Browsing by Author "Szczur, Piotr"

Now showing 1 - 15 of 15
  • Item
    Angelologia Ojców Kościoła (Sekcja Patrystyczna, Świdnica, 19-21 IX 2022)
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Szczur, Piotr
    Sprawozdanie ze spotkania Sekcji Patrystycznej w dniach 19-21 września 2022 roku w Świdnicy, zatytułowanego: Angelologia Ojców Kościoła.
  • Item
    Anger in Homiletic Teaching of Saint John Chrysostom. The Analysis of Homilies on Matthew
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Szczur, Piotr
    The article is a case study of Saint John Chrysostom’s teaching on anger in his Homilies on Matthew. The author discusses only the wreath of a man, the question of God’s anger as a different research problem was omitted. Saint John Chrysostom uses two Greek nouns while describing anger: ἡ ὀργή and ὁ θυμός, which are used as synonyms without distinguishing any semantic differences between them. The preacher does not give a definition of the anger, but describes it as a passion (τό πάθος) and places it among other flaws – according to Plato’s classification – to passion of the spirited part of soul (thymoeides). He describes anger also as an illness, and by personalizing it, he says that anger is the devil. The preacher specifies many reasons for anger (jealousy, power, situation of a threat, tardiness, and devil’s action). He says also about the fatal effects of anger, which above all destroys human relations, harms spirituality, and leads to more serious misdemeanors (i.e. perjury, enmity, insult, fisticuff, and even murder). Because of that Chrysostom points out the anger prohibition expressed by Christ and Saint Paul, as well as the necessity of combating the anger, which is a crucial element of the Christian self-improvement. These efforts give spiritual fruits in the form of peace of heart and absolution of sins. The final part of the article represents an issue of justified anger which is not prohibited but also advisable against sinners, to improve their actions.
  • Item
    Antiochia Syryjska jako ośrodek ascezy i monastycyzmu w drugiej połowie IV w.
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Szczur, Piotr
    The article presents a particular phase in the evolution of Christian asceticism, as exemplified by the monastic-ascetic milieu of Syrian Antioch. The writings of John Chrysostom, Theodoret of Cyprus and Libanius, which all refer to ascetic and monastic life in Antioch and its environs in the second half of the fourth century, are examined. These analyses allow us to identify three types among Antiochian ascetics. First group described included lay inhabitants of Antioch, both male and female, who endeavored to conduct a deeper spiritual life; this group included also persons practicing syneisaktism – a specific mode of ascetic life in which female virgins consecrated to God lived together with men (especially clergy) practicing ascesis. The second group consisted of rustic ascetics, to wit both lay and clergy inhabitants of villages around Antioch who conduced an ascetic lifestyle. The third group were those ascetics who observed monastic (or semi-monastic) life in the Antiochian mountains, especially on Mount Silpios. Monks were held in considerably high esteem, enjoying great respect among the inhabitants of Antioch. This resulted in their occasionally ignoring the rules of detachment from the world and of solitary life, as they entertained visitors or guests and – for serious reasons (e.g. during the trial of inhabitants of Antioch following the tax rebellion in 387) – visited the city. Our analysis thus depicts Antioch and its vicinity as a center of ascetic and monastic life. The clear-cut conclusion that emerges is that pre-monastic and monastic forms of ascetic life both existed in Antioch in the second half of the fourth century.
  • Item
    Chrześcijanie wobec bogactwa w nauczaniu Klemensa Aleksandryjskiego
    (Wydawnictwo KUL, 2012) Szczur, Piotr
    In this article we present some statements of Clement of Alexandria (c. 150 – c. 212/215), in which he analyses a biblical pericope about the rich man from the Gospel according St. Mark (Mark 10,17-31; see also: Matthew 19,16-22, Luke 18,18-33). In a Clement’s point of view, the evangelical advice to renounce material riches should be interpreted in an allegorical way, because that advice says rather about desire and unstopped attachment to material riches than about money or material worth itself. Everything what happens inside human soul is much more important than outer state of being rich or poor. Saying about real material richness Clement points that such richness is an indispensable tool of making good, while sharing with material goods is a social and religious duty of rich people. Wealthy people should wisely use their richness, according to God’s plan and serving other Christians, while benefi ciaries in return should intercede and pray for the givers to God. Clement’s interpretation of evangelical pericope about the rich man is an important moment in a process of conciliating the economical elite of society with Christian community. It is also an effort to show the rich Christians their role and place in local Church.
