Studia Prawnicze KUL, 2020, nr 1

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/2270

Browse

Browsing Studia Prawnicze KUL, 2020, nr 1 by Issue Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 20 of 22
  • Item
    Wolność wypowiedzi i wolność wyznania w kolizji ze skutkiem śmiertelnym. Uwagi wybrane na kanwie wyroku ETPC z dnia 5 grudnia 2019 r. w sprawie Tagiyev i Huseynov v. Azerbejdżan
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Jaskuła, Lidia Katarzyna
    Sprawa Tagiyev i Huseynov v. Azerbejdżan jest punktem wyjścia, by po raz kolejny przyjrzeć się kolizyjności wolności wypowiedzi i wolności wyznania. Zagadnienie nie jest czysto teoretyczne, a jego skutki mogą być tragiczne i nie dotyczą wyłącznie Azerbejdżanu. ETPC od kilkudziesięciu lat tworzy standardy orzekania w podobnych sprawach. Artykuł jest próbą ich zaprezentowania i zwrócenia uwagi na punkty kluczowe w procesie ważenia obu wolności oraz decydowania przez Trybunał, której z wolności dać pierwszeństwo. To prowadzi do decyzji, czy ingerencja państwa była uzasadniona i czy Konwencja została naruszona. Autorka stoi na stanowisku, że wraz z rozwojem nowoczesnych mediów o zasięgu globalnym i radykalizacji rozpowszechnianych w przestrzeni publicznej poglądów i przekonań przedstawicieli różnych grup społecznych do kolizji wolności wypowiedzi i wolności wyznania będzie dochodzić coraz częściej. ETPC proponuje w orzeczeniach konkretne wskazówki, jak w takich sprawach orzekać.
  • Item
    Notariusz jako instytucja obowiązana w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (omówienie niektórych zagadnień)
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Kędzierski, Maciej
    Jedną z instytucji obowiązanych zobligowanych do przekazywania informacji na rzecz Generalnego Inspektora Informacji Finansowej o podejrzeniu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu jest notariusz. Nowa ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (nUoP) nie przewidziała jako instytucji obowiązanej zastępcy notariusza. Instytucja ta została wprowadzona do ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie w art. 76. W niektórych sytuacjach zastępca notarialny wykonuje zadania „jak notariusz”, tym samym powinien być również zobligowany do wykonywania obowiązków określonych w nUoP. Nie oznacza to jednak, że w tej sytuacji pozostaje on także „instytucją obowiązaną w rozumieniu nUoP”. Ta swoista dysfunkcja pomiędzy wskazanymi przepisami, powodująca niepewność sytuacji prawnej oraz lukę w systemie AML/CFT, wymusza potrzebę ujednolicenia rozwiązań i ustanowienia również zastępcy notarialnego – instytucją obowiązaną.
  • Item
    Specyfika pracy na globalnych platformach internetowych w świetle zarządzania algorytmicznego
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Nowik, Paweł
    Od kilku lat globalne platformy internetowe są przestrzenią dla nowych form świadczenia pracy. Niektóre z nich swoją ofertę kierują na lokalny rynek pracy, inne działają w sposób globalny. Cechą, która wyróżnia tę formę świadczenia pracy od tych tradycyjnych, jest tzw. zarządzanie algorytmiczne. Polega ono na tym, że specjalnie zaprojektowany algorytm przydziela, optymalizuje i ocenia sposób wykonania zindywidualizowanych zadań poprzez konkretnych wyko­nawców usług. Zarządzenie algorytmiczne w środowisku pracy jest dziedziną wiedzy, o której, mimo gwałtownego wzrostu technologicznego, nadal niewiele wiemy. Konsekwencją daleko posuniętej integracji człowieka ze sztuczną inteli­gencją, w ramach zarządzania algorytmicznego, jest szereg problemów natury prawnej i etycznej. Jeden z nich to pytanie o to, czy tego typu format świadcze­nia usług powinien być objęty regulacjami ochronnymi, wypracowanymi przez dziesiątki lat na gruncie prawa pracy. Zakładając odpowiedź pozytywną, należy zapytać, jakie są cechy zarządzania algorytmicznego rozpatrywanego w świetle całości procesu zatrudnienia na platformie internetowej.
