Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2018, T. 110
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2018, T. 110 by Issue Date
Now showing 1 - 20 of 37
Results Per Page
Sort Options
- ItemPrzegląd bibliograficzny(Wydawnictwo KUL, 2018) Hamryszczak, Artur Paweł; Kiper, Daniel
- ItemOgólnopolska konferencja naukowa „Kult Matki Boskiej Ostrobramskiej w historii narodu polskiego. 90. rocznica koronacji obrazu”. Lublin 2 października 2018 r.(Wydawnictwo KUL, 2018) Hamryszczak, Artur Paweł
- ItemKs. dr Hieronim Fokciński SJ (1937-2018)(Wydawnictwo KUL, 2018) Hamryszczak, Artur Paweł
- ItemProblem istnienia parafii w Stróży w archidiadonacie zawichojskim w średniowieczu(Wydawnictwo KUL, 2018) Bielak, WłodzimierzThe article aims to answer the question whether it is possible to state unconditionally, according to the views present in older and modern historiography, that the parish in Stóża existed as early as in the Middle Ages. The paper assesses the arguments of the most important authors who have introduced this view into the literature and contributed to its spreading. Analyzing the surviving sources, the author of the following article reveals that the functioning a parish in Stróża is highly problematic, and that a parish could exist in Kraśnik itself or in the nearby village of Grambienica, in which, by Jan Długosz’s reliable account, a parish church existed in the 14th century.
- ItemLosy benedyktynów sieciechowskich po kasacie opactwa w 1819 r.(Wydawnictwo KUL, 2018) Stępień, RobertArtykuł omawia losy ostatnich zakonników klasztoru benedyktynów w Sieciechowie po kasacie opactwa w 1819 r. Podstawowym materiałem źródłowym dla badań w tym zakresie były teczki personalne duchowieństwa oraz akta konduit i stanu służby kapłanów przechowywane w zasobie Archiwum Diecezjalnego w Sandomierzu. Rekonstrukcja losów ostatnich benedyktynów sieciechowskich dowiodła, że większość z nich po supresji opactwa podjęła pracę duszpasterską w ośrodkach parafialnych, położonych na terenie kilku ówcześnie istniejących diecezji. Trzech byłych zakonników zakończyło swój żywot jako administratorzy kościoła na Łysej Górze. Artykuł w swym założeniu stanowi punkt wyjścia do dalszych badań nad dziejami benedyktynów z Sieciechowa, jak też szerzej nad problematyką losów duchowieństwa zakonnego w okresie XIX-wiecznych kasat klasztornych. The article discusses the history of the last monks from the Sieciechów Benedictine monastery after its dissolution in 1819. The basic source material for this research included personal files of the monks and secular clergy, the records concerning the work and death of the priests held in the Diocesan Archive in Sandomierz. The reconstruction of the history of the last Benedictines from Sieciechów shows that following the suppression of the monastery, most of them conducted pastoral work in the parishes situated in a few dioceses which existed at the time. The last monks died as administrators of the church in Łysa Góra. The following article constitutes a starting point for further research on the history of the Benedictines from Sieciechów as well as all monks in the period of the 19th-century dissolution of monasteries.
- ItemSuperekslibrisy dwóch renesansowych bibliofilów na oprawach inkunabułów z dawnej biblioteki benedyktynów w Lubiniu(Wydawnictwo KUL, 2018) Franczak, RadosławZ dawnej biblioteki benedyktynów w Lubiniu kilkadziesiąt inkunabułów znajduje się obecnie w zbiorach Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie. Na ich tle wyróżniają się dwa ze względu na znajdujące się na nich wyciski superekslibrisów. Świadczą one o własności lekarza Piotra Wedelickiego oraz prawdopodobnie biskupa poznańskiego Jana Lubrańskiego - renesansowych bibliofilów. Autor na podstawie analizy superekslibrisów oraz poszczególnych zdobień określa miejsce oraz czas oprawienia woluminów. The remains of the late medieval book collection belonging to the Poznań Canon, Mikołaj Hesken of Kościan (died 1485), are currently held in the Archdiocesan Archive in Poznań. Conducting research on this collection, Rev. Kamil Kantak described it paying special attention to the ‘marks’ on the covers of the books. Having analysed the collection in detail, the author concluded that the mentioned ‘marks’ are supralibros of Mikołaj Heksen stamped with seals. The further research revealed that they are valuable materials for the history of the bookplates in Poland, as these are the oldest supralibros in Wielkopolska (Greater Poland).