  • Item
    Image and Metaphor of the Sea in the Homilies on the Gospel of Saint Matthew by John Chrysostom
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Szczur, Piotr
    In this article analyzes all statements of John Chrysostom from the Homilies on the Gospel of Saint Matthew containing terms: pšlagoj and q£lassa, used by our author as a designation of the sea. This analysis allowed for the extraction of few groups of sea metaphors. Chrysostom points on the sea as one of the elements of the Universe (together with heaven and earth). He describes the sea as a dangerous and uncontrollable wild element, but still subjected to Christ. The image of the sea, which – because of its enormity – is beyond other elements of the Universe, is used by Golden Tongued to describe immensity and commonness. And the reference to sea threats (winds, sea currents, storms, shallows) inclines him to describe human life as a sailing across the rough sea.
  • Item
    Jan Chryzostom, O niepoznawalności Boga, O Opatrzności, wprowadzenie, tł. z języka greckiego, opracowanie naukowe i indeksy Karolina Kochańczyk-Bonińska, Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy 89, Warszawa 2023, ss. 169.
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Szczur, Piotr
    Recenzja książki: Jan Chryzostom, O niepoznawalności Boga, O Opatrzności, wprowadzenie, tł. z języka greckiego, opracowanie naukowe i indeksy Karolina Kochańczyk-Bonińska, Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy 89, Warszawa 2023, ss. 169. Review of the book: Jan Chryzostom, O niepoznawalności Boga, O Opatrzności, wprowadzenie, tł. z języka greckiego, opracowanie naukowe i indeksy Karolina Kochańczyk-Bonińska, Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy 89, Warszawa 2023, pp. 169.
  • Item
    Kościół wobec chorych fizycznie i duchowo w świetle wybranych wschodnich tekstów prawnych IV wieku
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Szczur, Piotr
    W niniejszym artykule opisano stanowisko Kościoła wobec chorych fizycznie i duchowo. W rozważaniach oparto się na analizie wschodnich tekstów prawnych IV w., takich jak: Euchologion Serapiona, Kanony Hipolita, Kanony Atanazego, Konstytucje Apostolskie, Kanony Ojców Greckich autorstwa biskupów żyjących w IV w., oraz ustawy synodów, które odbyły się w IV w. na Wschodzie. Z przeprowadzonych analiz wynika, że posługa Kościoła wobec chorych miała znaczenie priorytetowe i była dobrze zorganizowana. Realizowana była przede wszystkim w dwóch wymiarach: materialnym (udzielanie jałmużny, zapewnienie leków oraz miejsc w przytułkach) i duchowym (modlitwa lokalnego Kościoła, a zwłaszcza biskupa, odwiedziny przez biskupa i innych duchownych oraz wdowy, wiernych i katechumenów). Chorzy na specjalnych warunkach korzystali z sakramentów (zwłaszcza z pokuty, która w przypadku choroby penitenta mogła być skrócona). Objęci byli też dyspensami dotyczącymi obowiązkowych praktyk modlitwy i postu, jednak nie byli dyspensowani z udzielania jałmużny. Natomiast chorych duchowo, czyli grzeszników i heretyków, Kościół otaczał opieką duszpasterską. Otrzymywali oni duchowe lekarstwa w postaci karcenia i upominania. Gdyby jednak nadal trwali w grzechach lub w herezji, to dla dobra Kościoła, byli usuwani, aby nie zagrażali zdrowiu duchowemu pozostałych członków wspólnoty.