  • Item
    Procesowe problemy stosowania regulacji Systemu Teleinformatycznego Izby Rozliczeniowej – glosa do wyroku WSA w Warszawie z dnia 20 września 2018 r. (III SA /Wa 2057/18)
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Majka, Paweł
    Glosowany wyrok WSA w Warszawie z dnia 20 września 2018 r. (III SA/Wa 2057/18) jest pierwszym dotyczącym problematyki regulacji Systemu Teleinformatycznego Izby Rozliczeniowej, który zapadł w związku z przedłużeniem przez szefa KAS stosowania blokady rachunku bankowego podatnika. W wyroku tym zawarto kontrowersyjne tezy dotyczące wykluczenia w toku postępowań zarówno o zastosowanie blokady, jak i jej przedłużenia przepisów procesowych zawartych w dziale IV Ordynacji podatkowej w zakresie prowadzonego postępowania dowodowego oraz czynnego udziału strony. Autor opracowania nie zgadza się z powyższymi tezami i wykazuje, że charakter blokady rachunku bankowego jako sankcji stosowanej wobec podatników wymaga, by zagwarantować uprawnienia procesowe strony co najmniej w stopniu, w jakim przewidziane zostały w jurysdykcyjnym postępowaniu podatkowym. W szczególności w tym zakresie ochronę praw podatnika gwarantują zasady prowadzenia postępowania podatkowego.
  • Item
    W kierunku ratyfikacji Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej – Polska wobec standardów ZEKS w zakresie ochrony trwałości stosunku pracy
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Ludera-Ruszel, Agata
    Niniejszy artykuł koncentruje się na ocenie zgodności krajowych regulacji prawa pracy ze standardami ochrony trwałości stosunku pracy wynikającymi z art. 24 Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej (ZEKS). Asumptem do podjęcia niniejszych rozważań jest kwestia ratyfikacji ZEKS przez Polskę, która powróciła do dyskursu publicznego po raz kolejny od momentu jej podpisania w dniu 25 października 2005 r. Przyjęcie ZEKS związane było z dążeniem do aktualizacji i dostosowania Europejskiej Karty Społecznej do zmian w dziedzinie stosunków społecznych i gospodarczych. Jednym z „nowych” praw uznanych w ZEKS jest prawo pracowników do ochrony przed nieuzasadnionym zwolnieniem z pracy, które wraz z pozostałymi prawami zawartymi w Karcie zalicza się do podstawowych praw socjalnych.
  • Item
    Regulacje dotyczące nasciturusa i aborcji w nowożytnym prawie świeckim
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Chodorowski, Łukasz
    Celem prowadzonych analiz jest prześledzenie świeckich regulacji prawa aborcyjnego od XVI do XIX w. Największą inspiracją świeckiego prawa nowożytnego w kwestii nasciturusa i aborcji była wypracowana przez naukę chrześcijańską tomistyczno-arystotelesowska wizja embriogenezy, która zakładała, że człowieczeństwo było procesem, a nie stanem. Warto podkreślić, że niniejsze rozumienie mechanizmów ludzkiej reprodukcji było wyraźnie kwestionowane na gruncie nauk przyrodniczych w XVI i XVII w. Pomimo tego faktu do schyłku XVIII w. autorytatywną inspiracją dla świeckiego prawa aborcyjnego była nauka chrześcijańska. Prowadzona analiza wykazała, że pod koniec XVIII stulecia postulaty myślicieli oświecenia zwracające uwagę na okoliczności i motywy przerwania ciąży, wprowadzające stopniową humanizację kar, coraz wyraźniej wyznaczały kierunek dla tworzenia ustawodawstwa w tej materii. Należy podkreślić, że XIX-wieczne ustawodawstwo aborcyjne zostało ujednolicone w ramach systemu kontynentalnego. Prawodawcy zrezygnowali z rozróżnienia na płody animowane i nieanimowane, aborcja prawie zawsze była kwalifikowana jako przestępstwo przeciwko życiu.
  • Item
    Syndrom Piotrusia Pana jako przyczyna psychiczna niezdolności do małżeństwa w praktyce Sądu Metropolitalnego w Lublinie
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Bzdyrak, Grzegorz
    Osoba dotknięta syndromem Piotrusia Pana może bardzo dobrze radzić sobie na polu zawodowym, piąć się po szczeblach kariery, być osobą towarzyską i lubianą, a więc z pozoru być dobrym mężem lub żoną, ale realizując tylko nieistotne z prawnego punktu widzenia obowiązki małżeńskie, nadal będzie niezdolna do ważnego zawarcia małżeństwa. Do istotnych obowiązków małżeńskich należy zaś zaliczyć te, które warunkują realizację bonum prolis i bonum coniugum. Piotruś Pan nie jest zdolny do budowania wspólnoty małżeńskiej, dążenia do dobra potomstwa, poświęceń, wzięcia odpowiedzialności materialnej za założoną rodzinę, nie traktuje małżeństwa jako trwałego i dozgonnego przymierza. Osoba taka nie jest zdolna do podjęcia i wypełnienia istotnych obowiązków małżeńskich, ponieważ stopień jej dojrzałości okazuje się niewystarczający, nawet pomimo osiągnięcia odpowiedniego wieku. Żyjąc beztrosko, Piotruś Pan potrzebuje opieki i pełnej akceptacji innej osoby, ale bez stawiania mu wymagań.