- ItemInkunabuły i starodruki ze zbiorów biblioteki i archiwum kolegiaty pw. św. Marcina w Opatowie – wybrane pozycje(Wydawnictwo KUL, 2018) Kamińska, MonikaPublikacja prezentuje wybrane dzieła znajdujące się w bibliotece kolegiaty opatowskiej i jest próbą szerszego zaprezentowania księgozbioru znanego dotychczas jedynie z krótkich not katalogowych. Tym samym nie wyczerpuje zagadnienia zarówno pod względem treści zbioru, jak i oficyn wydawniczych, not proweniencyjnych czy opraw, ale jest przyczynkiem do dalszych, bardziej szczegółowych analiz, na które niewątpliwie ten księgozbiór zasługuje. Część woluminów została opisana bardziej szczegółowo ze względu na wyjątkowość tytułu, wydania lub oprawy. Dane bibliograficzne niektórych pozycji zostały zidentyfikowane w oparciu o starszy katalog - uzupełnione zostały tytuły, daty wydania i oficyny. W literaturze przedmiotu - spisach księgozbiorów kościelnych - biblioteka kolegiaty opatowskiej pojawiała się niemal zawsze, jednak wszelkie, bardziej szczegółowe informacje dotyczyły jedynie dokumentów lub archiwaliów parafialnych i dekanalnych. Zostały one ostatnio opracowane w osobnej publikacji, a metryki parafialne są stopniowo digitalizowane. Najobszerniejsze informacje o księgozbiorze opatowskim przedstawiono wydanym niedawno tomie poświęconym rękopisom w zbiorach kościelnych. Zostały one zebrane na podstawie ankiety przygotowanej przez autorkę niniejszego artykułu. Księgozbiór kolegiaty opatowskiej zawiera rękopisy, inkunabuły, starodruki oraz druki nowe. Posiada też ogromną kolekcję czasopism religijnych. Tematyka zbiorów opatowskich jest w zasadzie typowa dla biblioteki przykościelnej. Dominuje w niej literatura teologiczna, apologetyczna, biblistyczna, patrystyczna i kaznodziejska. Mniej liczne są pozycje z zakresu prawa, sztuk wyzwolonych i filozofii; tylko kilka egzemplarzy dotyczy nauk ścisłych. The publication presents the selected works held in the library of the collegiate church in Opatów; it provides a great deal of information on the book collection from which only short catalogue cards have been known so far. The following paper, however, does not cover all the issues related to the above-mentioned collection concerning its contents, publishing houses, provenance notes or bindings, it is only a monograph article which can be used for further more detailed study, which this book collection deserves.Some volumes were described more thoroughly due to the uniqueness of the title, edition or binding. It was possible to identify the bibliographic data of some books thanks to the older catalogue: titles, publishing dates and publishing house. In the literature on the subject– the register of church book collections – the library of the collegiate church in Opatów has always been present. However, more detailed information concerned only parish or deanery documents and archival material. The above-mentioned documentation has lately been described in a separate publication while parish registers are being gradually digitalized. The book collection of the collegiate church in Opatów contains manuscripts, incunabula, antique and new books as well as an extensive collection of religious magazines. The subjects the books from Opatów is typical of a church library. This is primarily the literature related to theology, apologetics, biblical studies, patristics and preaching sermons. There are fewer works on law, liberal arts and philosophy; and only several books on science.
- ItemZ problematyki badawczej dotyczącej dziejów prymasostwa polskiego(Wydawnictwo KUL, 2018) Śmigiel, TadeuszBadania dziejów prymasostwa jest utrudnione, gdyż nie zachowało się archiwum prymasów wytworzone w czasach od XV do XVIII wieku, a przechowywane w Łowiczu. Obejmowało ono 163 tomów akt. W połowie XIX wieku zainteresował się nim arcybiskup warszawski Zygmunt Szczęsny Feliński i polecił je przewieźć do rezydencji arcybiskupów przy ulicy Miodowej. Archiwalia zostały spalone przez Niemców podczas Powstania Warszawskiego. Bezcenne źródła zawierały nie tylko akta poszczególnych prymasów, lecz również bogatą korespondencję z cesarzami, królami, papieżami oraz innymi osobistościami Europy począwszy od XV wieku. Materiałów tych nie wykorzystał dziewiętnastowieczny badacz gnieźnieński ks. Jan Korytkowski, który pozostawił dwa monumentalne dzieła: pięciotomową biografię prymasów oraz czterotomową publikację o prałatach i kanonikach Kapituły Metropolitalnej w Gnieźnie. Nadal największym problemem badawczym pozostaje wyjaśnienie genezy prymasostwa polskiego, dokładne określenie czasu i okoliczności powstania tej instytucji. Początek prymasostwa w Polsce związany jest z obradami Soboru w Konstancji (1414-1418) i uczestnictwa na nim abpa Mikołaja Trąby. W 1417 r. uzyskał on według J. Długosza przywilej prymasowski dla siebie i następców. Po raz pierwszy tytułu prymasa użył abp gnieźnieński Mikołaj Trąba, podczas spotkania z królem Władysławem Jagiełą 19 czerwca 1418 r. w Pobiedziskach k. Gniezna. Od tego czasu i jego następcy tytułowali się prymasami. Zachowane pieczęcie Trąby nie zawierają jednak tytułu prymasowskiego. Już XVI-wieczny prymas Jan Łaski zdawał sobie dobrze sprawę, że krucha jest baza źródłowa dotycząca prymasostwa i dlatego postarał się o bullę Leona X „Pro eccelenti praeeminentia” z lipca 1515 r. Dokument ten poza potwierdzeniem urzędu prymasa i erekcją legata stałego „legatus natus” nie rozwiązał jednak istotnych problemów. Od przełomu XV/XVI w. prymasi byli ważnym czynnikiem w rozwoju parlamentaryzmu polskiego. Prymasi brali udział w sporach o ustrój państwa. Np. Jan Łaski opowiadał się za demokracją szlachecką i ograniczeniem hegemonii możnowładztwa. W czasach bezkrólewia prymasi pełnili rolę Interrexa, posiadając duża władzę polityczną. The study of the history of primacy is