Browsing by Author "Strycharz-Bogacz, Kinga"

Now showing 1 - 8 of 8
  • Item
    Józef Jasek z Milówki jako wybitny śpiewak i depozytariusz lokalnej religijnej tradycji muzycznej
    (Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2021) Strycharz-Bogacz, Kinga
    Artykuł dotyczy Józefa Jaska z Milówki, wybitnej indywidualności w tradycyjnej kulturze Żywiecczyzny. Pochodził on z rodziny o tradycjach muzycznych. Śpiewać nauczył się od ojca, ludowego śpiewaka i matki, która znała wiele pieśni z kółka różańcowego. Józef Jasek miał sześcioro bardzo muzykalnych dzieci (m.in. córkę Irenę Golec, która jest matką Pawła i Łukasza Golców, popularnych współczesnych polskich muzyków). Był śpiewakiem pogrzebowym oraz przewodnikiem odpustowym i kalwaryjskim. Jako depozytariusz lokalnej religijnej tradycji muzycznej wypracował też swój indywidualny styl wykonawczy. Podczas badań terenowych przeprowadzonych w Milówce w 1973 roku przez pracowników i studentów Instytutu Muzykologii KUL zostały nagrane aż 92 śpiewy w jego wykonaniu, zdeponowane w Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego przy Katedrze Etnomuzykologii i Hymnologii KUL. Stanowią one niezwykle cenny zapis foniczny niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz interesujący materiał do studiów etnomuzykologicznych. Repertuar śpiewany przez Józefa Jaska obejmuje liczne gatunki religijnych śpiewów z żywej tradycji (pieśni adwentowe, kolędy i pastorałki, śpiewy wielkopostne i pasyjne, pieśni wielkanocne, maryjne, przygodne, do świętych, śpiewy pogrzebowe, pieśni kalwaryjskie, dziadowskie, do Opatrzności Boskiej), funkcjonujące w opisanej przez tego depozytariusza bogatej lokalnej obrzędowości dorocznej i rodzinnej.
  • Item
    Ludowa recepcja ewangelicznej przypowieści o Dobrym Pasterzu w przekazach pieśni z żywej tradycji Chrześcijanie katolicy proszę posłuchajcie
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019) Strycharz-Bogacz, Kinga
    Artykuł ma na celu przedstawienie ludowej recepcji nowotestamentalnej przypowieści o Dobrym Pasterzu w przekazach pieśni Chrześcijanie katolicy proszę posłuchajcie. Należy ona do gatunku pieśni dziadowskich i w zebranym materiale empirycznym reprezentowana jest przez 55 nagrań pochodzących z 13 regionów Polski. Badania ukazały wyjątkowo wysoki stopień wariabilności warstwy muzycznej oraz wariantywność tekstu tej pieśni. Niewątpliwie decyduje o tym jej genetycznie ludowe pochodzenie. Dzięki temu pieśń ta funkcjonuje w 11 różnych wersjach melodycznych oraz licznych wariantach melodycznych, rytmicznych, formalnych, agogicznych i międzystroficznych, które również wykazują regionalne, subregionalne czy lokalne uwarunkowania.
  • Item
    Obrzędy, zwyczaje i śpiewy wielkanocne w życiu i pobożności ludowej mieszkańców Podkarpacia
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2017) Strycharz-Bogacz, Kinga
    Celem artykułu jest przedstawienie zwyczajów, obrzędów i śpiewów wielkanocnych w życiu i pobożności ludowej mieszkańców Podkarpacia. O istocie Świąt Zmartwychwstania, przeżywanych w okresie wiosennym, stanowią dwa nierozerwalne elementy: odrodzenie się życia człowieka dzięki ofierze Jezusa oraz odrodzenie się przyrody po zimowym śnie. Ich kulturotwórcze znaczenie znajduje praktyczny wymiar w bogatej wielkanocnej obrzędowości i związanych z nią śpiewach. Msza Rezurekcyjna poprzez śpiew pieśni wielkanocnych jest manifestacją wiary w zbawienie dusz. Stanowi też okazję do wiwatów poprzez wystrzały, grę na bębnie, grę orkiestry oraz głośny dźwięk dzwonów, co oznacza tryumf Chrystusa nad szatanem. Pieśni wielkanocne towarzyszą wielkanocnemu obchodzeniu domów z wiosennym gaikiem i życzeniami. Świecki zwyczaj Śmigusa-Dyngusa wykazuje wyraźne odniesienia do sacrum, gdyż przez symbolikę wody wspomagającej odradzające się na wiosnę życie, nawiązuje do sakramentu Chrztu św. Jego warstwa tekstowa opiera się na pasyjnych treściach ewangelicznych, a warstwa muzyczna wykorzystuje motywy pieśni wielkanocnych. Innym wielkanocnym zwyczajom na Podkarpaciu (Krzyżaki, Meus) czy praktykom podczas Dni Krzyżowych także towarzyszą śpiewy wielkanocne, ich kontrafaktury, pieśni o krzyżu i pieśni przygodne.
