Roczniki Nauk Społecznych, 2024, T. 52, nr 1: Protection of the Public Facing the Threats of Civilization and War

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/6579

Browse

Browsing Roczniki Nauk Społecznych, 2024, T. 52, nr 1: Protection of the Public Facing the Threats of Civilization and War by Issue Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 12 of 12
  • Item
    Chatbot Hallucinations vs. Truth: Mainstream Debates and Their Interpretations
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Kreft, Jan; Boguszewicz-Kreft, Monika; Cyrek, Barbara
    Generative artificial intelligence (AI) systems are able to create content by applying machine learning to large amounts of training data. This new data may include text (e.g. Bard by Google, LLaMa by Meta or ChatGPT by OpenAI) and visuals (e.g. Stable Diffusion or DALL-E by OpenAI) and audio (e.g. VALL-E by Microsoft). The level of sophistication of this content may make it indistinguishable from human work. However, chatbots are characterized by the so-called hallucinations, which are a new type of disinformation. The aim of the article is to identify the main trends in the debate on the effects of the use of artificial intelligence, with particular emphasis on disinformation involving chatbots in the media environment. Generatywne systemy sztucznej inteligencji (SI) są w stanie tworzyć treści medialne poprzez zastosowanie uczenia maszynowego do dużych ilości danych szkoleniowych. Te nowe dane mogą obejmować tekst (np. Bard firmy Google, LLaMa firmy Meta lub ChatGPT firmy OpenAI) oraz elementy wizualne (np. Stable Diffusion lub DALL-E OpenAI) i dźwięk (np. VALL-E firmy Micro-soft). Stopień zaawansowania tych treści może czynić je nieodróżnialnymi od twórczości człowieka. Chatboty cechują się jednak tzw. halucynacjami, które w istotnej części są nowym rodzajem dezinformacji. Celem podjętych badań jest identyfikacja głównych nurtów debaty poświęconej skutkom wykorzystania sztucznej inteligencji ze szczególnym uwzględnieniem dezinformacji z udziałem chatbotów w środowisku mediów. W badaniu przyjęto metodę badawczą systematycznego przeglądu literatury ograniczającą m.in. błąd selekcji. Interpretacja głównych nurtów debaty skłania do wniosku, że dezinformacja chatbotów w postaci ich halucynacji jest znacząca pod względem skali, jest optymalizowana i personalizowana oraz ma istotny potencjał erodowania zaufania społecznego.
  • Item
    Conditions for Efficient Cooperation of Crisis Management Entities on the Example of a Traffic Disaster Simulation Exercise
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Jaszczur, Wiesław; Noga, Henryk
    The research report, based on an exercise (simulation), based on an exercise (simulation), presents the conditions and possibilities of efficient cooperation of crisis management entities in the event of a mass event, in this case a transport disaster. The scope in which ZK entities, in accordance with their procedures and principles, standards and developed good coexistence practice, implement statutory tasks in rescue operations, which are divided into rescue and procedural activities, was discussed. The exercises carried out with the participation of all (application) ZK entities in the situation of identifying a road safety threat formulated as a mass traffic accident were an integral part of the scientific project. Taking into account the empirical research carried out, proposals were presented to improve the process of cooperation between crisis management entities. The aim of the research was to diagnose the limitations of efficient cooperation of ZK entities and to formulate conditions and proposals for improving this cooperation. W raporcie z badań, na podstawie ćwiczenia (symulacji), przedstawiono uwarunkowania i możliwości sprawnego współdziałania podmiotów zarządzania kryzysowego (ZK) w sytuacji zaistnienia zdarzenia masowego, w tym przypadku katastrofy komunikacyjnej. Omówiono zakres, w jakim podmioty ZK zgodnie ze swoimi procedurami i zasadami, normami i wypracowaną dobrą praktyką koegzystencji realizują ustawowe w akcji ratowniczej zadania, które wyszczególnia się na czynności ratownicze i procesowe. Zrealizowane ćwiczenia z udziałem wszystkich (aplikacyjnie) podmiotów ZK w sytuacji identyfikacji zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego sformułowanego jako komunikacyjnego wypadku masowego, stanowiły integralną część projektu naukowo-badawczego. Uwzględniając zrealizowane badania empiryczne przedstawiono propozycje usprawnienia procesu (jego poprawy) współdziałania podmiotów zarządzania kryzysowego. Celem badań było zdiagnozowanie ograniczeń sprawnego współdziałania podmiotów ZK oraz sformułowanie warunków i propozycji usprawnienia tej współpracy.