hindered by the fact that primates’ archive created in the 15th-18th centuries (held in Łowicz) has not survived. It encompassed 163 volumes of records. In the mid-19th century, the Archbishop of Warsaw, Zygmunt Szczęsny Feliński, became interested in this archive and ordered to transfer it to the archbishops’ residence in Miodowa Street. The archival materials were burnt by the Germans during the Warsaw Uprising. These invaluable sources included not only primates’ records but also the rich correspondence with emperors, kings, popes and other eminent figures of Europe from the 15th century onwards. These materials were not used by the 19th-century researcher from Gniezno, Rev. Jan Korytkowski, who wrote two voluminous works: the five-volume biography of primates and the four-volume publication about prelates and canons of the Metropolitan Chapter in Gniezno. Currently, the greatest research problem is to explain the genesis of the Polish primacy as well as determine the exact time and circumstances of emerging this institution. The beginning of the primacy in Poland is connected with the Council of Constance (1414-1418) and Archbishop Mikołaj Trąba’s participation in it. In 1417, he received, according to J. Długosz, the primate privilege for himself and his successors. The Archbishop of Gniezno, Mikołaj Trąba, used the title ‘primate’, for the first time, during his meeting with King Władysław Jagiełło on 19 June 1418 in Pobiedziska near Gniezno. From that moment onwards, his successors used the titles of primate. The surviving stamps of Trąba, however, does not have this title. The 16th-century Primate Jan Łaski was aware of the fact that source basis for the title of primate was not plausible and that was why he did his best to obtain Leo X’s bull Pro Eccelenti Praeeminentia of July 1515. This document, however, apart from confirming the office of primate and introducing a permanent legate ‘legatus natus’ did not solve serious problems. From the turn of the 16th century onwards, primates played an important role in the development of the Polish parliamentary system. Primates took part in disputes over the form of the government. For example, Jan Łaski was for the ‘nobles’ democracy and limiting the hegemony of the magnates. During the period of an interregnum, primates served as interrex, wielding considerable political power.
- ItemObraz Matki Bożej Latyczowskiej. Analiza i interpretacja(Wydawnictwo KUL, 2018) Wierna, RenataObraz Matki Bożej Latyczowskiej jest datowany na XVI wiek, czego nie wykluczają badania konserwatorskie. Prawdopodobnie z Rzymu został już przywieziony między 1594-1597 rokiem, kiedy dominikanie przybyli do Latyczowa (1606), obraz został umieszczony w kaplicy ufundowanej przez Potockich. W 1648 roku, w obawie przed najazdem Chmielnickiego, dominikanie zabrali obraz do Lwowa. Do Latyczowa powrócił w 1772 roku i pozostał tam do 1917 roku. W czasie pierwszej wojny światowej przebywał w Pietniczanach, a potem w Winnicy, a w 1918 powrócił do Latyczowa i pozostał tam do 1920 roku, kiedy to w obawie przed bolszewikami został wywieziony do Warszawy. Z Warszawy wrócił do kościoła parafialnego w Lubomi (1930-1935), a następnie do kościoła w Łucku (1935-1945). W 1945 roku został przywieziony do Lublina i do 2014 roku znajdował się w kaplicy Sióstr Służek NMP Niepokalanej. W 2014 roku został przeniesiony do kościoła pw. Matki Bożej Różańcowej w Lublinie. W ciągu swej historii, obraz był kilkakrotnie restaurowany, ale nie zachowała się szczegółowa dokumentacja prac konserwatorskich. Ostatnią gruntowną renowację przeprowadzono w 2014 roku, w pracowni konserwatorskiej w Lublinie. Obraz Matki Bożej Latyczowskiej został wykonany w technice tempery (ewentualnie z domieszką oleju) na płótnie naciągniętym na deskę. Posiada wymiary 128,5 x 92 cm. Przedstawia Maryję w pozycji stojącej, w ujęciu do kolan. Obraz jest kopią ikony Salus Populi Romani. Wizerunki te pojawiły się w Polsce pod koniec XVI wieku. Przeszły one pewną ewolucję przedstawienia pod wpływem malarstwa zachodniego. Układ kompozycyjny latyczowskiego obrazu jest wiernie powtórzony z dzieła rzymskiego. The painting of Our Lady of Latyczów dates back to the 16th century, and the examination of the painting did not prove otherwise. It was reportedly brought from Rome between 1594-1597 when the Dominicans arrived at Latyczów (1606); the painting was placed in the chapel funded by the Potocki family. In 1648, being in fear of Chmielnicki’s invasion, the Dominicans took the painting to Lviv. It returned to Latyczów in 1772 and was there until 1917. During World War I, it was in Pietniczany, and then in Winnica, and in 1918 it returned to Latyczów and was there until 1920 when it was transferred to Warsaw to be protected from the Bolsheviks. Then it returned from Warsaw to the parish church in Lubomia (1930-1935), and subsequently to the church in Łuck (1935-1945). In 1945 it was transferred to Lublin to the chapel of the Congregation of the Sisters Servants of Mary Immaculate, from where it was taken, in 2014, to the church dedicated to Our Lady of the Rosary in Lublin. The painting was renovated a few times, but detailed documentation of the conservation did not survive. The last thorough renovation was done in Lublin in 2014. The painting of Our Lady of Latyczów was painted in the tempera technique (possibly with the admixture of oil) on canvas stretched on a board. It measures 128,5 x 92 cm. The painting depicts Holy Mary in a standing position with a view of her figure to her knees. It is a copy of the icon of Salus Populi Romani, which appeared in Poland at the end of the 16th century. The depiction, however, underwent some evolution under the influence of Western painting. The composition of the Latycz painting is identical with the Roman work.