  • Item
    Udzielanie sakramentu chrztu osobom poniżej 14. roku życia w prawie partykularnym Archidiecezji Lubelskiej
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Jaszcz, Adam
    Udzielanie chrztu świętego osobom, które nie ukończyły 14. roku życia, w archidiecezji lubelskiej zostało uregulowane w statutach II Synodu Diecezji Lubelskiej oraz w Instrukcji o udzielaniu sakramentu chrztu w Archidiecezji Lubelskiej z dnia 28 kwietnia 2017 r., do której dołączono formularze kancelaryjne (załączniki). Podstawą do udzielenia chrztu osobom poniżej 14. roku życia jest prośba lub zgoda wyrażona przynajmniej przez jednego z rodziców, lub prawnych opiekunów. W przypadku dzieci w wieku katechetycznym (7-14 lat) wymagane jest również wyrażenie woli przyjęcia sakramentu przez samego kandydata. Na rodzicach i całym Kościele spoczywa obowiązek wychowania w wierze dzieci, które przyjęły chrzest, aby z czasem mogły ją osobiście wyznawać.
  • Item
    Upoważnienie do przetwarzania danych osobowych
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Fajgielski, Paweł
    W artykule została omówiona problematyka upoważnień do przetwarzania danych osobowych w świetle przepisów ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych oraz krajowych przepisów szczególnych. Przedstawiono genezę wprowadzenia obowiązku nadawania upoważnień w poprzednio obowiązujących przepisach krajowych, zaprezentowano wykładnię obecnie obowiązujących przepisów dotyczących przetwarzania danych osobowych pod nadzorem i zgodnie z instrukcjami administratora oraz ukazano wyniki analiz dotyczących krajowych przepisów szczególnych nakładających obowiązek nadawania upoważnień.
  • Item
    Wybrane problemy międzyczasowe w prawie podatkowym w kontekście wskazań katolickiej myśli społecznej
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Kucharski, Adam
    Przedmiotem rozważań jest ukazanie wybranych aspektów intertemporalnego prawa podatkowego, istotnych z punktu widzenia podstawowych wskazań społecznej nauki Kościoła katolickiego. Chodzi o konfrontację wybranych zasad obecnych w obu tych dziedzinach. Zaniechanie troski o etyczne umocowanie prawa, również w omawianym zakresie, może naruszać bowiem godność podatników. Antidotum na tego rodzaju niebezpieczeństwa stanowi przestrzeganie reguł stanowienia prawa z uwzględnieniem zasad: personalizmu, dobra wspólnego, solidarności, sprawiedliwości i pomocniczości, obecnych w nauce społecznej Kościoła katolickiego. Na gruncie polskiego systemu prawnego pewna część reguł realizowanych w ramach tych zasad objęta jest prawną definicją demokratycznego państwa prawa. Ponadto powszechnie znaną granicą aktywności ustawodawczej jest np. zakaz tworzenia prawa działającego wstecz, obowiązek zachowania odpowiedniej vacatio legis, zakaz skrajnego przerostu regulacji. Rzeczywiste respektowanie osobowej wizji człowieka musi skutkować szacunkiem poszczególnych ludzi i instytucji do podejmowanych przez człowieka aktywności (prawa nabyte) i czynionych przez niego planów (interesy w toku). Dobro wspólne i pozostałe zasady katolickiej nauki społecznej winny stale być wezwaniem do większej miłości i zrozumienia sytuacji współobywateli. Z kolei wielkoduszność wobec drugiego człowieka pomaga dostrzec solidarnościowy charakter danin publicznych. Wpisuje się to w konieczność pokornego uznania wzajemnej zależności ludzi oraz ich współodpowiedzialności, w tym za siebie wzajemnie przed Bogiem.