  • Item
    Threats to Civilians in a Global Security Environment: Selected Aspects
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Moszczyński, Maciej; Bryczek-Wróbel, Patrycja
    The human environment is a co-opting of positive and negative threats, accompanied by a war of nerves. The evolving and dynamically changing security space of individual states is the source of many complex threats with diverse backgrounds. They very often overlap, which means that they are difficult to identify and combat. They occur in non-military as well as military spheres. Their multifaceted nature means that particular aspects may dominate, if not at the beginning of a particular situation, then they will emerge during. However, it should always be borne in mind that political threats will predominate. It is also important that the emergence of one threat entails another. Particularly dangerous are the natural and deliberate threats associated with negative human activities that threaten both him and his environment. He has at his disposal a wide range of tools to carry out destructive activities. Knowledge of the risks and their monitoring allows anticipatory measures to be taken to minimise the loss of resources. Środowisko człowieka to kooperacja pozytywna i negatywna, której towarzyszy wojna nerwów. Ewoluująca i dynamicznie zmieniająca się przestrzeń bezpieczeństwa poszczególnych państw jest źródłem wielu złożonych zagrożeń o zróżnicowanych podłożach. Bardzo często nakładają się one na siebie, co oznacza, że trudno je rozpoznawać i zwalczać. Występują tak w sferze niemilitarnej, jak i militarnej. Ich wieloaspektowość sprawia, że poszczególne aspekty mogą dominować i jeśli nie pojawią się na początku określonej sytuacji, to wystąpią w trakcie. Zawsze jednak należy mieć na uwadze, że zagrożenia polityczne będą dominowały. Warto podkreślić, że pojawienie się jednego zagrożenia pociąga za sobą kolejne. Szczególnie niebezpieczne są zagrożenia naturalne i celowe związane z negatywną działalnością człowieka, która stanowi zagrożenie tak dla niego, jak i jego środowiska. Dysponuje on szerokim spektrum narzędzi pozwalających na prowadzenie działalności destrukcyjnej. Wiedza o zagrożeniach i ich monitorowanie pozwala na podejmowanie działań wyprzedzających, co z kolei pozawala na minimalizowanie strat zasobów.
  • Item
    Peculiarities of Professional Training of Civil Defence Specialists in Ukraine Under a Martial Law
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Popovych, Vasyl; Menshykova, Olga
    The State Emergency Service of Ukraine is a central executive body directed and coordinated by the Cabinet of Ministers of Ukraine through the Minister of Internal Affairs and implementing the state policy in the field of civil defence, protection of the people and territories from emergencies and prevention of their occurrence, elimination of the consequences of emergencies, rescue, firefighting, fire, and industrial safety, activities of emergency services, and hydrometeorological activities. This institution has two higher education schools offering BA training for civil defence bodies and units. At the same time, Russia’s invasion of Ukraine has led to a number of changes in educational training programs for civil defence specialists. Understanding the current threats and recognizing the role of civil defence requires revision of the standards of all specialties, in particular in terms of awareness and preparedness for emergency situations, as well as separation of a set of knowledge, competencies and skills into a separate specialty “civil defence”. Państwowa Służba ds. Sytuacji Nadzwyczajnych Ukrainy jest centralnym organem wykonawczym kierowanym i koordynowanym przez Radę Ministrów Ukrainy za pośrednictwem Ministra Spraw Wewnętrznych i realizującym politykę państwa w zakresie obrony cywilnej, ochrony ludności i terytorium państwa przed sytuacjami nadzwyczajnymi, zapobiegania ich wystąpieniu, eliminacji skutków sytuacji nadzwyczajnych, ratownictwa, gaszenia pożarów, bezpieczeństwa pożarowego i przemysłowego, działalności służb ratunkowych i działań hydrometeorologicznych. Instytucja ta posiada dwie szkoły wyższe zapewniające studia licencjackie dla organów i jednostek obrony cywilnej. Jednocześnie inwazja Rosji na Ukrainę doprowadziła do szeregu zmian w programach szkoleniowych dla specjalistów obrony cywilnej. Zrozumienie obecnych zagrożeń i uznanie roli obrony cywilnej wymaga rewizji standardów wszystkich specjalności, w szczególności w zakresie świadomości i gotowości na wystąpienie sytuacji kryzysowych, a także wyodrębnienia zestawu wiedzy, kompetencji i umiejętności w osobną specjalność “obrona cywilna”.