- ItemMowy uniwersyteckie Stanisława ze Skarbimierza źródłem wiedzy o uniwersytecie i wychowaniu młodzieży akademickiej na początku XV wieku w Krakowie(Wydawnictwo KUL, 2018) Skrzyniarz, RyszardStanisław ze Skarbimierza (1365-1431), pierwszy rektor Akademii Krakowskiej poprzez swoje mowy/kazania kierowane z okazji wewnętrznych uroczystości uczelni i wydarzeń związanych z jej życiem takich jak: wybór rektora, promocje, pogrzeb profesora, rocznica śmierci darczyńców uczelni, a także kazaniach-rozmyślaniach (collationes), zwracał się do nowo wybranych rektorów, promowanych doktorów, do swoich kolegów profesorów, a także do studentów. Był świetnym obserwatorem życia akademickiego średniowiecznego Krakowa. Dla każdej z tych grup miał konkretne pouczenia. Rektorów przestrzegał, aby dbali o dobro uczelni. Promowanym polecał, aby zabiegali o pożyteczny rozwój nauki na chwałę Boga i dla dobra ludzi. Wykładowców przestrzegał przed pychą, zarozumialstwem i niszczeniem innych uczonych. Natomiast dla studentów miał przestrogi, jak mają nie czynić, aby wzrastać w mądrości i wiedzy, którą winni zdobywać w czasie studiów. Piętnował ich wady i napominał, że one mogą doprowadzić ich do upadku, zguby i nieuzyskania tytułu akademickiego. Te wszystkie przestrogi sprzed ponad sześciuset lat są wciąż aktualne, społeczność akademicka i dzisiaj powinna zabiegać, aby uniwersytet miał charakter uniwersalny, a także troszczyć się o rozwój wiedzy i badań naukowych oraz przyczyniać do dochodzenia do prawdy. Stanisław of Skarbimierz (1365-1431), the first rector of the Academy of Krakow used to give speeches/sermons and collationes during various celebrations and university events such as the election of a new rector, conferring degrees, professors’ funerals, the anniversary of sponsors’ death; he addressed newly appointed rectors, doctors, fellow professors as well as students. He was an excellent observer of the academic life in the medieval Krakow and had specific instructions for each of the mentioned group. He told rectors to care for the interests of the university. Those who received a new degree were recommended to support the development of research for the glory of God and for the good of people. Lecturers were warned against being excessively pride, big-headed and ruining other scientists. Students were given advice on what to do to gain wisdom and knowledge while studying. He denounced their vices and warned that any misconduct could result in their fall and failure to receive an academic title. All these warnings given over six hundred years ago are still apt; nowadays the academic community should also strive to make a university universal, to care for broadening knowledge and developing research as well as contribute to discovering the truth.
- ItemZespół Archiwum Prymasa Polski w zasobie Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie(Wydawnictwo KUL, 2018) Krucki, Łukasz; Mizerka, JustynaArchiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, które zostało powołane do istnienia w 1960 r., skupia w swoim zasobie m.in. Archiwum Prymasa Polski z okresu międzywojennego, wojennego oraz powojennego (do 1948 r.). Archiwum Prymasa Polski w swojej strukturze dzieli się na trzy działy. Dział I (Prymas Polski) obejmuje sprawy związane z szeroko pojmowaną aktywnością kardynałów Edmunda Dalbora i Augusta Hlonda na polu kościelnym i państwowym i w swoim zasobie skupia 228 jednostek archiwalnych. Dział II (Ordynariusz gnieźnieński i poznański) skupia się na sprawach odnoszących się do działalności arcybiskupów Edmunda Dalbora i Augusta Hlonda jako ordynariuszy gnieźnieńskich i poznańskich i obejmuje 105 jednostek archiwalnych. Dział III (Protektor Spraw Wychodźstwa) podejmuje różnorodne kwestie związane z aktywnością prymasów okresu międzywojennego wśród Polonii oraz wśród polskich emigrantów i robotników sezonowych, licząc 120 jednostek archiwalnych. Dodatkowo został wyodrębniony dział IV – „okres wojenny”, który liczy 40 jednostek archiwalnych. Archiwum Prymasa Polski stanowi zatem cenne źródło do poznania historii Kościoła, Polski i Polonii w latach 1919-1948. The Archdiocesan Archive in Gniezno, which was created in 1960, includes, among others, the Primate of Poland Archive from the period of the interwar, war and post-war (until 1948). The Primate of Poland Archive is divided into three sections. Section I (The Primate of Poland) encompasses the issues connected with the broadly understood church and state activity of two primates, Edmund Dalbor and August Hlond and it includes 228 archival units. Section II (the Gniezno and Poznań Ordinaries) focuses on the issues connected to the activity of Archbishops Edmund Dalbor and August Hlond as the Gniezno and Poznań ordinaries and includes 105 archival units. Section III (The Protector of Emigration Affairs) refers to various issues connected with the primates’ activity among the Polish community abroad (also among seasonal workers) during the interwar period; it has 120 archival units. In addition, Section IV (The war period) was created, which includes 40 archival units. The Primate of Poland Archive is a valuable source for the history of the Church, Poland and the Polish community abroad in the years 1919-1948.