  • Item
    Wyłączenie sędziego w polskim procesie cywilnym na tle europejskich standardów prawa do sądu
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Sekuła-Leleno, Małgorzata
    Instytucję wyłączenia sędziego od rozpoznania sporu należy postrzegać jako gwarancję bezstronności sądu. Wniosek strony może dotyczyć jedynie członka składu orzekającego w danej sprawie. Oczywiście możliwe jest żądanie wyłączenia wszystkich sędziów danego sądu. W tym celu należy jednak uzasad­niać indywidualnie wnioski dotyczące każdego sędziego osobno. Niedopuszczal­ne jest nadużywanie instytucji wyłączenia sędziego tak przez samego sędziego, jak i strony procesu.
  • Item
    Właściwość rzeczowa regionalnych izb obrachunkowych jako organów nadzoru wobec jednostek samorządu terytorialnego a zakres pojęcia „sprawy finansowe” – próba uporządkowania problematyki
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Baranowska-Zając, Wioleta
    RIO zostały przewidziane w polskim systemie prawa jako jeden z organów nadzoru wobec jednostek samorządu terytorialnego. Wykonują one jednak ten nadzór w ściśle określonych granicach przedmiotowych – „w zakresie spraw finansowych”. Pojęcie „spraw finansowych” stanowi kryterium odróżniające nadzór sprawowany przez RIO i przez wojewodów. Zakreśla tym samym gran­ice właściwości rzeczowej RIO w obszarze nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego. Pojęcie to nie zostało jednak w sposób jednoznaczny zdefinio­wane w przepisach prawa. Ustalenie znaczenia terminu „sprawy finansowe”, a ściślej – sposobu rozumienia jego zakreślenia dokonanego przez ustawodaw­cę – było przedmiotem uwagi doktryny i orzecznictwa sądów administracy­jnych. Spójna koncepcja w tym obszarze nie została jednak, jak dotąd, wypra­cowana. Tymczasem brak precyzyjnego uregulowania rozdziału kompetencji nadzorczych między wojewodów a RIO i stosowanie w tej kwestii rozmaitych, rozbieżnych interpretacji, a tym samym różnego rozumienia zakresu kompe­tencji dwóch równoważnych organów nadzoru, powoduje niepewność prawa w odniesieniu do zakresu kognicji nadzorczej. Z tych względów podjęto próbę uporządkowania przedmiotowej problematyki oraz wypracowania postulatów de lege ferenda.
  • Item
    Wykroczenie niszczenia lub uszkadzania urządzeń służących do ochrony brzegów wód morskich lub śródlądowych (art. 81 Kodeksu wykroczeń)
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Kulik, Marek
    Artykuł obejmuje analizę ustawowych znamion wykroczenia niszczenia lub uszkadzania urządzeń służących do ochrony brzegów wód morskich, lub śródlądowych. Jest to ciekawy typ czynu zabronionego polegającego na wywołaniu czyny za bezskutkowe, jednak Autor twierdzi, że analizowany czyn ma charakter skutkowy. Z uwagi na konstrukcję typu wywołuje on trudności na gruncie zbiegu przepisów ustawy. Ich rozstrzygnięcie następuje na gruncie tzw. reguł wyłączania wielości, z uwzględnieniem zarówno logicznych, jak i teleologicznych zasad wykładni.
  • Item
    Możliwość uprawiania turystyki wodnej na granicznych wodach śródlądowych i obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej w świetle przepisów prawa
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Ćwikła, Leszek
    W artykule dokonano analizy aktualnie obowiązujących przepisów prawa regulujących uprawianie turystyki wodnej na granicznych wodach śródlądowych i obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej. Zwrócono uwagę na to, że podstawowym aktem normatywnym jest tzw. Kodeks graniczny Schengen, który nie przewiduje ograniczeń w zakresie przekraczania granicy z państwami strefy Schengen (tzn. Republiką Federalną Niemiec, Republiką Czeską, Republiką Słowacką oraz Republiką Litewską), co skutkuje tym, że uprawianie turystyki wodnej na wodach granicznych z tymi państwami może odbywać się swobodnie. Natomiast w przypadku państw, które nie znajdują się w strefie Schengen (Ukraina, Republika Białorusi i Federacja Rosyjska – Obwód Kaliningradzki) wymogi w zakresie uprawiania turystyki na wodach granicznych zawierają: rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2008 r., dwustronne umowy międzypaństwowe oraz przepisy porządkowe właściwych miejscowo wojewodów. W kolejnej części tekstu dokonano analizy przepisów karnych odnoszących się do nielegalnego przekroczenia granicy państwowej Rzeczypospolitej lub niezastosowania się do zakazów zawartych w przepisach prawa. Podkreślono, że w zakresie przestrzegania przepisów prawa istotną rolę odgrywa Straż Graniczna oraz Policja, w szczególności – Policja wodna.