  • Item
    Myśl mariologiczna Jana Chryzostoma w świetle "In Matthaeum homiliae"
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Szczur, Piotr
    W artykule zajęto się opracowaniem nauczania Jana Chryzostoma na temat Maryi, zawartego w jego „Homiliach na Ewangelię według św. Mateusza”, jednak w zasadzie skupiono się na analizie trzech (4, 5 i 44) spośród dziewięćdziesięciu homilii, gdyż w nich zawarte są najważniejsze treści na ten temat. Z wypowiedzi kaznodziei wynika, że postrzegał on Maryję jako tę, dzięki której mógł zostać zrealizowany Boży plan odkupienia człowieka. Maryja – będąc dziewicą – poczęła w cudowny sposób (bez udziału mężczyzny) i urodziła Jezusa. Niezwykłość tych faktów jest pewna i niepodważalna, i dlatego wszelkie dociekania i dyskusje na ten temat są zbyteczne i jałowe. Mówiąc o narodzinach Chrystusa Chryzostom – zgodnie z założeniami chrystologii antiocheńskiej – podkreślał rzeczywistość Jego ludzkiej natury. Maryja była dla niego przede wszystkim matką człowieka Jezusa (podkreślał to nauczyciel i mistrz Jana Chryzostoma – Diodor z Tarsu), co najprawdopodobniej było też przyczyną nieposługiwania się terminem Θεοτόκος w odniesieniu do Maryi. Kaznodzieja akcentował też wieczne dziewictwo Maryi: jest ona dziewicą zarówno przed, jak i po urodzeniu Jezusa. Chociaż Chryzostom przypisywał Maryi pewne „niedoskonałości” czysto ludzkie (nieznajomość Pisma Świętego, mała wiara, czy nawet próżność), to jednak wyraźnie wskazywał ją słuchaczom kazań jako wzór godny naśladowania, gdyż potrafiła pełnić w życiu wolę Bożą.
  • Item
  • Item
    Review: Blake Leyerle, "The Narrative Shape of Emotion in the Preaching of John Chrysostom", Christianity in Late Antiquity 10, University of California Press, Oakland (California) 2020, pp. 213
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Szczur, Piotr
    Review of the book: Blake Leyerle, The Narrative Shape of Emotion in the Preaching of John Chrysostom, Christianity in Late Antiquity 10, University of California Press, Oakland (California) 2020.
  • Item
    Review: Ks. Bartłomiej Bartosik, "Teoria i praktyka. Teologia darów duchowych w komentarzach Teodoreta z Cyru do listów Pawłowych i w 'Dziejach miłości Bożej'", Horyzonty Dogmatu 25, Wydawnictwo „scriptum”, Kraków 2022, pp. 295
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Szczur, Piotr
    Review of the book: Ks. Bartłomiej Bartosik, Teoria i praktyka. Teologia darów duchowych w komentarzach Teodoreta z Cyru do listów Pawłowych i w "Dziejach miłości Bożej", Horyzonty Dogmatu 25, Wydawnictwo „scriptum”, Kraków 2022.
  • Item
    Saint Caesarius of Arles a Pastor for the Modern Age. A Program of Christian Perfection in the Light of Pastoral Exhortations (Part 1: Fighting Evil)
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Szczur, Piotr; Celary, Ireneusz
    Na podstawie analizy treści Kazań do Ludu św. Cezarego z Arles można ukazać jego koncepcję programu doskonalenia chrześcijańskiego. Św. Cezary wyraźnie wyróżnia w nim dwa zasadnicze etapy: pierwszy polega na podjęciu walki z grzechami; drugi natomiast polega na zdobywaniu cnót chrześcijańskich. Dodatkowo św. Cezarego proponuje środki, które służą doskonaleniu chrześcijańskiemu. Artykuł stanowi pierwszą część opracowania tego zagadnienia i ogranicza się do analizy Kazań do ludu pod względem zawartych w nich ekshortacji pastoralnych (różnych apeli, wezwań, zachęt, nakazów i zakazów oraz postulatów) dotyczących pierwszego etapu program doskonalenia, którym jest podjęcie walki z grzechami, takimi jak wróżbiarstwo i zwyczaje pogańskie, konkubinat i cudzołóstwo, przerywanie ciąży, pijaństwo, pycha i zazdrość. Dzięki temu ukazano przyświecające mu priorytety duszpasterskie oraz założenia koncepcyjne programu doskonalenia. Jednak głównym celem badawczym jest ukazanie aktualności nauczania św. Cezarego poprzez skonfrontowanie przesłania wygłaszanych przez niego ekshortacji z nauczaniem współczesnego Kościoła. Analiza treści Kazań do ludu prowadzi do wniosku o ponadczasowym znaczeniu poruszanych przez św. Cezarego problemów życiowych i religijnych. Forma wygłaszanych kazań uległa wprawdzie przedawnieniu, ale ich treść jest ciągle aktualna, a przesłanie zawarte w ekshortacjach jest też całkowicie zgodne z nauczaniem współczesnego Kościoła. Based on an analysis of the content of St. Caesarius of Arles’ Sermons, his conception of a program of Christian perfection can be shown. In it, St. Caesarius clearly distinguishes two essential stages: the first consists in