- ItemSpuścizna po prymasie Stefanie kardynale Wyszyńskim w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie. Zawartość i stan opracowania(Wydawnictwo KUL, 2018) Sołomieniuk, MichałArchiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie posiada sporo materiałów archiwalnych po Stefanie kard. Wyszyńskim, Prymasie Polski. Część z nich, wytworzonych w wyniku zarządu archidiecezją gnieźnieńską przez prymasa jako ordynariusza, została już wiele lat temu włączona do zespołu archiwalnego pn. Archiwum Kurii Metropolitalnej. Wiele lat temu zostały również włączone do ewidencji albumy ze zdjęciami, obrazujące posługę Prymasa w różnych miejscach Polski. W roku 2014 rozpoczęło się opracowanie właściwej spuścizny po Prymasie Tysiąclecia. Wstępnie wyodrębniono trzy serie dokumentacji: zapiski „Pro memoria” (oryginalne rękopisy i kopie maszynopisowe), „Kazania Prymasa Polski” (maszynopisy z wszelkiego rodzaju wystąpieniami publicznymi) oraz varia (dotychczas zaliczono do tej serii trzy jednostki). Prace inwentaryzacyjne nad kazaniami zostały wstrzymane ze względu na zauważone braki, które mamy nadzieję uzupełnić kopiami z zasobu Instytutu Stefana Kardynała Wyszyńskiego. Po uzyskaniu kopii włączymy je do serii „Kazania Prymasa Polski” i rozpoczniemy opracowanie 6,5 mb życzeń, a także ksiąg pamiątkowych i materiałów, odnoszących się do pogrzebu. Zdjęcia, przechowywane luzem, zostaną włączone do kolekcji albumów. Część archiwaliów, a mianowicie 1,5 mb dokumentów, wynikających z uprawnień Prymasa in spirutualibus oraz kilka teczek, zatytułowanych: „Korespondencja, na którą J. E. odpowiedział obrazkami” zostanie w przyszłości włączona do zespołu „Archiwum Prymasa Polski”. Stanie się to jednak dopiero po zamknięciu prac nad archiwaliami po prymasie Hlondzie. Prace inwentaryzacyjne zaowocowały kontaktami z zespołem dr hab. Pawła Skibińskiego z Warszawy oraz Instytutem Prymasowskim Stefana Kardynała Wyszyńskiego. Wymiana informacji i doświadczeń daje nadzieję na coraz pełniejsze poznanie „Wyszynscianów”. Wobec spodziewanej beatyfikacji Prymasa Tysiąclecia prace tych trzech środowisk stanowią swoisty hołd wobec Człowieka, którego dzieło i osoba winny być coraz lepiej znane i poważane. The Archdiocesan Archive in Gniezno has a number of archival materials connected with Cardinal Stefan Wyszyński, the Primate of Poland. Some of them, produced during primate’s management of the Archdiocese of Gniezno as an ordinary bishop, were included many years ago into the archival fonds called the Archive of the Metropolitan Curia. In addition, many years ago, the albums with photos showing the Primate’s work in many parts of Poland were included into the records. However, the description and cataloguing of the proper legacy of the Primate of the Millenium began in 2014. In the beginning, the documentation was divided into three series: notes ‘Pro memoria’ (original manuscripts and typed copies), ‘The Primate of Poland’s Sermons’ (typescripts with different kinds of public speeches) and Varia (three units have been included into this series so far). Inventory work on the sermons was halted due to the gaps which we hope to fill with the copies coming from the fonds of the Cardinal Stefan Wyszyński Institute. When we receive the copies, we will include them into the series ‘The Primate of Poland’s Sermons’, then we will begin describing and cataloguing 6,5 linear metres of wishes as well as visitors’ books and material relating to the funeral. The loose photos will be included in the collection of the albums. Some archival materials, 1,5 linear metres of documents, which were produced as a result of Primate’s powers in spirutualibus and a few folders entitled ‘The correspondence to which His Eminence responded with pictures’ will be included in the fonds ‘The Primate of Poland Archive’ as soon as the work on the archival materials related to Primate Hlond is completed. The inventory work resulted in the contacts with Dr Hab. Paweł Skibiński from Warsaw and the Primate Cardinal Stefan Wyszyński Institute. The exchange of information and experiences gives hope that Wyszynsciany (material related to Cardinal Wyszyński) will be better known. The beatification of the Primate of the Millenium is approaching, and the work of these three teams is homage paid to the Man whose work and personality should be better known and esteemed.