  • Item
    Crisis Management as a Researach Province of Security Science
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Skrabacz, Aleksandra; Pajka, Aneta; Więckowski, Bartłomiej
    The issue of crisis management is constantly present in the literature, especially internationally. In Poland, researchers’ interest in this problem is relatively short-lived, as the concept itself stems from American solutions and was transferred to civil protection in the late 1990s. The aim of the article is therefore to present a structured overview of research on crisis management from 1945 through 2023, using bibliometric analysis. The origin of crisis management in Poland is discussed along with a bibliometric analysis of publications stored in the SCOPUS database. Problematyka zarządzania kryzysowego jest stale obecna w literaturze przedmiotu, zwłaszcza międzynarodowej. W Polsce zainteresowanie badaczy tą problematyką jest stosunkowo krótkie, samo pojęcie zostało bowiem zaimplementowane z rozwiązań amerykańskich i przeniesione na grunt ochrony ludności pod koniec lat 90. XX wieku. Celem artykułu jest zatem zaprezentowanie strukturalnego przeglądu badań dotyczących zarządzania kryzysowego w latach 1945-2023. Przed-stawiono genezę zarządzania kryzysowego w Polsce oraz dokonano analizy bibliometrycznej dorobku publikacyjnego znajdującego się w bazie SCOPUS.
  • Item
    Diagnosing a Local System for Combating Domestic Violence: The Example of Gmina Skawina, Poland
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Wojtanowicz, Katarzyna; Sordyl-Lipnicka, Barbara
    This article considers diagnosing a local system for combating domestic violence as exemplified by Gmina Skawina, Poland. In the theoretical part, the article discusses definitional issues related to domestic violence and presents the characteristics of the Polish system for combating domestic violence. The second part presents the methodological assumptions of the process of diagnosing domestic violence in Gmina Skawina, and discusses selected research results and conclusions from empirical analyses. Prezentowany artykuł zawiera rozważania dotyczące diagnozowania lokalnego systemu przeciw-działania przemocy w rodzinie na przykładzie gminy Skawina. W części teoretycznej omówiono kwestie definicyjne związane ze zjawiskiem przemocy oraz przedstawiono charakterystykę systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Polsce. W drugiej części zaprezentowano założenia metodologiczne procesu diagnozowania problemu przemocy w gminie Skawina, omówiono wybrane wyniki badań oraz wnioski z analiz empirycznych.
  • Item
    Evolution of the Concept of Social Resilience as a Result of the Experience of the COVID-19 Pandemic and the Immigration Crisis
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Moszczyński, Maciej; Bryczek-Wróbel, Patrycja
    Social resilience is gaining increasing interest among researchers as it helps pre-pare society for various types of crisis situations. Starting from ecological threats and natural dis-asters to economic and health threats, and up to threats occurring during armed conflict. Unfortu-nately, the concept of social resilience remains heterogeneous, and its definitions are not always consistent with the intentions of the creators of this concept. The aim of the article is to review the current definitions in the literature and to indicate how contemporary researchers define social resilience. The means to achieve this goal is to review definitions of social resilience over the past five years (2019-2023) from journals indexed in the Scopus database. This review helps to show the evolution of the concept of social resilience, which is the result of the experiences of the COVID-19 pandemic, migration problems and Russia’s armed assault on Ukraine. Odporność społeczna (social resilience) cieszy się coraz większym zainteresowaniem badaczy, ponieważ pozwala przygotować społeczeństwo do wielu, różnego rodzaju sytuacji kryzysowych. Począwszy od zagrożeń ekologicznych i katastrof naturalnych poprzez zagrożenia ekonomiczne i zdrowotne, aż po zagrożenia występujące w trakcie konfliktu zbrojnego. Niestety pojęcie odporności społecznej (OS) wciąż pozostaje niejednorodne, a jego definicje nie zawsze są spójne z intencjami twórców koncepcji OS. Celem artykułu jest przegląd obecnych w literaturze definicji oraz wskazanie w jaki sposób współcześnie publikujący badacze definiują OS. Środkiem do realizacji jest przegląd definicji OS z ostatnich pięciu lat (2019-2023), z czasopism zindeksowanych w bazie Scopus. Przegląd ten pozwala pokazać ewolucję pojęcia OS, która jest efektem doświadczeń pandemii COVID-19, problemów migracyjnych oraz napaści zbrojnej Rosji na Ukrainę.