  • Item
    Legalność i sprawność kontroli działalności gospodarczej w świetle ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Żywicka, Agnieszka
    Przedmiotem niniejszego artykułu są zasady kontroli działalności gospodar­czej wyrażone w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców na tle poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działal­ności gospodarczej. Autorka porównuje zasady normujące kontrolę działalności gospodarczej przedsiębiorcy na gruncie poprzedniej i aktualnej ustawy. Rozwa­żania ogniskują się przede wszystkim wokół zasad legalności i sprawności kon­troli, stanowiących dla organów punkt wyjścia do prowadzenia kontroli. Celem opracowania jest analiza zmian w zakresie przestrzegania w postępowaniu kon­trolnym zasady legalizmu ze względu na zmianę granic prawa dla prowadzenia postępowania kontrolnego, które wprowadzono ustawą Prawo przedsiębiorców. Jako metodę badawczą zastosowano w artykule metodę formalno-dogmatyczną i prawno-porównawczą.
  • Item
    Akredytowanie rynku usług edukacyjnych. Aktualne rozwiązania prawne na przykładzie placówek kształcenia ustawicznego
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Pyter, Magdalena
    Akredytacja będąca gwarantem jakości jest odpowiedzią na rozwój globalny w wielu dziedzinach życia społecznego. Taką dziedziną jest również kształcenie. Stąd też placówki kształcenia legitymujące się posiadaniem certyfikatu stanowią wiarygodne miejsce zdobywania nowych kompetencji. W artykule podjęto się próby przedstawienia problematyki akredytacyjnej na kanwie obowiązujących przepisów prawa. Za pomocą metody analizy normy prawnej jednoznacznie wskazano na zasadność zarówno ubiegania się o akredytację, jak i jej uzyskiwa­nia. W konkluzji sformułowano tezę, że w kontekście wartości, jaką jest akredy­tacja, powinna ona mieć cechy obligatoryjności, nie zaś – jak to jest w aktualnych przepisach prawa – jedynie fakultatywności.
  • Item
    Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 grudnia 2018 r., II OSK 249/17, LEX nr 2616392
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Zwolak, Sławomir
    Glosa do wyroku NSA z dnia 20 grudnia 2018 r. (II OSK 249/17) dotyczy kwestii ustalenia właściwego podmiotu zobligowanego do sporządzenia i przed­stawienia projektu budowlanego zamiennego w celu doprowadzenia robót do stanu zgodnego z prawem. Zdaniem NSA właściwe organy administracji pub­licznej mają obowiązek obciążenia obowiązkiem wykonania określonych czyn­ności tylko w stosunku do aktualnego właściciela nieruchomości, posiadające­go tytuł prawny do dysponowania nieruchomością, na której posadowiony jest obiekt budowlany.
  • Item
  • Item
    Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2018 r., I KZP 5/18
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Szabłowska-Juckiewicz, Marzena; Badowiec, Renata
    W komentowanej uchwale Sąd Najwyższy sformułował tezę, że znaczenie terminu ,,pracownik”, którym posłużono się w art. 218 § 1a K.k., powinno być ustalane za pomocą norm i definicji pochodzących z prawa pracy. Przestępstwo z art. 218 § 1a K.k. to przestępstwo jedynie przeciwko prawom pracowników w rozumieniu art. 2 K.p. oraz osób zatrudnionych na warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy, niezależnie od nazwy zawartej przez strony umowy (art. 22 § 1¹ K.p.). Stanowisko Sądu Najwyższego należy zaaprobować. Terminowi ,,pracownik” nie można nadawać znaczenia szerszego niż funkcjonujące w prawie pracy, gdyż stanowiłoby to niedozwoloną wykładnię na niekorzyść oskarżonego, kolidującą z zasadą nullum crimen sine lege. Przekonująca jest również teza, aby sąd karny, orzekając o popełnieniu przestępstwa z art. 218 § 1a K.k., dokonywał ustaleń dotyczących wykonywania pracy w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy wbrew nazwie zawartej przez strony umowy zgodnie z zasadą jurysdykcyjnej samodzielności wyrażoną w art. 8 § 1 K.p.k.
  • Item