- ItemKonserwacja szesnastowiecznej powieści alegorycznej Desiderosvs ze zbiorów Biblioteki Opactwa Benedyktynek w Krzeszowie(Wydawnictwo KUL, 2018) Bangrowska, Agnieszka; Maciąg, TadeuszBadania konserwatorskie i mikrobiologiczne zostały przeprowadzone na XVI wiecznym zbiorze zatytułowanym Desiderosvs, Abo Scieszka Do Milosci Bozey Y Do Doskonalosci Zywota Chrzescianskiego: Dialog dziwnie nabożny y ucieszny, z Hiszpańskiego na Włoski, Francuski, Niemiecki, Niderlandski Y Laciński ięzyk, / a teraz na Polski nowo przełożony przez Gaspra Wilkowskiego. Oryginalne dzieło zostało opublikowane w 1515 r. pod tytułem Espill de la vida religiosa. Książka została wydrukowana w Krakowie w 1589 r. w drukarni Andrzeja Piotrkowczyka. Książka wydrukowana jest na papierze czerpanym o niejednorodnej gramaturze w granicach od 52g/m2 do 76g/m2. Zawiera 154 karty zadrukowane obustronnie, pierwsze 18 kart nie posiada numeracji, następnie występuję 128 kart numerowanych i 8 kart nienumerowanych. Wymiary bloku książki wynoszą 15x10 cm. Wkład książki jest wieloskładowy. Tylna okładzina wykonana była z drewna bukowego. Przed podjęciem prac konserwatorskich wykonano dokumentację fotograficzną i opisową z uwzględnieniem analiz historycznych dotyczących rekonstrukcji oprawy. Wykonano badania laboratoryjne papieru: zbadano pH papieru, skład włóknisty, grubość i gramaturę oraz przeprowadzono badania mikrobiologiczne. Wyizolowane z obiektu grzyby zidentyfikowano do trzech gatunków: Chaetomium globosum, Alternaria alternata i Aspergillus niger. W związku z tym papier poddano dezynfekcji. Po wykonaniu próby odporności farby drukarskiej na wodę, karty papierowe poddano kąpieli dezynfekcyjnej w sterinolu oraz przeprowadzono kilkukrotne płukanie obiektu w czystej wodzie destylowanej, następnie przeprowadzono właściwą kąpiel kart w letniej wodzie z dodatkiem mydła szarego. Mniejsze ubytki papieru uzupełniano ręcznie masą papierową z ICE w Łodzi na stole podciśnieniowym a duże ubytki i brakującą kartę 15 uzupełniono w maszynie do uzupełnień masą. Następnie na mokro przyklejono karty, używając do tego celu 3% wodny roztwór metylocelulozy, jednocześnie poddając papier odkwaszeniu. Jako środek odkwaszający użyto wodorotlenek wapnia. Zawarte w papierze substancje o charakterze kwasowym w reakcji z wodorotlenkiem wapnia uległy zobojętnieniu, a nadmiar wodorotlenku w ciągu kilku dni pod wpływem dwutlenku węgla z powietrza dał produkt reakcji, czyli węglan wapnia, który stanowi rezerwę alkaliczną. W wyniku przeprowadzonych prac oczyszczono książkę z różnorodnych zanieczyszczeń, wzmocniono strukturę papieru, uzupełniono rozdarcia i ubytki. Odtworzono oprawę, wykorzystując drewno bukowe i cielęcą skórę. Dzięki tym badaniom książka przetrwa na kolejne lata i będzie służyć kolejnym pokoleniom. Conservation and microbiological research was carried out on a sixteenth-century collection entitled Desiderosvs, Abo Scieszka Do Milosci Bozey Y To Excellence, Zywota Chrzescianskiego: Dialog strangely devotional, from Spanish to Italian, French, German, Dutch Y Laciński ięzyk, and now for Poland postponed by Gaspra Wilkowski. The original work was published in 1515 under the title Espill de la vida religiosa. The book was printed in Krakow in 1589 at the printing house of Andrzej Piotrkowczyk. The book is printed on a handmade paper with a non-homogeneous basis weight ranging from 52g/m2 to 76g/m2. It contains 154 cards printed on both sides, the first 18 cards have no numbering, then there are 128 numbered cards and 8 unnumbered cards. The book is small. The dimensions of the book block are 15x10 cm. The contribution of the book is multiple. The rear cladding was made of beech wood. Before conservation works were carried out, photographic and descriptive documentation was made, including historical analyzes of the reconstruction of the luminaire. Paper laboratory tests were carried out: paper pH, fiber composition, thickness and basis weight were tested and microbiological tests were carried out. Mushrooms isolated from the object were identified to three species: Chaetomium globosum, Alternaria alternata and Aspergillus niger. Therefore, the paper was disinfected. After testing the resistance of the printing ink to water, the paper cards were subjected to a disinfectant bath in sterinol and the object was rinsed several times in pure distilled water, followed by a proper bath of cards in lukewarm water with the addition of gray soap. Smaller paper losses were supplemented manually with paper pulp from ICE in Lodz on the vacuum table, and large losses and missing card 15 were supplemented with a mass replenishment machine. The cards were then wet-glued using a 3% aqueous solution of methylcellulose while subjecting the paper to deacidification. Calcium hydroxide was used as deacidifying agent. The acidic substances contained in the paper reacted with calcium hydroxide and the excess of hydroxide in a few days under the influence of carbon dioxide from the air gave the reaction product, i.e. calcium carbonate, which is an alkaline reserve. As a result of the work carried out, the book was cleaned of various impurities, the paper structure was strengthened, tears and cavities were supplemented. The frame was reconstructed using beech wood and calf leather. Thanks to this research, the book will survive for the next years and will serve the next generations.