  • Item
  • Item
    Multi-Domain Operations Environment Versus Population Threats
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Szczygielska, Agnieszka
    Multi-domain actions currently being developed in the theoretical layer, especially in normative regulations, are an extension of the concept of combined actions. The subject of cognition is the essence of the environment of multi-domain operations, which generates a number of challenges and threats to civilians who remain both inside and outside the theater of warfare. This, in turn, generates specific types of threats to the population in the zone of direct hostilities. The aim of the study is, therefore, to present the essence of multi-domain operations and, as a consequence, a differently perceived environment of military operations in terms of threats to the civilian population resulting from military operations in five domains. Działania wielodomenowe rozwijane obecnie w warstwie teoretycznej, szczególnie w uregulowaniach normatywnych, stanowią rozwinięcie koncepcji działań połączonych. Przedmiotem poznania jest istota środowiska operacji wielodomenowych, które generuje szereg wyzwań i zagrożeń dla ludności cywilnej pozostającej zarówno na teatrze działań wojennych, jak i będącej poza jego granicami. To z kolei generuje konkretne typy zagrożeń dla ludności znajdującej się w strefie bezpośrednich działań wojennych. Celem opracowania jest, w związku z powyższym, zaprezentowanie istoty działań wielodomenowych oraz w konsekwencji tego, inaczej postrzeganego środowiska operacji militarnych w aspekcie zagrożeń dla ludności cywilnej, wynikających z prowadzonych działań zbrojnych w pięciu domenach: powietrznej, lądowej, morskiej, cyberprzestrzeni i kosmosie.
  • Item
    Safety of using mobile devices during armed conflict
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Scheffs, Waldemar
    The study presents the problem of the lack of safety rules for using mobile telecommunications devices, i.e. smartphones, smartwatches, mobile phones during military operations. Despite its many advantages, the mobile phone also poses a threat to people and their surroundings during military operations. Attention was focused on the lack of developed safety rules and on available methods of locating the device. At the same time, attention was paid to how easy it is to track a phone and a person during an armed conflict. The advisability of owning and using secured mobile devices by persons responsible for managing state and military administration was indicated. A separate place was devoted to the awareness of people using mobile devices who may, through unintentional correspondence, provide important information to the opposing party. Practical solutions and conclusions resulting from a similar situation in Ukraine during the ongoing armed conflict were also indicated. W opracowaniu przedstawiono problem braku zasad bezpieczeństwa używania mobilnych urządzeń telekomunikacji, tj. smartfonów, smartwatchy, telefonów komórkowych podczas działań zbrojnych. Telefon komórkowy mimo niewątpliwie wielu zalet w czasie działań zbrojnych stanowi również zagrożenie dla człowieka i jego otoczenia. Uwagę skupiono na braku opracowanych zasad bezpieczeństwa oraz na dostępnych metodach lokalizacji tegoż urządzenia. Jednocześnie zwrócono uwagę, jak łatwo namierzyć telefon i osobę podczas trwania konfliktu zbrojnego. Wskazano na celowość posiadania i użytkowania zabezpieczanych urządzeń mobilnych przez odpowiedzialne osoby za kierowanie administracją państwową i wojskową. Osobne miejsce poświęcono świadomości osób korzystających z urządzeń mobilnych, które mogą poprzez nieumyślną korespondencję przekazywać istotne informacje stronie przeciwnej. Wskazano także na praktyczne rozwiązania i wnioski jakie wynikają z podobnej sytuacji w Ukrainie podczas toczącego się konfliktu zbrojnego.