undertaking a struggle against sins; the second consists in acquiring Christian virtues. In addition, St. Caesarius proposes measures for Christian perfection. This article is the first part of a study of this issue, and is limited to an analysis of the Sermons to the People in terms of the pastoral exhortations contained therein (various appeals, exhortations, injunctions and prohibitions, and postulates) concerning the first stage of the perfection program, which is to take up the fight against sins such as divination and pagan customs, concubinage and adultery, abortions, drunkenness, pride and envy. As a result, the pastoral priorities guiding him and the conceptual assumptions of the improvement program are shown. However, the main research goal is to show the actuality of St. Caesarius’ teaching by confronting the message of the exhortations he delivered with the teaching of the modern Church. The analysis of the content of the Sermons leads to the conclusion of the timeless significance of the life and religious problems raised by St. Caesarius. Although the form of the sermons delivered has become outdated, but their content is still relevant, and the message contained in the exhortations is also completely in line with the teaching of the modern Church.
  • Item
    Stworzenie świata flory (Rdz 1,11-12) w egzegezie wybranych wczesnochrześcijańskich pisarzy greckich (do końca III wieku)
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Szczur, Piotr
    Celem badawczym artykułu jest przedstawienie i przeanalizowanie patrystycznej interpretacji stworzenia świata flory (Rdz 1,11-12), aby ukazać, jak pisarze wczesnochrześcijańscy rozumieli opis biblijny. Badania zostały ograniczone do pisarzy greckich działających do końca III w. Najpierw ukazano, jak pisarze wczesnochrześcijańscy rozumieli przekaz biblijny na temat sześciu dni stworzenia. Następnie szczegółowo przeanalizowano wypowiedzi na temat biblijnego opisu stworzenia flory czterech pisarzy wczesnochrześcijańskich: Teofila Antiocheńskiego, anonimowego autora gnostyckiego traktatu "De origine mundi", Orygenesa i Pseudo-Klemensa. Z analiz wynika, że myśliciele ci chcieli zaprezentować chrześcijańską wizję powstania świata. Podkreślali, że Bóg jest jedyną przyczyną sprawczą powstania świata, oraz że nadał stworzonemu światu określony kształt i cel istnienia. Cały świat został przez Boga powołany do istnienia ze względu na człowieka, aby ludzie mogli używać tego wszystkiego, co zostało stworzone oraz aby mogli odczytać ślady obecności Boga w świecie. Myśliciele ci ukazywali bogactwo stworzonych przez Boga elementów świata flory, ich porządek, złożoność i piękno. W ich przekonaniu stworzony przez Boga świat flory jest pewnego rodzaju „pośrednikiem” w komunikacji między Bogiem a człowiekiem. Analizowane wypowiedzi myślicieli greckich wskazują na antropocentryczne ukierunkowanie ich rozważań na temat stworzenia świata, chociaż sam tekst biblijny ma charakter kosmocentryczny. The research purpose of this article is to present and analyze the patristic interpretation of the creation of the world of flora (Gen 1:11-12) in order to show how early Christian writers understood the biblical description. The research was limited to Greek writers active until the end of the third century. First, it was shown how early Christian writers understood the biblical account of the six days of creation. Then the statements on the biblical description of the creation of flora by four early Christian writers were analyzed in detail: Theophilus of Antioch, the anonymous author of the Gnostic treatise "De origine mundi", Origen and Pseudo-Clemens. The analysis shows that these thinkers wanted to present a Christian vision of the creation of the world. They emphasized that God is the sole causal cause of the creation of the world, and that He gave the created world a certain shape and purpose for existence. The whole world was brought into existence by God for man’s sake, so that people could use all that had been created and so that they could read the traces of God’s presence in the world. These thinkers showed the richness of God-created elements of the flora world, their order, complexity and beauty. In their view, the world of flora created by God is a kind of „mediator” in the communication between God and man. The analyzed statements of Greek thinkers indicate the anthropocentric orientation of their reflections on the creation of the world, although the biblical text itself is cosmocentric.