- ItemZbiory inkunabułów w Bibliotece Pałacowej w Kromieryżu (Kroměříž)(Wydawnictwo KUL, 2018) Adamusová, Jana; Richterová, Aneta; Myšák, Miroslav; Bernátová, ZuzanaArtykuł jest próbą przedstawienia polskiemu czytelnikowi księgozbioru biskupów i arcybiskupów ołomunieckich zgromadzonego w Pałacu Arcybiskupim w Kromieryżu na Morawach ze szczególnym uwzględnieniem zbioru inkunabułów. Kromieryska biblioteka pałacowa została założona w XVII w. przez biskupa Karola Lichtensteina-Castelcorna. Początkowo skromny zbiór inkunabułów (za czasów bpa Lichtensteina liczył jedynie kilkanaście tytułów) na przestrzeni wieków rozrósł się do 178 tytułów w 172 woluminach i jest obecnie jednym z największych zbiorów tego typu w Republice Czeskiej. Największy rozwój zbioru przypadł na drugą połowę XIX w. dzięki działalności bpa Friedricha Egona von Fürstenberga, który pozyskiwał książki z dwóch źródeł – z Biblioteki Dworskiej w Wiedniu oraz wiedeńskich antykwariatów. W latach 30. XIX w. pałacowy bibliotekarz Franz Josse podjął pierwsze próby opracowania kolekcji inkunabułów. W późniejszym okresie zbiór doczekał się jeszcze kilku opracowań. Wyniki najnowszych badań, zrealizowanych w latach 2015-2017, zaprezentowano w obszernym katalogu pt. Kroměřížská zámecká knihovna I. Prvotisky. Katalog zawiera listę wszystkich odnalezionych dotychczas kromieryskich inkunabułów wraz ze szczegółowym opisem (proweniencja, oprawa itd.) Profil zbioru inkunabułów jest bardzo zróżnicowany, znajdziemy w nim dzieła z różnych dziedzin i różnych proweniencji. Oprócz druków z Europy Zachodniej (m.in. Włochy, Niemcy, Szwajcaria) znajdują się tu również druki proweniencji środkowoeuropejskiej, w tym m.in. dwa druki, które trafiły do Kromieryża z terenów włączonych do Polski po II wojnie światowej – z Paczkowa i Głogowa. The article aims to present to the Polish reader the Olomouc bishops’ and archbishops’ book collections, which are held in the Archbishop Palace in Kroměříž in Moravia; a special attention is paid to incunabula. Kroměříž palace library was established in the 17th century by Bishop Karol Lichtenstein-Castelcorn. Initially, the collection of the incunabula was a small one (in the time of Bishop Lichtenstein, there were only several titles), but over centuries it grew to 178 titles in 172 volumes and is currently one of the biggest collections of this type in the Czech Republic. The collection grew fastest in the second half of the 19th century thanks to the activity of Bishop Friedrich Egon von Fürstenberg, who acquired books from two sources: the Court Library in Vienna and Vienna antiquarian bookshops. In the 1830s, the palace librarian, Franz Josse, began describing the collection of the incunabula. Later the collection was described a few more times. The findings of the latest research, conducted in the years 2015-2017, were presented in an extensive catalogue entitled Kroměřížská Zámecká Knihovna I. Prvotisky. The catalogue includes the list of all discovered Kroměříž incunabula along with a detailed description (provenance, binding etc.). The collection of the incunabula is diverse; the works it contains are on various subjects and of different provenance: in addition to the prints from Western Europe, for example, Italy, Germany, Switzerland, there are also prints from Central Europe, including two prints which come from the areas incorporated into Poland after World War II – from Paczków and Głogów.
- ItemUrzędnicy dworscy biskupa płockiego Andrzeja herbu Ciołek (1254-1261). Przyczynek do badań nad dworami biskupimi w średniowiecznej Polsce(Wydawnictwo KUL, 2018) Włodarski, ŁukaszPrezentowany przyczynek stawia sobie za cel prezentację urzędników dworskich ordynariusza płockiego Andrzeja h. Ciołek, niemniej ze względu na szczupłość i lakoniczność przekazów źródeł jest to zadanie znacznie utrudnione. W świetle zachowanych materiałów wiadomo, że jego otoczenie składało się z osób, które dbały o zaspokojenie jego potrzeb doczesnych, tj. przygotowanie posiłków oraz stołu do ich spożywania, komnaty do spania, zarządzanie dobrami lub reprezentowanie biskupa przez osobę prokuratora, a także kapelanów będących prawdopodobnie pracownikami kancelarii, która umożliwiała sprawne zarządzanie diecezją. The following article aims to present court officials of the Ordinary Bishop of Płock, Andrzej Ciołek. However, due to a shortage of the sources and their laconic nature, this task is much more difficult. The surviving material reveals that the bishop’s closest circle comprised the people who satisfied his earthly needs, namely preparing meals, tables, sleeping chambers as well as managing bishop’s property. In addition, the bishop was represented by a prosecutor. There were also priests who probably worked in the church office, which enabled efficient management of the diocese.