  • Item
    Przejawy ludowej pobożności w polskim nurcie pasyjnym
    (Wydawnictwo Muzyczne Polihymnia, 2013) Strycharz-Bogacz, Kinga
    Folk piety is an authentic experience of religiosity during the liturgy and non-liturgical services, as well as in private life. It penetrates everyday life of the common people who oft en do not understand religious doctrine, so they interpret the truth of the Christian faith in their own way. As a result, a peculiar folk religious consciousness has been created. This consciousness has been manifesting in specific practices of piety that have been approved by the Church and eventually assimilated with Catholicism. The reform of the liturgy which took place in the twentieth century introduced the vernacular liturgy and made it more comprehensible to the people. However, it has not eliminated folk religious practices that are culture-forming dimension. The subject matter of the Passion has an important place in Polish folk piety. Since the Middle Ages, one could note many signs of the folk piety in Polish passion trend. The e cross as a symbol of the Saviour’s suffering appeared in legends of saints. It was also the inspiration for the passion church services and the passion songs. The e medieval liturgical dramas evolved into the passion plays as a natural complement to the liturgy on the basis of people’s creativity. In Polish passion trend an important role played the activity of the guardians of the Holy Sepulchre called Bożogrobcy as well as the activities of the religious brotherhoods associated with monastic churches, among others the Archfraternity of the Passion, the Brotherhood of St. Roch, and the flagellants associated with fraternities. The e fact of adoption and adaptation of ancient customs by the Church in the seventeenth century closely connected Polish rites with the Catholic religion. In the seventeenth and eighteenth centuries the development of the passion piety was supported by the veneration of the saints connected with the worship of the holy relics, which was common especially in the sanctuaries. The first and most important of them was Kalwaria Zebrzydowska to which people in great numbers and willingly were making pilgrimages and were attending religious services walking down the Calvary paths and singing the Calvary songs. These songs have become ritual songs here and a carrier of the passion of worship. The religiousness of the nineteenth century was characterized by belief in the miraculous power of the cross as the climax of the martyrdom of Christ and the centre of salutary events, so statues of the Passion and roadside crosses were worshipped. Polish passion folk piety being formed during many centuries is a complex and very interesting phenomenon. Many of its signs have influenced religious rituals what has been reflected in specific human behaviors, beliefs, prayers and songs. Some practices completely disappeared, other have had a form of relics, and some have survived (e.g. pucheroki, hanging of Judas, washing of feet on the Holy Thursday, the adoration of the Holy Sepulchre) due to the intergenerational oral tradition and strong family ties which are directly responsible for transmission and continuity of tradition. Thus, the development of the passion trend has consequently brought various forms of worship, while the motives of Passion have permanently become a part of Polish religiousness and have penetrated almost all its aspects.
  • Item
    Śpiewy kalwaryjskie funkcjonujące w tradycji pisanej i ustnej w Kalwarii Zebrzydowskiej i w Kalwarii Pacławskiej w kontekście ich percepcji w wybranych parafiach południowo-wschodniej Polski
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Strycharz-Bogacz, Kinga
    Celem artykułu jest charakterystyka śpiewów kalwaryjskich funkcjonujących w tradycji pisanej i ustnej w Kalwarii Zebrzydowskiej i Kalwarii Pacławskiej w kontekście ich percepcji w wybranych parafiach południowo-wschodniej Polski. Pielgrzymowanie na te Kalwarie sprzyjało rozwojowi lokalnych śpiewów. Ich analiza porównawcza wykazała, że stykając się z odmiennością pątniczych wykonań, ulegały ich wpływowi, a dzięki percepcji przez wiernych nawiedzających Kalwarie tutejsze śpiewy rozprzestrzeniały się w innych regionach kraju. Repertuar wykonywany przez pielgrzymów w ich parafiach łącząc się z lokalnymi pieśniami, zyskał określenie „śpiewy kalwaryjskie”. Bogactwo ich melodii i treści jest olbrzymie, wśród nich spotykamy też kontrafaktury. Zbiory foniczne Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego KUL zawierają nagrania 47 incipitów śpiewów kalwaryjskich z południowo-wschodniej Polski. Badania dowiodły, że jako udokumentowana tradycja ustna ulegają wariabilności, czyli różnego typu przekształceniom ich zapisów śpiewnikowych, często uwarunkowanym regionalnie. Śpiewniki kalwaryjskie potwierdzają współistnienie tradycji pisanej i ustnej. Wykazano, że zapis śpiewnikowy jest zarówno identyczny w stosunku do tradycji ustnej, jak i stanowi jedynie wydane drukiem źródło funkcjonujące równolegle do praktyki wykonawczej tego repertuaru.