  • Item
    Typologia i topografia wczesnochrześcijańskich baptysteriów. Próba spojrzenia teologiczno-historycznego
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Szczur, Piotr
    W artykule poruszono istotny problem badawczy związany z typologią i topografią wczesnochrześcijańskich baptysteriów. Po wprowadzeniu historycznym i filologicznym omówiono dwa zasadnicze zagadnienia. Pierwszym jest przedstawienie różnych form architektonicznych baptysteriów oraz ich dekoracji. Drugim zaś jest omówienie topografii baptysteriów w kompleksach kościelnych. W konkluzji podkreślono, że w starożytności nie istniał żaden typ budowli, który byłby charakterystyczny dla chrześcijańskich baptysteriów i jednoznacznie wskazywałby na liturgiczne przeznaczenie obiektu. Przy wznoszeniu baptysteriów nie kierowano się też symboliką chrześcijańską, lecz wykorzystywano istniejące wzorce architektoniczne, których przestrzeń mogła być przystosowana do celebrowanych w nich obrzędów. Zwrócono też uwagę, na fakt, że nie istniały ściśle określone zasady lokalizacji baptysteriów w kompleksach kościelnych, gdyż były one wznoszone w różnych powiązaniach z obiektem centralnym, jakim jest kościół. Na chrześcijańskie i liturgiczne przeznaczenie obiektów wskazuje przede wszystkim ich dekoracja o tematyce chrześcijańskiej oraz ich lokalizacja w kompleksach zabudowań kościelnych. The article addresses a significant research problem related to the typology and topography of early Christian baptisteries. After the historical and philological introduction, two main issues are discussed. The first is to present various architectural forms of baptisteries and their decorations. The second is to discuss the topography of baptisteries in church complexes. In conclusion, it was emphasized that in antiquity there was no type of building that would be characteristic of Christian baptisteries, and would clearly indicate the liturgical purpose of the building. The erection of baptisteries was also not guided by Christian symbolism, but existing architectural patterns were used, which the space could be adapted to the rites celebrated in them. It was also pointed out that there were no strictly defined rules for the location of baptistery in church complexes, because they were erected in various connections with the central object, which is the church. The Christian and liturgical purpose of the objects is indicated primarily by their decoration with a Christian theme and their location in the complexes of church buildings.
  • Item
    Λῃσταί w świetle źródeł literackich przełomu er (I wiek przed Chrystusem i I wiek po Chrystusie)
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Szczur, Piotr
    W tym artykule ukazano zakres semantyczny i odcienie znaczeniowe rzeczownika λῃστής w greckiej literaturze powstałej w I wieku przed Chrystusem i I wieku po Chrystusie, co pozwoliło na dogłębne przedstawienie zjawiska bandytyzmu w tym okresie. W opracowaniu poddano analizie zarówno pisma autorów pogańskich, jak i żydowskich oraz teksty nowotestamentalne, w których pojawia się słowo λῃστής. Z przeprowadzonych analiz wynika, że w starożytnej literaturze greckiej pierwotnie rzeczownik λῃστής przybierał zarówno negatywne odcienie znaczeniowe, jak i pozytywne, gdyż określał nie tylko rozbójnika, który siłą zagrabiał cudzą własność, lecz także wojownika (lub najemnika), który w wyniku walki z wrogiem zdobywał łup wojenny, co było jego prawem. Jednak w późniejszym czasie – zwłaszcza w literaturze analizowanej w niniejszym opracowaniu – na pierwszy plan wysuwają się denotacje sensu malo. Autorzy greccy przełomu er posługują się rzeczownikiem λῃστής na określenie wszelkiego rodzaju złoczyńców. Przede wszystkim termin ten odnoszą do bandytów i rozbójników, zwłaszcza działających w zorganizowanych bandach i napadających na podróżnych oraz na ludzkie osiedla w celu dokonania grabieży mienia, a nawet dokonania zabójstw. Określają nim też buntowników, wywrotowców i „rewolucjonistów” występujących przeciw zwierzchniej władzy, co szczególnie widoczne jest w pismach Józefa Flawiusza.