- ItemSchematyzmy diecezji łódzkiej w okresie II Rzeczpospolitej (1922-1939) jako źródło do poznania jej struktury organizacyjnej(Wydawnictwo KUL, 2018) Różański, MieczysławCelem artykułu jest ukazanie procesu wydawania publikacji o charakterze cyklicznym, która ukazuje strukturę diecezji: instytucjonalną, organizacyjną i personalną. Pierwszy Elenchus powstał w kilka miesięcy po utworzeniu diecezji łódzkiej (w listopadzie 1921 r.) i powtórzył treści według schematu stosowanego w archidiecezji warszawskiej. Wydany był jako dodatek do kalendarza liturgicznego. W późniejszych latach stał się samoistnym periodykiem, który od 1936 r. nosił nazwę Spis duchowieństwa i parafii Diecezji Łódzkiej. Pod względem zawartości treściowej zawierał on najbardziej istotne informacje dotyczące Kościoła w Polsce i na świecie, wiadomości dotyczące centralnych urzędów diecezjalnych, instytucji kościelnych, duszpasterstw specjalistycznych, parafii, kapłanów, zakonów, zgromadzeń posługujących w diecezji. The aim of the article is to present the process of publishing the periodical publication which shows the institutional, organizational and personnel structure of the diocese. The first elenchus was produced a few months after establishing the diocese of Łódź (November 1921) and followed the pattern used by the archdiocese of Warsaw. It was published as a liturgical calendar supplement. In subsequent years it became an independent periodical which in 1936 was given the title The Register of the Priests and Parishes of the Diocese of Łódź. As far as the content is concerned, it includes the most essential information about the Church in Poland and in the world, central diocesan offices, church institutions, the chaplaincies of the specialized parishes, priests, religious orders and congregations existing in the diocese.
- ItemZasób ksiąg metrykalnych w archiwach parafii rzymskokatolickich Lubelszczyzny. Część II.(Wydawnictwo KUL, 2018) Rachwał, PiotrW poprzednim numerze czasopisma ukazała się I część pracy. Omówiono w niej, podejmowane od końca XIX w., próby inwentaryzacji zasobu, a także ostatnie badania, których efektem jest oddawany do rąk czytelnika poniższy wykaz. W artykule umieszczono informacje o zasobie ksiąg metrykalnych przechowywanych w archiwach parafii: Bystrzyca, Chodel, Czemierniki, Częstoborowice, Dys. The previous issue of the journal contains part 1 of the work. The paper presents the late 19th -century attempts to catalogue the whole collection and recent research, which resulted in the following work. The article includes information about the collection of the register books held in the archives of the following parishes: Bystrzyca, Chodel, Czemierniki, Częstoborowice, Dys.
- Item[Recenzja]: Ks. Walenty Śmigielski, Wspomnienia z kulturkampfu 1875-1878, oprac. Małgorzata Juda-Mieloch, Ostrów Wielkopolski: Republika Ostrowska 2018, ss. 223(Wydawnictwo KUL, 2018) Celer, Bogumiła
- ItemKultura bibliograficzna lubelskiego środowiska naukowego od końca XIX wieku do roku 2016(Wydawnictwo KUL, 2018) Matczuk, Alicja; Znajomski, ArturPoczątek kultury bibliograficznej lubelskiego środowiska naukowego datuje się na schyłek XIX w. i wiąże się z działalnością Hieronima Łopacińskiego. W 1891 roku wydał on omówienie bibliograficzne pt. "Wydawnictwa periodyczne w Lublinie". Zainicjowany kierunek twórczy był kontynuowany w dwudziestoleciu międzywojennym, kiedy to, pod wpływem regionalizmu i rozwijających się badań naukowych, zaczęto ogłaszać ogólną bieżącą "Bibliografię województwa lubelskiego" autorstwa Wiktora Hahna oraz opublikowano pierwsze regionalne bibliografie dziedzinowe z zakresu historii i literatury. W latach dwudziestych prowadzono też prace nad pionierską, retrospektywną "Bibliografią miasta Lublina", ale nie zostały one zakończone. Intensywny rozwój kultury bibliograficznej nastąpił w Lublinie po II wojnie światowej. Wraz z powstawaniem kolejnych uczelni wyższych, rozbudową ich infrastruktury badawczej i przyrostem kadry naukowej, lubelscy uczeni zaczęli podejmować szereg przedsięwzięć bibliograficznych. W sferze ich zainteresowania były bibliografie ogólnodziedzinowe i dziedzinowe regionalne, tworzono bibliografie zagadnieniowe, osobowe, zespołów osobowych, lokalne, zawartości czasopism oraz zestawienia prac dyplomowych. The beginning of the Lublin bibliographic culture of the Lublin scholarly community dates back to the late 19th century and is connected with Hieronim Łopaciński. In 1891 he published the bibliographic review entitled ‘Periodical Publications in Lublin’. This initiative was continued in the interwar period, when, under the influence of regionalism and the development of research, the general current ‘Bibliography of the Lublin Province’ prepared by Wiktor Hahn was published. In addition, the first regional bibliographies in the field of history and literature were released. In the 1920s the pioneer, retrospective ‘Bibliography of Lublin’ was being prepared, but the work was not completed. The work on bibliography intensified in Lublin after World War II. With the emergence of new universities, the development of research infrastructure and the increase in the research personnel, the Lublin scholars began a number of bibliographic projects. They were interested in general, special and regional bibliographies. They prepared subject, author(s) and local bibliographies, the bibliographies of the magazine contents as well as the lists of dissertations.