  • Item
    Śpiewy wielkanocne w liturgii i ludowej tradycji muzycznej na Podkarpaciu. Analiza i charakterystyka
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016) Strycharz-Bogacz, Kinga
    Celem artykułu jest przedstawienie śpiewów wielkanocnych w liturgii i ludowej tradycji muzycznej Podkarpacia, a także ich analiza i charakterystyka. Zebrany repertuar obejmuje zarówno melodie nawiązujące do wzorców chorałowych, jak i utrzymane w trybie dur-moll. Przeprowadzone badania wykazują, że pieśni wielkanocne wykonywane są głównie w ramach obrzędów liturgicznych Mszy rezurekcyjnej, jak też podczas sprawowanych liturgii całego okresu wielkanocnego. Mimo to na Podkarpaciu, wchodząc w obieg ludowy, łączą w sobie wymiar liturgiczny z ludową recepcją. Efektem tych relacji jest zjawisko wariabilności, z jakim spotykamy się na gruncie tego gatunku śpiewów. Przeprowadzona analiza udowadnia, że transformacje, które dokonują się za sprawą ludowego wykonawstwa, dotyczą przede wszystkim melodii i metrorytmiki śpiewów wielkanocnych, jak też ich formy i warstwy tekstowej. Przeważają przekazy bezmetryczne jako wynik ludowego myślenia frazą muzyczną. Spotykamy też śpiewy genetycznie ludowe. W badanym repertuarze wielkanocnym funkcjonującym w tradycji ustnej na Podkarpaciu widoczne są wyraźne uwarunkowania regionalne, które decydują o swoistym, lokalnie odmiennym obliczu tych śpiewów.
  • Item
    The Research Activities of the Department of Ethnomusicology and Hymnology of the John Paul II Catholic University of Lublin and its Music Archive Collections
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2015) Strycharz-Bogacz, Kinga
    The aim of this article is to present the research activity of the Department of Ethnomusicology and Hymnology of the John Paul II Catholic University of Lublin (KUL) as well as its music collections. They consist of religious folk singing that are relevant to the written sources, as well as those that exist exclusively in oral tradition and multigenerational transmission. Research on the repertoire was started in 1970 and so far there have been over 25,000 religious folk songs (among others Advent songs, Christmas carols and pastoral Christmas songs, Lent songs, Easter songs, Marian songs, songs to the Heart of Jesus, Eucharist songs, songs to the Saints, funeral songs and narrative songs) collected. Folk songs from the “living tradition” fascinate with the variety and authenticity of their transmission—hence for years they have been an invaluable source of multifaceted and interdisciplinary research for many generations of ethnomusicologists, hymnologists, folklorists and ethnolinguistics. Analysis of this repertoire shows processes in the development of Polish religious folk songs, as well as confirms its exceptional qualities and uniqueness.
  • Item
    The Song "Już to po zachodzie słońca" (It is Already After the Sunset) in the Recordings from Living Tradition
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018) Strycharz-Bogacz, Kinga
    The main aim of the article is to show the functioning of the song Już to po zachodzie słońca (It is already after the sunset) in the living folk tradition. Originally, the song, inspired by the miraculous apparitions in Gietrzwałd and written in 1877 by Andrzej Samulowski, was passed down in oral tradition and in this way it reached different parts of Poland. During the field research 22 recordings of this song were gathered, coming from 9 different regions of our country. Research has shown that this song has 4 melodic versions, of which Version I and Version II have numerous variants; also, it has been proved that this song is multifunctional (it serves as a Marian song, a beggar song, a pilgrimage song and a funeral song). It is worth pointing out that these recordings are really varied, each of them is different, usually is defined by local conditions. It confirms a high degree of melodic, methro-rytmic, interstanza and agogic variability, various ways of vocal performance, as well as, quite high text variantability.