedynie figura św. Antoniego, zajmująca pierwotnie centralne miejsce w strukturze głównego ołtarza zniszczonej świątyni, a dzisiaj umieszczona w kaplicy bocznej nowego, zbudowanego po wojnie na nowym miejscu, kościoła Franciszkanów. Figura ta, cudownie ocalona z zagłady samej świątyni, od dawna otoczona jest w Jaśle żywym kultem, co w 1996 roku skłoniło Radę Miejską w Jaśle do uznania św. Antoniego Padewskiego patronem miasta. 27 grudnia 2014 roku mija równo sto lat od momentu sprowadzenia tej figury do Jasła. Autor artykułu zwraca uwagę na walory artystyczne zachowanej rzeźby, porównując ją z innymi przedstawieniami świętego z tego czasu, powstałymi na obszarze oddziaływania lwowskiego środowiska artystycznego. Wnioskuje z tego, iż jasielska rzeźba jest dziełem wartościowym artystycznie, będącym indywidualną interpretacją tematu zaproponowaną przez rzeźbiarza. Wskazuje przy tym, iż jasielskie prace Antoniego Popiela stanowią ciekawe, dotąd nieznane historykom sztuki, uzupełnienie jego dorobku artystycznego oraz istotny przyczynek do relacji łączących rzeźbiarza z innymi twórcami związanymi ze Lwowem. Artykuł uzupełnia odpis listu Antoniego Popiela do prowincjała Franciszkanów o. Peregryna Haczeli z 15 stycznia 1906 roku, zawierający rozliczenie kosztów wykonania trzech figur do głównego ołtarza dawnej jasielskiej świątyni franciszkańskiej, przechowywany w archiwum franciszkańskim w Krakowie. The article discusses several elements of decoration and equipment of the Franciscan church in Jasło, destroyed during the Second World War, which was designed by Michał Łużecki, an architect from Lviv. These elements were created by a known Lviv sculptor Antoni Popiel. They are stone elements of church facade decoration (the statue of Our Lady of the Immaculate Conception and the bas-relief emblem of the Franciscan order) and wooden sculptures adorning the altar of the church, depicting such saints as: St. Anthony of Padua, Alphonsus and St. Francis de Sales. All were created in 1904-1905. These decorations evoke the names of the above mentioned sculptor’s collaborators from Lviv: Albrycht, a stonemason (the emblem creator); Michał Łużecki, an architect (the designer of the altar) and Tadeusz Sokulski, a woodcarver (the altar creator). Only one of Anthony Popiel’s works made for the Franciscans in Jasło survived to the present day- the statue of St. Anthony. It was originally placed in the central place in the structure of the main altar of the destroyed church. Today it is in the side chapel of the new Franciscan church, built after the war at a new site. This figure, miraculously saved from destruction, has long been worshiped in Jasło, which in 1996 led to the recognition of St. Anthony of Padua as the patron saint of the town by the Town Council in Jasło. December 27, 2014 marks exactly a century since bringing the figure to Jasło. The article draws attention to the artistic values of the preserved sculpture, comparing it with other representations of this saint of that time created in the area of influence of the artistic community of Lviv. It can be concluded that the sculpture from Jasło is the work of an artistic value, the work which is an individual interpretation of the theme proposed by the sculptor. It can also be noted that Anthony Popiel’s works from Jasło, hitherto unknown to historians of art, are an interesting complement to his artistic achievements and significant contribution to the relationships between the sculptor and other artists associated with Lviv. The article is supplemented with the copy of Anthony Popiel’s letter of January 15, 1906 to the Franciscan Provincial, Father Peregrine Haczela, containing the estimate of three figures for the main altar of the former Franciscan church in Jasło. The letter is stored in the Franciscan archive in Cracow.