  • Item
    Russian Disinformation as an Element of Building Influences in Europe: Analysis and Perspectives
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Kaczmarek, Krzysztof
    The armed attack on Ukraine met with a strong reaction from the West. However, in the case of several countries it was late, which could indicate the existence of Russian influence there. The aim of the investigation was to analyse the possibility of Russia influencing decision-making processes in western countries and the impact of this influence on the security of the West. The results showed that Russia has many tools of political influence, including diplomacy, political communication, the Russian diaspora, the Russian Orthodox Church, and social and political organisations and groups sympathetic to Russia. It has also been shown that, to exert influence, Russia uses the entire state apparatus, which poses a threat to the broadly understood security of western European countries. The conclusions of the research also indicate that the West may become a victim of its own tolerance and political correctness. Especially in cases of crises deliberately caused by Russia. Zbrojna napaść Rosji na Ukrainę spotkała się ze zdecydowaną reakcją Zachodu. Jednak w przypadku kilku państw była ona spóźniona, co mogło świadczyć o istnieniu w nich rosyjskich wpływów. Celem badań była analiza możliwości oddziaływania przez Rosję na procesy decyzyjne w państwach zachodnich oraz wpływu takich oddziaływań na bezpieczeństwo Zachodu. Wyniki pokazały, że Rosja dysponuje wieloma narzędziami wpływu politycznego, do których można zaliczyć dyplomację, komunikację polityczną, rosyjską diasporę, Rosyjską Cerkiew Prawosławną oraz sympatyzujące z Rosją organizacje i ugrupowania społeczne i polityczne. Zostało również ukazane, że w celu wywierania wpływu Rosja wykorzystuje cały aparat państwowy, co stanowi zagrożenie dla szeroko rozumianego bezpieczeństwa państw Europy Zachodniej. Wnioski płynące z badań wskazują też na to, że Zachód może stać się ofiarą własnej tolerancji i poprawności politycznej, zwłaszcza w przypadkach kryzysów celowo wywoływanych przez Rosję.
  • Item
    Violence, Coercion And Escalation In Contemporary Strategic Competition
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Banasik, Mirosław
    The purpose of the research was to clarify and characterize the meaning of violence, coercion and escalation in contemporary strategic competition. The main research problem was articulated with the question: in what is violence, coercion and escalation expressed and characterized in contemporary strategic competition? The research process used literature analysis and criticism, non-participatory observation and case studies. As a result of the research, it was established that violence and coercion are always present in strategic competition. They are specific tools of international influence to achieve specific political goals. Coercion is the use of force in a limited way, a demonstration of force, or the use of armed force and the conduct of an armed clash. Coercion includes deterrence and forcing. Escalation is an increase in the intensity or scope of a dispute or conflict between two parties that exceeds a threshold considered significant by one or more of its participants. Escalation is an interactive phenomenon that occurs between two (or more) parties to a conflict who seek unilateral advantage. Escalation is prevented by strategic deterrence or by having escalatory dominance. Celem badań było wyjaśnienie i scharakteryzowanie znaczenia przemocy, przymusu i eskalacji we współczesnej rywalizacji strategicznej. Główny problem badawczy wyartykułowano pytaniem: w czym wyraża się i charakteryzuje się przemoc, przymus i eskalacja we współczesnej rywalizacji strategicznej? W procesie badawczym wykorzystano analizę i krytykę literatury, obserwację nie-uczestniczącą oraz studium przypadków. W rezultacie przeprowadzonych badan ustalono, że w rywalizacji strategicznej zawsze jest obecna przemoc i przymus. Są one swoistymi narzędziami oddziaływania międzynarodowego do osiągania określonych celów politycznych. Przymus jest użyciem siły w sposób ograniczony, demonstracją siły, lub użyciem sił zbrojnych i prowadzenie starcia zbrojnego. Przymus zawiera w sobie odstraszanie i wymuszanie. Eskalacja to wzrost intensywności lub zakresu sporu albo konfliktu pomiędzy dwiema stronami, który przekracza próg uznawany za istotny przez jednego lub więcej jego uczestników. Eskalacja jest zjawiskiem interaktywnym, zachodzącym pomiędzy dwoma (lub więcej) stronami konfliktu, które dążą do uzyskania jednostronnej przewagi. Eskalacji zapobiega się poprzez odstraszanie strategiczne lub posiadanie dominacji eskalacyjnej.